Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 24/15
POSTANOWIENIE
Dnia 12 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (przewodniczący)
SSN Zbigniew Hajn
SSN Maciej Pacuda (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania A. B.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Okręgowego w B. z dnia 5 marca 2013 r., oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego z
dnia 13 listopada 2013 r. ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 stycznia 2016 r.,
zażalenia ubezpieczonego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 czerwca 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, postanowieniem z
dnia 10 czerwca 2015 r. odrzucił skargę ubezpieczonego A. B. o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w B. z
dnia 5 marca 2013 r., oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 13 listopada 2013 r.
Uzasadniając swoje stanowisko, Sąd Apelacyjny przypomniał, że
ubezpieczony A. B. w dniu 14 kwietnia 2014 r. wniósł skargę o wznowienie
postępowania w sprawie o emeryturę zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu
Okręgowego w B. z dnia 5 marca 2013 r., z uwagi na pojawienie się nowych
2
dowodów mających istotny wpływ na wynik sprawy. Skarżący powoływał się przy
tym na dokumenty nieuwzględnione, jego zdaniem, w postępowaniu przed Sądem
Okręgowym w B., tj.: 1) oryginalne angaże pracy z dnia 25 sierpnia 1971 r. z
Wytwórni […] (obecnie B. S.A.) oraz z dnia 7 maja 1973 r. z Wytwórni […],
znajdujące się w jego aktach osobowych, przechowywanych w Archiwum
Zakładowym Urzędu Wojewódzkiego w […]; 2) karty wynagrodzeń za lata 1978-
1987 z okresu pracy w Zakładach Metalowych […].
Sąd Apelacyjny uznał jednak, że skarga ubezpieczonego podlegała
odrzuceniu. Powołał się równocześnie na regulacje art. 401-404 k.p.c. oraz
stwierdził, że z treści ocenianej skargi wynika, że została ona oparta na podstawie
wznowienia określonej w art. 403 § 2 k.p.c.
Sąd Apelacyjny wyjaśnił w związku z tym, że możliwość wznowienia
postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest uzależniona od łącznego
zaistnienia trzech przesłanek, na które wskazuje utrwalone orzecznictwo, po
pierwsze - wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych faktów (dowodów),
które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim powołane, po drugie -
możliwości ich wpływu na wynik sprawy oraz po trzecie - niemożności skorzystania
z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu W orzecznictwie przyjmuje się
ponadto, że „wykrycie”, o którym mowa w art. 403 § 2 k.p.c., odnosi się do
okoliczności i dowodów w poprzednim postępowaniu w ogóle nieujawnionych, bo
nieznanych stronie i dla niej niedostępnych. Jeśli tylko istnieje możliwość, że dowód
może prowadzić do odmiennej oceny sprawy, należy wznowić postępowanie ze
względu na konieczność ochrony interesu skarżącego i prawo do sądu. Ze względu
jednak na zasadę niewzruszalności orzeczeń prawomocnych (od której wyjątek
stanowi regulacja wznowienia postępowania) można i należy wymagać, aby
skarżący domagający się wznowienia udowodnił, że w zakończonym postępowaniu
wykazał się wysoką starannością w prowadzeniu postępowania dowodowego -
szczególnie gdy domaga się wznowienia ze względu na wykrycie nowych faktów
lub dowodów. Ustawodawca wymaga bowiem, jak już podkreślono, by były to fakty
i dowody nie znane stronie.
