V CZ 49/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-11-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 101/13 I CZ 165/01 II CZ 4/13 II CZ 74/14 II CZ 83/13 IV CZ 102/13 V CZ 48/13 II CZ 109/02 III CZP 1/00
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 49/15
POSTANOWIENIE
Dnia 24 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. C. przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu
w J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 24 września 2015 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w J.
z dnia 5 czerwca 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w J. odrzucił
skargę kasacyjną powoda A. C. wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w J. z
dnia 13 listopada 2014 r. w sprawie przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi
Śledczemu w J. o zapłatę.
Sąd Okręgowy podał, że w związku z wniesioną skargą pełnomocnik
powoda został zarządzeniem przewodniczącego z dnia 30 kwietnia 2015 r.
wezwany do uiszczenia opłaty w wysokości 2.500 zł., obliczonej od oznaczonej
w piśmie procesowym z 28 kwietnia 2015 r. wartości przedmiotu zaskarżenia.
W wykonaniu tego zarządzenia pełnomocnik powoda złożył w terminie wniosek
o zwolnienie powoda od opłaty. Ponieważ do wniosku nie dołączono oświadczenia,
o którym mowa w art. 102 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.)
wniosek ten zwrócono zarządzeniem z dnia 13 maja 2015 r. i ponownie wezwano
powoda do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej w terminie siedmiu dni pod
rygorem odrzucenia. Zarządzenie doręczono pełnomocnikowi powoda 19 maja
2015 r., mimo tego w zakreślonym terminie nie uiszczono żądanej opłaty.
Powód A. C. wniósł zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi
kasacyjnej. Zarzucił w nim naruszenie przepisów postępowania poprzez
niezastosowanie art. 168 § 1 k.p.c. w sytuacji, gdy powód działając za
pośrednictwem pełnomocnika z urzędu uprawdopodobnił, że bez swojej winy, a z
powodu okoliczności sprawy, nie zachował terminu do usunięcia braków
formalnych skargi kasacyjnej. W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia oraz o przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej powoda jako
złożonej z zachowaniem terminu.
Skarżący podał, że w sytuacji otrzymania w dniu wezwania do uzupełnienia
braków w zakresie opłaty od skargi kasacyjnej, pełnomocnik powoda złożył do sądu
wniosek o zwolnienie do kosztów sądowych. Jednocześnie wskazał w wniosku,
iż z przyczyn obiektywnych, czyli znacznie utrudnionego kontaktu z powodem nie
3
było możliwe załączenie do wniosku wymaganego oświadczenia o stanie
rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Sąd Okręgowy zwrócił
wniosek wyznaczając siedmiodniowy termin do wniesienia opłaty sądowej.
Pełnomocnik powoda uzyskał oryginalne oświadczenie powoda o stanie rodzinnym,
majątku, dochodach i źródłach utrzymania w dniu 2 czerwca 2015 r., a następnie
w dniu 5 czerwca 2015 r. złożył wniosek o przywrócenie terminu do złożenie
wniosku w zakresie zwolnienia od kosztów opłaty sądowej. Wniosek
o przywrócenie terminu został odrzucony postanowieniem Sądu Okręgowego
z dnia 11 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalone jest stanowisko,
że postanowienia w przedmiocie odrzucenia lub oddalenia wniosku o przywrócenie
terminu nie są orzeczeniami kończącymi postępowanie w sprawie i nie podlegają
samodzielnemu zaskarżeniu (por. uchwała składu siedmiu Sądu Najwyższego
z dnia 31 maja 2000 r., III CZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1 oraz postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2002 r., II CZ 109/02, nie publ., z dnia
21 marca 2013 r., II CZ 4/13, niebubl., z dnia 19 listopada 2014 r., II CZ 74/14,
niepubl.). Sąd Najwyższy przyjmuje, że strona kwestionująca rozstrzygnięcie
o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego
lub nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie mogąc go zaskarżyć wprost, powinna
złożyć wniosek o poddanie tego rozstrzygnięcia kontroli pośredniej, na podstawie
art. 380 k.p.c., przy rozpatrywaniu zażalenia na odrzucenie danego środka. Art. 380
k.p.c. ma zastosowanie także w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
wywołanym wniesieniem zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji
odrzucające skargę kasacyjną (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
21 listopada 2001 r., I CZ 165/01, OSN 2002, nr 7-8, poz. 102).
