V CZ 36/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:06-08-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 36/15
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa E. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w A.
przeciwko Bankowi […] Spółce Akcyjnej w K. i Bankowi […] Spółce Akcyjnej w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 czerwca 2015 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 marca 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 10 marca 2015 r. Sad Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną powódki od wyroku tego Sądu z dnia 18 września 2014 r. z powodu jej
nieopłacenia w terminie. Sąd wyjaśnił, że powódka złożyła w skardze wniosek o
zwolnienie jej od kosztów sądowych, nie dostarczyła jednak aktualnych danych
obrazujących jej sytuację majątkową w chwili wnoszenia skargi kasacyjnej, to
znaczy w styczniu 2015 r. Przedstawione dokumenty obejmowały zeznanie
podatkowe za rok 2013 oraz bilans na koniec 2013 r. i były tożsame z dokumentami
dołączonymi do apelacji. Sąd stwierdził, że dobór dokumentów oddających bieżące
położenie ekonomiczne powódki należał do niej, jednak dowody, które
dostarczyła nie były wystarczające, dlatego wniosek został oddalony
postanowieniem z dnia 29 stycznia 2015 r., a doręczenie pełnomocnikowi powódki
odpisu tego postanowienia otworzyło bieg tygodniowego terminu do uiszczenia
opłaty od skargi kasacyjnej (art. 112 ust. 1 - 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r.,
poz. 1025 ze zm.). Opłata jednak nie wpłynęła.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej powódka
domagała się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Zakwestionowała prawidłowość
postanowienia odmawiającego jej zwolnienia od kosztów sądowych związanych z
wniesieniem skargi kasacyjnej. Podniosła naruszenie przepisów postępowania,
polegające na wadliwej ocenie dowodów wykazujących jej sytuację finansową i
majątkową. Skarżąca wyjaśniła, że jej położenie ekonomiczne w toku całego
postępowania nie uległo poprawie, ponieważ nie prowadziła w tym czasie
działalności gospodarczej. Składając w styczniu 2015 r. wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych nie dysponowała jeszcze dokumentami finansowymi za rok
2014, których termin sporządzenia upływał później, dlatego przedstawiła nadal
aktualną dokumentację za rok poprzedni.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Całość argumentacji zawartej w zażaleniu podważa prawidłowość
niezaskarżalnego odrębnie postanowienia o odmowie zwolnienia powódki
od kosztów sądowych, którego wpływ na wydanie zaskarżonego postanowienia
3
o odrzuceniu jej skargi kasacyjnej jest niewątpliwy, skoro przyczyną odrzucenia
było nieopłacenie tej skargi. Tak sformułowane zażalenie - mimo niepowołania
w nim wprost art. 380 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3, art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c. -
zawiera jednoznaczny wniosek o „rozpoznanie”, a więc poddanie kontroli
prawidłowości postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 29 stycznia 2015 r.
Skarżąca kwestionuje przyczyny, dla których Sąd Apelacyjny oddalił jej
wniosek, to znaczy pogląd o nieaktualności przedstawionych informacji. Nie można
odmówić słuszności jej zarzutom, że dokumenty te, jakkolwiek odnosiły się do
okresu sprzed ponad roku nie były „nieaktualne” w tym sensie, że powódka
powinna już była dysponować analogicznymi dokumentami sporządzonymi za rok
następny, skoro wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych składała w styczniu.
Ponadto przeprowadzenie oceny okoliczności istotnych z punktu widzenia
zastosowania art. 103 u.k.s.c. nie może pozostawać w oderwaniu od danych
i informacji wiadomych sądowi z przebiegu postępowania. Nie może też pomijać
faktu, czy strona wcześniej już wykazała podstawy do udzielenia jej zwolnienia od
kosztów sądowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2011 r.,
II CZ 12/11, Lex nr 847127). Ponieważ Sąd Apelacyjny uzasadnił oddalenie
wniosku o zwolnienie powódki od kosztów jedynie argumentem o nieaktualności
przedstawionych dokumentów, bez rozważenia ich treści i bez odniesienia się do
informacji zebranych w toku postępowania, postanowienie to nie mogło być uznane
za prawidłowe, co w konsekwencji uzasadniało uchylenie zaskarżonego
postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Podstawą odrzucenia tej skargi
może być jedynie nieuiszczenie opłaty, brak podstaw do zwolnienia od której został
stwierdzony w prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu wpadkowym.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 3941
w zw. z art. 39815
§ 1 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa E. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w A.
