Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 297/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący)
SSN Romualda Spyt
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
Protokolant Małgorzata Beczek
w sprawie z powództwa M. S.
przeciwko Federacji Związków Zawodowych […] w Polsce
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 8 września 2015 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w K.
z dnia 7 maja 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 7 maja 2014 r. oddalił apelacje obu
stron od wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 16 października 2013 r., którym
zasądzono od pozwanej Federacji Związków Zawodowych z siedzibą w W. na
rzecz powoda M. S. kwotę 21.571,20 zł tytułem odprawy rentowej wraz z
2
ustawowymi odsetkami od dnia 10 stycznia 2012 r. oraz kwotę 1.914,10 zł tytułem
nagrody jubileuszowej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 marca 2013 r. i
oddalono powództwo w pozostałej części.
Sąd odwoławczy zaakceptował poczynione w sprawie ustalenia faktyczne,
zgodnie z którymi powód był zatrudniony w okresie od 1 marca 1982 r. do 30
kwietnia 1982 r. w Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego w K., a następnie od 1
maja 1982 r. do 30 września 1991 r. w Zarządzie Dróg w K. na stanowisku
inspektora Miejskiej Służby Porządkowej. Stosunek pracy z Zarządem Dróg został
rozwiązany w drodze wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę w związku
z likwidacją Miejskiej Służby Porządkowej. W lutym 1984 r. powód został wybrany
na przewodniczącego Międzywojewódzkiego Zarządu Federacji w K. Ówczesny
pracodawca powoda – Zarząd Dróg – pismem z dnia 28 kwietnia 1984 r.
poinformował Federację Związków Zawodowych […] w Polsce, że wyraża zgodę na
urlopowanie powoda do prac związkowych w terminie od dnia 1 czerwca 1984 r. Z
tym dniem została zawarta z M. S. umowa o pracę na stanowisku
przewodniczącego Międzywojewódzkiego Zarządu Federacji w K. W następnych
latach powód był wybierany na kolejne kadencje na stanowisko przewodniczącego
Międzywojewódzkiego Zarządu Federacji w K., ostatnio w dniu 16 marca 2007 r. na
czteroletnią kadencję. Na konferencji wyborczej w dniu 18 lutego 2011 r. na
stanowisko przewodniczącego Międzywojewódzkiego Zarządu Federacji został
wybrany M. Ł. Pismem z dnia 22 lutego 2011 r. Federacja Związków Zawodowych
w Polsce poinformowała powoda, że w związku z wynikami wyborów wygasł z
dniem 18 lutego 2011 r. sprawowany przez niego mandat przewodniczącego
Międzywojewódzkiego Zarządu Federacji, a tym samym z tym dniem uległ
rozwiązaniu stosunek pracy łączący powoda z Federacją.
Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikało także, iż powód przebywał na
zwolnieniach lekarskich od 26 października 2010 r. do 12 listopada 2010 r. oraz
nieprzerwanie od 21 grudnia 2010 r. do 2 czerwca 2011 r., kiedy wyczerpał
182-dniowy okres pobierania zasiłku chorobowego. Bezpośrednio po zakończeniu
okresu zasiłkowego, tj. z dniem 3 czerwca 2011 r., przeszedł na rentę z tytułu
całkowitej niezdolności do pracy, przyznaną do dnia 30 czerwca 2012 r., po 27
3
latach pełnienia funkcji przewodniczącego Międzywojewódzkiego Zarządu
Federacji w K.
