Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 120/15
POSTANOWIENIE
Dnia 11 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Monika Koba
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta W.
o założenie księgi wieczystej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 marca 2016 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w W.
z dnia 30 października 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną.
2
UZASADNIENIE
Prezydent m. W. w dniu 17 marca 2014 r. imieniem Skarbu Państwa wystąpił
z wnioskiem o założenie księgi wieczystej dla działek ewidencyjnych nr 57 w
obrębie 0561 o pow. 3952 m2
i nr 58 w obrębie 0561 o pow. 426 m2
położonych w
W. w Dzielnicy M. przy ul. K. /Ł. oraz ujawnienie jako właściciela Skarbu Państwa.
Do wniosku dołączono wypisy z rejestru gruntów oraz wyrysy z mapy ewidencyjnej.
Jako podstawę wpisu prawa własności wnioskodawca powołał art. 713 Kodeksu
Napoleona. Podniesiono w nim, że z dokumentów tych wynika, iż właścicielem
działki nr 57 jest Skarb Państwa, zaś odnośnie działki ewidencyjnej nr 58 właściciel
nie jest ustalony. Teren jest niehipotekowany. Skarb Państwa nie posiada
dokumentów stwierdzających prawa własności do tych działek. W związku z tym
tytuł Skarbu Państwa wynika z określonej w Kodeksie Napoleona zasady
domniemania własności państwowej do rzeczy, w stosunku do której nie istnieją
jakiekolwiek tytuły na rzecz innych osób. Wniósł także – jeżeli Sąd uzna, że istnieją
wątpliwości, iż prawo własności nie zostało dostatecznie wykazane – o dokonanie
obwieszczenia publicznego.
Postanowieniem z 9 kwietnia 2014 r. referendarz sądowy Sądu Rejonowego
w W. oddalił wniosek. Wnioskodawca w skardze od powyższego rozstrzygnięcia
wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie żądania.
Postanowieniem z 28 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy w W. oddalił wniosek.
Podniósł, że wnioskodawca powołał się na art. 713 Kodeksu Napoleona wywodząc
swój tytuł własności wprost z tego przepisu, który stanowił, iż majątek niemający
właściciela należy do państwa. Przepis ten utracił swoją moc z dniem 1 stycznia
1947 r. na podstawie dekretu z dnia 11 października 1946 r. Przepisy
wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz.U. Nr 57, poz.
321 ze zm.). Stwierdził, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27
czerwca 2013 r., III CZP 29/13 (OSNC 2014, nr 1, poz. 5) przepis ten może
stanowić samodzielną podstawę dokonania wpisu w księdze wieczystej prawa
własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa.
3
Wskazał jednak, że aby wnioskodawca mógł wprost skorzystać
z unormowania zawartego w art. 713 Kodeksu Napoleona musi udowodnić,
iż w czasie obowiązywania tego przepisu, to jest pomiędzy dniem 22 lipca 1807 r.
a dniem 31 grudnia 1946 r. przedmiotowe działki nie miały właściciela.
Sąd Rejonowy uznał, że wnioskodawca nie złożył dokumentu, który
stanowiłby podstawę założenia księgi wieczystej i ujawnienia żądanego wpisu.
Żaden załączony do wniosku dokument nie stanowił o nieruchomości w dacie
sprzed 1 stycznia 1947 roku, czyli nie dotyczył okresu obowiązywania przepisów
Kodeksu Napoleona. Załączone dokumenty geodezyjne odnosiły się do stanu
obecnego i nie stanowiły dowodu niezbędnego do uznania, iż właścicielem
nieruchomości jest Skarb Państwa.
Sąd pierwszej instancji powołując się na art. 6262
§ 3 k.p.c. wskazał, że to
wnioskodawca ma obowiązek dołączyć do wniosku dokumenty stanowiące
podstawę wpisu w księdze wieczystej. Sąd dokonując wpisu w nowozakładanej
księdze wieczystej nie może opierać się na domniemaniu, że nie istnieją inni
właściciele przedmiotowych działek i w związku z tym właścicielem jest Skarb
Państwa. Domniemanie samo w sobie nie stanowi podstawy wpisu w księdze
wieczystej, gdyż służy ułatwieniu dowodzenia.
