II UZ 12/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:15-09-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II UZ 12/14 II UZ 30/10 II UZ 31/10 II UZ 45/03 II UZ 82/01 III UZ 26/11 II UK 234/09 II UZ 17/09 II UZ 34/09 II UZ 4/08 II UZ 48/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II UZ 12/15
POSTANOWIENIE
Dnia 19 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Krzysztof Staryk
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z wniosku R. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 sierpnia 2015 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 26 stycznia 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2015 r. Sąd Apelacyjny, działając na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., odrzucił skargę kasacyjną R. K. z uwagi na wartość
przedmiotu zaskarżenia niższą niż wymagana treścią art. 3982
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca wniósł o jego
uchylenie, zarzucając naruszenie art. 3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c., przez jego
niezastosowanie i uznanie, że w niniejszej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia
nie może być niższa niż 10.000 zł.
W ocenie skarżącego, w myśl powołanego wyżej przepisu w sprawach z
zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od
2
wartości przedmiotu zaskarżenia, między innymi, w sprawach o przyznanie i o
wstrzymanie emerytury. Wprawdzie niniejsza sprawa dotyczy wysokości emerytury,
jednak zaskarżenie decyzji przyznającej emeryturę w całości oznacza, że sprawa
dotyczy właśnie przyznania emerytury (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
28 listopada 2001 r., II UZ 82/01).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest niezasadne.
Stosownie do art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w
sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia w
sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest niższa niż
dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w
sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie
obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Odwołanie się przez skarżącego do
zdania drugiego przytoczonego przepisu nie może być uznane za trafne.
Przepis art. 476 § 2 i 3 k.p.c. wyjaśnia ustawowe pojęcia spraw z zakresu
ubezpieczeń społecznych, stanowiąc w § 2 pkt 2, że należą do nich między innymi
sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych,
dotyczących emerytur i rent. Zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w
tych sprawach wyznaczony jest zatem w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji
organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim
rzędzie przedmiotem postępowania sądowego, określonego zakresem odwołania
od decyzji organu rentowego do sądu. Oznacza to, że żądanie niebędące
przedmiotem rozpoznania sądu nie może stanowić przedmiotu zaskarżenia skargą
kasacyjną decydującego o jej dopuszczalności (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 18 marca 2008 r., II UZ 4/08, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 163 i
orzeczenia tam powołane).
Według skarżącego, przedmiotem niniejszej sprawy jest przyznanie
emerytury w innej wysokości niż ustalił to organ rentowy, a zatem dla oceny
dopuszczalności skargi kasacyjnej wartość przedmiotu zaskarżenia nie ma
3
znaczenia. Wyprowadzanie takiego stanowiska z powołanego w zażaleniu
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 r., II UZ 82/01 (OSNP
2003 nr 19, poz. 474) nie może być uznane za skuteczne. Po pierwsze, pogląd ten
nie jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Po drugie,
przedmiotem sporu na etapie postępowania sądowego wynikającego z odwołania
wnioskodawcy od decyzji organu rentowego nie było przyznanie emerytury, gdyż
kwestia ta została rozstrzygnięta korzystnie dla skarżącego na etapie postępowania
przed organem rentowym, ani świadczenie w całej dochodzonej wysokości, ale
różnica pomiędzy tą kwotą a należnością ustaloną przez organ rentowy w
zaskarżonej decyzji. W takim przypadku do obliczenia wartości przedmiotu
zaskarżenia stosuje się - z mocy art. 368 § 2 zdanie trzecie w związku z art. 39821
k.p.c. - odpowiednio art. 22 k.p.c. i stanowi ona różnicę między wysokością
świadczenia wypłacanego (ustalonego) przez organ rentowy, a wysokością
świadczenia żądanego przez ubezpieczonego - w skali jednego roku. Stanowisko
to jest dominujące i utrwalone w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. między
innymi postanowienia: z dnia 21 lipca 2003 r., II UZ 45/03, OSNP 2004 nr 11, poz.
200; z dnia 18 marca 2008 r., II UZ 4/08, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 163; z dnia 6
listopada 2008 r., II UZ 48/08, LEX nr 686064; z dnia 24 czerwca 2009 r., II UZ
17/09, LEX nr 519962; z dnia 13 października 2009 r., II UK 234/09, LEX nr
553692; z dnia 27 października 2009 r., II UZ 34/09, LEX nr 574545; z dnia 10
listopada 2010 r., II UZ 30/10, LEX nr 707896; z dnia 17 listopada 2010 r., II UZ
31/10, LEX nr 707897; z dnia 23 listopada 2011 r., III UZ 26/11, LEX nr 1129132; z
dnia 5 marca 2014 r., II UZ 12/14, LEX nr 1422166 i orzeczenia w nich powołane).
