Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 7/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 lutego 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie ze skargi W. C. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 23 września 2014 r., wydanego w sprawie
z powództwa W. C.
przeciwko Polskim Liniom Lotniczym "LOT" S.A. w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 lutego 2016 r.,
oddala skargę.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 23 września 2014 r. Sąd Okręgowy w W., po rozpoznaniu
apelacji pozwanego Polskich Linii Lotniczych LOT S.A. w W. od wyroku Sądu
Rejonowego w W. z dnia 25 lutego 2014 r., zmienił ten wyrok w ten sposób, że
oddalił powództwo W. C. o zapłatę różnicy między ceną zapłaconą ostatecznie
przez powódkę za bilet lotniczy a ceną zapłaconą pierwotnie przed zmianą dnia
przelotu powódki liniami amerykańskimi, spowodowanego odwołaniem lotu przez
pozwanego. W sprawie ustalono, że doszło do odwołania lotu z W. do Chicago w
dniu 13 kwietnia 2013 r., na który powódka miała od dawna wykupiony bilet, przy
czym o odwołaniu została poinformowana 21 marca 2013 r. Ze względu na dalszy
przelot z Chicago liniami amerykańskimi wykupiła osobno bilet, który po odwołaniu
lotu przez LOT musiała zmienić i to kosztowało ją dopłatę do pierwotnej ceny;
kwota dopłaty stanowi wartość roszczenia.
Oddalenie powództwa nastąpiło wskutek uznania przez Sąd drugiej instancji,
że ze względu na zastosowanie w sprawie przepisów Rozporządzenia (WE) nr
261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 11 lutego 2004 r.,
ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów
w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia
lotów uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (Dz.Urz. L z 2004 r., nr 46,
poz. 1), pasażerowi nie przysługuje odszkodowanie, jeśli został powiadomiony
o odwołaniu lotu co najmniej dwa tygodnie przed planowanym czasem odlotu (art. 5
pkt 1 lit. c i). Sąd Okręgowy nie zgodził się także ze stanowiskiem Sądu pierwszej
instancji, że w sprawie ma zastosowanie art. 12 rozporządzenia, który otwiera
drogę do dochodzenia dalszego odszkodowania, gdyż zdaniem Sądu Okręgowego
w przepisie tym chodzi o uzupełnienie odszkodowania ponad to, co przysługuje
według taryfy na podstawie rozporządzenia.
W skardze o stwierdzenie niezgodności prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego z prawem, pełnomocnik skarżącej zarzucił naruszenie art. 208 ust. 1
ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze na skutek błędnej jego wykładni;
art. 5 pkt 1 lit. c i) powołanego rozporządzenia WE na skutek jego zastosowania; art.
3
12 ust. 1 rozporządzenia na skutek błędnej wykładni i art. 471 k.c. wskutek jego
niezastosowania. Skarżąca wniosła o stwierdzenie niezgodności z prawem
powołanego wyroku Sądu Okręgowego z art. 208 ust. 1 Prawa lotniczego
oraz zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Szkoda powódki wyniknęła stąd, że odbywała ona podróż lotniczą z W. do
Detroit na podstawie dwóch odrębnie zawartych umów przewozu lotniczego, jedną
z PLL LOT S.A. na przelot z W. do Chicago i drugą z Liniami UNITED na przelot z
Chicago do Detroit. Umowy te, zawarte w różnych terminach, zostały potwierdzone
odrębnymi biletami, stanowiły zatem dwie podróże lotnicze, z których za
prawidłowe odbycie drugiej z nich nie ponosił odpowiedzialności pozwany. Mimo to
powódka uważała, że należy jej zwrócić zapłaconą różnicę ceny, jaką musiała
pokryć, zmieniając drugi lot na inny dzień, ale uczyniła to ze względu na odwołanie
lotu w pierwotnym terminie z W. do Chicago.
Zgodnie z preambułą i przepisami powołanego rozporządzenia WE z 2004 r.,
w przypadku odwołania lotu pasażerowi przysługuje odszkodowanie od
przewoźnika lotniczego, chyba że został poinformowany o odwołaniu co najmniej
na dwa tygodnie przed planowanym czasem lotu (art. 5 ust. 1 lit. c i).