Zgodnie z § 19 i § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z 17 września 2001 roku w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów
dokumentów (Dz.U. Nr 102, poz. 1122 ze zm., dalej: „rozporządzenie”),
do założenia księgi wieczystej niezbędne jest, aby do wniosku były dołączone
dokumenty stwierdzające nabycie własności. Wnioskodawca nie dysponuje żadnym
dokumentem, z którego wynikałoby prawo własności i który umożliwiłby
zastosowanie art. 713 Kodeksu Napoleona. Według oceny Sądu Rejonowego, brak
było również podstaw do dokonania obwieszczenia w trybie § 24 rozporządzenia
oraz § 107 i 108 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 21 listopada 2013 r.
w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym
(Dz.U. z 2013 r., poz. 1411, ze zm., dalej: „rozporządzenie z 2013 r.”).
Sąd Rejonowy wyraził zapatrywanie, że samo obwieszczenie nie może
zastąpić ustalenia tytułu własności, którym wnioskodawca się nie legitymuje.
4
Podniósł, że powołane przepisy dotyczą tylko takiej sytuacji, gdy
wnioskodawca żądający założenia księgi wieczystej dysponuje dokumentem
uprawdopodobniającym, iż jest właścicielem, ale dokumenty te nie są
wystarczające do założenia księgi wieczystej w trybie „zwykłym”, a zatem w sytuacji
innej aniżeli objęta postępowaniem. W jego ocenie, nie mogły stanowić, jako
podstawy uwzględnienia wniosku, niczym nie poparte twierdzenia wnioskodawcy,
jak też nie można było przyjąć jako podstawy ustaleń wyłącznie domniemania
z art. 713 Kodeksu Napoleona.
Postanowienie Sądu Rejonowego zaskarżył wnioskodawca i Sąd Okręgowy
w W. postanowieniem z dnia 30 października 2014 r. apelację oddalił. Podzielił i
przyjął za własne, zarówno dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia
faktyczne, jak również ich prawną ocenę.
Zgodził się, co do zasady, że dopuszczalne jest ujawnienie prawa w księdze
wieczystej, a także jej założenie, jeśli jego nabycie następuje z mocy przepisu
ustawy i podniósł, iż trafnie skarżący odwołał się przykładowo do art. 2 ustawy
z dnia 30 maja 1962 r. Prawo wodne (Dz.U. Nr 34, poz. 158 ze zm.). Zauważył,
że choć ustawa ta została uchylona z dniem 1 stycznia 1975 r., to nie stoi to na
przeszkodzie dokonywaniu obecnie wpisu prawa własności Skarbu Państwa na jej
podstawie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1997 r.,
II CKN 216/97, OSNC 1998, nr 1, poz. 7). Wyraził pogląd, że art. 713 Kodeksu
Napoleona nie stanowił o nabyciu przez państwo własności nieruchomości,
a wprowadzał jedynie zasadę domniemania własności państwowej dla rzeczy,
w stosunku do których nie istnieją jakiekolwiek tytuły na rzecz innych osób.
Za sądem pierwszej instancji wskazał, że w sprawie niezbędne jest
dokonanie ustaleń zmierzających do oceny podstawy materialnoprawnej wpisu, co
wykracza poza zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego. Jego zdaniem,
dokumenty dołączone do wniosku w najmniejszym stopniu nie sugerują nawet jaki
był faktyczny i prawny stan nieruchomości objętej wnioskiem, co tym bardziej nie
daje podstaw do oceny tej sytuacji w dacie zaprzestania obowiązywania Kodeksu
Napoleona. W rezultacie zarzut naruszenia art. 244 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
uznał za chybiony.
5
Wskazał, że stosownie do regulacji zawartych w § 19 i 20 rozporządzenia
założenie księgi wieczystej dla nieruchomości wymaga dołączenia do wniosku
dokumentu stwierdzającego nabycie własności określonej nieruchomości. Wyraził
pogląd, że nie ma racji skarżący twierdząc, iż doszło do uchybienia unormowaniu
zawartemu w § 24 rozporządzenia, który nakazuje zarządzenie obwieszczenia
publicznego, gdy prawo własności tego, kto ma być wpisany, nie zostało
dostatecznie wykazane. Wyraził zapatrywanie, że językowa wykładnia wyrażenia
„dostatecznie wykazane" nie pozostawia wątpliwości, co do tego, iż zarządzenie
ogłoszenia możliwe jest wyłącznie w razie powołania i dołączenia do wniosku takich
dokumentów, które pozwolą, co najmniej wnioskować, iż dana osoba
najprawdopodobniej jest właścicielem. Tymczasem, jego zdaniem, do wniosku nie
dołączono żadnych dokumentów, które pozwalałyby choćby w nieznacznym stopniu
zakładać możliwość istnienia po stronie wnioskodawcy tytułu właścicielskiego.
