Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 690/14
POSTANOWIENIE
Dnia 18 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
Protokolant Justyna Kosińska
w sprawie z wniosku Miasta W.
przy uczestnictwie Skarbu Państwa - Prezydenta m. W., S.F.
sp. z o.o. w W., Spółdzielni Mieszkaniowej B.
w W. i J. G.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 18 września 2015 r.,
skargi kasacyjnej uczestnika S. F. sp. z o.o. w W.
od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 22 listopada 2013 r.
1) oddala skargę kasacyjną;
2) zasądza od uczestnika S. F. sp. z o.o.
w W. na rzecz Miasta W.,
Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
oraz Spółdzielni Mieszkaniowej B. w W. kwoty
po 2.700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z 26 stycznia 2012 r. Sąd Rejonowy w W. stwierdził, że
wnioskodawca – m. W. nabył z dniem 1 stycznia 2009 r. przez zasiedzenie
własność nieruchomości położonej w W. w rejonie ulicy K. w obrębie 4-08-13, o
łącznej powierzchni 1079 m2
, obejmującej działkę nr 31/4 o powierzchni 402 m2
, dla
której w Sądzie Rejonowym jest prowadzona księga wieczysta KW nr […] oraz
działkę o projektowanym numerze 31/7 o powierzchni 677 m2
, pochodzącą z działki
nr 31/1, dla której w Sądzie Rejonowym jest prowadzona księga wieczysta
KW nr […].
Sąd Rejonowy ustalił, że według wpisów w księgach wieczystych,
nieruchomość obejmująca działkę nr 31/4 jest własnością S. P. Sp. z o.o. w W., zaś
nieruchomość obejmująca działkę o projektowanym numerze 31/7 o powierzchni
677 m2
, pochodzącą z działki nr 31/1, jest własnością S. P. Sp. z o.o. w W. w 5/6
części oraz J. G. w 1/6 części.
Począwszy od 1964 r. grunt stanowiący obecnie działkę nr 31/1 był częścią
działki nr 17, zaś działka nr 31/4 była częścią działki nr 21. W 1972 r. działki nr 17
i nr 21 ulegały podziałom i otrzymały nową numerację, a w rejestrach ujawniono
nowych władających nimi. W 1995 r. przyjęto nowy operat dla obrębu 4-08-13, który
zastąpił dotychczasowy obręb 185.
Działka nr 17/1 co najmniej od 1945 r. była we władaniu R. K. (spadkobiercy
S. i B. K.), który do lat 70-tych XX wieku uprawiał ją rolniczo. W latach 70-tych
Skarb Państwa na części działki nr 17/1 rozpoczął rozbudowę dróg. Na części
działki wybudowano budynek wielomieszkaniowy nr […] przy ul. K. i urządzono
skwerek długości 24 m i szerokości 6-8 metrów. R. K. wolną od zabudowy część
działki nr 17/1 użytkował rolniczo do lat 80-tych XX wieku. Nieruchomość ta nie
została wywłaszczona pomimo wywłaszczenia sąsiednich działek.
Uczestniczka J. G. 15 października 1988 r. zawarła ze Spółdzielnią
Mieszkaniową B. umowę dzierżawy terenu o pow. 330 m2
, należącego do działki nr
17/1 i postawiła tam pawilon handlowy, po czym ustaliła, że wydzierżawiony przez
nią grunt nie ma uregulowanej sytuacji prawnej. R. K. 17 października 1991 r.
3
wystąpił do Sądu Rejonowego z wnioskiem zmierzającym do uregulowania stanu
prawnego działki nr 17/1. Sąd Rejonowy postanowieniem z 21 października 1996 r.
stwierdził, że R. K. i jego żona S. nabyli własność tej nieruchomości z dniem 4
listopada 1971 r. przez uwłaszczenie. W postępowaniu uczestniczył też Skarb
Państwa, reprezentowany przez Kierownika Urzędu Rejonowego. J. G. kupiła
wówczas od R. i S. K. teren o powierzchni 550 m2 z działki nr 17/1, a następnie na
jej wniosek dla nieruchomości stanowiącej działkę nr 17/1 o pow. 3284 m2
została
założona księga wieczysta nr […]. W skład tej nieruchomości wchodziły części
działek nr 31, nr 65 i nr 58. Jako jej właścicieli ujawniono R. K. i S.K. w 5/6 części
oraz J. G. w 1/6 części. R.K. i S. K. 1 sierpnia 2008 r. sprzedali udział we własności
nieruchomości wynoszący 5/6 części na rzecz „G. - spółki […]” sp. z o.o., która 31
listopada 2005 r. przeniosła ten udział na uczestnika S. P. sp. z o.o. w W. Spółka
„G. - sp. […]” odkupiła też udziały od współwłaścicieli działek nr 31/4, nr 31/5 i nr
11/2, a w 2000 r. dla tej nieruchomości założono księgę wieczystą KW […].
