WO 18/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:15-12-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: WO 18/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Bogdan Rychlicki (przewodniczący)
SSN Marian Buliński (sprawozdawca)
SSN Andrzej Tomczyk
Protokolant : Anna Krawiec
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Anny Czapigo
w sprawie T. B., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posiedzeniu w dniu 8
grudnia 2015 r., wniosku prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej o
wznowienie postępowania karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Marynarki Wojennej w G. z dnia 14 stycznia 1982 r.
1. wznawia postępowanie karne w sprawie T. B. zakończone
prawomocnym wyrokiem Sądu Marynarki Wojennej w G. z dnia
14 stycznia 1982 r.,
2. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 2
k.p.k., umarza postępowanie w tej sprawie,
3. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 14 stycznia 1982 r. Sąd Marynarki Wojennej w G. uznał T.
B. za winnego tego, że „w dniu 15 grudnia 1982 r., ok. godz. 800
w Zakładzie
2
Kontenerowym Zarządu Portu w G., w czasie obowiązywania stanu wojennego,
wiedząc o tym, iż zakład pracy został zmilitaryzowany, odmówił wykonania
polecenia – rozkazu wydanego mu przez J. K.o pełniącego obowiązki głównego
inżyniera tego zakładu, w przedmiocie podjęcia pracy, po czym opuścił teren
przedsiębiorstwa i przebywał poza nim do dnia 28 grudnia 1981 r., kiedy to
dobrowolnie zgłosił się w Komisariacie Portowym MO”,
tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 309 § 1 k.k. z 1969 r. w zw. z art.
234 ust. 1 i 3 pkt 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku
obrony PRL (tekst jednolity Dz. U. z 1979 r. nr 18, poz. 111)
i za to skazał go na podstawie art. 309 § 1 k.k. z 1969 r., przy zastosowaniu art. 4
ust. 1 i 4 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach szczególnych w
sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego
(Dz. U. Nr 29, poz. 156) oraz przy zastosowaniu art. 39 k.k. z 1969 r. i art. 44 § 1
k.k. z 1969 r. na karę 3(trzech) lat pozbawienia wolności oraz karę dodatkową
pozbawienia praw publicznych na okres 1 (jednego) roku.
Zaliczył oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania na poczet
orzeczonej kary pozbawienia wolności od dnia 28 grudnia 1981 r. oraz zasądził od
wyżej wymienionego opłaty sądowe, a także obciążył go kosztami postępowania.
Wyrok ten zapadł w postępowaniu doraźnym (rozdział I dekretu o
postępowaniach szczególnych), tym samym uprawomocnił się w dniu wydania, tj. w
dniu 14 stycznia 1982 r. (art. 1 ust. 1 pkt 1 i art. 13 ust. 3 dekretu o postępowaniach
szczególnych).
Uchwałą z dnia 27 maja 1983 r. Rada Państwa skorzystała z prawa łaski w
stosunku do T. B. przez warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności z wyznaczeniem okresu próby na 2 (dwa) lata.
Jak wynika z aktu zgonu dołączonego do akt sprawy T. B. zmarł 17 marca
1984 r.
Postanowieniem z dnia 3 października 1989 r. b. Sąd Marynarki Wojennej w
G. kierując się treścią art. 1 ustawy z dnia 29 maja 1989 r. o przebaczeniu i
3
puszczeniu w niepamięć niektórych przestępstw i wykroczeń (Dz.U. Nr 34, poz.
179), przebaczył i puścił w niepamięć skazanie za występek z art. 309 § 1 k.k. z
1969 r. i zarządził zatarcie skazania na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz
pozbawienie praw publicznych na okres 1 roku”.
W dniu 9 listopada 2015 r. do Sądu Najwyższego Izby Wojskowej wpłynął
wniosek prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej o
„1. wznowienie postępowania w sprawie T. B. skazanego prawomocnym wyrokiem
Sądu Marynarki Wojennej w G. z dnia 14 stycznia 1982 r. za czyn z art. 309 § 1 k.k.
z 1969 r. w zw. z art. 234 ust. 1 i 3 pkt 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o
powszechnym obowiązku obrony PRL przy zastosowaniu art. 4 ust. 1 i 4 dekretu z
dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach w sprawach o przestępstwa i
wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego na karę 3 (trzech) lat
pozbawienia wolności oraz karę dodatkową pozbawienia praw publicznych na
okres 1 (jednego) roku,
2. uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania przeciwko T. B. na
podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.”.
Jako podstawę wniosku skarżący wskazał art. 540 § 2 k.p.k. w zw. z art. 542
§ 1 k.p.k. w zw. z art. 547 § 3 k.p.k. i art. 673 k.p.k.