Sąd odwoławczy zgodził się również z oceną prawną tego stanu
faktycznego, sprowadzającą się, między innymi, do stwierdzenia uprawnień
powoda do odprawy rentowej i nagrody jubileuszowej na podstawie
obowiązującego u strony pozwanej Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników
Federacji Związków Zawodowych […] w Polsce. Zgodnie z § 8 pkt 3 Rozdziału VII
tego Układu, pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z
przejściem na emeryturę lub rentę przysługuje po 20 i więcej latach pracy odprawa
pieniężna w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, a stosownie do treści § 1
Rozdziału VII tego aktu, pracownikom przysługują nagrody jubileuszowe za
długoletnią, ciągłą pracę. Pracownikowi odchodzącemu na rentę przysługuje
nagroda jubileuszowa mimo nieprzepracowania pełnego okresu w wysokości 1/60
za każdy przepracowany miesiąc liczony od ostatniej nagrody, o czym z kolei
stanowi § 2 Rozdziału VII Układu. Sąd drugiej instancji nie znalazł podstaw do
zanegowania stanowiska Sądu Rejonowego, że pomiędzy ustaniem stosunku pracy
powoda u strony pozwanej a jego przejściem na rentę istniał związek, o którym
mowa w § 8 Rozdziału VII Układu, uprawniający go do odprawy rentowej. W
szczególności Sąd Okręgowy podkreślił, że ustanie stosunku pracy wskutek upływu
czasu, na jaki umowę zawarto, nie wyklucza jego związku z przejściem na rentę.
Wystarczy bowiem w tym zakresie związek czasowy, tj. przejście na rentę
bezpośrednio po ustaniu stosunku pracy. Związek ten jest jednak zachowany także
wtedy, gdy pracownik przechodzi na rentę po pewnym czasie od ustania stosunku
pracy, lecz następuje to bezpośrednio po okresie nieprzerwanego pobierania
zasiłku chorobowego, zapoczątkowanego jeszcze w czasie trwania stosunku pracy,
tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.
Odnosząc się do apelacyjnego zarzutu strony pozwanej nieprawidłowego
określenia daty, od której przysługują odsetki ustawowe od zasądzonej odprawy
rentowej, Sąd odwoławczy podniósł, że roszczenie o zapłatę odprawy jest
wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy także wtedy, gdy orzeczenie
przyznające rentę zostało wydane później. Z tego względu zarzut naruszenia przez
Sąd Rejonowy art. 481 § 1 k.c. przez zasądzenie odsetek ustawowych od daty
4
wniesienia pozwu, tj. 10 stycznia 2012 r., a nie od daty przedstawienia stronie
pozwanej oryginału decyzji organu rentowego o przyznaniu powodowi prawa do
renty z tytułu niezdolności do pracy, tj. od 4 października 2013 r., nie mógł być
uwzględniony.
Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji trafnie rozstrzygnął
również o prawie powoda do nagrody jubileuszowej w wysokości zasądzonej
wyrokiem. Zasadą jest bowiem, że prawo do tego świadczenia nabywa pracownik,
który w czasie zatrudnienia spełni przesłankę posiadania odpowiedniego stażu
pracy. Wobec jednoznacznego brzmienia § 1 Rozdziału VII Układu Zbiorowego
powodowi należała się więc nagroda jubileuszowa za pięć miesięcy od dnia
ostatniej nagrody do dnia ustania stosunku pracy w wysokości 1/60 za każdy
przepracowany miesiąc (§ 2 Rozdziału VII Układu), jak prawidłowo stwierdził Sąd
Rejonowy.