Własność tej nieruchomości Spółka „G. - sp. […]” przeniosła następnie na S. P. sp.
z o.o. w W..
Działki nr 31/4 i nr 31/7 znajdują się od początku lat 80-tych we władaniu
Spółdzielni Mieszkaniowej B. w W. i stanowią grunt niezbędny do obsługi budynków
wielorodzinnych wybudowanych w latach 1979-1981 na podstawie pozwoleń na
budowę wydanych 26 listopada 1979 r. i 4 grudnia 1978 r. Spółdzielnia
Mieszkaniowa B. włada tymi gruntami na podstawie porozumienia z 17 grudnia
1993 r. z Urzędem Dzielnicy Gmina […]. Na projektowanej do wydzielenia działce
nr 31/7 stoi część usługowa budynku wielomieszkaniowego w zasobach
Spółdzielni, a na działce nr 31/4 znajduje się parking.
Zdaniem Sądu Rejonowego wniosek o zasiedzenie działek nr 31/4 i nr 31/7
był zasadny. Nie były kwestionowane fakty związane z ich przejmowaniem
przez Skarb Państwa na cele związane z rozbudową dróg i zabudową
wielomieszkaniową, przy czym przeznaczenie działek objętych wnioskiem pod
ośrodki usługowe II stopnia wynikało z uchwały Powiatowej Rady Narodowej
z 10 lipca 1969 r. Skarb Państwa był samoistnym posiadaczem w złej wierze tych
nieruchomości. Po zrealizowaniu inwestycji na działkach nr 31/4 i nr 31/7 przez
Kombinat Budownictwa Miejskiego, pozostają one w użytkowaniu Spółdzielni
4
Mieszkaniowej B., a znajdujące się wokół budynków trawniki, ciągi piesze,
komunikacyjne i parking służą mieszkańcom tych budynków. Skarb Państwa
przeniósł posiadanie działek objętych wnioskiem o zasiedzenie na rzecz
wnioskodawcy – m. W., o czym świadczą okoliczności związane między innymi z
wykonywaniem czynności władczych w stosunku do tych działek po 1990 r. przez
m. W. Z uwagi na przeniesienie posiadania i spełnienie wymogów określonych w
art. 176 k.c. wnioskodawca mógł doliczyć do okresu własnego posiadania
nieruchomości czas jej posiadania począwszy od 1 stycznia 1979 r. przez
poprzednika - Skarb Państwa.
Postanowieniem z 22 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił apelację
uczestnika S. F. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. od postanowienia
Sądu Rejonowego z 26 stycznia 2012 r. i stosownie orzekł o kosztach.
Sąd Okręgowy zaakceptował w całości ustalenia faktyczne poczynione przez
Sąd Rejonowy oraz dokonaną przez ten Sąd ich ocenę prawną. Podkreślił,
że właściciel działki nr 17/1 R. K. i jego brat A. K. jako naoczni świadkowie zeznali,
iż Skarb Państwa od początku lat 70-tych XX wieku stopniowo przejmował ich
nieruchomości pod zabudowę mieszkaniową i usługową. W ocenie Sądu
Okręgowego, zewnętrznym przejawem wykonywania posiadania nieruchomości
przez Skarb Państwa było wydanie decyzji o pozwoleniu na wybudowanie na niej
budynków mieszkalnych nr 10 i nr 11 na osiedlu B. XI. Datę 1 stycznia 1979 r.
można uznać za moment, w którym Skarb Państwa objął grunt, którego dotyczy
wniosek w posiadanie.
Zdaniem Sądu Okręgowego, skoro m. W. wykonywało po 1990 r. czynności
władcze w odniesieniu do nieruchomości, których dotyczy wniosek, to pomimo
braku umowy bądź decyzji administracyjnej, Skarb Państwa przeniósł na nie w
sposób dorozumiany ich posiadanie. W konsekwencji m. W. mogło doliczyć czas
posiadania nieruchomości przez Skarbu Państwa do czasu, przez który samo
wykonywało jej posiadanie (art. 176 k.c.).
