Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 373/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 7 kwietnia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
SSN Karol Weitz
w sprawie z powództwa S. L.
przeciwko Stadu Ogierów Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.
z udziałem interwenienta ubocznego po stronie pozwanej Skarbu Państwa
- Ministra Skarbu Państwa
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 7 kwietnia 2016 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 grudnia 2014 r.,
oddala skargę kasacyjną;
odstępuje od obciążenia powoda kosztami postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2014 r., wydanym w sprawie z powództwa L. C.,
S. L. i T. S. przeciwko S. w B. sp. z o.o., przy udziale interwenienta ubocznego po
stronie pozwanej Skarbu Państwa - Ministra Skarbu Państwa, Sąd Okręgowy w P:
1. zobowiązał stronę pozwaną S. Spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością w B. do złożenia oświadczeń woli w następującej treści: „S.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B., wpisana do rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem […] oświadcza, iż w
celu realizacji uprawnień przysługujących powodom L. C., S. L., na podstawie art. 5
ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku o zmianie niektórych ustaw dotyczących
nabywania własności nieruchomości (Dz. U. z 2005 roku Nr 157 poz. 1315) w
związku z przepisami ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania
mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych niektórych spółek
handlowych z udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych oraz
niektórych mieszkań będących własnością Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 4,
poz. 24 i Nr 102, poz. 1118 oraz z 2004 r. Nr 141, poz. 1492), w
dwukondygnacyjnym budynku mieszkalnym Nr […], położonym w B., na
nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym działki 15/18, obręb P. B.,
gmina W., dla której w Sądzie Rejonowym w P. prowadzona jest księga wieczysta o
numerze […]
a) ustanawia odrębną własność samodzielnego lokalu mieszkalnego nr 2,
położonego na parterze, oznaczonego literą „B" w operacie wyodrębnienia
lokalu, o powierzchni 52,19 m2
, składającego się z dwóch pokoi, kuchni,
przedpokoju, łazienki i spiżarni, wraz z pomieszczeniami przynależnymi
w postaci pomieszczenia gospodarczego nr 1 w podwórzu o powierzchni 16 m2
,
pomieszczenia gospodarczego nr 3 w podwórzu o powierzchni 16 m2
i piwnicy nr 5
o powierzchni 13,00 m2
, szczegółowo opisanego w zaświadczeniu z dnia
20 kwietnia 2011 roku Starosty Powiatu P. nr …/2011 o samodzielności lokalu, w
dokumentacji Starostwa Powiatowego sygnatura […] oraz w opinii biegłej A. K. z
dnia 21 kwietnia 2013 roku sporządzonej w sprawie sygn. akt I C …/11 i sprzedaje
własność wyżej opisanego lokalu mieszkalnego, wraz z pomieszczeniami
3
przynależnymi, jako odrębną własność, łącznie z udziałem wynoszącym
9719/32316 we współwłasności części wspólnych budynku i jego urządzeń, które
nie służą do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali, oraz wraz z
udziałem wynoszącym 9719/32316 części w prawie własności działki gruntu nr
15/18 obręb P. B., gmina W., o powierzchni 2869 m2
, dla której w Sądzie
Rejonowym w P. prowadzona jest księga wieczysta o numerze […], na której
znajduje się wyżej opisany budynek, na rzecz L. C., za cenę wynoszącą 4.884,20
złotych (cztery tysiące osiemset osiemdziesiąt cztery złote dwadzieścia groszy);
b) ustanawia odrębną własność samodzielnego lokalu mieszkalnego nr 4,
położonego na piętrze, oznaczonego literą „D" w operacie wyodrębnienia
lokalu, o powierzchni 52,19 m2
, składającego się z dwóch pokoi, kuchni,
przedpokoju, łazienki, spiżarni, wraz z pomieszczeniami przynależnymi w postaci
pomieszczenia gospodarczego nr 5 w podwórzu o powierzchni 18 m2
i piwnicy nr 4
o powierzchni 8,95 m2
szczegółowo opisanego z zaświadczeniu z dnia 20 kwietnia
2011 roku Starosty Powiatu P. nr …/2011 o samodzielności lokalu, w dokumentacji
Starostwa Powiatowego sygnatura […] oraz w opinii biegłej A. K. z dnia 21 kwietnia
2013 roku sporządzonej w sprawie sygn. akt I C …/11 i sprzedaje własność wyżej
opisanego lokalu mieszkalnego, wraz z pomieszczeniami przynależnymi, jako
odrębną własność, łącznie z udziałem wynoszącym 7914/32316 we współwłasności
części wspólnych budynku i jego urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku
właścicieli poszczególnych lokali, oraz wraz z udziałem wynoszącym 7914/32316
w prawie własności działki gruntu nr 15/18 obręb P. B., gmina W., o powierzchni
2869 m2
, dla której w Sądzie Rejonowym w P. prowadzona jest księga wieczysta o
numerze […], na której znajduje się wyżej opisany lokal, na rzecz S. L., za cenę
wynoszącą 4.706,60 złotych (cztery tysiące siedemset sześć złotych sześćdziesiąt
groszy);
Ponadto Sąd Okręgowy umorzył postępowanie co do powódki T. S. oraz
orzekł o kosztach postępowania.
