Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 100/15
POSTANOWIENIE
Dnia 26 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi pozwanego
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 8 grudnia 2012 r.,
w sprawie z powództwa Banku […]
przeciwko J. D.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 26 lutego 2016 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 września 2015 r.,
oddala zażalenie i zasądza od pozwanego na rzecz strony
powodowej 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu
kosztów w postępowaniu zażaleniowym.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem, Sąd Apelacyjny odrzucił skargę pozwanego
H. D. o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa Banku […] o uznanie
czynności prawnej za bezskuteczną, zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 8 grudnia 2012 r. Skarga została oparta na podstawie z art.
403 § 2 k.p.c. tj. na wykryciu nowych okoliczności faktycznych. W celu ich
potwierdzenia skarżący domagał się przeprowadzenia dowodu z zeznań w
charakterze świadków K. D., K. M., z jego zeznań oraz z dokumentów
znajdujących się w aktach Prokuratury Rejonowej B. sygn. akt 1 Ds. …/14.
Odrzucając skargę o wznowienie postępowania, Sąd Apelacyjny wskazał, że
jakkolwiek pozwany formalnie powołał się na zaistnienie przesłanki, o której mowa
w art. 403 § 2 k.p.c., to samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób
odpowiadający przepisom k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej
podstawie wznowienia, bowiem w świetle treści skargi podnoszona przyczyna
w istocie nie zachodzi. Przede wszystkim pozwany nie wykazał, aby nie miał
możliwości powołania się na podnoszone w skardze okoliczności na etapie
postępowania, którego wznowienia się domaga. Sąd zwrócił uwagę, iż świadek K.
D. zeznawał już w tamtej sprawie, zaś odnośnie do świadka K. M. pozwany nie
wykazał, aby nie mógł tego dowodu zgłosić w sprawie, której dotyczy jego skarga.
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał przepis art. 410 § 1 k.p.c.
W zażaleniu pozwany domaga się uchylenia powyższego orzeczenia.
Zarzucił pozbawienie go prawa do rzetelnego procesu, gdyż Sąd Apelacyjny nie
dokonał zbadania sprawy zakładając abstrakcyjnie, że jego wnioski i stanowisko nie
będą mogły stanowić podstawy do wzruszenia zaskarżonego wyroku.
W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o jego oddalenie
z zasądzeniem kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Pozwany składał już skargę o wznowienie postępowania, zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 8 lutego 2012 r., którą także
oparł na podstawie przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c., a to ze względu - jak
wówczas podnosił - na wykrycie okoliczności faktycznych i środków dowodowych,
które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, a z których nie mógł skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Wnosił o przesłuchanie w charakterze świadków K. D. i
K. D. oraz przeprowadzenie dowodu z jego zeznań.
Postanowieniem z dnia 15 maja 2014 r., Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
pozwanego, podnosząc, że wskazana przez niego podstawa wznowienia nie
zachodzi, bowiem przywołane okoliczności i dowody mogły być przez niego
przedstawione w postępowaniu, którego ta skarga dotyczy. Zażalenie skarżącego
zostało oddalone postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2014 r.
(sygn. akt IV CZ 66/14).
Zestawienie treści skargi o wznowienie postępowania w tej i poprzedniej
sprawie dowodzi, że ich konstrukcja oraz cel są zbieżne, a ponadto prawie całość
wyeksponowanych okoliczności i dowodów pokrywa się. Nowymi dowodami
w stosunku do poprzedniej sprawy ze skargi o wznowienie postępowania mają być
jedynie dokumenty znajdujące się w aktach postępowania przygotowawczego
i powstałe w związku z nim. Wszczynając postępowanie ze skargi o wznowienie
postępowania, pozwany zarówno w tym, jak i poprzednim postępowaniu, zmierza
do podważenia prawomocnego rozstrzygnięcia, które jego zdaniem jest nietrafne,
a w efekcie do ponownego przeprowadzenia procesu co do istoty sprawy.
Dlatego też w zakresie dotyczącym tych samych okoliczności i dowodów,
które były już badane w postępowaniu zakończonym prawomocnym
postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 15 maja 2014 r., niniejsza skarga
podlegała odrzuceniu, bowiem zostało już przesądzone, że wskazywana przez
pozwanego podstawa wznowienia nie istnieje.
Jeśli chodzi o inne okoliczności i dowody, które stanowiły
podstawę niniejszej skargi, podzielić w pełni należy stanowisko Sądu Apelacyjnego,
iż wprawdzie pozwany sformułował ją w sposób odpowiadający przepisom k.p.c.,
jednak kwalifikacja prawna wskazanej podstawy wznowienia nie identyfikuje
4
jej z wymaganą przez k.p.c. ustawową podstawą wznowienia, bowiem już z samej
treści uzasadniania skargi wynika, że przyczyna taka nie zachodzi. W konsekwencji
Sąd Apelacyjny, powołując się na ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego,
trafnie odrzucił na posiedzeniu niejawnym kolejną skargę pozwanego o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem, zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c.
Stosownie do art. 403 § 2 k.p.c., należy stwierdzić, że podstawą wznowienia
nie może być każda nowa okoliczność, lecz tylko taka, która dotyczy przedmiotu
sporu, istniała już w trakcie zakończonego postępowania i nie została
wówczas przytoczona, gdyż była stronie nieznana i miała dla niej wtedy
charakter nieujawnialny (por. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68, OSNCP 1969/12/208).
Z kolei nowy środek dowodowy w znaczeniu tego przepisu, to dowody wykryte,
a więc takie, które istniały już w czasie trwania prawomocnie zakończonego
postępowania, z których strona nie mogła skorzystać, gdyż były dla niej nieznane
i wówczas nieujawnione (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 maja
1968 r., I Co 1/68, OSNCP 1969/2/36). Niewiedza strony o środkach dowodowych
musi wynikać z przyczyn obiektywnych, niezależnych od niej, a nie z zaniechania
działania w trakcie postępowania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
12 września 2007 r. , I CZ 105/07 nie publ.).
Podstawą wznowienia nie może być środek dowodowy powstały dopiero po
uprawomocnieniu się orzeczenia, którego dotyczy skarga o wznowienie
postępowania (zob. uzasadnienie do powołanej uchwały składu 7 sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 21 lutego 1969 r.). Dlatego podstawy wznowienia z art. 403 § 2
k.p.c. nie stanowi sam dowód z akt postępowania przygotowawczego
wszczętego po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 8 lutego
2012 r. i z dokumentów w nich zawartych powstałych również po tymże wyroku
i w związku z tym postępowaniem przygotowawczym.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 394¹ § 3 k.p.c. i art. 398²¹ k.p.c., a o kosztach postępowania
zażaleniowego w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. art.
391 § 1 k.p.c., art. 394¹ § 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c. Na zasądzone koszty składa się
5
wynagrodzenie za zastępstwo procesowe, ustalone według minimalnej stawki
taryfowej (§ 12 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 r.,
poz. 490 ze zm.) w zw. z § 21 i 23 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U.
poz. 1804).
kc