Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 16/16
POSTANOWIENIE
Dnia 8 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz
po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 8 marca 2016 r.
sprawy M. K.
skazanego z art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe, art.
286 § 1 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w T.
z dnia 18 września 2015 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w T.
z dnia 20 października 2014 r.,
oddala kasację jako oczywiście bezzasadną,
a kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego
obciąża skazanego.
UZASADNIENIE
W kasacji obrońca skazanego M. K. zarzucił:
1. rażące naruszenie prawa procesowego, mające Istotny wpływ na treść
wyroku, a to:
a) art 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. art 201 k.p.k. w zw. z art. 196 § 3 k.p.k. w zw. z
art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 452 § 1 k.p.k. poprzez niezastosowanie
wynikających z tych przepisów norm prawnych o wiążącym dla Sądu
Odwoławczego charakterze w sytuacji, gdy analiza materiału dowodowego
zgromadzonego w sprawie wskazywała na konieczność istotnego uzupełnienia
przewodu sądowego poprzez powołanie nowego biegłego z zakresu rachunkowości
i finansów w miejsce opiniującej w sprawie biegłej J.G., z uwagi na fakt, iż opinia
2
sporządzona przez tą biegłą sądową jest niepełna, nierzetelna, a po przesłuchaniu
biegłej ujawniły się okoliczności osłabiające zaufanie do wiedzy i fachowości
biegłej, w tym w szczególności, że na rozprawie w dniu 13 października 2014 r.
biegła przyznała, że:
- jest biegłą sądową z zakresu bankowości i w jej specjalizacji nie leży wycena
ruchomości i nieruchomości, jak również wycena wartości przedsiębiorstw,
- wydając opinią analizowała lata 2004-2005 (...), nie badała sytuacji finansowej
firmy we wcześniejszych latach, gdyż nie było to przedmiotem jej analizy (...) nie
badała żadnych przepływów finansowych w firmie R. przed 2004 rokiem oraz w
ogóle nie badała sytuacji finansowej R.-u przed 2004 rokiem, w związku z czym nie
wie z jakich środków były udzielane w tamtych latach pożyczki - podczas, gdy
przypisane oskarżonemu czyny obejmują okres od 9 października 2001 roku do 20
lutego 2006 roku, a zatem w ponad połowie nie są objęte ustaleniami biegłej,
- jeśli by nie miała bilansu, nie podjęłaby się sporządzenia opinii - w sytuacji, gdy
z uwagi na przyjętą przez oskarżonego zasadę rozliczania, do końca 2004 roku nie
sporządzał on bilansów, gdyż do tego czasu rozliczał się na podstawie książki
przychodów i rozchodów, która to forma nie przewiduje pełnej sprawozdawczości,
- w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą pod
określoną nazwą przedmiotem analizy jest działalność tejże firmy; która jest
prowadzona przez osobę fizyczną, nie finanse osoby prywatnej tylko firmy oraz, iż
przedmiotem jej analizy były finanse firmy R., a nie osobisty majątek pana K. Nie
badała osobistego majątku pana K., nie dostarczono jej żadnej dokumentacji
dotyczącej tego majątku - podczas, gdy oskarżony jako osoba fizyczna, a nie
prawna prowadził swoją działalność i pożyczek cywilnoprawnych mógł udzielać z
całego swojego majątku, a nie jedynie z tego przeznaczonego do prowadzenia
działalności, o ile w ogóle o wyodrębnieniu takiego majątku w przypadku
przedsiębiorców można mówić.
b) art 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 2 k.p.k. poprzez pozorne rozważenie i
ustosunkowanie się przez Sąd Okręgowy, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku,
do głównych zarzutów i wniosków apelacyjnych.
3
W przypadku, gdyby Sąd Najwyższy uznał, iż zarzuty procesowe są
niewystarczające do uchylenia zaskarżonego wyroku, orzeczeniu temu dodatkowo
zarzucił:
2. rażące naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na treść
wyroku, a to:
a) art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, poprzez
jego wadliwe zastosowanie, w sytuacji gdy oskarżony nie gromadził środków
klientów i nie obciążał ich ryzykiem, albowiem w chwili wpłacenia środków przez
klienta przechodziły one na własność oskarżonego, obciążając jednocześnie
oskarżonego zobowiązaniem zwrotu ich równowartości, zaś sytuacja finansowa
oskarżonego pozwalała na wywiązanie się z dążących na nim zobowiązaniach
wobec klientów;
b) art. 286 § 1 k.k. poprzez jego błędne zastosowanie, podczas gdy zachowanie
oskarżonego nie wyczerpało znamienia wprowadzenia w błąd, ani nie sposób
przypisać oskarżonemu działania w podjętym z góry oszukańczym zamiarze,
albowiem oskarżony nie kształtował świadomości klientów w zakresie treści i
znaczenia umów, na co wpływali ewentualnie pośrednicy, oskarżony posiadał
środki na wypłatę zobowiązań wynikających z zawartych umów, zaś fakt udzielania
pożyczek setkom klientów przeczy działaniu oskarżonego z jakimkolwiek
oszukańczym zamiarem w chwili zawierania umów z poszczególnymi
pokrzywdzonymi;
c) art. 11 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie, uznając że ten sam czyn
stanowił dwa odrębne przestępstwa, opisane w pkt I i II aktu oskarżenia,
wyczerpujące znamiona czynów określonych w art 171 ust. 1 Prawa bankowego
oraz art. 286 § 1 k.k., podczas gdy zachowanie oskarżonego stanowiło jeden czyn
w rozumieniu przepisów kodeksu karnego, zatem mogło stanowić tylko jedno
przestępstwo kwalifikowane z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 171 ust. 1 Prawa
bankowego w zb. z art. 286 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z
art. 91 § 1 k.k.