Mając na uwadze te wstępne spostrzeżenia, Sad Apelacyjny podkreślił, że
postępowanie w sprawie o emeryturę, rozstrzygniętej wyrokiem Sądu Okręgowego
3
z dnia 5 marca 2013 r., którego wznowienia domagał się skarżący, zostało
zakończone oddaleniem apelacji wyrokiem z dnia 13 listopada 2013 r., przez Sąd
Apelacyjny. Opierając skargę o wznowienie postępowania w tej sprawie na
podstawie art. 403 § 2 k.p.c., skarżący obowiązany był zatem wykazać, że dowody,
na które powołuje się, zostały wykryte już po wydaniu wyroku przez Sąd drugiej
instancji, tj. po dniu 13 listopada 2013 r., że nie mógł z nich skorzystać w
poprzednim postępowaniu oraz że mają one wpływ na wynik sprawy.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, powoływane przez skarżącego dowody nie
spełniały kryteriów określonych w art. 403 § 2 k.p.c. Skarżący powoływał się
bowiem na dokumentację, która była znana, zarówno w postępowaniu przed
Sądem Apelacyjnym rozpoznającym apelację od wyroku Sądu Okręgowego w
sprawie V U …/12, jak też w poprzednich sprawach o emeryturę, tj. w sprawach o
sygnaturach akt: V U …/03, V U …/05 (III AUa …/06), V U ../07 i V U …/09 . Tym
samym, nie zaistniała „niemożność skorzystania przez stronę z dowodów w
poprzednim postępowaniu". W szczególności, do apelacji w sprawie III AUa …/13
skarżący dołączył kserokopie: kart wynagrodzeń z lat 1978-1987 z Zakładów
Metalowych […], zaświadczenia o ukończeniu kursu przysposobienia do zawodu
galwanizera z dnia 8 czerwca 1972 r., orzeczeń Terenowej Komisji Odwoławczej
ds. Pracy w B. z 6 listopada 1980 r. i 12 stycznia 1981 r., świadectwa pracy z 18
grudnia 1987 r. oraz 19 grudnia 1987 r. z Zakładów Metalowych […]. Zatem
wymienione dowody - wbrew twierdzeniom skarżącego - były przedmiotem oceny
Sądu. Podobnie jak angaże z dnia 25 sierpnia 1971 r. i z dnia 7 maja 1973 r. z
Wytwórni […]. Sąd Apelacyjny podkreślił również, że okresy pracy skarżącego od
dnia 1 września 1971 r. do dnia 3 maja 1973 r. jako polerowacza oraz od dnia 4
maja 1973 r. do dnia 23 czerwca 1973 r. jako galwanizera zostały zaliczone przez
biegłego do okresu pracy w warunkach szczególnych, o czym była mowa w opinii
sporządzonej w sprawie V U …/12. Ponadto, należało stwierdzić, że
kwestionowanie na etapie niniejszego postępowania ustaleń wynikających z opinii
biegłego stanowiło jedynie nieuzasadnioną polemikę z oceną materiału
dowodowego dokonaną przez Sąd rozpatrujący poprzednio sprawę i wynikającą z
interpretowania przez skarżącego poszczególnych dowodów na swoją korzyść.
4
Sąd Apelacyjny zauważył też, że w sprawach V U …/07 oraz V U …/09 Sąd
Okręgowy dopuścił dowód z akt osobowych skarżącego z Zakładów Metalowych
[…], a w sprawie V U …/09, dodatkowo, z akt osobowych z Wytwórni Wyrobów […]
(A.), co oznacza, że angaże z dnia 25 sierpnia 1971 r. i dnia 7 maja 1973 r. były już
przedmiotem oceny Sądów i nie stanowiły nowych dowodów w rozumieniu art. 403
§ 2 k.p.c.
Odnośnie zaś do wpisu do legitymacji ubezpieczeniowej skarżącego,
poświadczającego, że pracował on jako drwal pilarz w Nadleśnictwie D. od dnia 1
października 1993 r. do dnia 30 sierpnia 1994 r. Sąd Apelacyjny stwierdził, że wpis
ten został uzyskany przez niego w 1994 r. Skoro zatem legitymacja ta znajdowała
się w posiadaniu skarżącego od daty dokonania tego wpisu do chwili obecnej, to
nie stanowił ona dowodu, którym skarżący nie dysponował i z którego nie mógł
uprzednio skorzystać, w rozumieniu art. art. 403 § 2 k.p.c. Ponadto, okres pracy w
Usługi Leśne […] został udokumentowany przez skarżącego świadectwem pracy z
dnia 15 grudnia 1997 r., wydanym przez Usługi Leśne […], tyle tylko, że nie został
zaliczony skarżącemu do szczególnych warunków, bowiem w okresie tym
wykonywał on zatrudnienie w wymiarze 1/2 etatu, co znajdowało potwierdzenie w
treści świadectwa pracy jak i informacji o wysokości wynagrodzenia według
deklaracji rozliczeniowych. Natomiast okres od dnia 1 października 1993 r. do dnia
31 stycznia 1993 r. nie został zaliczony skarżącemu do pracy w warunkach
szczególnych, bowiem pracował on wówczas dorywczo jako robotnik leśny.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, należało więc uznać, iż w niniejszej sprawie
skarżący nie przedstawił nowych dowodów, które zostałyby przez niego „wykryte”
już po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Apelacyjnego, a które istniały w toku
postępowania, ale nie zostały w nim powołane. Natomiast, jak wynikało z akt
sprawy, wszystkie dowody przedstawiane obecnie przez skarżącego były mu znane
na etapie postępowania przed Sądem Apelacyjnym w sprawie III AUa …/13.