Jest bezsporne, że powódka otrzymała wymaganą informację trzy tygodnie przed
czasem lotu i został jej zaproponowany przelot dnia następnego, z czego
skorzystała. Ze względu na to, że lot z Chicago do Detroit miał podstawę
w odrębnej umowie i bilecie na przelot, powód nie miał obowiązku pokryć kosztów
zmiany biletu na tę podróż.
Powstaje pytanie, czy obowiązek ten nie wynikał z art. 12 ust. 1
rozporządzenia, według którego rozporządzenie nie narusza praw pasażerów do
dochodzenia dalszego odszkodowania. Przepis ten może być rozumiany, jako
upoważnienie do odszkodowania przenoszącego wysokość określoną ryczałtowo
w art. 7 rozporządzenia, a więc może zostać zastosowany tylko wtedy, jeżeli
przysługuje odszkodowanie podstawowe, którego kwota może być potrącona
z takiego dalszego odszkodowania (art. 12 ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia).
Może też - bez takiego ograniczenia - oznaczać możliwość dochodzenia
4
roszczeń na podstawie art. 471 i nast. k.c., jest to jednak znacznie bardziej
wątpliwe niż prezentuje w tym względzie swoje zdanie skarżąca w uzasadnieniu
skargi. Powiązanie dalszego odszkodowania z zastosowaniem odpowiedzialności
przewidzianej w rozporządzeniu wynika z uzasadnienia wyroków Trybunału
Sprawiedliwości z dnia 6 maja 2010 r. C-63/09 i z dnia 13 października 2011 r. C-
83/10. Z kolei, według uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21
sierpnia 2014 r. III CZP 44/14 z ostrożnością należy stosować przepisy prawa
krajowego w przypadku umów przewozu lotniczego, ze względu na regulowanie
ich odrębnymi przepisami.
Nawet przyjmując, że powinno się tak odczytać art. 12 rozporządzenia, aby
poszerzyć ochronę pasażera i wzmocnić jego zaufanie do przelotów liniami
lotniczymi, to i tak należy uznać, że rozstrzygnięcie Sądu drugiej instancji pozostaje
w granicach rzetelnego rozsądzenia sporu, naruszenie prawa nie ma charakteru
rażącego, a tym samym brak przesłanek do uwzględnienia skargi na prawomocne
już rozstrzygnięcie sądowe przez stwierdzenie jego niezgodności z prawem.
Możliwość taka przysługuje, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu
Najwyższego, w razie ewidentnego, rażącego niezastosowania się do przepisów,
a nie wtedy, gdy są różne możliwości interpretacyjne i sąd wybiera jedną z nich.
Z pewnością jednak odszkodowanie nie może dotyczyć szkody, która nie powstała
z przyczyn leżących po stronie pozwanego, gdyż nie ma normalnego związku
przyczynowego między podróżami lotniczymi różnych przewoźników na podstawie
odrębnie zawartych umów, a nie jednej umowy na przewóz kolejnymi środkami
transportu. W sprawie dostrzec można tylko taki związek przyczynowy,
który wyniknął z ułożenia sobie podróży przez powódkę w określony sposób, czyli
że chciała skorelować ze sobą oba przeloty, ale to się w rzeczywistości jej nie udało.
Należy więc stwierdzić, że art. 12 ust. 1 powołanego rozporządzenia nie uprawnia
pasażera do dochodzenia odszkodowania, jeżeli poniósł koszty wynikające
ze zmiany czasu lotu, a zmiana ta dotyczy kolejnego odcinka podróży, który
odbywa się na podstawie odrębnej umowy zawartej z innym przewoźnikiem
lotniczym i nie w powiązaniu z umową na tę część podróży, na którą nastąpiło
zawiadomienie o odwołaniu pierwszego lotu.
5
Ma wszakże rację skarżąca, że Sąd Okręgowy nieprawidłowo uznał
rozporządzenie WE za umowę międzynarodową w rozumieniu art. 208 ust. 1 Prawa
lotniczego, podczas gdy rozporządzenie to jest obecnie częścią prawa polskiego,
jako obowiązujące kraj będący członkiem Unii Europejskiej. W tym zakresie doszło
do naruszenia prawa, ale nie ma ono znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.
Z tych względów na podstawie art. 42411
§ 1 k.p.c. należało skargę oddalić.
eb