W skardze kasacyjnej od postanowienia Sądu Okręgowego z 22 listopada
2013 r. uczestnik S. F. sp. z o.o. w W. zarzucił, że zostało ono wydane z
naruszeniem prawa materialnego, to jest: - art. 56 i 65 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe
5
zastosowanie i przyjęcie, że porozumienie z 17 grudnia 1993 r., aneksowane 14
sierpnia 1996 r. między Spółdzielnią Mieszkaniową B. a poprzednikami prawnymi
wnioskodawcy dotyczy tej samej nieruchomości co wniosek; - art. 176 § 1 k.c. w
zw. z art. 348 i art. 350 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że
wnioskodawca mógł doliczyć czas posiadania Skarbu Państwa do własnego
posiadania z uwagi na dorozumiane przeniesienie posiadania.
Uczestnik zarzucił nadto, że zaskarżone postanowienie zapadło
z naruszeniem prawa procesowego, to jest: - art. 233 § 1, art. 244 § 1, art. 316 § 1
w zw. z art. 391 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę i wyprowadzenie
błędnych wniosków z niektórych przeprowadzonych w sprawie dowodów; - art. 230
k.p.c., art. 378 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1 i w zw. z art. 13 § 2
k.p.c. poprzez brak należytego rozpoznania zarzutów apelacji i wadliwą ocenę
zarzutu dotyczącego naruszenia art. 230 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c.
Uczestnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Zgłoszone przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa procesowego
wprost lub pośrednio zmierzają do zakwestionowania ustaleń faktycznych
dokonanych przez Sąd Rejonowy i zaaprobowanych przez Sąd Okręgowy, oraz
leżącej u ich podstaw oceny dowodów, podczas gdy z art. 3983
§ 3 k.p.c. wynika,
że podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub
oceny dowodów. Tak należy zakwalifikować zarzut naruszenia art. 233 § 1, art. 244
§ 1, art. 316 § 1 w zw. z art. 391 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę
i wyprowadzenie błędnych wniosków z niektórych przeprowadzonych w sprawie
dowodów. Stawiając tego rodzaju zarzuty uczestnik zapomina, że Sąd Najwyższy
nie jest sądem trzeciej instancji w sprawie, nie prowadzi dowodów i nie dokonuje
ich oceny, bazując w tym zakresie na wynikach postępowania przed sądami meriti.
Zarzut naruszenia art. 230, art. 378 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1
i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez brak należytego rozpoznania zarzutów apelacji
i wadliwą ocenę zarzutu dotyczącego naruszenia art. 230 w zw. z art. 233 k.p.c.
w istocie także dotyczy ustaleń faktycznych będących podstawą rozstrzygnięcia.
6
Kwestionując wybrane i wyłączone z kontekstu okoliczności faktyczne, do których
odwoływały się Sądy meriti i na bazie których wydały rozstrzygnięcie, skarżący
pomija, że dla sprawy o uwłaszczenie istotne było ustalenie samoistnego
posiadacza nieruchomości wskazanych we wniosku w dniu 4 listopada 1971 r.,
nie zaś później. Tymczasem w niniejszej sprawie Skarbowi Państwa przypisane
zostało posiadanie tych samych nieruchomości od 1 stycznia 1979 r.
Decyzje o pozwoleniu na budowę, w oparciu o które zrealizowana
została inwestycja polegająca na wybudowaniu domów wielomieszkaniowych
przekazanych do zasobu Spółdzielni Mieszkaniowej B. nie identyfikowała
wprawdzie działek, których dotyczyło niniejsze postępowanie jako przeznaczonych
pod inwestycję, ale niewątpliwie po ich wydaniu i w trakcie jej realizacji inwestor
zajął na swoje potrzeby część jednej z tych działek, a na drugiej ostatecznie
powstał parking służący mieszkańcom wzniesionych budynków i innym osobom.
Sąd Okręgowy, który zaaprobował ustalenia faktyczne i sposób
rozumowania Sądu Rejonowego w związku z oceną dowodów przeprowadzonych
w sprawie nie miał potrzeby powielania argumentacji Sądu Rejonowego.