W sprawie ustalono, że powodowie L. C. oraz S. L. byli zatrudnieni w
przedsiębiorstwie S. Skarbu Państwa w B. (poprzednik prawny pozwanego)
4
odpowiednio w okresie od 2 sierpnia 1976 r. do 28 lutego 1994 r. oraz od dnia 9
lipca 1990 r. do 28 lutego 1994 r.
Następnie na podstawie art. 231
k.p. zostali przejęci przez nowego
pracodawcę S. w B. sp. z o.o. Przez cały okres zatrudnienia powódka L. C.
zamieszkiwała w mieszkaniach zakładowych przedsiębiorstwa. Obecnie powódka
zamieszkuje w lokalu położonym w B. […] oznaczonym nr „B” , a powód
zamieszkuje w lokalu położonym w B. […] oznaczonym nr „D". Lokale mieszkalne,
oznaczone nr „B" i „D" zajmowane są przez powodów na podstawie umów najmu
zawartych na czas nieokreślony.
W przeszłości powodowie dwukrotnie występowali z wnioskami o wykup na
własność wynajmowanych lokali do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa
(1999) oraz do Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa (2004).
W dniu 22 kwietnia 2008 roku Rada Ministrów przyjęła dokument „Plan
prywatyzacji na lata 2008-2011", który zakładał przekazanie w prywatne ręce 740
spółek Skarbu Państwa działających w kilkunastu sektorach gospodarki.
W dniu 10 lutego 2009 r. Rada Ministrów rozszerzyła plan do 802 spółek.
W wykazie spółek znalazła się m.in. S. w B. sp. z o.o. Po powzięciu informacji o
planowanej prywatyzacji sp. z o.o. S. w B., powodowie pismem z dnia 28 grudnia
2010 r. wystąpili do Ministra Skarbu Państwa z wnioskiem o wykup zajmowanych
przez nich mieszkań zakładowych.
Pismem z dnia 28 marca 2011 r. zarząd pozwanej spółki poinformował
powodów, że w związku z nieotrzymaniem pozytywnej opinii co do sprzedaży
mieszkań w budynku nr […] od komisji rewizyjnej spółki, sprzedaż nie może dojść
do skutku. W dniu 31 marca 2011 roku Skarb Państwa sprzedał 100% udziałów
w spółce S. w B. Przedsiębiorstwu J. sp. z o.o. w P.
Pismami z dnia 10 maja 2011 roku powodowie złożyli wnioski
o przeniesienie własności lokali opisanych w pozwie. Pozwana w pismach z dnia
25 maja 2011 roku odmówiła zawarcia umów sprzedaży.