Ponadto, Sąd Apelacyjny podkreślił, że skarga została wniesiona po upływie
ustawowego terminu. Zgodnie bowiem z art. 407 § 1 k.p.c., skargę o wznowienie
wnosi się w terminie trzymiesięcznym, a termin ten liczy się od dnia, w którym
strona dowiedziała się o podstawie wznowienia. Tymczasem, „nowe” środki
dowodowe, na które powołuje się skarżący, były w jego posiadaniu już w toku
5
poprzedniego postępowania (dokumenty z Zakładowego Archiwum Urzędu
Wojewódzkiego uzyskane zostały w dniu 15 marca 2013 r.), skarga została
natomiast wniesiona w dniu 14 kwietnia 2014 r., a zatem po upływie 5 miesięcy od
wydania wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 13 listopada 2013 r. Dokumenty
zawarte w aktach osobowych i emerytalnych ZUS istniały też w toku poprzednich
postępowań w sprawach: […].
Ubezpieczony A. B. wniósł do Sądu Najwyższego zażalenie na
postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 10 czerwca 2015 r. odrzucające jego
skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Okręgowego w
B. z dnia 5 marca 2013 r. oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dn. 13 listopada
2013 r., zaskarżając to postanowienie w całości i zarzucając mu naruszenie:
1) art. 403 § 2 k.p.c., przez błędną wykładnię jego przesłanki w postaci
niemożności skorzystania przez stronę w poprzednim postępowaniu z nowych
środków dowodowych, z której Sąd drugiej instancji wyłączył przypadki, gdy strona,
choć znała te nowe dowody, ale z powodu zaniechania i zaniedbania sądu w ich
rozpoznaniu, możliwość ta była jedynie teoretyczna,
2) art. 407 § 1 k.p.c., przez jego błędną wykładnię skutkującą przyjęciem, że
sam fakt dowiedzenia się przez stronę o podstawie wznowienia (istnieniu nowych
środków dowodowych) powoduje rozpoczęcie biegu trzymiesięcznego terminu na
złożenie skargi, podczas gdy bieg ten może zacząć biec dopiero od momentu
uzyskania przez stronę realnej możliwości skorzystania z tych dowodów, m.in. na
skutek przyznania stronie pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
W związku z powyższymi naruszeniami żalący się wniósł o: 1) uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi drugiej instancji; 2) przeprowadzenie postępowania dowodowego z nowych
dowodów w postaci dokumentów dołączonych do niniejszego pisma, na
okoliczności wskazane w uzasadnieniu; 3) zasądzenie od organu rentowego na
rzecz żalącego się kosztów postępowania zażaleniowego według norm
przepisanych.
Zdaniem wnoszącego zażalenie, Sąd drugiej instancji dokonał błędnej
wykładni art. 403 § 2 k.p.c. Wyłączył bowiem przypadki, gdy strona, choć znała te
nowe dowody, fakty, to jednak z powodu zaniechania, zaniedbania sądu w ich
6
rozpoznaniu, miała jedynie teoretyczną możliwość skorzystania z nich. Takim
nowymi dowodami w sprawie były zaś karty wynagrodzeń, które zostały doręczone
skarżącemu z Archiwum dopiero w dniu 15 marca 2013 r., co oznacza, że stanowiły
nowy dowód w sprawie. Sąd Apelacyjny rozpoznający apelację od wyroku
wydanego w sprawie V U …/12 w ogóle nie odniósł się do tych faktów, dowodów w
swym uzasadnieniu. Nie wskazał także, czy pominął nowe dowody, uznając, ze
zgromadzony w pierwszej instancji materiał dowodowy jest wystarczający. Jeśli
Sąd uznał, że dowody te powód mógł zgłosić już wcześniej, to winien wydać w
trakcie postępowania postanowienie o pominięciu zgłoszonych faktów i dowodów
na podstawie art. 381 k.p.c., jednak tego nie uczynił. Całkowicie zignorował
zawnioskowane przez skarżącego dowody z archiwum, bezpodstawnie ich nie
uwzględnił, ani nie oddalił ich formalnie.