Podnosząc te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w
postępowaniu apelacyjnym.
4
Prokurator Okręgowy w pisemnej odpowiedzi na tę kasację wniósł o jej
oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zaważył, co następuje.
Kasacja jest oczywiście bezzasadna w rozumieniu art. 535 § 3 k.p.k.
Nie budzi wątpliwości, iż nie doszło do naruszenia przepisu art. 437 § 2
k.p.k. Przepis ten pozwala w określonych w nim przypadkach zmienić zaskarżone
orzeczenie lub je uchylić i umorzyć postępowanie. Upoważnia również sąd
odwoławczy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania. Jest to zatem typowa norma kompetencyjna.
Zgromadzone w sprawie dowody, wbrew odmiennemu poglądowi Autora kasacji,
nie skutkowały koniecznością wydania orzeczenia reformatoryjnego, ani tym
bardziej kasatoryjnego. W realiach przedmiotowej sprawy nie doszło też do obrazy
art. 201 k.p.k. w zw. z art. 196 § 3 k.p.k. i art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 452 § 1
k.p.k., jak wywodzi Autor kasacji. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego
wyroku wykazał dlaczego brak jest podstaw do powołania w sprawie innego
biegłego, czy też zlecenia biegłej J. G. wydania opinii uzupełniającej (por. strony 7
– 13 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Sąd Najwyższy nie widząc potrzeby
powtarzania trafnej argumentacji Sądu Okręgowego do niej odsyła.
Nie zasługuje też na uwzględnienie podniesiony w kasacji zarzut obrazy art.
433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 2 k.p.k. Zauważyć należy, że przepis art. 457 § 2
k.p.k. dotyczy kwestii sporządzenia uzasadnienia na wniosek strony i co oczywiste
w realiach przedmiotowej sprawy nie został w jakikolwiek sposób naruszony. Nie
można też zasadnie wywodzić, że doszło do naruszenia i to rażącego przepisu art.
433 § 2 k.p.k., albowiem z liczącego 25 stron uzasadnienia zaskarżonego wyroku
Sądu Okręgowego, jasno wynika, że ten Sąd rozważył, w wystarczający zakresie,
wszystkie wnioski i zarzuty zawarte w apelacji obrońcy z dnia 23 kwietnia 2015 r.
Do takiego stwierdzenia uprawnia Sąd Najwyższy proste porównanie treści
zarzutów tej apelacji i treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Inną jest rzeczą,
że jak to wynika z kasacji, wywody Sądu Okręgowego nie zadowalają jej Autora,
ale brak zadowolenia strony ze sposobu potraktowania przez sąd odwoławczy jej
apelacji, nie stanowi rażącej obrazy prawa, a tylko taka obraza prawa jest podstawą
kasacji.
5
W realiach sprawy podniesiony w kasacji zarzut naruszenia prawa
materialnego, tj. art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia1997 r. Prawo bankowe
oraz art. 286 § 1 k.k. to w istocie niedopuszczalny w trybie kasacji zarzut błędu w
ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, gdyż przecież czyny
przypisane w wyroku Sądu Rejonowego w T. z dnia 20 października 2014 r., sygn.
akt II K …/09, w pełni wyczerpują znamiona tych występków. Ujęte w art. 171 ust. 1
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przestępstwo nielegalnego
prowadzenia działalności bankowej wywołuje stan zagrożenia dla bezpieczeństwa,
stabilności i zaufania do systemu finansowego. Jak podkreśla się w doktrynie
dobrem chronionym w przypadku tego przepisu, jest prawo obywatela do ochrony
przed podmiotami prowadzącymi działalność bankową poza sformalizowaną
kontrolą i systemem zabezpieczeń ustawowych oraz interes samych banków jako
instytucji zaufania społecznego (por. K. Płończyk, P. Podlasko w: F. Zoll (red.),
Prawo bankowe. Tom II. Komentarz do art. 92a – 194, Kraków 2005, s. 784). Tak
patrząc na przepis art. 171 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo
bankowe, należy w pełni podzielić ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy w T.,
iż w realiach sprawy przypisane M. K. zachowania stanowią dwa różne czyny
zabronione do których nie ma zastosowania unormowanie z art. 11 § 2 k.k.
Przedstawione wyżej motywy zdecydowały, że Sąd Najwyższy z mocy art.
535 § 3 k.p.k. rozstrzygnął jak w postanowieniu.
kc