Za chybiony uznał także zarzut naruszenia art. 234 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2
k.p.c. przez ich niezastosowanie. Podkreślił, że ustawa z dnia 6 lipca 1982 r.
o księgach wieczystych i hipotece (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 707 ze zm.,
dalej: „u.k.w.h.”) jak również wydane na jej podstawie przepisy wykonawcze
nie przewidują ujawniania wpisów na podstawie domniemań ustanowionych przez
prawo. Domniemania, w tym w szczególności te, których obalenie jest przewidziane
prawem, służą ułatwieniu dowodzenia i same w sobie nie mogą stanowić podstawy
wpisu w księdze wieczystej.
W skardze kasacyjnej skarżący zarzucił naruszenie art. 715 Kodeksu
Napoleona przez uznanie, że przepis ten jedynie wprowadzał domniemanie prawne
i nie mógł stanowić podstawy do wpisu prawa własności w księdze wieczystej na
rzecz Skarbu Państwa. W ramach naruszenia przepisów postępowania
wnioskodawca zarzucił obrazę art. 6269
w zw. z art. 391 § 1 i art. 13 § 2 k.p.c.,
przez wadliwe uznanie, że brak jest podstaw do dokonania wpisu własności na
rzecz Skarbu Państwa w sprawie, oraz art. 6268
§ 1, 2 i 10 k.p.c. w zw. z § 108
Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 2013 r. w zw. art. 391 § 1 i z art. 13 § 2
k.p.c. przez jego niezastosowanie w sprawie i uznanie, że brak jest podstaw do
zarządzenia obwieszczenia publicznego. Wniósł o uchylenie w zaskarżonego
postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
6
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie należało odpowiedzieć na pytanie, czy powołany w skardze
przepis rozporządzenia wykonawczego mógł być w sprawie stosowany, skoro
w judykaturze wyrażono pogląd, że art. 6268
§ 2 k.p.c. stosuje się także wtedy, gdy
postępowanie wieczystoksięgowe zmierza do założenia księgi wieczystej (art. 626
§ 10 k.p.c.) przez dokonanie pierwszego wpisu (postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 30 stycznia 2015 r., III CSK 145/14, BSN 2015, nr 4, s. 11). Problem ten
wiąże się ze zmianami wynikającymi z ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o zmianie
ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawy - Kodeks postępowania
cywilnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy -
Prawo notariacie (Dz.U. Nr 63, poz. 635, dalej: ustawa z dnia 11 maja 2001 r.),
która weszła w życie 23 września 2001 r. Jedną z tych zmian była likwidacja
odrębnego postępowania o założenie księgi wieczystej. Uchylony wtedy art. 64
u.k.w.h. upoważniał Ministra Sprawiedliwości do określenia w rozporządzeniu
szczegółowego trybu postępowania o założenie księgi wieczystej i z tego względu
w postanowieniu z dnia 30 stycznia 2015 r., III CSK 145/14 Sąd Najwyższy przyjął,
że art. 20 ust. 2 i § 24 ust. 1 rozporządzenia z 2001 r. nie mają umocowania
ustawowego. Z tego względu odwołując się do art. 92 ust 1 i art. 178 ust. 1
Konstytucji uznał, że nie można ich stosować jako sprzecznych z art. 6268
§ 2
k.p.c.
Tymczasem, art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy
– Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r.,
poz. 218 ze zm.) zmienił z dniem 18 listopada 2015 art. 251
u.k.w.h. umocowując
w ustępie 2 Ministra Sprawiedliwości do określenia w drodze rozporządzenia
sposobu zakładania oraz prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie
teleinformacyjnym uwzględniając strukturę księgi określoną w art. 25. Przepis ten
obowiązywał jednak od dnia 23 września 2001 r. z tym, że dotyczył prowadzenia
ksiąg wieczystych w systemie informatycznym. W oparciu o tę delegację ustawową
zostało wydane powołane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21
listopada 2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie
informatycznym, które kilkakrotne już było nowelizowane.