Zatem, w opinii żalącego się, okoliczność, iż Sąd drugiej instancji ani nie
oddalił wniosków dowodowych skarżącego w zakresie dokumentów z archiwum ani
ich nie dopuścił, oznacza, że skarżący nie mógł skorzystać z nich w poprzednim
postępowaniu, co stanowi jedną z przesłanek wznowienia postępowania i tym
samym konstytucyjną gwarancję prawa do sądu.
Żalący się przyznał też, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego nie
można oprzeć skargi o wznowienie postępowania na rzekomym „wykryciu”
okoliczności faktycznej i środka dowodowego (art. 403 § 2 k.p.c.) znanych stronie,
a pominiętych przez sąd drugiej instancji na podstawie art. 381 k.p.c. Jednakże
zauważył, iż w przedmiotowej sprawie Sąd drugiej instancji nie zachował wymogów
formalnych pominięcia nowych dowodów, faktów, zawartych w dokumentacji z
archiwum, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy.
Odnośnie do zarzutu przekroczenia terminu do wniesienia skargi, autor
zażalenia podniósł z kolei, że sam fakt dowiedzenia się przez stronę o podstawie
wznowienia (istnieniu nowych środków dowodowych) nie powoduje automatycznie
rozpoczęcia biegu trzymiesięcznego terminu na złożenie skargi. Bieg tego terminu
może bowiem zacząć się dopiero z momentem uzyskania przez stronę realnej
możliwości skorzystania z tych nowych środków dowodowych, m.in. na skutek
przyznania stronie pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Skarżący otrzymał zaś
wnioskowaną pomoc profesjonalnego pełnomocnika z urzędu dopiero w dniu 14
7
lutego 2014 r., a jego wniosek o uzyskanie takiej pomocy był złożony w terminie i
nie doszło po stronie skarżącego do żadnej opieszałości w tym względzie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione.
Wstępnie Sąd Najwyższy uważa za niezbędne przypomnieć, iż zgodnie z
treścią art. 399 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania, które zostało
zakończone prawomocnym wyrokiem, jedynie w wypadkach przewidzianych w
dziale VI Kodeksu postępowania cywilnego. Wynika to stąd, iż skarga o wznowienie
postępowania jest nadzwyczajnym środkiem pozwalającym na wzruszenie
prawomocnych orzeczeń sądowych, korzystających co do zasady z powagi rzeczy
osądzonej (art. 366 k.p.c.) i wiążących nie tylko strony postępowania i Sąd, który
wydał to orzeczenie, ale również inne Sądy oraz inne organy państwowe i organy
administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne
osoby (art. 365 § 1 k.p.c.). Dlatego skarga o wznowienie postępowania musi
podlegać szczególnym rygorom, zarówno w zakresie formy, jak i treści
(zawartości). Jak bowiem trafnie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 lipca
2006 r., I PK 5/06 (Wokanda 2006 nr 11, s. 33), skarga o wznowienie postępowania
nie jest narzędziem służącym zapewnianiu jednolitości orzeczeń, nawet w
sprawach o roszczenia oparte na jednakowych podstawach faktycznych i
prawnych. Możliwość ponownego rozpoznania prawomocnie zakończonej sprawy
na skutek skargi o wznowienie postępowania otwiera się tylko wówczas, gdy
zaistnieje jedna z ustawowych podstaw wymienionych w Kodeksie postępowania
cywilnego. Wypada więc podkreślić, iż przepisy określające warunki, w których
może nastąpić uchylenie lub zmiana prawomocnego wyroku muszą być, jako
wyjątek od wspomnianej reguły, interpretowane ściśle.
Stosownie do art. 409 k.p.c. skarga o wznowienie postępowania powinna
czynić zadość warunkom pozwu oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego
orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające
zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz wniosek o uchylenie lub zmianę
zaskarżonego orzeczenia. Oceny, czy wymienione wymogi formalne skargi zostały
8
spełnione, Sąd właściwy do rozpoznania skargi dokonuje na posiedzeniu
niejawnym, a następnie, na podstawie art. 410 § 1 k.p.c., odrzuca ją, jeżeli została
wniesiona po upływie przepisanego terminu, była niedopuszczalna lub nieoparta na
ustawowej podstawie. Warunkiem możliwości rozpatrywania zasadności skargi jest
przy tym łączne spełnienie wszystkich przesłanek wskazanych w powołanym
przepisie. Brak nawet jednej z nich sprawia zaś, że rozpatrywanie sprawy nie jest
możliwe. Dlatego też, stwierdzenie braku spełnienia choćby jednej z przesłanek
wymienionych w art. 410 § 1 k.p.c. powoduje odrzucenie skargi.
