Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 372/15
POSTANOWIENIE
Dnia 21 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 21 stycznia 2016 r.,
sprawy J. P.,
skazanego z art. 280 § 1 k.k. i in.,
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego,
od wyroku Sądu Okręgowego w P.,
z dnia 19 maja 2015 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w P.
z dnia 19 grudnia 2014 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację, jako oczywiście bezzasadną;
2. zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adw. E.
M. - Kancelaria Adwokacka w P.
- kwotę 442,80 zł (czterysta czterdzieści dwa
złote i osiemdziesiąt groszy) - w tym 23 % podatku VAT -
tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
skazanemu z urzędu w postępowaniu kasacyjnym;
3. zwolnić skazanego od kosztów sądowych postępowania
kasacyjnego i poniesionymi w jego toku wydatkami obciążyć
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. akt […],
J. P. został uznany za winnego popełnienia dwóch przestępstw z art. 280 § 1 k.k. i
2
art. 275 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. oraz przestępstwa z
art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., za które wymierzono mu karę łączną 4
(czterech) lat pozbawienia wolności.
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 19 maja 2015 r., sygn. akt […], po
rozpoznaniu apelacji wniesionych między innymi przez oskarżonego J. P. i jego
obrońcę, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając te apelacje za oczywiście
bezzasadne.
Kasację od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 19 maja
2015 roku wniósł obrońca skazanego J. P., zarzucając rażącą obrazę prawa
procesowego, która miała istotny wpływ na treść wyroku, polegającego na obrazie
przepisów: art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 427 § 2 k.p.k. w zw. z art. 452 § 1
k.p.k. w zw. z art. 172 k.p.k. w zw. z art. 6 ust. 3 Konwencji Europejskiej; art. 457 §
3 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k.; art. 457 § 3 k.p.k. i art. 433 §
2 k.p.k. oraz art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
Okręgowego i poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego w P. i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
Prokurator Prokuratury Okręgowej w P. w pisemnej odpowiedzi na kasację
obrońcy skazanego J. P. wniósł o jej oddalenie, jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Kasacja obrońcy skazanego J. P. jest bezzasadna i to w stopniu oczywistym,
uzasadniającym jej oddalenie w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
Na wstępie należy przypomnieć, że co do zasady, kasację można wnieść
tylko od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie
(art. 519 k.p.k.), a powodem uzasadniającym jej wniesienie mogą być uchybienia
wymienione w art. 439 k.p.k. lub inne rażące naruszenia prawa, jeżeli mogły mieć
istotny wpływ na treść orzeczenia. Oznacza to, że podnoszone w kasacji zarzuty
muszą wskazywać na rażące naruszenie prawa, do którego doszło w postępowaniu
odwoławczym, co w konsekwencji mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia
sądu odwoławczego. Rolą sądu kasacyjnego nie jest bowiem ponowne –
"dublujące" kontrolę apelacyjną – rozpoznawanie zarzutów stawianych przez
skarżącego orzeczeniu sądu pierwszej instancji. Stwierdzenie ich zasadności ma
3
znaczenie wyłącznie jako racja ewentualnego stwierdzenia zasadności i
uwzględnienia zarzutu odniesionego do zaskarżonego kasacją orzeczenia sądu
odwoławczego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 1996 r., III KKN
148/96, OSNKW 1997, z. 1-2, poz. 12).
Powyższe uwagi o charakterze ogólnym należy uznać za niezbędne ze
względu na podniesione w kasacji zarzuty, które stanowią próbę skłonienia Sądu
Najwyższego do przeprowadzenia ponownej kontroli apelacyjnej orzeczenia Sądu
Rejonowego w P. Już na początku skargi kasacyjnej, uzasadniając zarzut
naruszenia przez Sąd odwoławczy m. in. art. 170 § 1 pkt 4 k.p.k., obrońca
wskazuje, że naruszenie wskazanych przepisów „doprowadziło do dowolnych
ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji w zakresie sprawstwa
skazanego”. Podnosząc tego rodzaju zarzut obrońca jakby zapomina, że z
informacji Policji z dnia 27 kwietnia 2015 roku (k. 1130) wynikało, iż H. P. przebywa
poza granicami RP i nie jest znany termin jej powrotu do kraju. Stosowną reakcją
na tego rodzaju ustalenie było natomiast oddalenie wniosku dowodowego o
bezpośrednie przesłuchanie ww. świadka w oparciu o przepis art. 170 § 1 pkt 4
k.p.k., skoro w związku z pobytem H. P. poza granicami kraju dowodu tego nie dało
się przeprowadzić. Nie jest jednocześnie wiadome, dlaczego obrońca stawia
Sądowi odwoławczemu także zarzut naruszenia art. 427 § 2 k.p.k., w którym
ustawa przewiduje wymóg uzasadnienia środka odwoławczego, który pochodzi od
oskarżyciela publicznego, obrońcy lub pełnomocnika. Podobnie, zdziwienie budzi
zarzut obrazy art. 452 § 1 k.p.k. – uchylonego z dniem 1 lipca 2015 r. – który
przewidywał, że Sąd odwoławczy nie może przeprowadzić postępowania
dowodowego co do istoty sprawy. Trudno uznać także, aby Sąd ad quem naruszył
art. 172 k.p.k., skoro konfrontacja jest czynnością fakultatywną, uzależnioną od
oceny organu procesowego, który nie ma obowiązku jej przeprowadzenia w
każdym wypadku sprzeczności w oświadczeniach dowodowych. Nie ma także
żadnych podstaw, by stwierdzić, że w toku procesu – a w szczególności poprzez
oddalenie wniosków dowodowych – doszło do naruszenia prawa do obrony
skazanego oraz art. 6 ust. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności.
