Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 49/16
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 23 marca 2016 r.,
sprawy S. G.
skazanego z art. 199 k.k. i art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12
k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 6 października 2015 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 25 maja 2015 r.,
p o s t a n o w i ł
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 25 maja 2015 r., Sąd Rejonowy w K. uznał oskarżonego S.
G. za winnego popełnienia czynu z art. 199 k.k. i art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2
k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to skazał go na karę 2 lat i 8
miesięcy pozbawienia wolności.
Od powyższego wyroku apelację złożył obrońca oskarżonego S. G.
zarzucając:
1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niezasadnym przyjęciu, że
oskarżony S. G. dopuścił się zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu;
2
2. obrazę art. 5 § 2 k.p.k., poprzez interpretowanie nie dających się usunąć
wątpliwości na niekorzyść oskarżonego;
3. obrazę art. 4 k.p.k., poprzez naruszenie zasady obiektywizmu;
4. obrazę art. 7 k.p.k., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny
dowodów;
5. obrazę art. 424 § 1 i 2 k.p.k., poprzez:
 niedostateczne wyjaśnienie na jakiej podstawie przyjęto okres
popełnienia czynu od dnia 1 października 1998 r. do dnia 25
października 2003 r. oraz od dnia 26 października 2003 r. do lipca
2006 r., w tym, że do doprowadzenia do wykonania innej czynności
seksualnej doszło w lecie 2002 r. lub 2003 r., zakres
poszczególnych czynności seksualnych w określonych okresach
czasu oraz częstotliwość ich dokonywania;
 brak ustalenia jakie czynności były wykonywane w jakim okresie
czasu, czy wszystkie czynności wykonywane były przez cały okres
objęty oskarżeniem;
 brak dostatecznego wyjaśnienia rozbieżności w zeznaniach
pokrzywdzonej złożonych w postępowaniu przygotowawczym i
sądowym;
 brak wyliczenia kosztów sądowych i kosztów zastępstwa
procesowego pokrzywdzonej;
6. zobowiązanie oskarżonego do pokrycia wydatków oskarżycielki posiłkowej w
kwocie 4500 zł bez wykazania poniesienia tych wydatków fakturą lub innym
dokumentem;
7. rażącą niewspółmierność kary.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez
uniewinnienie oskarżonego S. G. od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania.
Wyrokiem z dnia 6 października 2015 r., Sąd Okręgowy w K. zaskarżony
wyrok utrzymał w mocy.
3
Od powyższego wyroku kasację wniósł obrońca skazanego S. G. zarzucając
mu:
1. obrazę prawa materialnego, poprzez błędne zastosowanie art. 200 § 1
k.k. w zw. z art. 4 k.k. polegającą na orzekaniu w oparciu o przepis
wprowadzający surowszą sankcję karną;
2. rażącą obrazę art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k., poprzez
niedochowanie wymogów stawianych uzasadnieniu, niewyjaśnienie
motywów rozstrzygnięcia w sposób dogłębny i pobieżne odniesienie się
do zarzutów apelacyjnych;
3. rażące naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny
wpływ na treść wyroku, tj.:
 art. 5 § 2 k.p.k., poprzez nieuwzględnienie zarzutu apelacji
interpretowania niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść
oskarżonego;
 art. 7 k.p.k., poprzez nieuwzględnienie zarzutu apelacji o przekroczeniu
granic swobodnej oceny dowodów przez sąd w związku z art. 433 § 2
k.p.k.;
 art. 4 k.p.k., poprzez naruszenie zasady obiektywizmu przez sądy
rozpoznające sprawę;
 art. 627 k.p.k., poprzez zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego na
rzecz oskarżycielki posiłkowej bez ich udokumentowania fakturą bądź
innym dokumentem.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
Okręgowego w K. i utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego w K. i
przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
W odpowiedzi na kasację prokurator Prokuratury Okręgowej w K. wniósł o jej
oddalenie wobec oczywistej bezzasadności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja obrońcy skazanego S. G. jest bezzasadna w stopniu oczywistym.
