III KK 339/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:26-10-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III KK 339/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Łukasz Biernacki
w sprawie A. P.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 20 października 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 23 lipca 2015 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w G.
z dnia 17 marca 2015 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części utrzymującej
rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w G. zawarte w pkt III części
dyspozytywnej wyroku tego Sądu i w tym zakresie przekazuje
sprawę Sądowi Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy, wyrokiem łącznym z dnia 17 marca 2015 r., w pkt III części
dyspozytywnej, na podstawie art. 86 § 1 k.k. i 91 § 2 k.k. wymierzył A. P. karę
łączną roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, powstałą z połączenia kar
orzeczonych w wyrokach:
1) w sprawie K 17/11 Sądu Rejonowego w B., z dnia 28 grudnia 2011 r. za
przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 28 marca
2010 r., za które wymierzono 6 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwa z
art. 217 § 1 k.k. popełnione w dniu 28 marca 2010 r. za które przy zastosowaniu
art. 91 § 1 k.k. wymierzono 6 miesięcy pozbawienia wolności i za przestępstwa z
art. 216 § 1 k.k. popełnione w dniu 28 marca 2010 r., za które przy zastosowaniu
art. 91 § 1 k.k. wymierzono 8 miesięcy ograniczenia wolności, a następnie
orzeczono karę łączną roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres próby 5 lat, zaś na podstawie art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1
i 3 k.k. wymierzono grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych,
2) w sprawie K 500/13 Sądu Rejonowego w G. z dnia 26 września 2013 r. za
przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w
dniu 5 sierpnia 2011 r., za które wymierzono 10 miesięcy pozbawienia wolności.
Wyrokiem z dnia 23 lipca 2015 r., sygn. akt Ka 577/15, Sąd Okręgowy w G.
po rozpoznaniu apelacji obrońcy w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w
pkt III wyroku Sądu Rejonowego, zarzucającej obrazę art. 7 k.p.k. oraz błąd w
ustaleniach faktycznych przez wadliwe ustalenie prognozy kryminologicznej co do
skazanego i, w efekcie, bezpodstawne zaniechanie warunkowego zawieszenia kary
łącznej pozbawienia wolności, przez co doszło do obrazy art. 89 § 1 k.k., utrzymał
w mocy zaskarżony wyrok.
Kasację na korzyść skazanego od wyroku Sądu Okręgowego w części
utrzymującej rozstrzygnięcie zawarte w pkt III wyroku Sądu Rejonowego złożył
Prokurator Generalny, zarzucając „rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie przepisu prawa karnego procesowego - art. 433 § 1 k.p.k. oraz art. 440
k.p.k., polegające na przeprowadzeniu wadliwej kontroli odwoławczej i utrzymaniu
w mocy rażąco niesprawiedliwego rozstrzygnięcia zawartego w punkcie III wyroku
łącznego Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 marca 2015 r., sygn. akt K 1148/14
pomimo tego, że było ono dotknięte rażącym i mającym istotny wpływ na treść
3
orzeczenia naruszeniem przepisów prawa karnego materialnego - art. 4 § 1 k.k.,
polegającym na zastosowaniu przez sąd ustawy obowiązującej w dacie orzekania i
orzeczeniu wobec oskarżonego, na podstawie art. 89 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 2
k.k. kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej
wykonania, pomimo iż jedna z kar jednostkowych, wymierzona skazanemu na
podstawie orzeczeń podlegających łączeniu, orzeczona została z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania i nie zarządzono wykonania tej kary, a w dacie
popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu przestępstwa obowiązywała
ustawa dla niego względniejsza, wykluczająca możliwość orzeczenia w zaistniałej
sytuacji kary łącznej bezwzględnego pozbawienia wolności”.
Skarżący się wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie
sprawy w tym zakresie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest oczywiście zasadna, przeto mogła być w całości
uwzględniona na posiedzeniu (art. 535 § 5 k.p.k.). Sąd Rejonowy w G. mimo
niepowołania w pkt III jako podstawy rozstrzygnięcia również art. 89 § 1a k.k., w
rzeczywistości zastosował ten przepis, chociaż nie był do tego uprawniony.
Wprawdzie art. 89 § 1a został dodany do Kodeksu Karnego ustawą z dnia 5
listopada 2009 r., ale weszła ona w życie dopiero w dniu 8 czerwca 2010 r. (Dz. U.
