Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w B. odmówił przyznania ubezpieczonej M. K. prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na przepis art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 roku nr 153 poz. 1227) i wskazał, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS ubezpieczona została uznana za osobę zdolną do samodzielnej egzystencji.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona, która wniosła o jej zmianę, poprzez przyznanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonej, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczona M. K. uprawniona do emerytury, w dniu 20.11.2012 roku złożyła w pozwanym organie rentowym wniosek o ustalenie prawa do świadczenia w postaci dodatku pielęgnacyjnego. Pozwany poddał ją badaniom przez lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS, którzy w wydanych orzeczeniach nie uznali ubezpieczonej za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji. Wcześniej ubezpieczona miała ustalone prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe oraz miała ustaloną niezdolność do samodzielnej egzystencji do 31.12.2012 r.

-okoliczności bezsporne

W celu zweryfikowania powyższych orzeczeń Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych. W ocenie biegłych lekarzy sądowych, na podstawie przeprowadzonego badania jak również dokumentacji medycznej, ubezpieczona jest niezdolna do samodzielnej egzystencji od 01.01.2013 r. do 31.12.2015 r. Po leczeniu operacyjnym zaćmy oka prawego w pierwszym okresie wzrok oka poprawił się ale nastąpiło pogorszenie widzenia okiem prawym i aktualnie oko lewe z całkowitą ślepotą z powodu odwarstwienia siatkówki.

Wobec powyższego biegli nie podzielili orzeczenia wydanego przez komisję lekarską ZUS, podstawą ich ustaleń były te same dowody, którymi dysponował pozwany organ rentowy.

Dowód : dokumentacja w aktach ZUS, dokumentacja z k. 3-12, opinie biegłych k. 31-32, 45.

Sąd uwzględnił wydane przez biegłych opinie w całości i uznał je za wyczerpujące poddające wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonej. Opinie biegłych zostały szczegółowo uzasadnione, wnioski w nich zawarte nie nasuwały wątpliwości, co do ich trafności. Biegli są, bowiem doświadczonymi specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom ubezpieczonej. Opinie wydali po zapoznaniu się z wszystkimi dokumentami leczenia przedłożonymi przez odwołującą. Stanowisko swoje fachowo, logicznie i wyczerpująco uzasadnili, wobec czego nie zachodziła potrzeba prowadzenia dalszego postępowania dowodowego.

Organ rentowy, po zapoznaniu się z wywodami biegłych sądowych, wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie jemu sprawy do rozpoznania albowiem pogorszenie widzenia stanowi nową okoliczność.

Sąd nie uwzględnił zasadności zastrzeżeń podniesionych przez pozwanego, podzielił natomiast stanowisko biegłych sądowych co do uznania powódki za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Zgodnie z tezą reprezentowaną w orzecznictwie, w postępowaniu cywilnym w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz rozstrzygnięcia sądu (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000, nr 15, poz. 601).

Art. 477 ¹⁴ § 4. k.p.c stanowi, iż w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Wymienione w nim przesłanki rozstrzygnięcia sądu muszą być spełnione łącznie.

Jak wyraził się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 października 2009 r. ( II UK 59/09 ) zasadą rządzącą stosunkami prawnymi ubezpieczenia społecznego jest to, że zmiana okoliczności lub ujawnienie nowych dowodów zawsze otwiera drogę do ponownego rozpoznania sprawy. W takiej sytuacji organ ubezpieczeń społecznych ponownie rozpatruje uprawnienia, niezależnie do tego, czy ujawnione okoliczności lub przedstawione dowody prowadzą do odmowy, czy do przyznania prawa lub odpowiednio ustalenia albo uchylenia zobowiązania.

W sprawie o świadczenie z ubezpieczenia społecznego, do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy, ubezpieczony może w postępowaniu apelacyjnym zgłaszać nowe fakty i dowody na warunkach określonych w art. 381 k.p.c., ale muszą one dotyczyć okoliczności istniejących w dacie wydania decyzji przez organ rentowy (argument z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.). Biegli sądowi, przeprowadzający na zlecenie sądu badanie stanu zdrowia ubezpieczonego, nie zastępują lekarza orzecznika ZUS, ani komisji lekarskiej ZUS. Jedynie zgodnie z posiadaną przez nich wiedzą specjalistyczną poddają merytorycznej ocenie trafność wydanego orzeczenia o zdolności do pracy lub jej braku. Dlatego też późniejsza (po wydaniu decyzji) zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego nie może stanowić - co do zasady - podstawy do uwzględnienia odwołania ( por. wyrok SN2008-05-16 I UK 385/07 OSNP 2009/17-18/240).

Uwzględniając powyższe stanowisko Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w okolicznościach niniejszego sporu wniosek organu rentowego oparty na art. 477 ¹⁴ § 4. k.p.c. jest nieuzasadniony. Powołani przez sąd biegli oceniali stan zdrowia odwołującej poprzez pryzmat wysokiej krótkowzroczności i ślepoty oka lewego czyli chorobę znaną organowi rentowemu i rozpatrywaną w czasie postępowania przed wydaniem spornej decyzji.

Natomiast, w ocenie Sądu, powołani biegli są doświadczonymi specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadają schorzeniom ubezpieczonej. Opinię wydali po zapoznaniu się z dokumentami leczenia i po przeprowadzeniu badań. Orzeczenia biegłych zostały prawidłowo uzasadnione, a wnioski w nich zawarte nie nasuwają wątpliwości co do ich trafności

Zgodnie z treścią przepisu art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2009 roku, nr 153 poz. 1227) Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia, z zastrzeżeniem ust. 4.

Jedną z przesłanek przyznania prawa do dodatku pielęgnacyjnego jest stwierdzenie niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wskazać należy, iż pojęcie to ma szeroki zakres, obejmuje bowiem opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. oraz pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. ( -tak też Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 6 marca 2003 roku, sygn. akt I AUa 651/02).

Jak wynika z wniosków wydanych przez biegłych odwołująca nie jest zdolna do podejmowania samodzielnie czynności życia codziennego- porusza się z trudem , nie chodzi samodzielnie. W ocenie Sądu należy w niniejszym postępowaniu podkreślić także i tę okoliczność, że do dnia 31.12.2012 r. ubezpieczona miała ustalone prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe oraz miała ustaloną niezdolność do samodzielnej egzystencji

W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym zwłaszcza opinie biegłych sądowych uznał, że odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie, bowiem spełnia ona wszystkie warunki niezbędne do przyznania żądanego świadczenia i zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.

W pkt 2 wyroku Sąd Okręgowy zgodnie z przepisem art. 118 1a ustawy emerytalno- rentowej FUS z urzędu orzekał w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, chociaż dowody zaprezentowane w trakcie postępowania sądowego były tożsame z dowodami, którymi dysponował pozwany organ rentowy w trakcie prowadzonego postępowania orzeczniczego. Przyczyną, dla której ubezpieczona uzyskała prawo do żądanego świadczenia dopiero w następstwie postępowania sądowego nie były dowody, do których organ rentowy nie mógłby się wcześniej ustosunkować, ale odmienna ocena stanu jego zdrowia dokonana przez biegłych sądowych jednakże związana ze zmianą zakresu widzenia okiem prawym, wobec czego nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Joanna Siupka-Mróz