Strona pozwana wywiodła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w
części oddalającej jej apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zarzucając
naruszenie:
1. art. 921
§ 1 w związku z art. 73 § 2 k.p., przez błędną wykładnię
polegającą na przyjęciu, że ustaniem stosunku pracy w związku z przejściem na
rentę uzasadniającym odprawę pieniężną jest również rozwiązanie stosunku pracy
wraz z wygaśnięciem mandatu, podczas gdy regulowane przepisami szczególnymi
rozwiązanie stosunku pracy z wyboru ma za swoją wyłączną przyczynę
wygaśnięcie mandatu, a zatem nie istnieje iunctim pomiędzy ustaniem stosunku
pracy a przejściem na rentę rodzące po stronie pracownika z wyboru roszczenie o
wypłatę odprawy;
2. art. 65 § 1 i 2 k.c., przez błędną i niezgodną z zamiarem stron wykładnię §
8 VII Zasady wypłacania nagród jubileuszowych i odpraw pieniężnych Załącznika
Nr 1 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy w pozwanej, polegającą na
przypisaniu użytemu w tym przepisie sformułowaniu „rozwiązano stosunek pracy w
związku z przejściem na rentę” znaczenia właściwego dla podobnego
sformułowania użytego w art. 921
§ 1 k.p., podczas gdy postanowienia Układu jako
aktu autonomicznego w stosunku do Kodeksu pracy powinny być interpretowane
5
zgodnie z art. 65 § 1 i 2 k.c.; nie są natomiast objęte rozszerzającą wykładnią
podobnie brzmiących przepisów Kodeksu pracy;
3. § 2 Układu, przez błędne zastosowanie, podczas gdy wskazany przepis
dotyczy jedynie pracowników odchodzących z pozwanej Federacji bezpośrednio na
rentę, nie zaś pracowników, których stosunek pracy z wyboru rozwiązał się wskutek
wygaśnięcia mandatu;
4. art. 9 § 2, art. 18 § 1 i 2, art. 921
§ 1 k.p. w związku z § 8 Układu, przez
zastosowanie nieistniejącej normy prawa materialnego, co polegało na przyjęciu
jako podstawy zasądzenia odprawy rentowej hipotezy art. 921
§ 1 k.p. (co do
przesłanki nabycia uprawnienia) oraz dyspozycji § 8 Układu (co do wysokości
należnej odprawy), podczas gdy prawidłowe zastosowanie przepisu bardziej
korzystnego dla pracownika winno polegać na zastosowaniu bądź to art. 921
§ 1
k.p. w całości, bądź § 8 Układu w całości;
5. art. 921
§ 1 w związku z art. 74 k.p., przez błędną wykładnię polegającą na
przyjęciu, że pracodawcą objętym obowiązkiem wypłaty odprawy rentowej
pracownikowi, którego stosunek pracy rozwiązał się z wygaśnięciem mandatu, jest
pracodawca, z którym przechodzący na rentę pozostawał w stosunku pracy z
wyboru, podczas gdy art. 74 k.p. przez użycie sformułowania o wygaśnięciu
stosunku pracy w razie niepodjęcia jej w terminie 7 dni u pracodawcy, u którego
przechodzący na rentę był urlopowany po uzyskaniu mandatu, wskazuje, że
ostatnim pracodawcą jest w takim wypadku ten pracodawca, u którego
przechodzący na rentę były mandatariusz mógł w terminie 7 dni podjąć pracę i to
ten pracodawca jest zobowiązany z tytułu wypłaty odprawy rentowej;
6. art. 481 § 1 k.c., przez błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, że
opóźnienie pozwanej w zapłacie powodowi odprawy liczyć należy od dnia
wniesienia pozwu, podczas gdy prawidłowe zastosowanie tego przepisu powinno
polegać na przyjęciu daty początkowej naliczania odsetek momentu okazania
pozwanej oryginału dokumentu decyzji organu rentowego, który to dokument
warunkuje byt roszczenia o wypłatę odprawy rentowej.
Opierając skargę na takich podstawach, skarżąca wniosła o uchylenie
wyroku Sądu Okręgowego i orzeczenie co do istoty sprawy przez uwzględnienie w
całości apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego, ewentualnie o uchylenie
6
zaskarżonego wyroku i poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego i
przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzut odnoszący się do naruszenia art. 921
§ 1 w związku z art. 74 k.p. w
stanie faktycznym sprawy jest bezprzedmiotowy. Z ustaleń faktycznych wynika
bowiem, że stosunek pracy, jaki wiązał powoda z Zarządem Dróg w momencie
wyboru go na przewodniczącego Międzywojewódzkiego Zarządu Federacji, został
rozwiązany z dniem 30 września 1991 r. za uprzednim wypowiedzeniem
pracodawcy. W chwili rozwiązania stosunku pracy z wyboru na skutek upływu
kadencji powód nie pozostawał więc w zawieszonym stosunku pracy, który mógłby
być kontynuowany po myśli art. 74 k.p. Jedynym pracodawcą powoda od 1
października 1991 r. była strona pozwana, wobec czego tylko od niej mógł
domagać się odprawy rentowej w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.