7
W § 103 ust. 1 tego aktu wykonawczego unormowano, że założenie księgi
wieczystej następuje na podstawie wniosku i co powinien on zawierać, a w ustępie
4 tego przepisu, iż jeżeli nieruchomość nie miała księgi wieczystej, ani zbioru
dokumentów, wniosek powinien zawierać odpowiednie oświadczenie w tej sprawie.
Paragraf 104 ust. 2 rozporządzenia 2013 r. stanowi, że jeżeli dokument
stwierdzający nabycie własności zaginął lub uległ zniszczeniu, a wnioskodawca nie
ma jego poświadczonego odpisu, powinien powołać inne dowody stwierdzające
nabycie własności nieruchomości określonej we wniosku. Z kolei z § 108 tego aktu
wykonawczego wynika, że zarządzone przez sąd obwieszczenie publiczne,
w przypadku gdy zakładana jest księga wieczysta, a prawo własności tego, kto ma
być wpisany, nie zostało dostatecznie wykazane powinno zawierać oznaczenie
nieruchomości w sposób określony w art. 103, wymienienie osób przypisujących
sobie prawo własności, oraz wezwanie wszystkich roszczących sobie prawa do
nieruchomości, ażeby zgłosili w terminie wyznaczonym nie krótszym niż miesiąc
i dłuższym niż trzy miesiące swoje prawa i złożyli potrzebne dokumenty do ich
wykazania, pod rygorem pominięcia ujawnienia ich praw w zakładanej księdze
wieczystej.
Rozważając relację art. 6288
§ 2 k.p.c. i art. 251
ust. 2 u.k.w.h. oraz
wydanymi na podstawie zawartej w nim delegacji ustawowej wyżej
zasygnalizowanymi unormowaniami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie
teleinformatycznym trzeba zastosować powszechnie przyjmowaną w takim
wypadku wykładnię prokonstytucyjną, a jej sens sprowadza się do takiej
interpretacji wątpliwych przepisów, której wynik jest zgodny z zasadami i prawami
wynikającymi z ustawy zasadniczej.
Rozpoznając wniosek o wpis, sąd wprawdzie bada jedynie treść i formę
wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów, oraz treść księgi wieczystej
(art. 6288
§ 2 k.p.c.), niemniej w omawianym wypadku nie mogą tu wchodzić
w rachubę dokumenty, o których mowa w art. 31 ust. 1 u.k.w.h., czyli
np. wskazujące wprost na tytuł własności, chociażby z tego względu, że utrwalony
w literaturze i judykaturze jest pogląd, iż bezpośrednią podstawę wpisu może
stanowić przepis ustawy. Z treści powołanego przepisu wieczystoksięgowego
8
wynika, że są to co najmniej dokumenty z podpisem notarialnie poświadczonym.
Z kolei art. 6282
§ 2 k.p.c. wprost określa, że hipoteza tego unormowania obejmuje
nie dokument, lecz dokumenty. Mogą to być więc różne dokumenty, które wskazują
na spełnienie wymagań koniecznych dla dokonania konkretnego wpisu
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2010 r., I CSK 222/09,
OSNC-ZD 2010, nr C, poz. 93; z dnia 20 czerwca 2012 r., I CSK 220/12, OSNC-ZD
2013, nr B, poz. 41; z dnia 11 kwietnia 2013 r., II CSK 447/12, niepubl.; z dnia
15 stycznia 2014 r., I CSK 204/13, niepubl.),
Pozostaje pytanie, czy w postępowaniu o dokonanie pierwszego wpisu,
z którego dokonaniem następuje założenie księgi wieczystej (art. 6288
§ 10 k.p.c.)