5
W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał,
że powództwo L. C. i S. L. o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli
zasługuje na uwzględnienie, gdyż powodowie spełnili przesłanki art. 5 ust. 1 i 2
ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczących
nabywania nieruchomości (Dz. U. 2005, nr 157, poz. 1315), dalej: „ustawa z dnia
7 lipca 2005 r.”. Powodowie są „osobami uprawnionymi" w rozumieniu art. 2 pkt 2
ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o zasadach zbywania mieszkań będących
własnością przedsiębiorstw państwowych, niektórych spółek handlowych Skarbu
Państwa, państwowych osób prawnych oraz niektórych mieszkań
będących własnością Skarbu Państwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 24 ze zm.) w
brzmieniu obowiązującym przed dniem 19 września 2005 roku, dalej: „ustawa z
dnia 15 grudnia 2000 r.” .
Sąd Okręgowy wskazał także, że Skarb Państwa, od chwili
przekształcenia przedsiębiorstwa „S. w B." w spółkę z ograniczoną
odpowiedzialnością aż do marca 2011 roku był jedynym udziałowcem tej spółki,
co oznacza, iż został spełniony również warunek bycia przez Skarb Państwa
podmiotem dominującym w odniesieniu do tej spółki w okresie od 7 lutego
2001 do września 2005 roku.
Odnosząc się do treści art. 5 ust 2 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.,
Sąd Okręgowy uznał, że w niniejszej sprawie powodowie nie otrzymali
pisemnej propozycji nabycia zajmowanych przez nich lokali mieszkalnych.
Powodom przysługuje zatem prawo żądania ustanowienia odrębnej własności
przedmiotowego lokalu i przeniesienia własności. W ocenie Sądu, argumentem
przemawiającym za tym stanowiskiem jest także to, że powodowie składali wnioski
o wykup lokali w 1999 roku i w 2004 roku. W konkluzji Sąd Okręgowy uznał,
że powodowie mieli prawo do nabycia lokali po preferencyjnych cenach
na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku.
Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożyła strona pozwana S. sp. z o.o.
w B. oraz interwenient uboczny po stronie pozwanej Skarb Państwa - Minister
Skarbu Państwa.
6
Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2014 r. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony
wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo L. C. i S. L.
i nie obciążył ich kosztami procesu.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy błędnie przyjął jakoby
powodowie złożyli wnioski o wykup spornych lokali w terminie wynikającym
z treści art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2008 roku. Przewidziany w powyższym
przepisie trzyletni termin obejmował okres od dnia 19 września 2005 roku do dnia
19 września 2008 roku.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 lipca
2005 r. Sąd Apelacyjny wskazał, że warunkiem koniecznym do przyjęcia, że strona
pozwana jest zobligowana do sprzedaży powodom wynajmowanych lokali
jest ustalenie, iż Skarb Państwa kiedykolwiek w okresie od dnia 7 lutego do dnia
18 września 2005 roku był w stosunku do pozwanej spółki podmiotem dominującym
w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi,
tj. obowiązującego w tamtym czasie art. 4 pkt. 16 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowym (Dz.U.2005.111.937 j.t.).
Z załączonych do akt sprawy dokumentów, m.in. z odpisu pełnego z rejestru
przedsiębiorców KRS, wynika w sposób jednoznaczny, że od momentu zawiązania
pozwanej spółki w dniu 7 lutego 1994 roku, jej jedynym udziałowcem była Agencja
Własności Rolnej Skarbu Państwa, zwana od 2010 roku Agencją Nieruchomości
Rolnych. Skarb Państwa został natomiast jedynym udziałowcem pozwanej spółki
dopiero w 2010 roku.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji błędnie przyjął, że Skarb
Państwa był podmiotem dominującym w stosunku do pozwanej spółki w okresie
poprzedzającym wejście w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku o zmianie
niektórych ustaw dotyczących nabywania nieruchomości. W rzeczywistości taki
przymiot przypisać można jedynie Agencji Własności Rolnej i Skarbu Państwa,
która w tamtym okresie była jedynym udziałowcem w spółce S. w B. Podmiot ten
nie może być jednak utożsamiany ze Skarbem Państwa, gdyż cechowała go
samodzielność w stosunkach zewnętrznych i odrębność organizacyjno-prawna.