Chybiony jest zarzut obrazy art. 200 § 1 k.k. w związku z art. 4 k.k. W
doktrynie i orzecznictwie prawa karnego można odnotować dwa poglądy w kwestii
zastosowania w stosunku do czynów ciągłych dyspozycji art. 4 § 1 k.k. Zgodnie z
4
jednym z nich, za którym opowiedziały się oba procedujące w sprawie Sądy, w
przypadku czynu ciągłego czasem popełnienia przestępstwa w rozumieniu art. 4 §
1 k.k. jest okres od pierwszego zachowania składającego się na ten czyn do
zakończenia ostatniego z nich (por. L. Gardocki, Prawo karne, s. 152; wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 29 września 2009 r., III KK 105/09, Legalis). Odmienne
stanowisko wyrazili: A. Zoll, [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny, t. I, s. 121, (podobnie:
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2011 r., III KK 89/11,
Legalis). W sytuacji zaś, gdy interpretacja konkretnego przepisu nie jest jednolita, a
orzekające w sprawie sądy opowiedzą się za jednym z konkurencyjnych poglądów,
nie może być uznany za zasadny i skuteczny zarzut obraza prawa materialnego,
pod tym wszak warunkiem, że sąd swoje stanowisko przekonująco uzasadni.
Warunkowi temu uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego w K. bezsprzecznie czyni
zadość. W tym wypadku nie można skutecznie zarzucić orzekającym w sprawie
Sądom, że rażąco naruszyły ten, rozbieżnie interpretowany przepis prawa
materialnego, jako że każdy z nich zgodnie z zasadą samodzielności jurysdykcyjnej
(art. 8 k.p.k.), miał prawo i obowiązek samodzielnie rozstrzygać zagadnienia
prawne.
Jeżeli chodzi o odniesienie się przez Sąd odwoławczy do zarzutów
zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego S. G. to uznać należy, iż orzeczenie
Sądu Okręgowego w K. spełnia standard wyznaczony przez art. 457 § 3 k.p.k. Sąd
odwoławczy przeprowadził kontrolę instancyjną zaskarżonego apelacją orzeczenia
w sposób wszechstronny i prawidłowy. Sąd nie tylko bowiem przeprowadził
ponowną analizę materiału dowodowego sprawy w kontekście podniesionego przez
obrońcę zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, wyjaśniając przyczyny dla
których uznał zeznania pokrzywdzonej K. C. za w pełni wiarygodne (s. 4 - 6
uzasadnienia), ale odniósł się również do podnoszonego w apelacji zarzutu obrazy
art. 4, 5 § 2 i 7 k.p.k. w zakresie przypisanego oskarżonemu przestępstwa (s. 5 - 6
uzasadnienia), art. 627 k.p.k. (s. 8 uzasadnienia), jak i art. 424 § 1 k.p.k. (s. 6-7
uzasadnienia). Sąd odniósł się także do zarzutu rażącej niewspółmierności
orzeczonej wobec oskarżonego kary (s. 8 uzasadnienia). Zaprezentowane przez
Sąd stanowisko należy ocenić jako trafne, poprawne pod względem logicznym i
konsekwentne. Uzasadnienie orzeczenia Sądu odwoławczego zawiera powody
5
jego rozstrzygnięcia oraz argumentację wyjaśniającą w sposób logiczny i rzeczowy,
dlaczego nie podzielono zarzutów i wniosków zawartych w apelacji obrońcy.
Podkreślić przy tym należy, że w wypadku, gdy analiza przedstawionych w apelacji
zarzutów pozwalała Sądowi odwoławczemu uznać je za całkowicie bezzasadne był
on uprawniony, w sytuacji podzielenia w pełni dokonanej przez Sąd I instancji
oceny dowodów, do uchylenia się od wnikliwego odniesienia się do nich w
uzasadnieniu swojego wyroku, gdyż byłoby to jedynie zbędnym powtórzeniem
zasadnej argumentacji Sądu I instancji (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z
dnia 2 sierpnia 2006 r., II KK 238/2005, LEX nr 193046; z dnia 27 lutego 2013 r., II
KK 98/12, LEX nr 1297682).
Zgodnie z art. 433 § 1 i 2 k.p.k. Sąd II instancji jest zobowiązany rozpoznać
sprawę w granicach środka odwoławczego, co obejmuje rozważenie wszystkich
wniosków i zarzutów wskazanych w środku odwoławczym. Tym samym do
naruszenia wskazanego przepisu może dojść jedynie wówczas, kiedy Sąd
odwoławczy w ogóle nie ustosunkuje się do określonego zarzutu wskazanego w
apelacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2013 r., II KK 127/12,
Prok.i Pr.-wkł. 2013/5/19, LEX nr 1277698). Analiza uzasadnienia wyroku Sądu
Okręgowego pozwala na stwierdzenie, że taka sytuacja w niniejszej sprawie nie
miała miejsca.