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art.
39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 19 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Krzysztof Staryk
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z wniosku R. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 sierpnia 2015 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 26 stycznia 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2015 r. Sąd Apelacyjny, działając na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., odrzucił skargę kasacyjną R. K. z uwagi na wartość
przedmiotu zaskarżenia niższą niż wymagana treścią art. 3982
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca wniósł o jego
uchylenie, zarzucając naruszenie art. 3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c., przez jego
niezastosowanie i uznanie, że w niniejszej sprawie wartość przedmiotu zaskarżenia
nie może być niższa niż 10.000 zł.
W ocenie skarżącego, w myśl powołanego wyżej przepisu w sprawach z
zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od
2
wartości przedmiotu zaskarżenia, między innymi, w sprawach o przyznanie i o
wstrzymanie emerytury. Wprawdzie niniejsza sprawa dotyczy wysokości emerytury,
jednak zaskarżenie decyzji przyznającej emeryturę w całości oznacza, że sprawa
dotyczy właśnie przyznania emerytury (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
28 listopada 2001 r., II UZ 82/01).
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest niezasadne.
Stosownie do art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w
sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia w
sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest niższa niż
dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w
sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie
obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Odwołanie się przez skarżącego do
zdania drugiego przytoczonego przepisu nie może być uznane za trafne.
Przepis art. 476 § 2 i 3 k.p.c. wyjaśnia ustawowe pojęcia spraw z zakresu
ubezpieczeń społecznych, stanowiąc w § 2 pkt 2, że należą do nich między innymi
sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych,
dotyczących emerytur i rent. Zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w
tych sprawach wyznaczony jest zatem w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji
organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim
rzędzie przedmiotem postępowania sądowego, określonego zakresem odwołania
od decyzji organu rentowego do sądu. Oznacza to, że żądanie niebędące
przedmiotem rozpoznania sądu nie może stanowić przedmiotu zaskarżenia skargą
kasacyjną decydującego o jej dopuszczalności (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 18 marca 2008 r., II UZ 4/08, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 163 i
orzeczenia tam powołane).
Według skarżącego, przedmiotem niniejszej sprawy jest przyznanie
emerytury w innej wysokości niż ustalił to organ rentowy, a zatem dla oceny
dopuszczalności skargi kasacyjnej wartość przedmiotu zaskarżenia nie ma
3
znaczenia. Wyprowadzanie takiego stanowiska z powołanego w zażaleniu
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 r., II UZ 82/01 (OSNP
2003 nr 19, poz. 474) nie może być uznane za skuteczne. Po pierwsze, pogląd ten
nie jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Po drugie,
przedmiotem sporu na etapie postępowania sądowego wynikającego z odwołania
wnioskodawcy od decyzji organu rentowego nie było przyznanie emerytury, gdyż
kwestia ta została rozstrzygnięta korzystnie dla skarżącego na etapie postępowania
przed organem rentowym, ani świadczenie w całej dochodzonej wysokości, ale
różnica pomiędzy tą kwotą a należnością ustaloną przez organ rentowy w
zaskarżonej decyzji. W takim przypadku do obliczenia wartości przedmiotu
zaskarżenia stosuje się - z mocy art. 368 § 2 zdanie trzecie w związku z art. 39821
k.p.c. - odpowiednio art. 22 k.p.c. i stanowi ona różnicę między wysokością
świadczenia wypłacanego (ustalonego) przez organ rentowy, a wysokością
świadczenia żądanego przez ubezpieczonego - w skali jednego roku. Stanowisko
to jest dominujące i utrwalone w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. między
innymi postanowienia: z dnia 21 lipca 2003 r., II UZ 45/03, OSNP 2004 nr 11, poz.
200; z dnia 18 marca 2008 r., II UZ 4/08, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 163; z dnia 6
listopada 2008 r., II UZ 48/08, LEX nr 686064; z dnia 24 czerwca 2009 r., II UZ
17/09, LEX nr 519962; z dnia 13 października 2009 r., II UK 234/09, LEX nr
553692; z dnia 27 października 2009 r., II UZ 34/09, LEX nr 574545; z dnia 10
listopada 2010 r., II UZ 30/10, LEX nr 707896; z dnia 17 listopada 2010 r., II UZ
31/10, LEX nr 707897; z dnia 23 listopada 2011 r., III UZ 26/11, LEX nr 1129132; z
dnia 5 marca 2014 r., II UZ 12/14, LEX nr 1422166 i orzeczenia w nich powołane).
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art.
39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.