V KK 135/16
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:30-05-2016
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 135/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 maja 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński
SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie M. B. i S. S.
skazanych z art. 284 § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu odbytym w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 24 maja 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w G.
z dnia 28 lutego 2013 r.
uchyla wyrok w zaskarżonej części, orzekającej o zasądzeniu od
M. B. i S. S. solidarnie kwoty 70.500 zł wraz ustawowymi
odsetkami od dnia 4 lutego 2013 r. na rzecz Z. M. (pkt. 2 wyroku)
oraz o solidarnym zasądzeniu od nich wpisu sądowego od
uwzględnionego powództwa (w pkt.4).
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 28 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy w G. uznał M. B. i S. S. za
winnych tego, że w okresie od dnia 10 marca 2011 r. do dnia 8 listopada 2011 r.
przywłaszczyli powierzone im 70.500 zł przekazane im przez Z. M., tj. występku z
art. 284 § 2 k.k., i za to wymierzył im kary po 10 miesięcy pozbawienia wolności,
przy czym wykonanie tej kary warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby (pkt 1
wyroku). Ponadto na podstawie art. 415 § 1 k.p.k. zasądził solidarnie od
oskarżonych M. B. i S. S. na rzecz Z. M. kwotę 70.500 zł wraz z ustawowymi
odsetkami począwszy od 4.02.2013 r. (pkt 2 wyroku). Dodatkowo na podstawie art.
72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonych M. B. i S. S. do naprawienia szkody
wyrządzonej przestępstwem przez zapłacenie na rzecz Z. M. wskazanej kwoty
70.500 zł – w terminie 18 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.
Wyrok powyższy nie został zaskarżony i uprawomocnił się.
Obecnie, Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny wniósł w trybie art.
521 k.p.k. kasację na korzyść skazanych, zarzucając wyrokowi Sądu Rejonowego
„rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa
procesowego - art. 415 § 1 i § 7 k.p.k. (obowiązujących w dacie orzekania),
polegające na uwzględnieniu powództwa cywilnego i zasądzeniu od oskarżonych
na rzecz pokrzywdzonego - na podstawie art. 415 § 1 k.p.k. - kwoty 70.500 zł wraz
z ustawowymi odsetkami, w sytuacji gdy zgodnie z treścią art. 415 § 7 k.p.k.
uwzględnienie powództwa cywilnego było niedopuszczalne, albowiem jednocześnie
tym samym wyrokiem sąd orzekł wobec oskarżonych - na podstawie art. 72 § 2 k.k.
obowiązek naprawienia szkody przez zapłacenie pokrzywdzonemu kwoty 70.500
zł”.
Podnosząc powyższy zarzut, Minister Sprawiedliwości - Prokurator
Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się zasadna w stopniu umożliwiającym jej rozpoznanie na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Rację ma Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny, że w niniejszej
sprawie doszło do rażącego naruszenia dyspozycji art. 415 § 1 i § 7 k.p.k. – w
brzemieniu obowiązującym między dniem 1 lipca 2003 r. a dniem 30 czerwca
2015r. W czasie orzekania w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy, ustawa
3
procesowa zawierała regulacje ustanawiające możliwość rozpoznania, w ramach
postępowania karnego, także powództwa cywilnego dotyczącego szkody lub
krzywdy wyrządzonej przestępstwem będącym przedmiotem tegoż postępowania.
Jednakże, w celu zapobieżenia bezpodstawnemu, wielokrotnemu obciążaniu osób
oskarżonych o przestępstwo powodujące szkodę lub krzywdę, różnymi
podlegającymi wykonaniu rozstrzygnięciami sądowymi, ustawodawca wprowadził
do procedury karnej tzw. klauzule antykumulacyjne. Reguła opisana w art. 415 § 7
k.p.k. zapobiegała właśnie gromadzeniu tytułów wykonawczych dotyczących tego
samego roszczenia. Dotyczyła ona także samego postępowania karnego.