Technika sporządzenia uzasadnienia własnego orzeczenia przez ten Sąd jest
prawidłowa, spełniająca wymagania ustalone w art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 391
§ 1 k.p.c. i pozwalająca na skontrolowanie tego orzeczenia w postępowaniu
kasacyjnym.
2. Rzecz może być objęta w posiadanie w sposób pierwotny lub pochodny.
Pierwotne jej objęcie w posiadanie następuje w wyniku jednostronnego aktu
zawładnięcia rzeczą z wolą posiadania jej dla siebie, co może dotyczyć rzeczy
niczyjej, nowo powstałej, a także rzeczy będącej w posiadaniu innej osoby.
Przeciwieństwem pierwotnego nabycia posiadania rzeczy, warunkującym
zastosowanie art. 176 § 1 k.c., jest wejście w jej posiadanie w sposób pochodny
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z 18 maja 2007 r., I CSK 64/07, nie publ.).
Według art. 176 § 1 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło
przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który
sam posiada, czas posiadania swego poprzednika, o ile przeniesienie posiadania
nastąpiło podczas biegu zasiedzenia. Zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym
7
w orzecznictwie, do przeniesienia posiadania może dojść w każdy ze sposobów
wskazanych w art. 348-351 k.c. (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z 10 listopada
1999 r., I CKN 201/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 93, z 13 kwietnia 2000 r., III CKN
859/99, z 23 listopada 2004 r., III CK 382/03). Do przeniesienia posiadania
dochodzi w następstwie porozumienia między zbywcą posiadania i nabywcą,
a następnie - wydania rzeczy i objęcia jej w posiadanie przez nabywcę. W myśl art.
348 k.c. równoznaczne z wydaniem rzeczy jest wydanie dokumentów, które
umożliwiają rozporządzanie nią, jak również wydanie środków, które dają faktyczną
władzę nad rzeczą.
Z art. 350 k.c. wynika, że jeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym
osoby trzeciej, dla przeniesienia posiadania wystarczy umowa między
dotychczasowym posiadaczem samoistnym, a tym, kto ma objąć rzecz w takie
posiadanie i zawiadomienie posiadacza zależnego. W poglądach na temat tego,
jakie znaczenie z punktu widzenia skuteczności przeniesienia posiadania
należy przypisać zawiadomieniu posiadacza zależnego o porozumieniu między
zbywcą posiadania i jego nabywcą, zarysowały się pewne różnice.
Według większościowego stanowiska, bazującego na jednoznacznej treści art. 350
k.c., zawiadomienie posiadacza zależnego lub dzierżyciela o przeniesieniu
posiadania jest warunkiem skuteczności przeniesienia posiadania samoistnego.
Dla skuteczności przeniesienia posiadania nie ma jednak znaczenia to, kto
zawiadomi osobę trzecią jako posiadacza zależnego o przeniesieniu posiadania
samoistnego. Niewątpliwie posiadacz zależny nie może przeciwstawić się
przeniesieniu posiadania samoistnego, a ustawodawca nie oczekuje też, by dawał
on wyraz swojej akceptacji dla porozumienia, do którego doszło między
posiadaczami samoistnymi. Zawiadomienie posiadacza zależnego o zawarciu
porozumienia zmierzającego do przeniesienia posiadania samoistnego jest
niezbędne w tym celu, by mógł on wywiązywać z obowiązków jakie ciążą na
nim jako posiadaczu zależnym wobec kolejnego (następnego) posiadacza
samoistnego, gdyż jest to potwierdzeniem sprawowania władztwa nad rzeczą
(corpus) przez tegoż kolejnego posiadacza samoistnego.
Z ustaleń będących podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie wynika,
że Skarb Państwa był samoistnym posiadaczem nieruchomości oznaczonych
8
aktualnie jako działki nr 31/4 i nr 31/7 począwszy od 1 stycznia 1979 r., zaś od
początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku ich posiadaczem jest gmina
samorządowa. Spółdzielnia Mieszkaniowa B. identyfikuje się jako zależny
posiadacz tych nieruchomości, w relacji najpierw do Skarbu Państwa, a obecnie do
miasta W. Według zaaprobowanych przez Sądy obu instancji twierdzeń miasta W.
wejście przez tę gminę w posiadanie nieruchomości miało charakter pochodny, nie
zaś pierwotny. Stanowisko to nie budzi wątpliwości z poniższych przyczyn.
