Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UZ 38/15
POSTANOWIENIE
Dnia 12 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Beata Gudowska (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski
SSN Jolanta Frańczak (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku E. Ć.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wysokość emerytury,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 stycznia 2016 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 kwietnia 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy - Wydział Ubezpieczeń Społecznych w W. postanowieniem z
dnia 2 grudnia 2014 r. odrzucił wniosek E. Ć. o przywrócenie terminu do złożenia
wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku tego Sądu z dnia 11 sierpnia 2014 r.
i doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, a także odrzucił wniosek o
sporządzenie uzasadnienia tego wyroku i doręczenie odpisu wyroku z
uzasadnieniem.
Zażalenie na to postanowienie złożył pełnomocnik wnioskodawcy w dniu 9
lutego 2015 r., wskazując w nim, że zaskarżone postanowienie doręczono mu w
dniu 2 lutego 2015 r.
2
Sąd Apelacyjny - Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem
z dnia 22 kwietnia 2015 r. odrzucił jako spóźnione zażalenie wnioskodawcy. W
uzasadnieniu Sąd Apelacyjny stwierdził, że biorąc pod uwagę, iż przesyłka sądowa
zawierająca zaskarżone postanowienie z dnia 2 grudnia 2014 r. była doręczona
przez powtórne awizo w dniu 30 grudnia 2014 r., to termin do wniesienia zażalenia
upływał w dniu 6 stycznia 2015 r. Ponieważ był to dzień wolny od pracy zgodnie z
art. 115 k.c. termin upłynął w dniu 7 stycznia 2015 r. Wniesienie zażalenia w dniu 9
lutego 2015 r. nastąpiło ewidentnie po terminie, co z mocy art. 397 § 2 k.p.c. w
związku z art. 373 k.p.c. spowodowało konieczność jego odrzucenia. W ocenie
Sądu Apelacyjnego, nie zmienia tego faktu ani okoliczność, że dnia 19 stycznia
2015 r. pełnomocnik wnioskodawcy złożył wniosek o ponowienie tego doręczenia,
ani okoliczność, że Sąd Okręgowy wniosek ten zarządzeniem z dnia 23 stycznia
2015 r. uwzględnił. Nie jest rzeczą bowiem sądu orzekającego poprzez swe
czynności przedłużenie lub otwieranie na nowo bezwzględnie obowiązujących
terminów prawa procesowego. Z tego punktu widzenia treść wniosku o ponowienie
doręczenia, która jak należy uważać zdecydowała o jego uwzględnieniu pozostaje
bez wpływu na dokonaną przez Sąd Apelacyjny ocenę.
Zażalenie na postanowienie Sądu Apelacyjnego wniósł pełnomocnik
wnioskodawcy, zaskarżając je w całości oraz domagając się jego uchylenia i
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie,
celem rozpoznania merytorycznego zażalenia z dnia 9 lutego 2015 r.
Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie: 1) art. 394 § 2 k.p.c. w
związku z art. 135 § 1 k.p.c. i art. 139 § 1 k.p.c. przez ich błędne zastosowanie
polegające na przyjęciu, że odpis postanowienia z dnia 2 grudnia 2014 r. został
prawidłowo doręczony w dniu 30 grudnia 2014 r., podczas gdy prawidłowo
doręczony został w dniu 2 lutego 2015 r.; 2) art. 233 § 1 k.p.c. przez błędną ocenę
materiału dowodowego polegającą na błędnej ocenie pisma pełnomocnika z dnia
19 stycznia 2015 r. oraz na całkowitym pominięciu załączonych do niego
dokumentów w postaci: - pisemnego oświadczenia pracownika InPost Sp. z .o.o. o
braku pozostawienia awiza w skrzynce pocztowej lokalu […] przy ul. W. […] w W.,
gdzie mieści się kancelaria pełnomocnika ubezpieczonego, - zawiadomienia o
podejrzeniu popełnienia przestępstwa wraz z potwierdzeniem nadania, - pisemnej
3
reklamacji, - dwóch skarg na pracownika InPost Sp. z o.o. oraz - potwierdzenia
nadań na okoliczność braku skutecznego doręczenia postanowienia z dnia 2
grudnia 2014 r.