Zarzuty zawarte w punkcie 3 kasacji w istocie są powieleniem zarzutów
zawartych w apelacji obrońcy skazanego S. G. wniesionej od wyroku Sądu
Rejonowego. Podniesienie analogicznych zarzutów w postępowaniu kasacyjnym
prowadzi do wniosku, że zarzuty te w istocie zwracają się przeciwko wyrokowi
Sądu pierwszej instancji, gdy tymczasem kasacja przysługuje od wyroku Sądu
odwoławczego. Próba zaskarżenia kasacją, również wyroku Sądu I instancji,
stanowi przekroczenie granic określonych w art. 519 k.p.k., które ustawodawca
zakreślił w odniesieniu do nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Zabieg tego
rodzaju, mający na celu powtórzenie zwykłej kontroli odwoławczej na etapie
postępowania kasacyjnego i zmierzający do przekształcenia tego etapu w trzecią
instancję, nie może być skuteczny (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3
grudnia 2001 r., II KKN 299/01, LEX nr 51581).
6
W procedowaniu Sądu Okręgowego nie sposób doszukać się naruszenia
zasad określonych w art. 7 k.p.k. Zgodnie z przywołanym przepisem, przekonanie
sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod
ochroną, gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu
okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności
przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego i jest
zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało
wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. Uzasadnienie
wyroku Sądu Okręgowego (w tym jego stron od 4 do 6) jednoznacznie wskazuje, że
Sąd ten dokonał kontroli wyroku Sądu I instancji, w tym dowodów kwestionowanych
w apelacji (przede wszystkim zeznań świadka K. C.). Także sposób w jaki tę
kontrolę przeprowadził nie może być skutecznie kwestionowany. Sąd odwoławczy
poddał bowiem szczegółowej analizie prawidłowość oceny poszczególnych
dowodów dokonaną przez sąd meriti oraz rozważył, czy dokonano ją w aspekcie
całokształtu materiału dowodowego i czy wyciągnięte z tak przeprowadzonej oceny
dowodów wnioski, co do ich wiarygodności były poprawne, a więc, czy
uwzględniono tu wskazania wiedzy, doświadczenia życiowego oraz wymogi
prawidłowego rozumowania. Nie można tym samym zasadnie przyjąć, iż Sąd
Okręgowy naruszył zasady określone w art. 7 k.p.k.., zaś odmienna i subiektywna
ocena dowodów dokonana przez autora kasacji odnosząca się do czynu
przypisanego skazanemu nie może być procesowo skuteczna.
Chybiony jest również zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. Dla oceny, czy nie został
naruszony zakaz in dubio pro reo nie są bowiem miarodajne wątpliwości zgłaszane
przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął
wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych względnie to, czy w świetle realiów
konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć i wobec braku możliwości
ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego. Analiza uzasadnienia
kasacji wskazuje, iż podnosząc zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. skarżący kwestionuje
w istocie poczynione przez Sądy obu instancji ustalenia odnośnie sprawstwa
oskarżonego. Wskazać należy, iż zastrzeżenia skarżącego, co do oceny
wiarygodności konkretnego dowodu lub dowodów rozstrzygane mogą być jedynie
na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen,
7
wynikającej z treści art. 7 k.p.k. nie zaś w kontekście naruszenia zasady „in dubio
pro reo”.
Zarzut obrazy art. 4 k.p.k. nie może stanowić podstawy kasacji. Przepis ten
statuuje normę o charakterze ogólnym, gdy tymczasem zarzut naruszenia prawa
procesowego powinien opierać się na naruszeniu norm tworzących konkretne
zakazy i nakazy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 1971 r., IV KR
247/70, OSNKW 1971/7-8/117; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca
2001 r., V KKN 19/99, Lex nr 51668, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11
marca 2005 r., II KK 153/04, LEX nr 151670). Argumentacja zawarta w
uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazuje, iż pogwałcenia zasady obiektywizmu
autor kasacji upatruje w odmiennej od prezentowanej przez skarżącego ocenie
materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Rejonowy, a za nim Sąd Okręgowy.
Tym samym zarzut kasacyjny zmierza w istocie do kwestionowania ustaleń
faktycznych, co w świetle art. 523 § 1 k.p.k. jest zabiegiem niedopuszczalnym.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 535 § 3 k.p.k.
orzekł jak w postanowieniu.
kc