Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 366/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gierszon
SSN Jarosław Matras (sprawozdawca)
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Andrzeja Wieczorka
w sprawie K. K.
skazanego z art. 288 § 1 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 4 lutego 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
od wyroku Sądu Rejonowego w W.
z dnia 27 sierpnia 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego
rozpoznania Sądowi Rejonowemu w W.
UZASADNIENIE
K. K. został oskarżony o to, że: w dniu 23 marca 2014 r. w R. na ul. W. na
parkingu samochodowym, znajdując się z stanie nietrzeźwości działając w sposób
umyślny poprzez wejście i skakanie po dachu samochodu osobowego marki BMW
2
nr rej […] dokonał jego uszkodzenia powodując wgniecenie w wyniku czego
powstały straty w kwocie 13.298,18 zł na szkodę A. M., tj. o czyn z art. 288 § 1 k.k.
Sąd Rejonowy w W. – uwzględniając wniosek prokuratora złożony w oparciu
o przepis art. 335 § 1 k.p.k. – wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2014 r., uznał
oskarżonego K. K. za winnego zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 288
§ 1 k.k. skazał go na karę roku pozbawienia wolności, przy czym na podstawie art.
69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 2 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu wykonanie
orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności tytułem próby na okres 3 lat.
Na podstawie art. 73 § 2 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór
kuratora sądowego, zaś w pkt 4 wyroku na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec
oskarżonego obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez
zapłatę na rzecz pokrzywdzonego A. M. kwoty 13.298,18 zł. W wyroku znalazło się
także rozstrzygnięcie o dowodach rzeczowych oraz kosztach sądowych (pkt 5 i 6
wyroku).
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się w pierwszej
instancji w dniu 4 września 2014 r. (k.73).
Kasację od tego wyroku na korzyść skazanego wniósł Rzecznik Praw
Obywatelskich. Zarzucając wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na jego treść
naruszenie prawa karnego procesowego, a to art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 §
1 k.p.k. polegające na uwzględnieniu przez Sąd Rejonowy w W. wniosku
prokuratora o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy i wydanie
wyroku zgodnego z tym wnioskiem bez przeprowadzenia postępowania
dowodowego, mimo że niewyjaśniona została okoliczność mająca wpływ na
prawidłowe orzeczenie, bowiem z jednej strony Sąd uznał zgodnie z aktem
oskarżenia, że osobą pokrzywdzoną będącą właścicielem samochodu osobowego
marki BMW nr rej […] jest A. M., a z drugiej strony z akt sprawy wynikało, że
właścicielem tego samochodu jest A. S. Sp. z o.o., wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Rejonowemu w W.
Przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich w trakcie rozprawy kasacyjnej
poparł wniesioną kasację i tożsame stanowisko zajął prokurator Prokuratury
Generalnej.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna. Rację ma skarżący, że uwzględniając wniosek
prokuratora sąd meriti dopuścił się rażącej obrazy wskazanych przepisów k.p.k.
Jednym z elementów wniosku o skazanie bez rozprawy było orzeczenie środka
karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego. Jako
osoba pokrzywdzona w zarzucie aktu oskarżenia został wskazany A. M. i w
kontekście treści wniosku prokuratora (k. 54) kluczowe było dokonanie przez sąd
kontroli prawidłowości ustaleń przyjętych w tym zakresie przez prokuratora. To
właśnie z przepisu art. 343 § 7 k.p.k. w zw. z art. 335 § 1 k.p.k. wynika przecież
ciążący na właściwym sądzie obowiązek dokonania kontroli zasadności złożonego
wniosku w kontekście oparcia go na prawidłowych ustaleniach faktycznych
(wynikających z materiału dowodowego), jak i na jego zgodności z przepisami
prawa materialnego (por. np. wyroki SN z dni: 9 lipca 2014 r., II KK 159/14, Lex nr
1483365; 4 grudnia 2014 r., III KK 381/14, Lex nr 1621350). W sytuacji gdy taka
weryfikacja nie będzie pozytywna dla treści wniosku i jego poszczególnych
elementów, to obowiązkiem sądu meriti jest postąpienie stosownie do treści art.
343 § 7 k.p.k., a zatem skierowania sprawy do rozpoznania na rozprawę, chyba, iż
jest możliwe dokonanie – za zgodą stron - takiej konwalidacji treści wniosku, przy
której zostanie spełniona przesłanka wskazana w treści art. 335 § 1 k.p.k.
(okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a cele kary zostaną
osiągnięte). Jednym z kluczowych elementów okoliczności popełnienia
przestępstwa jest prawidłowe ustalenie osoby pokrzywdzonej oraz wysokości
wyrządzonej szkody (art. 332 § 1pkt 2 k.p.k. oraz art. 333 § 3 k.p.k.). W niniejszej
sprawie te okoliczności były istotne tym bardziej, że prokurator i oskarżony
uzgodnili obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego. Tymczasem
akta sprawy w zakresie określenia pokrzywdzonego (art. 49 § 1 k.p.k.) zawierały
sprzeczne dowody. Z jednej strony przesłuchany A. M. oświadczył, że to właśnie on
jest właścicielem samochodu BMW nr rej. […] (k. 4v), z drugiej zaś strony z
informacji odnośnie wysokości kosztów naprawy szkody w tym pojeździe wynikało,
iż właścicielem tego pojazdu jest A. S. sp. z o.o. (k.18 - 22). Kalkulacja ta została
ujawniona w trakcie postępowania sądowego (k. 66), ale nie została przez
orzekający sąd wzięta pod uwagę. Jest bowiem jasne, że gdyby dokumenty te
4
zostały przeanalizowane, to winny one spowodować niemożność uwzględnienia
wniosku prokuratora i skierowanie sprawy na rozprawę, skoro na posiedzeniu nie
prowadzi się postępowania dowodowego (art. 343 § 4 k.p.k.), a przecież zachodziła
konieczność wezwania A. M. celem wyjaśnienia uprawnień do tego samochodu i
statusu prawnego samochodu np. poprzez dokonanie oględzin dowodu
rejestracyjnego. Dostrzec należy, że z pisma ubezpieczyciela, które wpłynęło do akt
sprawy już po wydaniu wyroku, wynika również, iż poszkodowanym tym czynem
była A. S. sp. z o.o. (k.77), a nie A. M. Z ujawnionej w trakcie postępowania
kasacyjnego informacji z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że A. M. jest
jednym ze wspólników w spółce A. S. sp. z o.o. (wspólników jest dwóch - rubryka
7). Jest oczywiste, że opisane wyżej rażące naruszenie przepisów prawa
procesowego mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku, skoro obligowało
skazanego do świadczenia na rzecz osoby, która nie jest pokrzywdzonym w
sprawie.
Z tych wszystkich powodów konieczne stało się uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W toku tego
postępowania sąd skieruje sprawę na rozprawę w trybie art. 343 § 7 k.p.k. i dokona
stosownych ustaleń w zakresie osoby pokrzywdzonej przestępstwem oraz tego, czy
szkoda nie została już naprawiona, na co wskazuje w uzasadnieniu kasacji jej
Autor.
eb