7
Sąd Apelacyjny nie podzielił oceny Sądu I instancji, że w niniejszej sprawie
zostały spełnione przesłanki z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. Powodowie
wprawdzie nie otrzymali pisemnej propozycji nabycia lokali z pierwszeństwem
przed innymi nabywcami, jednakże w niniejszej sprawie nie wykazano, że pozwana
spółka kiedykolwiek planowała sprzedaż rzeczonych lokali innym podmiotom.
Sąd Apelacyjny podkreślił także, że art. 5 ust. 4 ustawy z 7 lipca 2005 r.
jednoznacznie zakreśla ramy czasowe złożenia wniosku o nabycie mieszkania
przewidzianego w ust. 1 art. 5 cytowanej ustawy i zawiera sankcję niezachowania
tego terminu w postaci wygaśnięcia uprawnienia powstałego z mocy art. 5 ust. 1.
Jednocześnie jednak Sąd Apelacyjny wskazał, że w jego ocenie art. 5 ust 4 tej
ustawy w ogóle nie znajdzie zastosowania w sprawie, gdyż, w odniesieniu do
pozwanej spółki Skarb Państwa zyskał status podmiotu dominującego dopiero
w 2010 roku, a utracił go w dniu 21 marca 2011 roku, a więc poza ramami
czasowymi zakreślonymi w art. 5 ust. 1 i 4 ustawy. W ocenie Sądu Apelacyjnego,
ustalenie to pozwala przyjąć, że powoływane przez powodów uprawnienie do
wykupienia wynajmowanych lokali w ich przypadku nigdy nie powstało, gdyż nie
została spełniona przesłanka z art. 5 ust. 1 ustawy, tj. występowania Skarbu
Państwa jako podmiotu dominującego w pozwanej spółce w okresie od 7 lutego
2001 roku do 18 września 2005 roku.
Odnosząc się do złożonych przez powodów wniosków o wykup lokalu, Sąd
Apelacyjny podniósł, że ustawa z dnia 15 grudnia 2000 roku regulowała zasady
i tryb zbywania mieszkań wchodzących w skład budynków mieszkalnych będących
własnością wymienionych w jej tytule jednostek osobom uprawnionym
na warunkach preferencyjnych (art. 1). Ustawa ta w art. 3 i 4 stanowiła jedynie
o prawie pierwszeństwa w nabyciu mieszkania, w sytuacji przeznaczenia lokali do
sprzedaży.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, powodowie nie wykazali, że przedmiotowe
lokale były przeznaczone do sprzedaży, a zatem by wskazana ustawa z 2000 roku
znajdowała zastosowanie. Z akt sprawy wynika wręcz, że zarząd spółki i AWRSP
wykluczały możliwość sprzedaży lokali „ponieważ budynek jest położony na terenie
8
Spółki, w samym jej centrum, bez możliwości wydzielenia drogi dojazdowej do
posesji" (k-381 oraz k-382).
Od wyroku Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną wnieśli powodowie,
zaskarżając go w części, tj. w zakresie punktu III i IV. W skardze opartej na
pierwszej podstawie kasacyjnej zarzucili naruszenie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia
7 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania nieruchomości
(Dz.U. z 2005 r. nr 157, poz. 1315) w zw. z art. 4 pkt 16 ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. z 2005 r., nr
111, poz. 937 ze zm.) oraz w zw. z art. 1 pkt 2 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia
19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa (Dz.U. z 2012 r., poz. 1187 ze zm.); art. 5 ust. 1 i 2 w zw. z art. 5 ust. 4
ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczących nabywania
nieruchomości. Na tej podstawie wnosili o uchylenie zaskarżonego wyroku
w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania. Ostatecznie do
rozpoznania została przyjęta skarga S. L.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W sprawie pozostają sporne, także na etapie postępowania kasacyjnego,
dwie zasadnicze kwestie prawne: czy powodowi przysługiwało roszczenie
o wykup zajmowanego lokalu, a jeśli tak, to czy roszczenie to pozostaje aktualne,
czy też wygasło.