Skarżący podniósł, że do złożenia takiego wniosku upoważnia go analiza akt
sprawy w powiązaniu z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 marca
2011 r. (K 35/08), który „…uznał m.in. za niezgodny z Konstytucją dekret z dnia 12
grudnia 1981 r. o postepowaniach szczególnych”. Zdaniem skarżącego dekret ten
zawierał szereg przepisów naruszających konstytucyjne prawa i wolności obywateli.
Były to zwłaszcza przepisy proceduralne, wprowadzające tryb doraźny, na gruncie
których sąd obowiązany był orzekać w każdym przypadku środek zapobiegawczy w
postaci aresztu tymczasowego oraz pozbawiać oskarżonego prawa do zaskarżenia
wyroku zwyczajnym środkiem odwoławczym.
Na posiedzeniu przed Sądem Najwyższym prokurator Naczelnej Prokuratury
Wojskowej poparł złożony wniosek.
4
W tej sytuacji Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek o wznowienie postępowania karnego jest zasadny. Jak wynika z
jednolitego orzecznictwa Sądu Najwyższego Izby Wojskowej fakt nieobjęcia
(przywołanym w uzasadnieniu wniosku) wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego
przepisów uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r. w sprawie
wprowadzenia stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa (Dz.U, Nr
29, poz. 255), którymi rozszerzono zakres odpowiedzialności karnej osób
pełniących służbę w obronie cywilnej lub w jednostkach zmilitaryzowanych według
przepisów odnoszących się do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, a w
przypadku T. B. podstawy jego skazania art. 309 § 1 k.k. (z 1969 r.), nie może
powodować utraty z pola widzenia tego, że postępowanie w sprawie toczyło się w
trybie postępowania doraźnego, ze wszystkimi jego konsekwencjami, że w
podstawach wymiaru kary zasadniczej i dodatkowej sąd powołał przepisy dekretu o
postępowaniach szczególnych – dekretu uznanego przez Trybunał Konstytucyjny
za niezgodny z Konstytucją. Tym samym Sąd Marynarki Wojennej w G. w
omawianym wyroku stosował przepisy uznane za niezgodne z Konstytucją.
Powoduje to, że przesłanka z art. 540 § 2 k.p.k., w rozpoznawanej sprawie
zaistniała, co obligowało Sąd Najwyższy do uwzględnienia wniosku prokuratora.
Z tych powodów orzeczono, jak na wstępie.
kc
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 grudnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Bogdan Rychlicki (przewodniczący)
SSN Marian Buliński (sprawozdawca)
SSN Andrzej Tomczyk
Protokolant : Anna Krawiec
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Anny Czapigo
w sprawie T. B., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posiedzeniu w dniu 8
grudnia 2015 r., wniosku prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej o
wznowienie postępowania karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Marynarki Wojennej w G. z dnia 14 stycznia 1982 r.
1. wznawia postępowanie karne w sprawie T. B. zakończone
prawomocnym wyrokiem Sądu Marynarki Wojennej w G. z dnia
14 stycznia 1982 r.,
2. uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie art. 17 § 1 pkt 2
k.p.k., umarza postępowanie w tej sprawie,
3. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 14 stycznia 1982 r. Sąd Marynarki Wojennej w G. uznał T.
B. za winnego tego, że „w dniu 15 grudnia 1982 r., ok. godz. 800
w Zakładzie
2
Kontenerowym Zarządu Portu w G., w czasie obowiązywania stanu wojennego,
wiedząc o tym, iż zakład pracy został zmilitaryzowany, odmówił wykonania
polecenia – rozkazu wydanego mu przez J. K.o pełniącego obowiązki głównego
inżyniera tego zakładu, w przedmiocie podjęcia pracy, po czym opuścił teren
przedsiębiorstwa i przebywał poza nim do dnia 28 grudnia 1981 r., kiedy to
dobrowolnie zgłosił się w Komisariacie Portowym MO”,
tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 309 § 1 k.k. z 1969 r. w zw. z art.
234 ust. 1 i 3 pkt 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku
obrony PRL (tekst jednolity Dz. U. z 1979 r. nr 18, poz. 111)
i za to skazał go na podstawie art. 309 § 1 k.k. z 1969 r., przy zastosowaniu art. 4
ust. 1 i 4 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach szczególnych w
sprawach o przestępstwa i wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego
(Dz. U. Nr 29, poz. 156) oraz przy zastosowaniu art. 39 k.k. z 1969 r. i art. 44 § 1
k.k. z 1969 r. na karę 3(trzech) lat pozbawienia wolności oraz karę dodatkową
pozbawienia praw publicznych na okres 1 (jednego) roku.
Zaliczył oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania na poczet
orzeczonej kary pozbawienia wolności od dnia 28 grudnia 1981 r. oraz zasądził od
wyżej wymienionego opłaty sądowe, a także obciążył go kosztami postępowania.