Gminy samorządowe, w tym i wnioskodawca, powstały z dniem 27 maja
1990 r., po wejściu w życie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym
(Dz.U. nr 16, poz. 95 ze zm.). W kolejnych miesiącach po wejściu w życie tej
ustawy organizowały się struktury samorządu terytorialnego, powstały też jednostki
organizacyjne, przy wykorzystaniu których miał on realizować nałożone nań
zadania. Niektóre z tych zadań nie były nowymi dla administracji publicznej, bo
przed 27 maja 1990 r. wykonywała je także administracja państwowa - rządowa,
a po tej dacie miały je przejąć struktury samorządu terytorialnego. W ustawie
z 10 maja 1990 r. przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym
i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 ze zm.; dalej:
„p.w.u.s.t.”) ustawodawca stworzył normatywne podstawy ku temu, by powstająca
administracja samorządowa przejęła też środki materialne, przy wykorzystaniu
których miała przystąpić do realizowania zadań. Takim przepisem był
w szczególności art. 5 ust. 1 i 2 p.w.u.s.t., na podstawie którego mienie
ogólnonarodowe służące użyteczności publicznej stało się z datą wejścia w życie
ustawy o samorządzie terytorialnym mieniem m.in. miasta W., jeżeli było położone
w granicach tej jednostki samorządu terytorialnego. Do potwierdzenia nabycia
przez gminę z dniem 27 maja 1990 r. własności nieruchomości, której dotyczył art.
5 p.w.u.s.t. uprawniony był właściwy wojewoda, a czynił to w decyzji wydawanej na
podstawie art. 18 ust. 1 p.w.u.s.t. Deklaratywna decyzja wojewody, o której mowa w
art. 18 ust. 1 p.w.u.s.t. stanowiła ustawowe poświadczenie, że gmina stała się z
mocy prawa właścicielem określonych składników mienia ogólnonarodowego,
wymienionych w art. 5 p.w.u.s.t., dotychczas należących do Skarbu Państwa. W
postanowieniu z 25 czerwca 2008 r., III CSK 327/07 (nie publ.), Sąd Najwyższy
wyjaśnił, że decyzja taka bezpośrednio nie mogła potwierdzać żadnych innych
9
zdarzeń, w tym także przeniesienia posiadania nieruchomości stanowiących
własność osób trzecich, gdyż gdyby została wydana w odniesieniu do
nieruchomości niebędącej własnością państwową lecz własnością osoby trzeciej, to
byłaby nieważna z konsekwencjami przewidzianymi w art. 156 § 1 k.p.a. (por. też
uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 30 grudnia 1992 r., III CZP 157/92,
OSNC 1993, nr 5, poz. 84). Wydanie decyzji, której podstawą był art. 5 i 18 ust. 1
p.w.u.s.t. mogło być oznaką przeniesienia posiadania nieruchomości Skarbu
Państwa na gminę w rozumieniu art. 348 k.c. (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z 18 maja 2007 r., I CSK 64/07, nie publ. i z 23 stycznia 2013 r., I
CSK 256/12, nie publ.), natomiast do przeniesienia posiadania nieruchomości,
która 27 maja 1990 r. nie była własnością Skarbu Państwa, lecz pozostawała w
jego samoistnym posiadaniu powinno dojść w inny ze sposobów określonych w art.
348-350 k.c. Wydanie na podstawie art. 5 i 18 ust. 1 p.w.u.s.t. decyzji w odniesieniu
do mienia należącego przed 27 maja 1990 r. do Skarbu Państwa, a położonego
przy nieruchomościach stanowiących w tym czasie własność osób trzecich, lecz
pozostających w posiadaniu samoistnym Skarbu Państwa i wykorzystywanych wraz
z jego własnymi nieruchomościami na jednakowe cele publiczne, może być
uwzględnione w ramach oceny, czy i kiedy doszło do przeniesienia posiadania
określonego kompleksu nieruchomości na gminę samorządową. Do przejęcia przez
samorząd terytorialny poszczególnych składników mienia dotychczas państwowego
dochodziło bowiem sukcesywnie, w miarę jak organizowały się jednostki w
strukturach samorządu mające wykonywać poszczególne zadania. Po powstaniu
przejmowały one mienie od jednostek rządowych przez fizyczne wydanie, ale o
wiele częściej o przeniesieniu posiadania zaświadczało udostępnienie im
dokumentów i innych atrybutów władztwa nad rzeczami pozwalających na
wykonywanie w stosunku do nich posiadania samoistnego.
