Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 89/15
UCHWAŁA
Dnia 4 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
Prezes SN Teresa Flemming-Kulesza (przewodniczący)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Beata Gudowska
SSN Zbigniew Hajn
SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)
SSN Halina Kiryło
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Jerzy Kuźniar
SSN Dawid Miąsik
SSN Zbigniew Myszka
SSN Maciej Pacuda
SSN Romualda Spyt
SSN Krzysztof Staryk
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
Protokolant Dominik Wajda
po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym w dniu 4 listopada 2015 r.,
z udziałem zastępcy Prokuratora Generalnego Roberta Hernanda i członka
Państwowej Komisji Wyborczej Krzysztofa Strzelczyka działającego z
upoważnienia Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
sprawy ważności referendum ogólnokrajowego przeprowadzonego w dniu 6
września 2015 r.,
na podstawie przedstawionych przez Państwową Komisję Wyborczą protokołu o
wyniku referendum i sprawozdania z przebiegu referendum ogólnokrajowego w
2
sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa oraz opinii wydanych w wyniku
rozpoznania protestów,
po uwzględnieniu obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 7 września
2015 r. o wynikach głosowania i wyniku referendum przeprowadzonego w dniu 6
września 2015 r. (Dz.U. 2015, poz. 1375) oraz biorąc pod uwagę wnioski
Prokuratora Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
na podstawie art. 125 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 35
ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (jednolity tekst:
Dz.U. z 2015 r., poz. 318) i art. 244 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks
wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 112 ze zm.)
1. unieważnia głosowanie w obwodzie nr […] w […] w zakresie
dotyczącym pytania nr 3, uznając, że nie ma to wpływu na wynik
referendum,
2. stwierdza ważność referendum ogólnokrajowego
przeprowadzonego w dniu 6 września 2015 r., którego wyniki
zostały podane w obwieszczeniu Państwowej Komisji Wyborczej
z dnia 7 września 2015 r. o wynikach głosowania i wyniku
referendum przeprowadzonego w dniu 6 września 2015 r. (Dz.U.
2015, poz. 1375).
UZASADNIENIE
1. Podstawą prawną przeprowadzenia referendum ogólnokrajowego w sprawach o
szczególnym znaczeniu dla państwa jest art. 125 ust. 1 i 2 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej, a zasady i tryb jego przeprowadzania określa ustawa z
dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (jednolity tekst: Dz.U. z 2015
r., poz. 318).
2. Zgodnie z art. 35 ustawy o referendum ogólnokrajowym, Sąd Najwyższy w
składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
rozstrzyga o ważności referendum, podejmując w tej sprawie uchwałę nie później
niż w 60 dniu od dnia ogłoszenia wyniku referendum. Uchwałę podejmuje się na
podstawie przedstawionych przez Państwową Komisję Wyborczą protokołu o
3
wyniku referendum i sprawozdania z przebiegu referendum ogólnokrajowego oraz
opinii wydanych przez Sąd Najwyższy w wyniku rozpoznania protestów (art. 244 §
1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy, Dz.U. Nr 21, poz. 112 ze zm.
w związku z art. 34 ust. 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym).
3. W protokole o wyniku referendum Państwowa Komisja Wyborcza stwierdziła, że
w referendum wzięło udział 2.384.780 osób. Uprawnionych do głosowania było
30.565.826 osób, w referendum wzięła więc udział nie więcej niż połowa
uprawnionych do głosowania. Frekwencja wyniosła 7,80%. W związku z tym wynik
referendum nie jest wiążący.
4. W sprawozdaniu z przebiegu referendum ogólnokrajowego Państwowa Komisja
Wyborcza przedstawiła wniosek, że na podstawie posiadanych dokumentów z
głosowania i informacji o jego przebiegu, nie stwierdziła naruszeń prawa, które
mogły mieć wpływ na wyniki głosowania i wynik referendum ogólnokrajowego
przeprowadzonego w dniu 6 września 2015 r.
5. Do Sądu Najwyższego wpłynęło 13 protestów przeciwko ważności referendum.
5.1. Za zasadne Sąd Najwyższy uznał 2 protesty, wyrażając opinię, że naruszenie
przepisów ustawy o referendum ogólnokrajowym nie miało wpływu na wynik
referendum.