Artykuł 403 § 2 k.p.c. stanowi, że można również żądać wznowienia w razie
późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku
prawnego albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła
skorzystać w poprzednim postępowaniu. Wznowienie postępowania z przyczyn
wskazanych w art. 403 § 2 k.p.c. może przy tym opierać się tylko na takich
okolicznościach faktycznych lub środkach dowodowych, które istniały w czasie
wydawania orzeczenia objętego wznowieniem postępowania, jednak strona nie
miała możliwości wówczas ich powołania. Trzeba równocześnie podkreślić, że
wymieniony przepis kładzie nacisk na to, iż wykrycie wymienionych w nim
okoliczności faktycznych lub środków dowodowych musi być późniejsze, co
oznacza, że musi do niego dojść po uprawomocnieniu się wyroku, a więc w
sytuacji, w której powoływanie się na nie było już niemożliwe. Wykrycie należy z
kolei rozumieć jako dowiedzenie się o istnieniu tych okoliczności lub środków
dowodowych w zakresie umożliwiającym powoływanie się na nie. Owe okoliczności
i środki dowodowe, aby zostać wykryte, muszą jednakże istnieć w sensie
obiektywnym już w czasie trwania postępowania zakończonego zaskarżonym
wyrokiem. Te same wymogi odnoszą się do wykrycia prawomocnego wyroku,
dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Jak bowiem stwierdził Sąd
Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68
(OSNC 1969 nr 12, poz. 208) środek dowodowy, który powstał po
uprawomocnieniu się wyroku, nie stanowi podstawy wznowienia postępowania
przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c. Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w
postanowieniach: z dnia 13 października 2005 r., IV CZ 96/05 oraz z dnia 10 lutego
9
2006 r., I PZ 33/05 (OSNP 2007 nr 3-4, poz. 48), przy czym w pierwszym z
wymienionych orzeczeń Sąd Najwyższy dodał także, iż w świetle art. 403 § 2 k.p.c.
możliwość powoływania nowych faktów i dowodów jest ograniczona jedynie do tych
okoliczności i środków dowodowych, które istniały już w okresie trwania
zakończonego postępowania. W postanowieniu z dnia 16 maja 2008 r., III CZ 20/08
(LEX nr 420807) Sąd Najwyższy wyjaśnił natomiast, iż w art. 403 § 2 k.p.c. chodzi o
późniejsze wykrycie faktów i dowodów dla strony nie tylko nieznanych w toku
poprzedniego postępowania, lecz których także nie mogła znać, choć istniały już w
toku tego postępowania, ale nie były objęte materiałem sprawy. Dodać w tym
miejscu wypada, że z końcowego zwrotu art. 403 § 2 k.p.c. wynika nadto, że
„wykrycie” odnosi się do okoliczności i dowodów w poprzednim postępowaniu w
ogóle nieujawnionych i wtedy nieujawnialnych, bo nieznanych stronom. Strona
może więc powołać się na nie tylko wówczas, gdy nie mogła z nich skorzystać
przed rozstrzygnięciem, albowiem wymieniony przepis obejmuje jedynie fakty
nieujawnialne albo stronie nieznane i dla niej niedostępne. Fakty natomiast
ujawnialne, czyli te, które strona powinna znać, tj. miała możliwość dostępu do nich,
nie są objęte hipotezą tego przepisu (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w
Katowicach z dnia 11 kwietnia 2008 r., I ACa 172/08, OSA 2009 nr 5, poz. 60 oraz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005 r., III CZP 134/04, LEX nr
151652).