Zarówno odprawa rentowa, jak i nagroda jubileuszowa przysługiwały na
podstawie obowiązującego u strony pozwanej Układu zbiorowego pracy.
Warunkiem nabycia prawa do odprawy rentowej w wysokości trzymiesięcznego
wynagrodzenia było przepracowanie 20 lat i rozwiązanie stosunku pracy w związku
z przejściem na rentę. Odnosząc się do kasacyjnego zarzutu naruszenia art. 65 § 1
i 2 k.c., przez błędną i niezgodną z zamiarem stron wykładnię § 8 VII Zasady
wypłacania nagród jubileuszowych i odpraw pieniężnych Załącznika Nr 1
Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy w pozwanej, polegającą na przypisaniu
użytemu w tym przepisie sformułowaniu „rozwiązano stosunek pracy w związku z
przejściem na rentę” znaczenia właściwego dla podobnego sformułowania użytego
w art. 921
§ 1 k.p., podczas gdy postanowienia Układu jako aktu autonomicznego w
stosunku do Kodeksu pracy powinny być interpretowane zgodnie z art. 65 § 1 i 2
k.c.; nie są natomiast objęte rozszerzającą wykładnią podobnie brzmiących
przepisów Kodeksu pracy, wskazać należy, że układ zbiorowy pracy jest aktem
normatywnym (źródłem prawa w rozumieniu art. 9 k.p.), a nie czynnością prawną w
rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18
grudnia 2002 r., I PKN 693/01, OSNP 2004 nr 12, poz. 205). Mimo takiej oceny
7
charakteru prawnego układu zbiorowego Sąd Najwyższy dopuszcza - jednak
wyłącznie w drodze wyjątku i z dużą ostrożnością - odpowiednie (art. 300 k.p.) i
jedynie posiłkowe stosowanie art. 65 k.c. do wykładni zawartych w nim
postanowień (przepisów prawa). Konieczność taka zachodzi w sytuacji, gdy
zawodzą metody wykładni przyjęte w odniesieniu do interpretacji treści aktów
normatywnych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że możliwe jest
posiłkowe stosowanie do wykładni aktów normatywnych - np. takich jak układy
zbiorowe pracy - art. 65 k.c., jeżeli jakieś sformułowania zawarte w
postanowieniach tych aktów nie dają się wyjaśnić w inny sposób jak tylko przy
zastosowaniu metod wykładni właściwych dla wykładni oświadczeń woli (por.
wyroki: z 20 września 2005 r., II PK 53/05, LEX nr 276239; z 15 marca 2006 r.,
II PK 143/05, OSNP 2007 nr 3-4, poz. 45; z 5 lutego 2004 r., I PK 307/03, OSNP
2004 nr 24, poz. 416; z 19 marca 2008 r., I PK 235/07, OSNP 2009 nr 15-16, poz.