W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że Sąd Apelacyjny błędnie uznał, że
pismo pełnomocnika wnioskodawcy z dnia 19 stycznia 2015 r. - wbrew jego
literalnemu brzemieniu oraz samej treści wniosku - stanowi wniosek „o ponowne
doręczenie” postanowienia z dnia 2 grudnia 2014 r. Tymczasem w rzeczywistości
pismo z dnia 19 stycznia 2015 r. zawiera wniosek o prawidłowe doręczenie odpisu
postanowienia z dnia 2 grudnia 2014 r., do którego nie doszło, ponieważ
zawiadomienie o nadaniu przez Sąd Okręgowy przesyłki zawierającej to
postanowienie zostało zostawione przez pracownika InPost Sp. z o.o. w skrzynce
oddawczej przy ul. W. […] w Warszawie, lokal 1…, a nie 10…, gdzie mieści się
kancelaria pełnomocnika. Na poparcie tych twierdzeń pełnomocnik wnioskodawcy
wniósł o dopuszczenie dowodów z dokumentów załączonych do pisma z dnia 19
stycznia 2015 r., tj. pisemnego oświadczenia pracownika InPost Sp. z .o.o. o braku
pozostawienia awiza w skrzynce pocztowej lokalu 101, gdzie mieści się kancelaria
pełnomocnika wnioskodawcy, zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia
przestępstwa wraz z potwierdzeniem nadania pisemnej reklamacji oraz dwóch
skarg na pracownika InPost Sp. z o.o. wraz z potwierdzeniem nadań na
okoliczność braku skutecznego doręczenia postanowienia Sądu Okręgowego z
dnia 2 grudnia 2014 r. Wnoszący zażalenie wskazał, że Sąd Okręgowy uwzględnił
ów wniosek z dnia 19 stycznia 2015 r. uznając, że nie doszło do prawidłowego
doręczenia i doręczył mu odpis postanowienia z dnia 2 grudnia 2014 r. w dniu 2
lutego 2015 r. Zatem wniesienie zażalenia na to postanowienie w dniu 9 lutego
2015 r. nastąpiło z zachowaniem tygodniowego terminu wskazanego w art 394 § 2
k.p.c. Zdaniem wnoszącego zażalenie, nie sposób zgodzić się z oceną Sądu
Apelacyjnego, że doręczenie zastępcze można stosować w przypadku
pozostawienia przez doręczyciela zawiadomienia (awizo) w skrzynce pocztowej
innego lokalu, który nie należy do adresata i nie ma on żadnego wpływu na
uzyskanie informacji o pozostawieniu przesyłki sądowej adresowanej do niego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Zażalenie wnioskodawcy jest zasadne, gdyż nie można odmówić słuszności
zarzutom w nim podniesionym. Sąd Apelacyjny bezzasadnie przyjął, że pismo
pełnomocnika wnioskodawcy z dnia 19 stycznia 2015 r. zawiera wniosek „o
ponowne doręczenie” postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 2 grudnia 2014 r.
oraz że przesyłka sądowa, zawierająca to postanowienie, została skutecznie
doręczona w drodze doręczenia zastępczego w dniu 30 grudnia 2014 r. (powtórne
awizo), skutkiem czego termin do wniesienia zażalenia na postanowienie upływał w
dniu 7 stycznia 2015 r. Przede wszystkim, jak wykazano w zażaleniu, pismo z dnia
19 stycznia 2015 r. zawiera w istocie wniosek o prawidłowe doręczenie
postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 2 grudnia 2014 r. Pełnomocnik
wnioskodawcy wykazał w nim, że do prawidłowego doręczenia postanowienia w
ogóle nie doszło, ponieważ zawiadomienie o nadaniu przesyłki zawierającej to
postanowienie pracownik InPost Sp. z o.o. zostawił w skrzynce oddawczej przy
ul. W. […] w W., lokal 1…, a nie 10…, gdzie mieści się kancelaria pełnomocnika.
Z powyższych względów nie można przyjąć za Sądem Apelacyjnym, że w
sprawie miało miejsce doręczenie zastępcze w trybie art. 139 § 1 k.p.c. Doręczenie
zastępcze oparte jest na domniemaniu, że pismo sądowe dotarło do rąk adresata i
że w ten sposób doręczenie zostało dokonane prawidłowo (zob. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2005 r., V CZ 6/05, LEX nr 603429). Jednak
podstawowym warunkiem skuteczności doręczenia w trybie art. 139 § 1 k.p.c. jest
to, by adresat rzeczywiście mieszkał pod wskazanym adresem (zob. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2009 r., IV CNP 87/08, LEX nr 603176).
Domniemanie to może być przez stronę obalone między innymi w postępowaniu o
przywrócenie terminu przez uprawdopodobnienie, że mimo spełnienia warunków
określonych w art. 139 § 1 k.p.c., adresat bez swojej winy nie uzyskał wiadomości o
złożeniu przesyłki w urzędzie pocztowym i w konsekwencji nie mógł dokonać w
terminie czynności procesowej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27
stycznia 1998 r., III CKN 620/97, OSNC 1998 nr 9, poz.146). W sprawie sytuacja
taka miała miejsce. W konsekwencji należało uznać, że dwukrotne niepodjęcie
przez pełnomocnika wnioskodawcy przesyłki z postanowieniem Sądu Okręgowego
z dnia 2 grudnia 2014 r. z powodu zostawienia jej przez pracownika InPost Sp. z
5
o.o. pod innym adresem, niż adres wskazany do doręczeń, nie może być uznane
za skuteczne doręczenie zastępcze. W tej sytuacji Sąd Apelacyjnie niesłusznie za
początek biegu terminu do wniesienia zażalenia uznał dzień 30 grudnia 2014 r.
Wobec powyższego termin do wniesienia zażalenia zaczął biec dopiero od dnia
faktycznego dotarcia do pełnomocnika wnioskodawcy odpisu postanowienia z dnia
2 grudnia 2014 r., tj. od dnia 2 lutego 2015 r. i zażalenie nie mogło być uznane za
spóźnione (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2001 r.,
IV CZ 105/01, LEX nr 52320).
Z tych względów zaskarżone postanowienie podlegało uchyleniu (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
kc