Jak przyznał sam żalący się, nie można natomiast oprzeć skargi o
wznowienie postępowania na rzekomym „wykryciu” okoliczności faktycznej i środka
dowodowego znanych stronie, a pominiętych przez Sąd drugiej instancji na
podstawie art. 381 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 marca
2007 r., II UZ 3/07, OSNP 2008 nr 11-12, poz. 178). Wbrew stanowisku żalącego
się, nie ma jednak podstaw do uznania, że niezachowanie przez Sąd wymogów
formalnych i nieoddalenie wniosków dowodowych może skutkować uznaniem
okoliczności ujawnionych i znanych stronom w trakcie postępowania za spełniające
wymogi z art. 403 § 2 k.p.c. Również w postanowieniu z dnia 9 stycznia 2001 r.,
Sąd Najwyższy uznał, że pominięcie przez sąd zgłoszonego przez stronę środka
dowodowego w postępowaniu przed sądem pierwszej lub drugiej instancji nie jest w
rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. pozbawieniem możności skorzystania z tego dowodu
10
w poprzednim postępowaniu. Analogiczny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w
postanowieniu z dnia 13 stycznia 2010 r., II PZ 26/09 (niepublikowanym). Zdaniem
Sądu Najwyższego w składzie rozpoznającym przedmiotowe zażalenie, z
literalnego znaczenia słowa „pominąć”, którym posłużył się Sąd Najwyższy w
powołanych orzeczeniach, wynika także „pominięcie z niezachowaniem wymogów
proceduralnych”. Zarzut pominięcia przez Sąd materiału dowodowego mógłby
zostać oparty na regulacji art. 382 k.p.c., którego powołanie jest jednak
dopuszczalne jedynie w ramach skargi kasacyjnej, a nie w ramach rygoru
przesłanek wznowienia postępowania. Jednocześnie Sąd Najwyższy zauważa, że
uwaga Sądu Apelacyjnego, wskazująca na kwestionowanie przez żalącego się
ustaleń faktycznych, zawarta na s. 4 uzasadnienia, nie jest słuszna, gdyż w opinii
Sądu Najwyższego zarzuca on nieuwzględnienie całości materiału dowodowego.
Nie zmienia to jednak trafności oceny dokonanej przez Sąd Apelacyjny, że
podstawa wznowienia postepowania z art. 403 § 2 k.p.c. w rozpoznawanej sprawie
nie występowała. Żalący się powołuje się bowiem na dokumentację, która w całości
była już znana w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym, którego wznowienia
obecnie się domaga.
Wobec poczynionych wyżej rozważań, analiza drugiego zarzutu zażalenia
opartego na naruszeniu art. 407 § 1 k.p.c., staje się bezprzedmiotowa. Niemniej,
należy zauważyć, że jest on również nieuzasadniony. Wskazany w art. 407 k.p.c.
termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania jest ustawowym terminem
do dokonania czynności procesowej (ustawowym terminem procesowym), którego
bieg rozpoczyna się automatycznie z chwilą wystąpienia okoliczności
wymienionych w tym przepisie. Zgodnie z art. 165 § 1 k.p.c. do terminów
procesowych stosuje się przepisy prawa cywilnego, ale tylko dotyczące obliczania
terminów. Nie stosuje się natomiast przepisów prawa cywilnego dotyczących
rozpoczęcia, przerwy i zawieszenia biegu terminów. Stosownie do art. 166 k.p.c.,
tylko sądowe terminy procesowe (a więc wyznaczane przez sąd lub
przewodniczącego) mogą być przedłużane lub skracane. Bieg ustawowych
terminów procesowych nie może zaś ulec przedłużeniu ani skróceniu. Nie ma
zatem znaczenia dla biegu terminu z art. 407 k.p.c. okoliczność, że w czasie jego
trwania prowadzona była procedura ustanawiania dla strony pełnomocnika z
11
urzędu. Procedura ta nie ma wpływu na rozpoczęcie biegu ustawowego terminu
procesowego ani na jego upływ. W szczególności, wbrew stanowisku żalącego się,
nie powoduje zawieszenia biegu terminu procesowego, która to instytucja, znana
prawu cywilnemu, nie odnosi się do terminów procesowych.
Nie ma też znaczenia, kiedy o przyczynie wznowienia dowiedział się
pełnomocnik strony i kiedy mógł on sporządzić skargę. Zgodnie bowiem z art. 407
k.p.c. o przyczynie wznowienia ma się dowiedzieć strona lub jej przedstawiciel
ustawowy, a nie pełnomocnik (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
8 marca 2000 r. I CKN 1313/99, nie publikowane; z dnia 19 września 2002 r., V CZ
106/02, LEX nr 1211280; z dnia 8 lipca 2004 r., II PZ 29/04, LEX nr 1125271).
Kierując się przedstawionymi motywami, na podstawie art. 39814
k.p.c. w
związku z art. 3941
§ 3, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia.
kc