Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UZ 52/15
POSTANOWIENIE
Dnia 11 maja 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Jolanta Frańczak (sprawozdawca)
SSN Beata Gudowska
w sprawie z odwołania S. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o wcześniejszą emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 11 maja 2016 r.,
zażalenia ubezpieczonego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 20 października 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z
dnia 20 października 2015 r. odrzucił skargę kasacyjną ubezpieczonego S. P.
wniesioną od wyroku tegoż Sądu z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie o emeryturę.
Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wskazał, że w ustawowym terminie wpłynęła
skarga kasacyjna ubezpieczonego, która zawierała braki formalne. Wobec tego
pełnomocnik ubezpieczonego na podstawie art. 3986
§ 1 k.p.c. został zobowiązany
do uzupełnienia braków formalnych skargi poprzez złożenie pełnomocnictwa wraz z
odpisami oraz dwóch odpisów skargi kasacyjnej pod rygorem odrzucenia skargi.
Powyższe braki, mimo prawidłowo doręczonego pełnomocnikowi wezwania, nie
zostały w całości uzupełnione. W zakreślonym terminie pełnomocnik
2
ubezpieczonego złożył jedynie dwa odpisy skargi. Nie złożył pełnomocnictwa
obejmującego czynności przed Sądem Najwyższym. Sąd Apelacyjny stwierdził, że
ubezpieczony udzielił pełnomocnictwa adwokatowi A. K. do występowania „w
postępowaniu sądowym we wszystkich instancjach wraz z prawem substytucji”.
Oznacza to, że pełnomocnictwo obejmuje wyłącznie reprezentowanie
ubezpieczonego przed sądem pierwszej i drugiej instancji. Skarga kasacyjna jest
nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, nie stanowi kontynuacji postępowania przed
sądami powszechnymi. Z tego względu nie przedłożenie pełnomocnictwa do
występowania przed Sądem Najwyższym powoduje, że skarga kasacyjna na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. została odrzucona.
Zaskarżając to postanowienie w całości, pełnomocnik ubezpieczonego w
zażaleniu zarzucił:
1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 56 k.c., art. 60
k.c. polegającą na przyjęciu, że oświadczenie woli ubezpieczonego o
udzieleniu pełnomocnictwa „do reprezentowania w sprawie z zakresu
ubezpieczeń społecznych dotyczącej odwołania od decyzji organu
rentowego w sprawie o odmowie prawa do emerytury oraz występowania w
postępowaniu sądowym we wszystkich instancjach”, nie obejmuje
postępowania kasacyjnego, mimo że okoliczności jego złożenia, przepisy
ustawy, ustalone zwyczaje oraz zasady współżycia społecznego wskazują, iż
pełnomocnictwo udzielone przez ubezpieczonego miało charakter
procesowy i nie zostało w żaden sposób ograniczone, a zatem obejmowało
również uprawnienie do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej od
wyroku Sądu Apelacyjnego;
2) naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie
sprawy, a mianowicie art. 92 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. wobec
braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, w szczególności
treści oświadczenia ubezpieczonego przez przyjęcie, że wolą stron nie było
objęte pełnomocnictwo do postępowania kasacyjnego, mimo iż przepis art.
92 k.p.c. nakazuje, że przy ocenie zakresu umocowania do poszczególnych
czynności procesowych należy uwzględniać zarówno treść pełnomocnictwa,
jak i przepisy prawa cywilnego, co powinno prowadzić do wniosku, że
3
pełnomocnictwo udzielone przez ubezpieczonego obejmowało wszystkie
czynności w postępowaniu sądowym, jakich wymagał interes
ubezpieczonego w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego
odmawiającej prawa do emerytury.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy Sądowi Apelacyjnemu.
Skarżący podniósł, że w rozpoznawanej sprawie, aby dokonać oceny treści
oświadczenia woli należy odwołać się do przepisów art. 56 k.c., art. 60 k.c., art. 65
k.c. Natomiast Sąd Apelacyjny nie rozważył wszechstronnie treści oświadczenia
ubezpieczonego ograniczając się do oceny pojęcia prawnego instancyjności
postępowania i stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uchwale składu
siedmiu sędziów z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07 (OSNC 2008 nr 11, poz.