Wyrok ten zapadł w postępowaniu doraźnym (rozdział I dekretu o
postępowaniach szczególnych), tym samym uprawomocnił się w dniu wydania, tj. w
dniu 14 stycznia 1982 r. (art. 1 ust. 1 pkt 1 i art. 13 ust. 3 dekretu o postępowaniach
szczególnych).
Uchwałą z dnia 27 maja 1983 r. Rada Państwa skorzystała z prawa łaski w
stosunku do T. B. przez warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności z wyznaczeniem okresu próby na 2 (dwa) lata.
Jak wynika z aktu zgonu dołączonego do akt sprawy T. B. zmarł 17 marca
1984 r.
Postanowieniem z dnia 3 października 1989 r. b. Sąd Marynarki Wojennej w
G. kierując się treścią art. 1 ustawy z dnia 29 maja 1989 r. o przebaczeniu i
3
puszczeniu w niepamięć niektórych przestępstw i wykroczeń (Dz.U. Nr 34, poz.
179), przebaczył i puścił w niepamięć skazanie za występek z art. 309 § 1 k.k. z
1969 r. i zarządził zatarcie skazania na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz
pozbawienie praw publicznych na okres 1 roku”.
W dniu 9 listopada 2015 r. do Sądu Najwyższego Izby Wojskowej wpłynął
wniosek prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej o
„1. wznowienie postępowania w sprawie T. B. skazanego prawomocnym wyrokiem
Sądu Marynarki Wojennej w G. z dnia 14 stycznia 1982 r. za czyn z art. 309 § 1 k.k.
z 1969 r. w zw. z art. 234 ust. 1 i 3 pkt 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o
powszechnym obowiązku obrony PRL przy zastosowaniu art. 4 ust. 1 i 4 dekretu z
dnia 12 grudnia 1981 r. o postępowaniach w sprawach o przestępstwa i
wykroczenia w czasie obowiązywania stanu wojennego na karę 3 (trzech) lat
pozbawienia wolności oraz karę dodatkową pozbawienia praw publicznych na
okres 1 (jednego) roku,
2. uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania przeciwko T. B. na
podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.”.
Jako podstawę wniosku skarżący wskazał art. 540 § 2 k.p.k. w zw. z art. 542
§ 1 k.p.k. w zw. z art. 547 § 3 k.p.k. i art. 673 k.p.k.
Skarżący podniósł, że do złożenia takiego wniosku upoważnia go analiza akt
sprawy w powiązaniu z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 marca
2011 r. (K 35/08), który „…uznał m.in. za niezgodny z Konstytucją dekret z dnia 12
grudnia 1981 r. o postepowaniach szczególnych”. Zdaniem skarżącego dekret ten
zawierał szereg przepisów naruszających konstytucyjne prawa i wolności obywateli.
Były to zwłaszcza przepisy proceduralne, wprowadzające tryb doraźny, na gruncie
których sąd obowiązany był orzekać w każdym przypadku środek zapobiegawczy w
postaci aresztu tymczasowego oraz pozbawiać oskarżonego prawa do zaskarżenia
wyroku zwyczajnym środkiem odwoławczym.
Na posiedzeniu przed Sądem Najwyższym prokurator Naczelnej Prokuratury
Wojskowej poparł złożony wniosek.
4
W tej sytuacji Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek o wznowienie postępowania karnego jest zasadny. Jak wynika z
jednolitego orzecznictwa Sądu Najwyższego Izby Wojskowej fakt nieobjęcia
(przywołanym w uzasadnieniu wniosku) wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego
przepisów uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r. w sprawie
wprowadzenia stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa (Dz.U, Nr
29, poz. 255), którymi rozszerzono zakres odpowiedzialności karnej osób
pełniących służbę w obronie cywilnej lub w jednostkach zmilitaryzowanych według
przepisów odnoszących się do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, a w
przypadku T. B. podstawy jego skazania art. 309 § 1 k.k. (z 1969 r.), nie może
powodować utraty z pola widzenia tego, że postępowanie w sprawie toczyło się w
trybie postępowania doraźnego, ze wszystkimi jego konsekwencjami, że w
podstawach wymiaru kary zasadniczej i dodatkowej sąd powołał przepisy dekretu o
postępowaniach szczególnych – dekretu uznanego przez Trybunał Konstytucyjny
za niezgodny z Konstytucją. Tym samym Sąd Marynarki Wojennej w G. w
omawianym wyroku stosował przepisy uznane za niezgodne z Konstytucją.
Powoduje to, że przesłanka z art. 540 § 2 k.p.k., w rozpoznawanej sprawie
zaistniała, co obligowało Sąd Najwyższy do uwzględnienia wniosku prokuratora.
Z tych powodów orzeczono, jak na wstępie.
kc