Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 101/15
POSTANOWIENIE
Dnia 26 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku C. S.P.A. w stanie upadłości likwidacyjnej w M. (Włochy)
przy uczestnictwie S. C. i A. C.
o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 26 lutego 2016 r.,
zażalenia uczestników postępowania
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 września 2014 r.,
1. odrzuca zażalenie od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie
pierwszym sentencji zaskarżonego postanowienia;
2. oddala zażalenie w pozostałym zakresie;
3. zasądza od uczestników na rzecz wnioskodawcy 120 (sto
dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
UZASADNIENIE
2
Zaskarżonym postanowieniem, Sąd Apelacyjny odrzucił wniosek
uczestników S. C. i A. C. o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia postanowienia
Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2013 r. oraz ich skargę kasacyjną od tego
postanowienia.
W uzasadnieniu wyjaśnił, że wniosek uczestników o sporządzenie
i doręczenie uzasadnienia postanowienia z dnia 6 grudnia 2013 r. został złożony za
pośrednictwem ich pełnomocnika w dniu 16 grudnia 2013 r., a zatem po upływie
ustawowego tygodniowego terminu wskazanego w art. 387 § 3 k.p.c. w zw. z art.
39821
k.p.c. W konsekwencji dwumiesięczny termin do wniesienia skargi kasacyjnej
rozpoczął bieg w dniu 13 grudnia 2013 r. i upłynął w dniu 13 lutego 2014 r.
Tymczasem uczestnicy skargę kasacyjną wnieśli w dniu 21 marca 2014 r., a zatem
po upływie ustawowego terminu, co skutkować musiało jej odrzuceniem na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 3985
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu uczestnicy zaskarżając powyższe postanowienie w całości,
wnieśli o jego uchylenie w części odrzucającej wniosek o sporządzenie
uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2013 r.
oraz o zmianę postanowienia w części odrzucającej skargę kasacyjną przez
stwierdzenie, że została wniesiona w terminie.
Zarzucili naruszenie prawa procesowego, art. 3985
k.p.c., przez
niezastosowanie przepisu precyzyjne określającego termin do wniesienia skargi
kasacyjnej w przypadku doręczenia uzasadnienia orzeczenia (przy faktycznym
doręczeniu uczestnikom postępowania odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem);
art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 3985
k.p.c., przez pozbawienie ich możliwości
obrony swoich praw, gdyż postępowali na podstawie błędnych decyzji wydanych
przez Sąd Apelacyjny, a w przypadku prawidłowego prowadzenia postępowania i
odrzucenia ich wniosku o sporządzenie uzasadnienia, przysługiwałoby im prawo
wniesienia skargi kasacyjnej w terminie dwumiesięcznym, liczonym od dnia 13
grudnia 2013 r.
3
W odpowiedzi na zażalenie, wnioskodawca wniósł o jego oddalenie
z zasądzeniem na jego rzecz od uczestników kosztów postępowania
zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uczestnicy zaskarżyli zarówno orzeczenie o odrzuceniu wniosku
o sporządzenie i doręczenie im uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 grudnia 2013 r., jak i orzeczenie o odrzuceniu skargi kasacyjnej od
tego postanowienia. W związku z tym, że konsekwencją pierwszego z tych
orzeczeń było odrzucenie skargi kasacyjnej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 grudnia 2013 r., zgodnie z art. 3941
§ 1 k.p.c. środek odwoławczy był
dopuszczalny jedynie na to ostatnie orzeczenie. W tej sytuacji procesowej
postanowienie o odrzuceniu wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia
postanowienia z dnia 6 grudnia 2013 r. nie było orzeczeniem kończącym
postępowanie w sprawie (art. 3941
§ 2 k.p.c.), a zatem środek odwoławczy w tej
materii podlegał jako niedopuszczalny odrzuceniu na podstawie art. 373 k.p.c. w zw.
z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.
Zgodnie natomiast z art. 380 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 398²¹
k.p.c., na wniosek strony Sąd Najwyższy rozpoznaje również i te postanowienia
sądu drugiej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały
wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
21 listopada 2001 r., I CZ 165/01, OSNC 2002/7/8/102).
Bezspornym jest, że tygodniowy termin do złożenia wniosku o sporządzenie
i doręczenie uzasadnienia postanowienia z dnia 6 grudnia 2013 r., wydanego na
rozprawie, upłynął 13 grudnia 2013 r., zaś uczestnicy uczynili to dopiero 16 grudnia
2013 r., sprzecznie z art. 387 § 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. Dlatego odrzucenie
tego wniosku przez Sąd Apelacyjny było prawidłowe.
Jakkolwiek Sąd Apelacyjny błędnie przyjął, iż termin do wniesienia skargi
kasacyjnej w tej sprawie rozpoczął bieg w dniu 13 grudnia 2013 r., bowiem przepis
art. 3985
§ 1 k.p.c. nie zawiera regulacji tego typu jak art. 369 § 2 k.p.c.,
to odrzucenie skargi kasacyjnej było zasadne.
4
Unormowanie przewidziane w art. 3985
§ 1 k.p.c. należy rozumieć w ten
sposób, że dwumiesięczny termin do wniesienia skargi kasacyjnej jest liczony od
dnia prawidłowego doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, tj. zgodnie
z wymogami z art. 387 § 3 k.p.c. w zw. z art. 39821
k.p.c. To zaś oznacza, że tylko
wtedy, gdy strona w terminie tygodniowym zażądała doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem, można mówić o spełnieniu wymagania dla powstania możliwości
wniesienia skargi kasacyjnej. Jeżeli więc, strona z takim wnioskiem nie wystąpiła
lub uczyniła to z przekroczeniem terminu tygodniowego (art. 387 § 3 k.p.c. w zw.
z art. 39821
k.p.c.), przewidziany w art. 3985
§ 1 k.p.c. dwumiesięczny termin
w ogóle nie może rozpocząć biegu, a tym samym niemożliwe jest wniesienie skargi
kasacyjnej (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia: 11 grudnia 1996 r.,
I PKN 45/96, OSNAPiUS 1997/14/254; 19 kwietnia 1999 r., II CZ 23/99, OSNC
1999/11/195; 16 kwietnia 2008 r., I CZ 33/08 nie publ.; 8 listopada 2013 r., II UZ
58/13 nie publ.; 29 kwietnia 2015 r., IV CZ 8/15, nie publ.).
Nie można więc podzielić podniesionego w zażaleniu przez uczestników
zarzutu nieważności postępowania, wskutek pozbawienia ich możliwości wniesienia
skargi kasacyjnej do 13 lutego 2014 r., gdyby - jak twierdzą - ich spóźniony wniosek
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia postanowienia z dnia 6 grudnia 2013 r.
został niezwłocznie odrzucony. Jak wynika z jasnego i wyraźnego brzmienia
powołanego przepisu art. 3985
§ 1 k.p.c., dwumiesięczny termin do wniesienia
skargi kasacyjnej rozpoczyna bieg od dnia doręczenia stronie skarżącej orzeczenia
z uzasadnieniem.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c., a o kosztach postępowania
zażaleniowego w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.,
art. 391 § 1 k.p.c., art. 3941
§ 3 k.p.c. i art. 39821
k.p.c.
Na zasądzone koszty składa się wynagrodzenie za zastępstwo procesowe
ustalone według minimalnej stawki taryfowej (§ 13 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 11 ust. 1
pkt 6 i § 5 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 r.,
5
poz. 461, ze zm.) w zw. z § 21 i 23 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U.
poz. 1800).
eb