122), które odnosi się przede wszystkim do kwestii zwolnienia od kosztów
sądowych i pośrednio dotyczy wykładni art. 91 k.p.c. Dodatkowo skarżący zarzucił,
że nie został mu doręczony odpis zarządzenia, a jedynie wezwanie, z którego nie
wynikało jakie pełnomocnictwo powinno zostać złożone.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne. Odnosząc się do braku pełnomocnictwa
obejmującego umocowanie do wniesienia skargi kasacyjnej należy zauważyć, że
postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym nie jest kontynuacją
wcześniejszych postępowań i dotyczy nowej sprawy wszczętej przez wniesienie
skargi kasacyjnej, podczas gdy postępowanie w sprawie kończy się z chwilą
uprawomocnienia orzeczenia sądu drugiej instancji (por. postanowienie Sądu
Najwyższego: z dnia 18 marca 2015 r., I CZ 5/15, LEX nr 1677163; z dnia 20
stycznia 2015 r., V CZ 93/15, LEX nr 1646406; z dnia 10 stycznia 2014 r., I CZ
105/13, LEX nr 1415497). Pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje z samego
prawa - tj. art. 91 k.p.c. - umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i udziału w
postępowaniu kasacyjnym (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. akt III CZP 142/07, OSNC 2008 nr 11,
poz. 122).
4
Z treści pełnomocnictwa przedstawionego przez pełnomocnika
ubezpieczonego wynika, że obejmuje ono umocowanie do reprezentowania
mocodawcy „w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczącej odwołania
od decyzji organu rentowego w sprawie o odmowie prawa do emerytury oraz
występowania w postępowaniu sądowym we wszystkich instancjach”.
Pełnomocnictwo to nie wykracza więc poza zakres pełnomocnictwa procesowego z
art. 91 k.p.c. A zatem nie stanowi pełnomocnictwa szerszego, które należy oceniać
- zgodnie z art. 92 k.p.c. - według jego treści oraz przepisów prawa cywilnego.
Wyraźne wskazanie w treści pełnomocnictwa, że obejmuje ono reprezentowanie
mocodawcy w konkretnej sprawie oraz występowanie w postępowaniu sądowym
we wszystkich instancjach oznacza, że pełnomocnictwo to dotyczy tylko
postępowań przed sądami powszechnymi, z prawem wnoszenia zwykłych środków
zaskarżenia. Skoro pełnomocnictwo obejmuje umocowanie do reprezentowania
mocodawcy w postępowaniu sądowym we wszystkich instancjach, to znaczy, że
pełnomocnik nie jest uprawniony do wykonywania wszystkich czynności, które są
potrzebne do występowania przed wszystkimi sądami, w tym do wniesienia skargi
kasacyjnej wszczynającej postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym. Jest
uprawniony wyłącznie do podejmowania czynności przed sądem pierwszej i drugiej
instancji. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się bowiem
jednolicie, że skarga kasacyjna sporządzona przez adwokata (radcę prawnego),
którego pełnomocnictwo było ograniczone do występowania przed sądami we
wszystkich instancjach, podlega odrzuceniu jeżeli brak właściwego umocowania nie
zostanie uzupełniony przez dołączenie pełnomocnictwa do wniesienia skargi
kasacyjnej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2013 r., III UZ
11/13, LEX nr 1555721 oraz z dnia 18 marca 2011 r., III CZ 66/10, OSNC-ZD 2012
nr 1, poz. 19).
Odnosząc się z kolei do redakcji i podstawy prawnej zarządzenia, na
podstawie którego pełnomocnik ubezpieczonego został wezwany do uzupełnienia
braków formalnych skargi kasacyjnej, skonstatować należy, że w judykaturze
utrwalony jest pogląd, iż brak formalny pisma procesowego w postaci niedołączenia
pełnomocnictwa dla adwokata lub radcy prawnego, który sporządził to pismo i
wniósł do sądu, stanowi brak formalny pisma procesowego (art. 126 § 3 k.p.c.)
5
podlegający usunięciu przez wezwanie do złożenia pełnomocnictwa (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 maja 1998 r., II UZ 30/98, OSNP 1999
nr 16, poz. 530; z dnia 19 listopada 1998 r. III CZ 133/98, OSNC 1999 nr 4, poz. 86;
z dnia 1 czerwca 1999 r., II UZ 61/99, OSNP 2000 nr 20, poz. 770 czy też z dnia 23
czerwca 2009 r. III UZ 4/09, OSNP 2011 nr 5-6, poz. 87). Czyniąc tak, Sąd drugiej
instancji dopełnił zatem ciążących na nim obowiązków słusznie uznając, że skoro
autorem skargi kasacyjnej był adwokat, to czytelne dla niego jest wezwanie
przewodniczącego wydziału „do uzupełnienia braków formalnych skargi kasacyjnej
poprzez złożenie pełnomocnictwa”.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c. w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
kc
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13