190). Stąd konieczność interpretacji § 8 Rozdziału VII Układu zbiorowego pracy na
podstawie art. 65 k.c. pojawiłaby się jedynie wtedy, kiedy nie dałoby się odtworzyć
jego znaczenia (treści) na podstawie obowiązujących reguł wykładni norm
prawnych. Taka sytuacja w sprawie jednak nie zachodzi. Zwrot „w związku z
przejściem na emeryturę lub rentę” dla celów odprawy występuje w prawie pracy,
przy czy nie można przyznać racji skarżącej, że chodzi wyłącznie o przepis art. 921
§ 1 k.p. Takie samo sformułowanie zawierają bowiem liczne pragmatyki służbowe i
różnorodne zakładowe przepisy prawa pracy. Nie ma żadnych przesłanek do
przyjęcia, że taki sam zwrot zawarty w Układzie zbiorowym pracy obowiązującym u
strony pozwanej miałby być jakoś inaczej wykładany niż zamieszczone w treści
innych przepisów prawa pracy, zwłaszcza że skarżąca powołując się ogólnie na
wolę stron zawierających Układ, nie przytoczyła żadnych okoliczności
świadczących o tym, że pod pojęciem „związku z przejściem na rentę” strony
zawierające Układ rozumiały wyłącznie związek przyczynowy, sprowadzający się
do ustania stosunku pracy z powodu przejścia na rentę. Sformułowanie „ustanie
stosunku pracy w związku z przejściem na rentę” jest bez wątpienia pojęciem
szerszym od zwrotu „ustanie stosunku pracy z powodu przejścia na rentę”. Z tej
przyczyny nie można zgodzić się ze skarżącą, że dokonywana przez Sąd
Najwyższy wykładnia przepisów stanowiących o nabyciu prawa do odprawy
8
rentowej wtedy, gdy ustanie stosunku pracy pozostaje w związku z przejściem na
rentę, jest wykładnią rozszerzającą. Dodać do tego należy, że taka wykładnia była
prezentowana w orzecznictwie Sądu Najwyższego jeszcze przed wprowadzeniem
do Kodeksu pracy art. 921
(por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia
1993 r., I PRN 111/93, OSNC 1994 nr 12, poz. 243, zgodnie z którym przewidziany
w przepisach regulujących prawo do odprawy „związek” między rozwiązaniem
stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej może mieć
nie tylko charakter przyczynowy, czasowy, ale także funkcjonalny). Traci więc na
znaczeniu argumentacja skarżącej odnośnie do niemożliwości uznania, że wolą
stron Układu było nadanie przepisowi § 8 Rozdziału VII tego Układu takiego sensu,
jaki ustawodawca nadał później wprowadzonemu przepisowi Kodeksu pracy.
Słowo „związek” oznacza wzajemne powiązanie, które może mieć nie tylko
charakter przyczynowy (rozwiązanie stosunku pracy następuje dlatego, że
pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia), ale także czasowy (rozwiązanie
stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do świadczenia niezależnie
od przyczyny rozwiązania stosunku pracy), bądź czasowo-przyczynowy (przyczyną
rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do renty i rozwiązanie następuje w
chwili przyznania świadczenia). Między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem
prawa do świadczenia może zachodzić także związek funkcjonalny, gdy
rozwiązanie stosunku pracy następuje przed spełnieniem warunków
uprawniających do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nabycie prawa do tego
świadczenia i przyznanie świadczenia po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją
sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy (por. uchwałę
Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., III ZP 18/99, OSNP 2000 nr 24, poz.
888; także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2011 r., II PK 149/10, LEX nr
794983 i tam powołane orzecznictwo). Inaczej rzecz ujmując, jeżeli przepis prawa
uzależnia prawo do odprawy ogólnie od związku ustania stosunku pracy z
przejściem na rentę, to pracownik nabywa prawo do odprawy rentowej wówczas,
gdy staje się rencistą w związku z ustaniem stosunku pracy. Decydujące znaczenie
dla nabycia prawa do odprawy rentowej ma zatem przejście na rentę połączone z
definitywnym ustaniem stosunku pracy, czyli zmiana pracowniczego statusu na
status rencisty przez pracownika, który w związku z ustaniem stosunku pracy
9
korzysta z uzyskanych uprawnień rentowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
6 czerwca 2000 r., I PKN 700/99, OSNAPiUS 2001 nr 15, poz. 486). Tak samo
trzeba rozumieć sformułowanie odnoszące się do prawa do nagrody jubileuszowej.
Pracownik „odchodzący” na rentę w rozumieniu § 2 Rozdziału VII Układu to nikt
inny jak osoba, której stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę.