Nr 206, poz. 1589). W myśl art. 4 § 1 k.k. jeżeli w czasie orzekania obowiązuje
ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę dawną,
jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Wszystkie przestępstwa wymienione wyżej w
pkt. 1, objęte wyrokiem w sprawie K 17/11 Sądu Rejonowego w B., a następnie
punktem III wyroku łącznego, zostały dokonane przed 8 czerwca 2010 r. Dlatego do
tych przestępstw nie było możliwe zastosowanie art. 89 § 1a k.k., który wówczas
nie obowiązywał. Należało zastosować ustawę dawną, czyli art. 89 § 1 k.k. i
warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej, o co wnosił obrońca w apelacji, albo
zaniechać orzeczenia kary łącznej obejmującej skazania wyrokiem w sprawie K
17/11 i w sprawie K 500/13 Sądu Rejonowego w G. Sąd ten dopiero po wydaniu
wyroku łącznego dostrzegł, że dopuścił się obrazy art. 4 § 1 k.k., czemu dał wyraz
w uzasadnieniu. Sąd odwoławczy jednak z rażącym naruszeniem art. 433 § 1 k.p.k.
(w brzmieniu od 1 lipca 2015 r.) w zw. z art. 440 k.p.k. nie skorygował wyroku Sądu
4
meriti, po czym również w swoim uzasadnieniu zasygnalizował przeoczenie
zaistniałego uchybienia. Oba Sądy akceptowały więc stanowisko wyrażone w
uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 13/13
(OSNKW 2013, z.12, poz. 100), podzielone przez niniejszy skład Sądu, że normy
wynikające m.in. z art. 89 § 1 i 89 § 1a k.k. mają charakter materialno-prawny,
wobec czego należy do nich odnosić reguły intertemporalne zawarte w art. 4 § 1
k.k., co jednak nie znalazło odzwierciedlenia w rozstrzygnięciach Sądów:
Rejonowego i Okręgowego.
Dlatego uwzględniono kasację. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd
odwoławczy będzie miał na uwadze wyrażone wyżej zapatrywania prawne.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Przemysław Kalinowski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
SSN Roman Sądej
Protokolant Łukasz Biernacki
w sprawie A. P.
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 20 października 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 23 lipca 2015 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w G.
z dnia 17 marca 2015 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części utrzymującej
rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w G. zawarte w pkt III części
dyspozytywnej wyroku tego Sądu i w tym zakresie przekazuje
sprawę Sądowi Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
2
Sąd Rejonowy, wyrokiem łącznym z dnia 17 marca 2015 r., w pkt III części
dyspozytywnej, na podstawie art. 86 § 1 k.k. i 91 § 2 k.k. wymierzył A. P. karę
łączną roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności, powstałą z połączenia kar
orzeczonych w wyrokach:
1) w sprawie K 17/11 Sądu Rejonowego w B., z dnia 28 grudnia 2011 r. za
przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w dniu 28 marca
2010 r., za które wymierzono 6 miesięcy pozbawienia wolności, za przestępstwa z
art. 217 § 1 k.k. popełnione w dniu 28 marca 2010 r. za które przy zastosowaniu
art. 91 § 1 k.k. wymierzono 6 miesięcy pozbawienia wolności i za przestępstwa z
art. 216 § 1 k.k. popełnione w dniu 28 marca 2010 r., za które przy zastosowaniu
art. 91 § 1 k.k. wymierzono 8 miesięcy ograniczenia wolności, a następnie
orzeczono karę łączną roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
wykonania na okres próby 5 lat, zaś na podstawie art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 1
i 3 k.k. wymierzono grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych,
2) w sprawie K 500/13 Sądu Rejonowego w G. z dnia 26 września 2013 r. za
przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. i 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełnione w
dniu 5 sierpnia 2011 r., za które wymierzono 10 miesięcy pozbawienia wolności.
Wyrokiem z dnia 23 lipca 2015 r., sygn. akt Ka 577/15, Sąd Okręgowy w G.
po rozpoznaniu apelacji obrońcy w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w
pkt III wyroku Sądu Rejonowego, zarzucającej obrazę art. 7 k.p.k. oraz błąd w
ustaleniach faktycznych przez wadliwe ustalenie prognozy kryminologicznej co do
skazanego i, w efekcie, bezpodstawne zaniechanie warunkowego zawieszenia kary
łącznej pozbawienia wolności, przez co doszło do obrazy art. 89 § 1 k.k., utrzymał
w mocy zaskarżony wyrok.