można zastosować znaną w procedurze cywilnej instytucję obwieszczenia o jakim
mowa w § 108 rozporządzenia z 2013 r. Pomimo wątpliwości, za odpowiedzią
pozytywną w tym wypadku przemawia to, że instytucja ta nie służy dokonaniu
wpisu na rzecz wnioskodawcy, a zatem nie mieści się w zakresie unormowania
zawartego w art. 6268
§ 2 k.p.c. Jest natomiast elementem postępowania
szerszego tj. o pierwszy wpis oraz założenie księgi wieczystej i zabezpiecza
interesy nieznanych osób trzecich, które w razie ujawnienia dokumentów
wskazujących jednak na ich prawo zapobiegną błędnemu wpisowi prawa na rzecz
wnioskodawcy. Przyjęcie więc, że w takim wypadku jednak § 108 rozporządzenia
z 2013 r. znajduje umocowanie w art. 251
ust 2 u.k.w.h., tj. że jest to element
zakładania oraz prowadzenia księgi wieczystej, nie narusza praw i wartości
konstytucyjnych.
W uchwale z dnia 27 czerwca 2013 r., III CZP 29/13 (OSNC 2014, nr 1,
poz.5) Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, że art. 713 kodeksu cywilnego
Napoleona może stanowić samodzielną podstawę dokonania wpisu w księdze
wieczystej prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Powołanie
się przez Skarb Państwa na prawo własności nieruchomości wynikające z art. 713
kodeksu cywilnego Napoleona we wniosku, do którego nie dołączono żadnych
dokumentów wykazujących to prawo, stanowi wystarczającą podstawę do
zarządzenia przez sąd obwieszczenia publicznego (§ 24 ust. 1 rozporządzenia,
który odpowiada powołanemu w skardze § 108 ust 1 rozporządzenia z 2013 r.).
9
Podniósł, że argumenty systemowe i funkcjonalne przemawiają za
wykładnią, że art. 713 kodeksu Napoleona należy rozumieć szerzej, a więc nie
tylko, iż dotyczy nieruchomości niczyich, których w znaczeniu prawnym nie było
i nie ma, ale jako odnoszący się również do sytuacji, w których właściciel
nieruchomości jest nieznany. Podniósł, że taka wykładnia pozwala na uregulowanie
stosunków własnościowych istniejących w czasie i na obszarze obowiązywania
omawianego przepisu, a wynikających ze zdarzeń, które nastąpiły przed wejściem
w życie tego przepisu i wywoływały wątpliwości, co do stanu prawnego w dniu jego
wejścia w życie. Poza tym wyraził pogląd, że przepis ten reguluje stosunki prawne
dotyczące nieruchomości i wynikające ze zdarzeń, które nastąpiły w czasie jego
obowiązywania.
Wyraźnie stwierdził, że dopuszczalne jest przyjęcie, że art. 713 kodeksu
Napoleona stanowi podstawę nabycia własności nieruchomości również wtedy, gdy
nie da się ustalić jej właściciela. Jego zdaniem, taki pogląd jest zgodny
z argumentami płynącymi z wykładni systemowej, a podobny kierunek rozwiązań
został przyjęty między innymi w dekrecie z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach
opuszczonych i poniemieckich (Dz.U. Nr 13, poz. 87 ze zm.).
Sąd Najwyższy w uchwale tej także wskazał, że wnioskodawca nie
przedstawił żadnego dokumentu, z którego wynika, iż Skarb Państwa jest
właścicielem nieruchomości. Odwołując się do postanowienia z dnia 28 stycznia
2010 r., I CSK 222/09 (OSNC-ZD 2010, nr C, poz. 93) podniósł, że gdy prawo
własności zostało dostatecznie wykazane, stosowanie tego przepisu jest
bezprzedmiotowe, gdyż wtedy istnieje podstawa dokonania wpisu bez potrzeby
zarządzenia obwieszczenia publicznego. Podzielając ten pogląd, podniósł, że § 24
rozporządzenia nie stanowi wyjątku od przepisów dotyczących postępowania
wieczystoksięgowego, w tym zwłaszcza art. 6268
k.p.c. ograniczającego kognicję
sądu. Przy interpretacji przepisów o postępowaniu wieczystoksięgowym należy
uwzględnić argumenty wynikające z prawa materialnego. Przyjęcie skuteczności
prawnorzeczowej art. 713 kodeksu Napoleona musi mieć konsekwencje
w przyznaniu wnioskodawcy instrumentów prawnych służących ochronie jego praw
właścicielskich. Niewątpliwie podstawowe znaczenie ma możliwość ujawnienia
prawa własności nieruchomości w księdze wieczystej; zamknięcie tej możliwości
10
oznaczałoby istotne naruszenie bezpieczeństwa prawnego właściciela między
innymi przez pozbawienie go ochrony przewidzianej w art. 5 u.k.w.h.
