Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 125/15
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
w sprawie z wniosku M. G.
przy uczestnictwie Polskich Sieci Elektroenergetycznych Spółki Akcyjnej
w […]
o ustanowienie służebności przesyłu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 marca 2016 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w Z.
z dnia 3 września 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego
w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 3 września 2015 r. uchylił
postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 6 marca 2015 r., w którym ustanowiono
na wniosek wnioskodawczyni M. G. służebność przesyłu opisaną bliżej w pkt 1
tego postanowienia (k. 340 akt sprawy). Służebność tę ustanowiono na rzecz
uczestnika postępowania Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.
za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 57.653 zł (pkt 2 postanowienia
Sądu Rejonowego).
Uchylenie postanowienia z dnia 6 marca 2015 r. nastąpiło w wyniku
wniesienia apelacji przez uczestnika postępowania. W apelacji zarzucano m.in.
brak przyjęcia istnienia przesłanek zasiedzenia służebności przesyłu przez
uczestnika i jednocześnie podnoszono niewystąpienie przesłanek orzeczenia
o służebności przesyłu wynikających z art. 3051
k.c.
Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy stwierdził, że Sąd Rejonowy nie
rozpoznał istoty sprawy, co uzasadnia wydanie zaskarżonego postanowienia.
W zażaleniu uczestnika postępowania na postanowienie Sądu Okręgowego
podnoszono zarzuty naruszenia: art. 386 § 4 i 382 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.;
art. 386 § 4 k.p.c. i art. 382 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. i art. 3 i 5 ustawy z dnia 6 lipca
1982 r.; art. 386 § 4 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
Skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W związku z wniesieniem zażalenia na podstawie art. 3941
§ 11
k.p.c. Sąd
Najwyższy koncentruje się jedynie na tym, czy istniały wystarczające
podstawy do uchylenia rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji
przez Sąd drugiej instancji po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego.
Sąd drugiej instancji może bowiem uchylić rozstrzygnięcie Sądu pierwszej
instancji wówczas, gdy nie doszło do rozpoznania istoty sprawy albo gdy
wydanie definitywnego rozstrzygnięcia wymaga przeprowadzenia postępowania
dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.). W ocenie Sądu Okręgowego,
3
istniały wystarczające podstawy uchylenia postanowienia Sądu Rejonowego z dnia
6 marca 2015 r., ponieważ Sąd ten nie rozpoznał istoty sprawy w rozumieniu art.
386 § 4 k.p.c. Treść uzasadnienia zaskarżonego postanowienia i postanowienia
Sądu Rejonowego nie uzasadniają jednak takiego stanowiska.
W pierwszej części uzasadnienia Sądu drugiej instancji wskazano
na „uchybienia, które spowodowały konieczność uchylenia zaskarżonego
postanowienia” i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (s. 6-7).
Sąd miał wątpliwości co do faktu przysługiwania wnioskodawczyni prawa
własności gruntu. Dostrzegł celowość sporządzenia odpowiedniej mapy wraz
z usytuowaniem na niej przebiegu urządzeń, pasa służebności przesyłu
i odwołanie się do takiego dokumentu jako integralnej części orzeczenia sądowego.
W sentencji Sądu pierwszej instancji powinno znaleźć się określenie rodzaju
służebności i sposobu jej wykonania, a także oznaczenie szlaku usytuowania
urządzeń z powołaniem się na mapę sporządzoną przez biegłego sądowego
według zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach
wieczystych.
Nietrudno zauważyć, że podnoszone przez Sąd Okręgowy kwestie
odnoszą się do prawidłowości i zakresu postępowania dowodowego
w obecnym postępowaniu o ustanowienie służebności przesyłu. Co więcej,
mogłyby być na pewno odpowiednio uzupełnione w postępowaniu odwoławczym
(art. 382 k.p.c.). Jeżeli zatem Sąd pierwszej instancji analizował
przesłanki ustanowienia służebności przesyłu na podstawie art. 305 k.c. za
wynagrodzeniem i ustalił ich istnienie, a następnie szerzej wypowiedział się co do
nietrafności zgłoszonego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności (s. 4-5
uzasadnienia zaskarżonego wyroku), to nie sposób twierdzić, że nie doszło do
rozpoznania istoty sprawy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym w rozumieniu
art. 386 § 4 k.p.c. Ewentualna korekta treści rozstrzygnięcia postanowienia Sądu
Rejonowego dotycząca rodzaju, sposobu i zakresu wykonywania ustanowionej
służebności na rzecz uczestnika postępowania, mogła by być dokonana na pewno
w postępowaniu odwoławczym po odpowiednim uzupełnieniu postępowania
dowodowego. Druga część uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego
świadczy o tym, że podziela on jednak brak podstaw do stwierdzenia zasiedzenia
4
służebności przesyłu przez uczestnika postępowania - właściciela urządzeń
energetycznych.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3941
§ 3
k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
kc
jw