Na pierwsze z tych pytań należy - wbrew stanowisku Sądu Apelacyjnego -
odpowiedzieć pozytywnie. Artykuł 5 ust. 2 w zw. z ust. 1 ustawy zmieniającej
przyznaje bowiem wprost osobom uprawnionym prawo żądania, a więc roszczenie
o sprzedaż przez spółkę handlową, w odniesieniu do której Skarb Państwa nie jest
podmiotem dominującym w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami
wartościowymi, mieszkania na zasadach preferencyjnych, o których mowa w art. 6
ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. W sprawie jest bezsporne, że powód jako
najemca mieszkania, należy do kręgu osób uprawnionych w rozumieniu tej ustawy.
Pozostaje zatem przesądzić o istnieniu dalszych ustawowych przesłanek
dochodzenia jego roszczenia. Pierwszą z nich jest niezaproponowanie mu w formie
9
pisemnej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r., prawa
pierwszeństwa w nabyciu mieszkania na zasadach i w trybie określonym w tej
ustawie w okresie, kiedy mu to prawo pierwszeństwa przysługiwało, tj. zanim
mieszkania te stały się własnością spółki handlowej, w odniesieniu do której
Skarb Państwa nie był już podmiotem dominującym. Według art. 4 ust. 1
tejże ustawy, prawo pierwszeństwa przysługiwało osobom uprawnionym
w stosunku do „mieszkań przeznaczonych przez zbywcę na sprzedaż.” Warunkiem
skorzystania z tego prawa było więc zgłoszenie przez spółkę zamiaru zbycia
mieszkań. W sprawie jest bezsporne, że pozwana spółka nie zgłaszała mieszkań
do sprzedaży, zatem skorzystanie przez powodów z prawa pierwszeństwa nie
wchodziło w grę. Okoliczność ta otwierała powodowi możliwość zgłoszenia
wniosku przewidzianego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r o sprzedaż
zajmowanego mieszkania, a w razie odmowy, wystąpienia z roszczeniem do sądu
o zobowiązanie spółki do dokonanie takiej sprzedaży na warunkach
preferencyjnych przewidzianych w ustawie (art. 5 ust. 2 ustawy). Trzeba stwierdzić,
że stanowisko Sądu Apelacyjnego w tej kwestii prawnej nie jest do końca jasne.
Jeśliby je rozumieć tak, jak je odbiera skarżący, czyli że powodom przysługiwała
możliwość wystąpienia z roszczeniem o którym mowa w art. 5 ust. 2 tylko wówczas,
kiedy mieszkania zostały przeznaczone przez spółkę na sprzedaż, to stanowisko
to jest nieusprawiedliwione, gdyż pozostaje w sprzeczności z unormowaniem
zawartym w art. 5 ust. 2 ustawy i skutkuje uznaniem zasadności zarzutu skargi
kasacyjnej naruszenia tego przepisu.
Drugą z ustawowych przesłanek roszczenia o sprzedaż mieszkania osobom
uprawnionym jest, aby Skarb Państwa w okresie od dnia 7 lutego 2001 r. do dnia
poprzedzającego wejście w życie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r., czyli do dnia
18 września 2005 r. był kiedykolwiek w stosunku do pozwanej spółki podmiotem
dominującym w rozumieniu ustawy o publicznym obrocie papierów wartościowych.
Skarżący trafnie podnosi, iż odmowa uznania przez Sąd pozycji dominującej
Skarbu Państwa w stosunku do pozwanej spółki w tym okresie jest nieuzasadniona.
Sąd motywuje to stanowisko argumentem, że całość udziałów w spółce w tym
okresie należała do odrębnej osoby prawnej - Agencji Własności Rolnej Skarbu
Państwa (późniejszej Agencji Nieruchomości Rolnych), a nie do Skarbu Państwa,
10
a tym samym Skarb Państwa nie był i nie mógł być podmiotem dominującym wobec
spółki. Pogląd ten jest dyskusyjny już z tej przyczyny, że pomija powierniczy
charakter władania przez Agencję mieniem przekazanym jej przez Skarb Państwa,
wynikający wprost z treści art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r.
o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn. Dz. U.
z 2012 r., poz. 11287, ze zm.). Niezależnie jednak od tego, o dominującej pozycji
Skarbu Państwa przesądza art. 16 a w zw. z art. 16 b ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (tekst jedn. Dz. U.