Kasację na korzyść skazanego od wyroku Sądu Okręgowego w części
utrzymującej rozstrzygnięcie zawarte w pkt III wyroku Sądu Rejonowego złożył
Prokurator Generalny, zarzucając „rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku
naruszenie przepisu prawa karnego procesowego - art. 433 § 1 k.p.k. oraz art. 440
k.p.k., polegające na przeprowadzeniu wadliwej kontroli odwoławczej i utrzymaniu
w mocy rażąco niesprawiedliwego rozstrzygnięcia zawartego w punkcie III wyroku
łącznego Sądu Rejonowego w G. z dnia 17 marca 2015 r., sygn. akt K 1148/14
pomimo tego, że było ono dotknięte rażącym i mającym istotny wpływ na treść
3
orzeczenia naruszeniem przepisów prawa karnego materialnego - art. 4 § 1 k.k.,
polegającym na zastosowaniu przez sąd ustawy obowiązującej w dacie orzekania i
orzeczeniu wobec oskarżonego, na podstawie art. 89 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 2
k.k. kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej
wykonania, pomimo iż jedna z kar jednostkowych, wymierzona skazanemu na
podstawie orzeczeń podlegających łączeniu, orzeczona została z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania i nie zarządzono wykonania tej kary, a w dacie
popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu przestępstwa obowiązywała
ustawa dla niego względniejsza, wykluczająca możliwość orzeczenia w zaistniałej
sytuacji kary łącznej bezwzględnego pozbawienia wolności”.
Skarżący się wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie
sprawy w tym zakresie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest oczywiście zasadna, przeto mogła być w całości
uwzględniona na posiedzeniu (art. 535 § 5 k.p.k.). Sąd Rejonowy w G. mimo
niepowołania w pkt III jako podstawy rozstrzygnięcia również art. 89 § 1a k.k., w
rzeczywistości zastosował ten przepis, chociaż nie był do tego uprawniony.
Wprawdzie art. 89 § 1a został dodany do Kodeksu Karnego ustawą z dnia 5
listopada 2009 r., ale weszła ona w życie dopiero w dniu 8 czerwca 2010 r. (Dz. U.
Nr 206, poz. 1589). W myśl art. 4 § 1 k.k. jeżeli w czasie orzekania obowiązuje
ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę dawną,
jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Wszystkie przestępstwa wymienione wyżej w
pkt. 1, objęte wyrokiem w sprawie K 17/11 Sądu Rejonowego w B., a następnie
punktem III wyroku łącznego, zostały dokonane przed 8 czerwca 2010 r. Dlatego do
tych przestępstw nie było możliwe zastosowanie art. 89 § 1a k.k., który wówczas
nie obowiązywał. Należało zastosować ustawę dawną, czyli art. 89 § 1 k.k. i
warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej, o co wnosił obrońca w apelacji, albo
zaniechać orzeczenia kary łącznej obejmującej skazania wyrokiem w sprawie K
17/11 i w sprawie K 500/13 Sądu Rejonowego w G. Sąd ten dopiero po wydaniu
wyroku łącznego dostrzegł, że dopuścił się obrazy art. 4 § 1 k.k., czemu dał wyraz
w uzasadnieniu. Sąd odwoławczy jednak z rażącym naruszeniem art. 433 § 1 k.p.k.
(w brzmieniu od 1 lipca 2015 r.) w zw. z art. 440 k.p.k. nie skorygował wyroku Sądu
4
meriti, po czym również w swoim uzasadnieniu zasygnalizował przeoczenie
zaistniałego uchybienia. Oba Sądy akceptowały więc stanowisko wyrażone w
uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 13/13
(OSNKW 2013, z.12, poz. 100), podzielone przez niniejszy skład Sądu, że normy
wynikające m.in. z art. 89 § 1 i 89 § 1a k.k. mają charakter materialno-prawny,
wobec czego należy do nich odnosić reguły intertemporalne zawarte w art. 4 § 1
k.k., co jednak nie znalazło odzwierciedlenia w rozstrzygnięciach Sądów:
Rejonowego i Okręgowego.
Dlatego uwzględniono kasację. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd
odwoławczy będzie miał na uwadze wyrażone wyżej zapatrywania prawne.