Warunkiem koniecznym przeprowadzenia oceny niezaskarżalnego
postanowienia na podstawie art. 380 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. jest
zamieszczenie w środku odwoławczym wniosku w tym przedmiocie. Według
ugruntowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, jeżeli w sprawie
występuje zawodowy pełnomocnik, wniosek powinien być sformułowany
4
jednoznacznie, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom wnoszonym przez
takiego pełnomocnika treści wprost w tych pismach niewyrażonych (zob. m. in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2013 r., IV CZ 102/13, niepubl.;
z dnia 10 stycznia 2014 r., I CZ 101/13; niepubl.; z dnia 4 grudnia 2013 r., II CZ
83/13, niepubl.; z dnia 30 października 2013 r., V CZ 48/13, niepubl.). Przy braku
takiego wniosku przeprowadzenie kontroli nie jest dopuszczalne.
Skarżący wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 5
czerwca 2015 r. Powołał się na naruszenie art. 168 § 1 k.p.c. z uwagi na to, że
uprawdopodobnił, że bez swojej winy, a z powodu okoliczności sprawy, nie
zachował terminu do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, a została ona
odrzucona. Podniósł również, że w dniu 5 czerwca 2015 r. złożył wniosek o
przywrócenie terminu do złożenie wniosku w zakresie zwolnienia od kosztów
opłaty sądowej, który został odrzucony postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia
11 czerwca 2015 r.
W zażaleniu powoda nie zawarto jednak wniosku o zbadanie w trybie art.
380 k.p.c. prawidłowości rozstrzygnięcia zawartego w postanowieniu z dnia
11 czerwca 2015 r. W zawiązku z tym kwestia niezachowania przez powoda
terminu do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej usuwa się spod kontroli
Sądu Najwyższego. Ponieważ postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie
terminu we wskazanym trybie nie może być wzruszone, należało przyjąć,
że stanowisko Sądu Apelacyjnego o odrzuceniu skargi kasacyjnej wobec
nieuzupełnienia braku w postaci uiszczenia stosownej opłaty jest prawidłowe.
Z tych względów zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej
podlegało oddaleniu, co orzeczono na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc
POSTANOWIENIE
Dnia 24 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. C. przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu
w J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 24 września 2015 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w J.
z dnia 5 czerwca 2015 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 5 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w J. odrzucił
skargę kasacyjną powoda A. C. wniesioną od wyroku Sądu Okręgowego w J. z
dnia 13 listopada 2014 r. w sprawie przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi
Śledczemu w J. o zapłatę.
Sąd Okręgowy podał, że w związku z wniesioną skargą pełnomocnik
powoda został zarządzeniem przewodniczącego z dnia 30 kwietnia 2015 r.
wezwany do uiszczenia opłaty w wysokości 2.500 zł., obliczonej od oznaczonej
w piśmie procesowym z 28 kwietnia 2015 r. wartości przedmiotu zaskarżenia.
W wykonaniu tego zarządzenia pełnomocnik powoda złożył w terminie wniosek
o zwolnienie powoda od opłaty. Ponieważ do wniosku nie dołączono oświadczenia,
o którym mowa w art. 102 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.)
wniosek ten zwrócono zarządzeniem z dnia 13 maja 2015 r. i ponownie wezwano
powoda do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej w terminie siedmiu dni pod
rygorem odrzucenia. Zarządzenie doręczono pełnomocnikowi powoda 19 maja
2015 r., mimo tego w zakreślonym terminie nie uiszczono żądanej opłaty.
Powód A. C. wniósł zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi
kasacyjnej. Zarzucił w nim naruszenie przepisów postępowania poprzez
niezastosowanie art. 168 § 1 k.p.c. w sytuacji, gdy powód działając za
pośrednictwem pełnomocnika z urzędu uprawdopodobnił, że bez swojej winy, a z
powodu okoliczności sprawy, nie zachował terminu do usunięcia braków
formalnych skargi kasacyjnej. W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia oraz o przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej powoda jako
złożonej z zachowaniem terminu.
