Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 471/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
SSN Roman Sądej
Protokolant Jolanta Włostowska
w sprawie skazanego W. B.,
w przedmiocie wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 13 stycznia 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w G.
z dnia 31 sierpnia 2015 r., utrzymującego w mocy wyrok łączny Sądu Rejonowego
w G.
z dnia 23 kwietnia 2015 r.,
1) uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej utrzymania w
mocy pkt I, II, V oraz VI wyroku łącznego Sądu Rejonowego z
dnia 23 kwietnia 2015 r.;
2) uchyla pkt I, II, V oraz VI wyroku łącznego Sądu
Rejonowego z dnia 23 kwietnia 2015 r., i w tym zakresie
przekazuje sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy, po rozpoznaniu wniosku W. B., wyrokiem łącznym z dnia 23
kwietnia 2015 r., (sygn. akt II K 1276/14), obejmującego kary wymierzone
następującymi prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie II K 281/10 za ciąg
przestępstw z art. 278 § 1 k.k. popełnionych w okresie od 6 listopada 2009 r. do 12
listopada 2009 r., od 23 listopada 2009 r. do 24 listopada 2009 r., w dniu 23
listopada 2009 r. oraz w dniu 5 grudnia 2009 r., na karę 8 miesięcy pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby;
postanowieniem z dnia 16 lutego 2012 r. zarządzono wykonanie warunkowo
zawieszonej kary,
2. Sądu Rejonowego z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie II K 634/10 za
przestępstwo z art. 278 § 1 k. k. popełnione w dniu 19 lutego 2010 r. na karę 1 roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat
tytułem próby oraz karę grzywny w wymiarze 40 stawek dziennych po 10 złotych
każda; postanowieniem z dnia 16 lutego 2012 r. zarządzono wykonanie warunkowo
zawieszonej kary,
3. Sądu Rejonowego z dnia 16 maja 2011 r. w sprawie II K 1685/10 za
przestępstwo z art. 278 k.k. popełnione w dniu 2 sierpnia 2010 r. na karę 1 roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat
tytułem próby oraz karę grzywny w wymiarze 280 stawek dziennych po 20 złotych
każda; postanowieniem z dnia 16 października 2014 r. zarządzono wykonanie
warunkowo zawieszonej kary,
4. Sadu Rejonowego z dnia 1 czerwca 2011 r. w sprawie II K 329/11 za
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. popełnione w okresie od 3/4
listopada 2010 r. do 17 listopada 2010 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,
5. Sądu Rejonowego z dnia 6 czerwca 2011 r. w sprawie II K 476/10 za
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 2/3 lutego 2011 r. na karę 6
miesięcy pozbawienia wolności,
6. Sądu Rejonowego z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie o sygnaturze akt II K
1679/10 za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniu 22 września 2010 r.
na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 50 stawek
dziennych po 10 złotych każda,
3
7. Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie II K 1268/10 za ciąg
przestępstw z art. 278 § 1 k.k. popełnionych w dniach od 21 do 22 lipca 2010 r., w
dniach 5 i 6 września 2010 r. oraz w dniu 13 września 2010 r. na karę 2 lat
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres 4 lat
próby; postanowieniem z dnia 16 października 2014 r. zarządzono wykonanie
warunkowo zawieszonej kary,
8. Sądu Rejonowego z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie II K 642/11 za ciąg
przestępstw z art. 278 § 1 k.k. popełnionych w dniu 4 marca 2011r. oraz w dniach
22 i 23 marca 2011 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności,
9. Sądu Rejonowego z dnia 10 sierpnia 2011 r. w sprawie II K 762/11 za ciąg
przestępstw z art. 278 § 1 k.k. popełnionych z 20 na 21 grudnia 2009 r., w okresie
od 24 do 28 grudnia 2009 r., oraz z 30 na 31 grudnia 2009 r., na karę 1 roku
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat
próby oraz karę grzywny w wymiarze 80 stawek dziennych po 10 złotych każda;
postanowieniem 16 października 2014 r. zarządzono wykonanie warunkowo
zawieszonej kary,
10. Sądu Rejonowego z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie II K 498/11 za
przestępstwo z art. 158 § 1 k.k. popełnione w dniu 3 stycznia 2011 r. na karę
jednego roku pozbawienia wolności oraz za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k.