przeciwko Bankowi […] Spółce Akcyjnej w K. i Bankowi […] Spółce Akcyjnej w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 czerwca 2015 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 marca 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 10 marca 2015 r. Sad Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną powódki od wyroku tego Sądu z dnia 18 września 2014 r. z powodu jej
nieopłacenia w terminie. Sąd wyjaśnił, że powódka złożyła w skardze wniosek o
zwolnienie jej od kosztów sądowych, nie dostarczyła jednak aktualnych danych
obrazujących jej sytuację majątkową w chwili wnoszenia skargi kasacyjnej, to
znaczy w styczniu 2015 r. Przedstawione dokumenty obejmowały zeznanie
podatkowe za rok 2013 oraz bilans na koniec 2013 r. i były tożsame z dokumentami
dołączonymi do apelacji. Sąd stwierdził, że dobór dokumentów oddających bieżące
położenie ekonomiczne powódki należał do niej, jednak dowody, które
dostarczyła nie były wystarczające, dlatego wniosek został oddalony
postanowieniem z dnia 29 stycznia 2015 r., a doręczenie pełnomocnikowi powódki
odpisu tego postanowienia otworzyło bieg tygodniowego terminu do uiszczenia
opłaty od skargi kasacyjnej (art. 112 ust. 1 - 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r.,
poz. 1025 ze zm.). Opłata jednak nie wpłynęła.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej powódka
domagała się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. Zakwestionowała prawidłowość
postanowienia odmawiającego jej zwolnienia od kosztów sądowych związanych z
wniesieniem skargi kasacyjnej. Podniosła naruszenie przepisów postępowania,
polegające na wadliwej ocenie dowodów wykazujących jej sytuację finansową i
majątkową. Skarżąca wyjaśniła, że jej położenie ekonomiczne w toku całego
postępowania nie uległo poprawie, ponieważ nie prowadziła w tym czasie
działalności gospodarczej. Składając w styczniu 2015 r. wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych nie dysponowała jeszcze dokumentami finansowymi za rok
2014, których termin sporządzenia upływał później, dlatego przedstawiła nadal
aktualną dokumentację za rok poprzedni.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Całość argumentacji zawartej w zażaleniu podważa prawidłowość
niezaskarżalnego odrębnie postanowienia o odmowie zwolnienia powódki
od kosztów sądowych, którego wpływ na wydanie zaskarżonego postanowienia
3
o odrzuceniu jej skargi kasacyjnej jest niewątpliwy, skoro przyczyną odrzucenia
było nieopłacenie tej skargi. Tak sformułowane zażalenie - mimo niepowołania
w nim wprost art. 380 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3, art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c. -
zawiera jednoznaczny wniosek o „rozpoznanie”, a więc poddanie kontroli
prawidłowości postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 29 stycznia 2015 r.
Skarżąca kwestionuje przyczyny, dla których Sąd Apelacyjny oddalił jej
wniosek, to znaczy pogląd o nieaktualności przedstawionych informacji. Nie można
odmówić słuszności jej zarzutom, że dokumenty te, jakkolwiek odnosiły się do
okresu sprzed ponad roku nie były „nieaktualne” w tym sensie, że powódka
powinna już była dysponować analogicznymi dokumentami sporządzonymi za rok
następny, skoro wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych składała w styczniu.
Ponadto przeprowadzenie oceny okoliczności istotnych z punktu widzenia
zastosowania art. 103 u.k.s.c. nie może pozostawać w oderwaniu od danych
i informacji wiadomych sądowi z przebiegu postępowania. Nie może też pomijać
faktu, czy strona wcześniej już wykazała podstawy do udzielenia jej zwolnienia od
kosztów sądowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2011 r.,
II CZ 12/11, Lex nr 847127). Ponieważ Sąd Apelacyjny uzasadnił oddalenie
wniosku o zwolnienie powódki od kosztów jedynie argumentem o nieaktualności
przedstawionych dokumentów, bez rozważenia ich treści i bez odniesienia się do
informacji zebranych w toku postępowania, postanowienie to nie mogło być uznane
za prawidłowe, co w konsekwencji uzasadniało uchylenie zaskarżonego
postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Podstawą odrzucenia tej skargi
może być jedynie nieuiszczenie opłaty, brak podstaw do zwolnienia od której został
stwierdzony w prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu wpadkowym.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 3941
w zw. z art. 39815
§ 1 k.p.c.