2005 r., Nr 111, poz. 937, ze zm.). Zgodnie z treścią tych przepisów przez podmiot
dominujący rozumie się podmiot, który uprawniony jest do powoływania lub
odwoływania większości członków organów zarządzających innego podmiotu
(zależnego). Z kolei przez podmiot zależny rozumie się podmiot, w stosunku do
którego inny podmiot jest podmiotem dominującym, przy czym wszystkie podmioty
zależne od tego podmiotu zależnego uważa się za zależne tego podmiotu
zależnego. Treść art. 16 a ustawy przesadza o tym, że status podmiotu zależnego
możliwy jest przy istnieniu zależności złożonej, o konstrukcji piętrowej, cechującej
się kolejną zależnością podmiotów. Jeżeli zatem kolejne podmioty są zależne od
podmiotu, który jest podmiotem dominującym w stosunku do pierwszego podmiotu
zależnego, to,zgodnie z tym przepisem, należy przyjąć, że wszystkie one są
podmiotami zależnymi wobec podmiotu dominującego. Z art. 91
ustawy
o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa wynika, że Prezesa
Agencji Nieruchomości Rolnych powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na
wniosek właściwego ministra. Według zaś art. 93
tej ustawy, wiceprezesów Agencji
powołuje i odwołuje właściwy minister na wniosek Prezesa Agencji. Powoływanie
i odwoływanie kierownictwa Agencji następuje więc przez naczelne organy
Skarbu Państwa, co oznacza, że spełnia to ustaloną w art. 16 b ustawy - Prawo
o publicznym obrocie papierami wartościowymi przesłankę dominacji tego podmiotu
nad Agencją, a tym samym, stosownie do art. 16 a tej ustawy, uzasadnia pogląd,
że Skarb Państwa był podmiotem dominującym także w stosunku do pozwanej
spółki przed jej prywatyzacją.
Z powyższego wynika, że, wbrew stanowisku Sądu Apelacyjnego, powód
spełnił wszystkie ustawowe przesłanki do zgłoszenia żądania sprzedaży przez
11
pozwaną spółkę zajmowanego mieszkania. Ostatecznie jednak roszczenie jego nie
mogło zostać uwzględnione, gdyż wygasło. Zgodnie z art. 5 ust. 4 ustawy z dnia
7 lipca 2005 r., uprawnienie do wystąpienia z tym roszczeniem wygasa, jeżeli
wniosek o nabycie mieszkania nie zostanie złożony w terminie 3 lat od dnia wejścia
w życie niniejszej ustawy, czyli do 19 września 2008 r. Powodowie uchybili temu
terminowi o kilka lat, a zatem roszczenia ich nie mogły być uwzględnione i słusznie
z tej przyczyny zostały przez Sąd oddalone. Kwestionowanie przez skarżącego
tego rozstrzygnięcia w tym przedmiocie opiera się na propozycji takiej wykładni
tego przepisu, że nie ma on zastosowania do roszczeń zgłoszonych po dacie
19 września 2008 r. Rozumiejąc motywację natury słusznościowej takiego
stanowiska, trzeba stwierdzić, że jest to wykładnia contra legem, zmierzająca do
nadania tej normie znaczenia, które zupełnie nie wynika z treści przepisu.
Z wyraźnej woli ustawodawcy termin ten ma bowiem charakter prekluzyjny.
Proponowana przez skarżącego prawotwórcza wykładnia jest niedopuszczalna
i może stanowić jedynie propozycję de lege ferenda. W rezultacie skutkuje to
oddaleniem skargi, jako nieusprawiedliwionej, z odstąpieniem od obciążania
powoda kosztami zastępstwa prawnego w instancji kasacyjnej, stosownie do
zasady rozstrzygnięcia o kosztach przyjętej w instancji apelacyjnej (art. 39814
w zw.
z art. 102 k.p.c.).
jw
eb