popełnione w dniu 9 kwietnia 2010 r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności i
karę grzywny w wymiarze 30 stawek dziennych po 10 złotych każda, kary
jednostkowe pozbawienia wolności połączono i orzeczono karę łączną 1 roku i 4
miesięcy pozbawienia wolności, orzekł:
I. przy zastosowaniu art. 91 § 2 k.k., na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k.,
art. 569 § 1 k.p.k. oraz art. 570 k.p.k. połączył jednostkowe kary pozbawienia
wolności orzeczone w wyrokach:
a) Sądu Rejonowego z dnia 25 czerwca 2010 r. w sprawie II K 281/10,
b) Sądu Rejonowego z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie II K 634/10,
c) Sądu Rejonowego z dnia 10 sierpnia 2011 r. w sprawie II K 762/11 oraz
d) w punkcie II sentencji wyroku Sądu Rejonowego z dnia 8 listopada 2011 r. w
sprawie o sygnaturze akt II K 498/11
4
i jako karę łączną wymierzył skazanemu W. B. karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia
wolności,
II. przy zastosowaniu art.91 § 2 k.k., na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k.,
art. 569 § 1 k.p.k., art. 570 k.p.k. połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności
orzeczone w wyrokach:
a) Sądu Rejonowego z dnia 16 maja 2011 r. w sprawie II K 1685/10,
b) Sądu Rejonowego z dnia 1 czerwca 2011 r. w sprawie II K 329/11,
c) Sądu Rejonowego z dnia 6 czerwca 2011r. w sprawie II K 476/11,
d) Sądu Rejonowego z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie II K 1679/10,
e) Sądu Rejonowego z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie II K 1268/10,
f) Sądu Rejonowego z dnia 12 lipca 2011 r. w sprawie II K 642/11 oraz
g) w punkcie I sentencji wyroku Sądu Rejonowego z dnia 8 listopada 2011 roku
w sprawie II K 498/11
i jako karę łączna wymierzył skazanemu karę 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia
wolności,
III. przy zastosowaniu art. 91 § 2 k.k., na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 i 2
k.k., art. 569 § 1 k.p.k. i art. 570 k.p.k. połączył jednostkowe kary grzywny
orzeczone w wyrokach:
a) Sądu Rejonowego z dnia 20 sierpnia 2010 r. w sprawie II K 634/10,
b) Sądu Rejonowego z dnia 16 maja 2011 r. w sprawie II K 1685/10,
c) Sądu Rejonowego z dnia 10 sierpnia 2011 r. w sprawie II K 762/11 oraz
d) w punkcie II sentencji wyroku Sądu Rejonowego z dnia 8 listopada 2011 r. w
sprawie II K 498/11
i jako karę łączną wymierzył skazanemu W. B. karę grzywny w wymiarze 200
stawek dziennych po 10 złotych każda,
IV. w pozostałym zakresie orzeczenia zawarte w wyrokach ulegających
połączeniu miały podlegać odrębnemu wykonaniu,
V. na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności
orzeczonej w punkcie I sentencji wyroku zaliczył skazanemu okres rzeczywistego
pozbawienia wolności w sprawie II K 762/11 Sądu Rejonowego w dniu 5 stycznia
2010r. ,
5
VI. na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności
orzeczonej w punkcie II sentencji wyroku zaliczył skazanemu okres rzeczywistego
pozbawienia wolności w sprawie II K 1685/10 Sądu Rejonowego w dniu 15
października 2010 r., okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie II K
476/11 Sądu Rejonowego w dniu 21 lutego 2011 r. oraz okres rzeczywistego
pozbawienia wolności w sprawie II K 642/11 Sądu Rejonowego w dniu 5 kwietnia
2011 r.,
Orzeczenie zawierało także rozstrzygniecie o kosztach procesu.
Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 31 sierpnia 2015 r. (sygn. akt V Ka
652/15) utrzymał wyrok łączny z dnia 23 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II K 1276/14) w
mocy.
Od powyższego prawomocnego rozstrzygnięcia kasację na podstawie art.