Prawo do odprawy rentowej uwarunkowane związkiem ustania stosunku
pracy i przejścia na rentę nie jest zatem uzależnione od sposobu rozwiązania
stosunku pracy. Nie zależy też od rodzaju umowy (na czas nieokreślony czy na
czas określony). Stąd też w orzecznictwie przyjmuje się, że pracownikowi, który
przeszedł na rentę inwalidzką (rentę z tytułu niezdolności do pracy) po rozwiązaniu
się umowy o pracę na czas określony z mocy prawa, przysługuje jednorazowa
odprawa pieniężna, gdy pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby
stwierdzonej w czasie zatrudnienia i prowadzącej, po nieprzerwanym okresie
pobierania zasiłku chorobowego, do przyznania mu renty (por. np. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 6 sierpnia 1998 r., III ZP 22/98, OSNAPiUS 1998 nr 24, poz.
713, czy powołaną już uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2000 r., III ZP
18/99). Akceptując to stanowisko, Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym
niniejszą sprawę uznał, że sytuacja w niej jest analogiczna. Stosunek pracy łączący
strony ustał z mocy prawa z wygaśnięciem mandatu (tak jak umowa na czas
określony z nadejściem terminu, do którego została zawarta). Powód stał się
niezdolny do pracy przed ustaniem stosunku pracy i przeszedł na rentę po
nieprzerwanym okresie pobierania zasiłku chorobowego. Między ustaniem
stosunku pracy a przejściem powoda na rentę istniał zatem związek w rozumieniu §
8 Rozdziału VII Układu zbiorowego pracy uprawniający go do odprawy rentowej w
wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, jak prawidłowo stwierdził Sąd
odwoławczy. Nie ma zatem żadnych podstaw do przyjęcia, że doszło do naruszenia
art. 9 § 2, art. 18 § 1 i 2, art. 921
§ 1 k.p. w związku z § 8 Układu, przez
zastosowanie nieistniejącej normy prawa materialnego, co zdaniem skarżącej miało
polegać „na przyjęciu jako podstawy zasądzenia odprawy rentowej hipotezy art. 921
§ 1 k.p. (co do przesłanki nabycia uprawnienia) oraz dyspozycji § 8 Układu (co do
wysokości należnej odprawy).
10
Nie zasługuje też na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 481 § 1 k.c.
Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia
pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie
poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za
które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z istoty roszczenia o odprawę rentową
(art. 455 k.c. w związku z art. 300 k.p.) wynika, że staje się ono wymagalne w chwili
„przejścia na rentę”. Termin ten uzależniony jest więc od zaistnienia określonego
zdarzenia prawnego, Nie można zatem zgodzić się z Sądem Okręgowym, że dniem
wymagalności odprawy rentowej jest zawsze data ustania stosunku pracy. Prawo
do odprawy powstaje bowiem w dacie przyznania prawa do renty, jeżeli następuje
to po pewnym czasie od rozwiązania stosunku pracy (por. np. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 26 lipca 2012 r., I PK 24/12 OSNP 2013 nr 15-16, poz. 172).
Nie oznacza to jednak możliwości uwzględnienia zarzutu skargi kasacyjnej. Powód
przeszedł na rentę z tytułu niezdolności do pracy z dniem 3 czerwca 2011 r. i od tej
daty była wymagalna odprawa rentowa. Sąd drugiej instancji oddalił apelację strony
pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego, którym zasądzono odsetki ustawowe od tej
należności od dnia wniesienia pozwu, czyli od 10 stycznia 2012 r., a więc od daty
późniejszej niż dzień wymagalności. Według art. 481 § 1 k.c., przesłanką zapłaty
odsetek jest samo opóźnienie się w spełnieniu świadczenia, czyli obiektywne jego
spełnienie po dacie wymagalności. Obowiązek zapłaty odsetek jest więc niezależny
od winy dłużnika w terminowym spełnieniu świadczenia. Stąd nie ma żadnych
podstaw do stwierdzenia, że w związku z okazaniem stronie pozwanej decyzji
organu rentowego o przyznaniu powodowi prawa do renty w dniu 4 października
2013 r. dopiero od tej daty powinny być naliczane odsetki ustawowe od zasądzonej
odprawy rentowej.
Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji (art. 39814
k.p.c.).