4
Odnosząc się do kolejnego zarzutu obrońcy skazanego wskazać należy, że
przepis art. 366 § 1 k.p.k. określa w pierwszej kolejności sposób procedowania
przewodniczącego składu orzekającego sądu pierwszej instancji, stąd skarga
kasacyjna nie jest miejscem na podnoszenie zarzutu uchybienia temu przepisowi
(zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015 r., II KK 4/15,
LEX nr 1645246). Co prawda można byłoby zarzucić również obrazę tego przepisu
przez przewodniczącego składu orzekającego w drugiej instancji ( w zw. z art. 458
k.p.k.), ale w realiach omawianej sprawy skarżący nie wykazał na czym ta obraza
miałaby polegać, zwłaszcza gdy w zakresie tego zarzutu wskazuje, że sąd
odwoławczy „podzielił dowolne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej
instancji”. Nie jest zasadny także zarzut naruszenia art. 7 k.p.k., który może być
bezpośrednio stawiany wyrokowi sądu odwoławczego tylko wtedy, gdy sąd ten
dokonał samodzielnie oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego,
odmiennie aniżeli uczynił to sąd I instancji albo też przeprowadził nowe dowody w
postępowaniu odwoławczym, których następnie dokonał oceny wbrew zasadom
określonym w art. 7 k.p.k., co w realiach niniejszej sprawy nie miało miejsca.
Czynienie dalszych wywodów w przedmiocie bezzasadności tego zarzutu należy
uznać za zbędne, skoro uzasadniając ten zarzut obrońca wskazuje na dowolność
poczynionych ustaleń faktycznych.
Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy przeprowadził kontrolę
instancyjną zaskarżonego apelacjami orzeczenia Sądu I instancji w sposób
wszechstronny i wnikliwy. Uzasadnienie zaś orzeczenia Sądu odwoławczego
zawiera powody jego rozstrzygnięcia oraz argumentację wyjaśniającą w sposób
logiczny i rzeczowy, dlaczego nie podzielono zarzutów i wniosków zawartych w
apelacjach oskarżonego i jego obrońcy, nie uchybiając przy tym wymogom
określonym tak w art. 433 § 2 k.p.k., jak i art. 457 § 3 k.p.k. W szczególności,
odnosząc się do kasacji obrońcy skazanego, wskazać należy, że:
- Sąd odwoławczy wskazał, iż pierwsze chronologicznie zeznania M. Ś.
wprost wskazywały na to, że J. P. względem pokrzywdzonego użył przemocy, która
ukierunkowana była na zabór w celu przywłaszczenia należącego do niego mienia
(s. 4–7 uzasadnienia);
5
- kwestia wiarygodności zeznań pokrzywdzonej H. P. i okoliczności
wynikające z tych zeznań zostały przez Sąd Okręgowy wyjaśnione na s. 7–8
uzasadnienia;
- na s. 8–10 uzasadnienia wyroku Sąd ad quem wskazał, z jakich powodów
uzasadnione było przypisanie skazanemu popełnienia przestępstwa na szkodę J.
K. w warunkach współsprawstwa.
Powyższe przesądza o bezzasadności zarzutu naruszenia art. 433 § 2 k.p.k.
oraz art. 457 § 3 k.p.k.
Nie doszło w przedmiotowej sprawie ponadto do naruszenia art. 410 k.p.k. W
tym kontekście przypomnieć jedynie należy, że obraza art. 410 k.p.k. zachodzi
wówczas, gdy przy wyrokowaniu sąd opiera się na materiale nieujawnionym na
rozprawie głównej oraz gdy opiera się na części materiału ujawnionego. Sam
natomiast fakt, że ustalenia faktyczne w danej sprawie mogą zostać poczynione
jedynie w oparciu o dowody uznane za wiarygodne, a nie o te, które zostały uznane
za niewiarygodne, co jest przecież rzeczą oczywistą, nie oznacza, że sąd
orzekający dopuścił się obrazy przepisu art. 410 k.p.k. Powyższej normy nie można
bowiem rozumieć w ten sposób, że każdy z przeprowadzonych dowodów ma
stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Nie stanowi więc naruszenia tego przepisu
dokonanie oceny materiału dowodowego przeprowadzonego lub ujawnionego na
rozprawie w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2015 r., III KK 70/15, LEX
nr 1758785).
Uwzględniając powyższe Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że
podniesione w kasacji zarzuty miały jedynie na celu zainicjowanie postępowania
kasacyjnego i obejście podstaw kasacji z art. 523 § 1 k.p.k.
Nie znajdując zatem podstaw do uwzględnienia wniesionej kasacji, Sąd
Najwyższy orzekł o jej oddaleniu, jako oczywiście bezzasadnej, przy czym zwolnił
skazanego od kosztów sądowych postępowania kasacyjnego i poniesionymi w jego
toku wydatkami obciążył Skarb Państwa.
O wynagrodzeniu obrońcy z urzędu Sąd Najwyższy orzekł zgodnie z § 14
ust. 3 pkt 1 oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia
6
przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
(tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 461 z późn. zm.).
eb