Wnioskodawca jako gmina samorządowa objął w samoistne posiadanie
nieruchomości, których dotyczy żądanie wniosku w tym samym czasie, w którym
zorganizowana w jego strukturach jednostka mająca zajmować się zasobem
nieruchomości gminnych przejęła od Skarbu Państwa posiadanie nieruchomości
wchodzących przed 27 maja 1990 r. w skład zasobu państwowego,
a pozostającego w zależnym posiadaniu Spółdzielni Mieszkaniowej B. i osób
10
korzystających z nieruchomości w tej Spółdzielni. O tym, że wiedza o wejściu
terenów, na których postawione są budynki na osiedlu zarządzanym przez
Spółdzielnię jako posiadacza zależnego dotarła do jej organów świadczy
podejmowanie wobec wnioskodawcy starań o uregulowanie własnego tytułu
prawnego do gruntów zajętych pod budynki w zasobach Spółdzielni i wykonywanie
wobec organów gminy W. obowiązków, jakie ciążą na użytkowniku wieczystym.
Wszelkie wątpliwości co do tego, czy Spółdzielnia Mieszkaniowa B. jako posiadacz
zależny nieruchomości, których dotyczy wniosek dowiedziała się o przeniesieniu ze
Skarbu Państwa na wnioskodawcę posiadania samoistnego tych nieruchomości
rozwiewa porozumienie z 17 grudnia 1993 r. Dotyczy ono gruntów w określonym
kompleksie, które rzeczywiście nie zostały zidentyfikowane przez odwołanie się do
numerów działek, lecz do lokalizacji na określonym terenie, między oznaczonymi
ulicami, ale w otoczeniu innych okoliczności faktycznych, do których odwołał się
Sąd Rejonowy, taka identyfikacja mogła być uznana za dostatecznie wykazującą, iż
porozumienie dotyczy też nieruchomości spornych. W porozumieniu wnioskodawca
i Spółdzielnia Mieszkaniowa B. rzeczywiście zastrzegają, że nie narusza ono praw
osób trzecich, ale skoro zarazem wnioskodawca zadeklarował w nim, że odda
Spółdzielni Mieszkaniowej B. w użytkowanie wieczyste tereny, których stan prawny
pozostaje w dacie zawarcia porozumienia nieuregulowany, a które zajęte są
faktycznie pod jej zasób mieszkaniowy i infrastrukturę, to nie sposób jest
przyjmować, że porozumienie dotyczyło wyłącznie gruntów przejętych przez
wnioskodawcę od Skarbu Państwa na podstawie art. 5 p.w.u.s.t. W odniesieniu do
takich terenów zbędne byłoby zawieranie wstępnego porozumienia co do
ustanowienia tytułu do nieruchomości na rzecz Spółdzielni w warunkach, gdy
wnioskodawca jako ich właściciel i posiadacz samoistny już wówczas mógł je
oddać użytkowanie wieczyste. Porozumienie z 17 grudnia 1993 r. miało natomiast
znaczenie dla określenia zobowiązań wnioskodawcy wobec Spółdzielni co do
nieruchomości będących w jego samoistnym posiadaniu, do których tytułem
prawnym nie legitymował się w chwili jego zawarcia, a o ustalenie go miał dopiero
zabiegać. Z punktu widzenia przepisów o przeniesieniu samoistnego posiadania
nieruchomości oddanej w posiadanie zależne z porozumienia tego wynika
niewątpliwie, że 17 grudnia 1993 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa B. jako posiadacz
11
zależny była poinformowana o przeniesieniu posiadania spornych nieruchomości
na wnioskodawcę (art. 350 k.c.), a to wystarczy do przyjęcia, że do przeniesienia
samoistnego posiadania między Skarbem Państwa i wnioskodawcą doszło i w
efekcie na korzyść wnioskodawcy może być też stosowany art. 176 § 1 k.c.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39814
k.p.c. oraz - co do
kosztów postępowania - art. 520 § 2, art. 108 § 1 w zw. z art. 39821
i art. 391 § 1
k.p.c., § 13 ust. 4 pkt 2 w zw. z § 8 pkt 1 i § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie
oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 461), orzeczono jak
w postanowieniu.