Także w literaturze podzielono zapatrywanie, że art. 713 kodeksu Napoleona
może stanowić samodzielną podstawę dokonania wpisu w księdze wieczystej;
na mocy stosowanych bowiem analogicznie art. XXVI i XXVII przepisów
wprowadzających prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz.U. Nr 57,
poz. 321) i art. XXXVII p.w.k.c. prawa rzeczowe istniejące w chwili wejścia w życie
prawa rzeczowego, a następnie kodeksu cywilnego pozostają w mocy, a ich treść
podlega od tej chwili przepisom tego prawa.
Artykuł 713 kodeksu Napoleona ma zastosowanie wtedy, gdy nieruchomość
nie miała „pana” przed dniem 1 stycznia 1947 r. i była położona na obszarze jego
obowiązywania. Niewątpliwe przepis ten obejmuje rzeczy niemające żadnego
ustalonego właściciela, a nie nieruchomości właściciela, który nie jest znany
z miejsca pobytu. Z tego względu, we wniosku Skarb Państwa powinien podnieść,
że w czasie obowiązywania Kodeksu Napoleona tj. od 1 maja 1808 r. do dnia
31 grudnia 1946 r., nieruchomość nie miała innego właściciela. Sam brak informacji
w aktualnej ewidencji gruntów i budynków o właścicielu, nie jest wystarczającą
podstawą do stwierdzenia, że Skarb Państwa stał się właścicielem nieruchomości
na podstawie art. 713 kodeksu Napoleona, gdyż dowody te odnoszą się do obecnej
sytuacji nieruchomości, a nie stanu faktycznego przed dniem 1 stycznia 1947 r.
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2012 r., I CSK 220/12,
OSNC –ZD 2013, nr B, poz. 41).
Dołączone do wniosku wypisy z rejestru gruntów obrazują stan na dzień
26 lutego 2014 r. i stwierdzają jedynie, że teren ten nie był objęty działaniem
dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na
obszarze m. st. Warszawy (Dz.U. Nr 50, poz. 279). Pomijając nawet niezupełne
twierdzenia wniosku należy stwierdzić, że dokumenty do niego dołączone w żadnej
mierze nie potwierdzają okoliczności istotnych dla hipotezy normy zawartej
w art. 713 kodeksu Napoleona. Nie chodzi tu oczywiście o dokumenty
potwierdzające prawo własności Skarbu Państwa, gdyż wtedy omawiane
postępowanie nie wchodziłoby w rachubę, lecz o dokumenty np. geodezyjne
11
obrazujące przedwojenny stan przedmiotowych działek. Innymi słowy, mogą to być
wszelkie dokumenty archiwalne, z których by wynikało, że objęte wnioskiem działki
były nieruchomościami o nieustalonym właścicielu lub uznawane za skarbowe,
choć podmiot ten nie dysponował i nie posiada w stosunku do nich dokumentu
potwierdzającego jego własność.
W świetle powyższych uwag wniosek, jako nieodpowiadający wymaganiom
i do którego nie dołączono dokumentów, które mogłyby potwierdzić hipotezę
art. 713 Kodeksu Napoleona trafnie oddalono (art. 6299
k.p.c.). Aby uzyskać wpis
na tej podstawie wnioskodawca winien wystąpić z zupełnym wnioskiem
tj. zawierającym wyraźne oświadczenie, że w czasie obowiązywania kodeksu
Napoleona tj. od 1 maja 1808 r. do dnia 31 grudnia 1946 r., nieruchomość nie miała
ustalonego właściciela i należy go oprzeć na zasygnalizowanych dokumentach
archiwalnych; w takim postępowaniu sąd powinien dokonać obwieszczenia
o jakim mowa w § 108 rozporządzenia z 2013 r. W obecnym postępowaniu, wobec
wskazanych braków przeprowadzenie obwieszczenia byłoby przedwczesne.
Z tych względów, na podstawie art. 39814
k.p.c., skargę kasacyjną oddalono.
eb