521 § 1 k.p.k. wniósł Prokurator Generalny, zarzucając przedmiotowemu
rozstrzygnięciu rażące i mające wpływ na treść wyroku naruszenie prawa
procesowego, tj. art. 433 § 2 k.p.k. polegające na nienależytym rozważeniu
zarzutów zawartych w apelacji skazanego i utrzymaniu wyroku sądu I instancji w
mocy wydanego z naruszeniem przepisów prawa karnego procesowego – art. 607e
§ 1 k.p.k. w zw. z art. 569 § 1 k.k., polegające na połączeniu kar pozbawienia
wolności orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego z dnia 16 maja 2011 r. w
sprawie II K 1685/10, z dnia 29 marca 2011 r. w sprawie II K 1268/10 oraz z dnia
10 sierpnia 2011 r. w sprawie II K 762/11 z innymi karami jednostkowymi
pozbawienia wolności i orzeczeniu dwóch węzłów kar łącznych, pomimo tego, że
podstawę przekazania do Polski W. B., w wyniku wykonania ENA, nie stanowiły
powyższe skazania, a skazany nie zrzekł się prawa specjalności, w konsekwencji
czego, zdaniem Prokuratora Generalnego, brak było warunków do połączenia
skazań w wymienionych sprawach.
Podnosząc powyższy zarzut Prokurator Generalny wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku w zakresie utrzymania w mocy wyroku Sądu Rejonowego z
dnia 23 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II K 1276/14) w przedmiocie połączenia
jednostkowych kar pozbawienia wolności węzłami kary łącznej oraz zaliczenia
okresów rzeczywistego pozbawienia wolności na ich poczet oraz uchylenie w tym
6
zakresie wyroku Sądu I instancji i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna w stopniu oczywistym.
Analiza akt sprawy wskazuje, że Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 23
kwietnia 2013 r., wydał europejski, nakaz aresztowania (ENA) wobec W. B., który
obejmował dziewięć przestępstw, za które tenże został skazany. Jednak wydany
ENA nie obejmował przestępstw, za które W. B. został skazany wyrokami Sądu
Rejonowego:
a) z dnia 16 maja 2011 (sygn. akt II K 1685/10),
b) z dnia 29 marca 2011 r.(sygn. akt K 1268/10),
c) z dnia 10 sierpnia 2011 r. (sygn. akt II K 762/11).
W dniu 3 września 2014 r. W. B. został przekazany z Londynu (Wielka
Brytania) do Polski na podstawie wskazanego ENA. Ponadto, w toku postępowania
w przedmiocie wydania wyroku łącznego, skazany nie zrzekł się prawa do
korzystania z zasady specjalności.
Odwołując się do stosownych regulacji rozdziału 65a k.p.k. wskazać należy,
że wobec jasnego brzmienia przepisu art. 607e. § 1 k.p.k., osoby przekazanej w
wyniku wykonania ENA nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które
stanowiły podstawę przekazania, ani wykonać orzeczonych wobec niej za te
przestępstwa kar pozbawienia wolności. Kodeks dopuszcza enumeratywnie
wyliczone wyjątki od tego zakazu, z których, w kontekście niniejszej sprawy, istotne
znaczenie ma ten mówiący o możliwości zrzeczenia się przez osobę ściąganą
prawa wskazanego w omawianym przepisie. Tzw. zasada specjalności, w której
mowa w art. 607e § 1 k.p.k., stanowi ujemną przesłankę wykonania orzeczeń, które
nie stanowiły podstawy przekazania. Kodeks nie różnicuje tym samym rodzajów
kar, jakie nie mogą zostać wykonane w stosunku do przekazanego. Oznacza to, że
chodzi także o specyficzną sytuację wydania wyroku łącznego obejmującego kary
pozbawienia wolności z wyroków nieobjętych ENA. Stanowisko to jest ugruntowane
w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. m.in. wyrok z dnia 20 stycznia 2015 r., III
KK 369/14: „w wyroku łącznym nie podlega połączeniu kara pozbawienia wolności,
której nie można wykonać w wypadku przekazania osoby ściganej europejskim
7
nakazem aresztowania, gdy podstawą wydania nie było wykonanie tej kary, a
skazany nie zrzekł się prawa do korzystania z zasady specjalności (art. 607e § 1 i 3
pkt 7 k.p.k.).”). Przyjęcie poglądu odmiennego prowadziłoby, na co słusznie
wskazuje Prokurator Generalny, do obejścia przepisu art. 607e § 1 k.p.k. i
zniweczenia jego ratio legis.
Podkreślić wypada, że apelujący podniósł naruszenie art. 607e § 1 k.p.k. w
zw. z art. 569 k.p.k. sygnalizując brak wystąpienia wyjątku od zasady specjalności.
Sąd odwoławczy w uzasadnieniu wyroku wprawdzie zauważył swój błąd polegający
na naruszeniu art. 433 k.p.k. w zakresie staranności kontroli apelacyjnej, jednak z
oczywistych względów nie mógł dokonać reasumpcji wydanego wyroku.
Wobec powyższego należało orzec, jak w sentencji.
kc