Za uzasadnione Sąd Najwyższy uznał:
- protest dotyczący naruszenia art. 25 ust. 2 pkt 7 oraz 28 ust. 1 i 2 ustawy o
referendum ogólnokrajowym w Komisji Obwodowej nr […] w […], wskutek błędnego
wykazania liczby odpowiedzi na pytanie nr 3 dotyczące wprowadzenia zasady
ogólnej rozstrzygania wątpliwości co do wykładni przepisów prawa podatkowego na
korzyść podatnika; w protokole Komisji Obwodowej stwierdzono, że 5 uczestników
referendum na to pytanie odpowiedziało "tak" a 107 osób "nie", podczas gdy
faktycznie było odwrotnie; Sąd Najwyższy uznał, że ten błąd nie miał wpływu na
wynik referendum, gdyż zdecydowana większość biorących udział w referendum w
skali kraju (94,51%) na to pytanie odpowiedziała "tak",
- protest dotyczący naruszenia art. 8 ust. 2 ustawy o referendum ogólnokrajowym
przez podwójne wpisanie tych samych czterech osób do więcej niż jednego spisu
osób uprawnionych do udziału w referendum (w obwodzie głosowania nr […] w
[…]) oraz wpisanie do takiego spisu osoby zmarłej (w obwodzie głosowania nr […]
4
w […]); Sąd Najwyższy uznał, że to naruszenie nie uzasadnia unieważnienia
głosowania w tych obwodach, gdyż nie spowodowało dwukrotnego głosowania
przez tę samą osobę ani oddania głosu za osobę zmarłą, a tym samym nie
spowodowało skutku w zakresie wyników głosowania w tych obwodach oraz nie
miało wpływu na wynik referendum.
5.2. Jako częściowo bezzasadny został oceniony 1 protest; dotyczyło to zarzutu
zarządzenia jednodniowego głosowania, co jest zgodne z art. 4 ust. 1 ustawy o
referendum ogólnokrajowym oraz zarzutu dopuszczenia się przestępstw przeciwko
referendum, gdyż protestujący nie wykazał konkretnych okoliczności stanowiących
znamiona przestępstw przeciwko referendum w rozumieniu art. 248-251 Kodeksu
karnego oraz art. 83 i art. 85-87 ustawy o referendum; w pozostałym zakresie
protest ten został pozostawiony bez dalszego biegu.
5.3. Bez dalszego biegu Sąd Najwyższy pozostawił 10 protestów. Co do 7
protestów było to spowodowane sformułowaniem w nich zarzutów niedotyczących
dopuszczenia się przestępstwa przeciwko referendum lub naruszenia przepisów
ustawy dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyniku
referendum (art. 33 ust. 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym), co do 2
protestów wniesieniem ich przedwcześnie, czyli przed ogłoszeniem wyniku
referendum przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej (art. 34 ust. 2 ustawy o referendum ogólnokrajowym), a 1
protest został złożony po terminie.
6. Prokurator Generalny wniósł o podjęcie uchwały stwierdzającej, że referendum
ogólnokrajowe w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, w którym
głosowanie przeprowadzono w dniu 6 września 2015 r. – jest ważne.
7. Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej wniósł o uznanie referendum za
ważne.
8. Sąd Najwyższy uznał, że naruszenie przepisów ustawy o referendum
ogólnokrajowym w obwodzie głosowania nr […] w […] uzasadnia unieważnienie
głosowania w tym obwodzie w zakresie dotyczącym pytania nr 3, o czym orzeczono
na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o referendum ogólnokrajowym (punkt 1
sentencji). Ze względu na skutek tego naruszenia w odniesieniu do liczby głosów
oddanych w referendum w skali kraju, unieważnienie głosowania w tym obwodzie
5
nie wpływa na wynik referendum (zgodnie art. 36 ust. 1 ustawy o referendum
ogólnokrajowym Państwowa Komisja Wyborcza skoryguje wyniki głosowania).
9. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 125 ust. 4 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 35 ustawy o referendum ogólnokrajowym i art.
244 § 1 Kodeksu wyborczego, orzeczono jak w punkcie 2 sentencji.
(eb)