Skarżący podał, że w sytuacji otrzymania w dniu wezwania do uzupełnienia
braków w zakresie opłaty od skargi kasacyjnej, pełnomocnik powoda złożył do sądu
wniosek o zwolnienie do kosztów sądowych. Jednocześnie wskazał w wniosku,
iż z przyczyn obiektywnych, czyli znacznie utrudnionego kontaktu z powodem nie
3
było możliwe załączenie do wniosku wymaganego oświadczenia o stanie
rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Sąd Okręgowy zwrócił
wniosek wyznaczając siedmiodniowy termin do wniesienia opłaty sądowej.
Pełnomocnik powoda uzyskał oryginalne oświadczenie powoda o stanie rodzinnym,
majątku, dochodach i źródłach utrzymania w dniu 2 czerwca 2015 r., a następnie
w dniu 5 czerwca 2015 r. złożył wniosek o przywrócenie terminu do złożenie
wniosku w zakresie zwolnienia od kosztów opłaty sądowej. Wniosek
o przywrócenie terminu został odrzucony postanowieniem Sądu Okręgowego
z dnia 11 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalone jest stanowisko,
że postanowienia w przedmiocie odrzucenia lub oddalenia wniosku o przywrócenie
terminu nie są orzeczeniami kończącymi postępowanie w sprawie i nie podlegają
samodzielnemu zaskarżeniu (por. uchwała składu siedmiu Sądu Najwyższego
z dnia 31 maja 2000 r., III CZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1 oraz postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2002 r., II CZ 109/02, nie publ., z dnia
21 marca 2013 r., II CZ 4/13, niebubl., z dnia 19 listopada 2014 r., II CZ 74/14,
niepubl.). Sąd Najwyższy przyjmuje, że strona kwestionująca rozstrzygnięcie
o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środka odwoławczego
lub nadzwyczajnego środka zaskarżenia nie mogąc go zaskarżyć wprost, powinna
złożyć wniosek o poddanie tego rozstrzygnięcia kontroli pośredniej, na podstawie
art. 380 k.p.c., przy rozpatrywaniu zażalenia na odrzucenie danego środka. Art. 380
k.p.c. ma zastosowanie także w postępowaniu przed Sądem Najwyższym
wywołanym wniesieniem zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji
odrzucające skargę kasacyjną (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
21 listopada 2001 r., I CZ 165/01, OSN 2002, nr 7-8, poz. 102).
Warunkiem koniecznym przeprowadzenia oceny niezaskarżalnego
postanowienia na podstawie art. 380 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. jest
zamieszczenie w środku odwoławczym wniosku w tym przedmiocie. Według
ugruntowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, jeżeli w sprawie
występuje zawodowy pełnomocnik, wniosek powinien być sformułowany
4
jednoznacznie, gdyż nie ma podstaw do przypisywania pismom wnoszonym przez
takiego pełnomocnika treści wprost w tych pismach niewyrażonych (zob. m. in.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2013 r., IV CZ 102/13, niepubl.;
z dnia 10 stycznia 2014 r., I CZ 101/13; niepubl.; z dnia 4 grudnia 2013 r., II CZ
83/13, niepubl.; z dnia 30 października 2013 r., V CZ 48/13, niepubl.). Przy braku
takiego wniosku przeprowadzenie kontroli nie jest dopuszczalne.
Skarżący wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 5
czerwca 2015 r. Powołał się na naruszenie art. 168 § 1 k.p.c. z uwagi na to, że
uprawdopodobnił, że bez swojej winy, a z powodu okoliczności sprawy, nie
zachował terminu do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej, a została ona
odrzucona. Podniósł również, że w dniu 5 czerwca 2015 r. złożył wniosek o
przywrócenie terminu do złożenie wniosku w zakresie zwolnienia od kosztów
opłaty sądowej, który został odrzucony postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia
11 czerwca 2015 r.
W zażaleniu powoda nie zawarto jednak wniosku o zbadanie w trybie art.
380 k.p.c. prawidłowości rozstrzygnięcia zawartego w postanowieniu z dnia
11 czerwca 2015 r. W zawiązku z tym kwestia niezachowania przez powoda
terminu do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej usuwa się spod kontroli
Sądu Najwyższego. Ponieważ postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie
terminu we wskazanym trybie nie może być wzruszone, należało przyjąć,
że stanowisko Sądu Apelacyjnego o odrzuceniu skargi kasacyjnej wobec
nieuzupełnienia braku w postaci uiszczenia stosownej opłaty jest prawidłowe.
Z tych względów zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej
podlegało oddaleniu, co orzeczono na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
kc