Wskazany przepis wyraźnie zakazywał w tym postępowaniu uwzględniania
powództwa cywilnego w przypadku, gdy sąd orzekał obowiązek naprawienia
szkody, czy to jako środek karny, czy to probacyjny.
Analiza akt niniejszej sprawy (a właściwie już samej tylko sentencji wyroku)
prowadzi do przekonania, że sąd a quo rażąco naruszył przepis art. 415 § 7 k.p.k.
przez jego niezastosowanie. Rezultatem tego zaniechania było dwukrotne
orzeczenie obowiązku restytucji tej samej kwoty pieniężnej, czyli przywłaszczonych
70.500 zł.
W stwierdzonej sytuacji należało, zgodnie z wnioskiem kasacji, uchylić wyrok
w zaskarżonej części, tj. w punkcie orzekającym o uwzględnieniu powództwa
cywilnego, a w konsekwencji powyższego, w części rozstrzygającej o zasądzeniu
wpisu od uwzględnionego powództwa.
kc
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 maja 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący)
SSN Andrzej Ryński
SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)
Protokolant Katarzyna Wełpa
w sprawie M. B. i S. S.
skazanych z art. 284 § 2 k.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu odbytym w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 24 maja 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego
od wyroku Sądu Rejonowego w G.
z dnia 28 lutego 2013 r.
uchyla wyrok w zaskarżonej części, orzekającej o zasądzeniu od
M. B. i S. S. solidarnie kwoty 70.500 zł wraz ustawowymi
odsetkami od dnia 4 lutego 2013 r. na rzecz Z. M. (pkt. 2 wyroku)
oraz o solidarnym zasądzeniu od nich wpisu sądowego od
uwzględnionego powództwa (w pkt.4).
UZASADNIENIE
2
Wyrokiem z dnia 28 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy w G. uznał M. B. i S. S. za
winnych tego, że w okresie od dnia 10 marca 2011 r. do dnia 8 listopada 2011 r.
przywłaszczyli powierzone im 70.500 zł przekazane im przez Z. M., tj. występku z
art. 284 § 2 k.k., i za to wymierzył im kary po 10 miesięcy pozbawienia wolności,
przy czym wykonanie tej kary warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby (pkt 1
wyroku). Ponadto na podstawie art. 415 § 1 k.p.k. zasądził solidarnie od
oskarżonych M. B. i S. S. na rzecz Z. M. kwotę 70.500 zł wraz z ustawowymi
odsetkami począwszy od 4.02.2013 r. (pkt 2 wyroku). Dodatkowo na podstawie art.
72 § 2 k.k. zobowiązał oskarżonych M. B. i S. S. do naprawienia szkody
wyrządzonej przestępstwem przez zapłacenie na rzecz Z. M. wskazanej kwoty
70.500 zł – w terminie 18 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.
Wyrok powyższy nie został zaskarżony i uprawomocnił się.
Obecnie, Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny wniósł w trybie art.
521 k.p.k. kasację na korzyść skazanych, zarzucając wyrokowi Sądu Rejonowego
„rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa
procesowego - art. 415 § 1 i § 7 k.p.k. (obowiązujących w dacie orzekania),
polegające na uwzględnieniu powództwa cywilnego i zasądzeniu od oskarżonych
na rzecz pokrzywdzonego - na podstawie art. 415 § 1 k.p.k. - kwoty 70.500 zł wraz
z ustawowymi odsetkami, w sytuacji gdy zgodnie z treścią art. 415 § 7 k.p.k.
uwzględnienie powództwa cywilnego było niedopuszczalne, albowiem jednocześnie
tym samym wyrokiem sąd orzekł wobec oskarżonych - na podstawie art. 72 § 2 k.k.
obowiązek naprawienia szkody przez zapłacenie pokrzywdzonemu kwoty 70.500
zł”.
Podnosząc powyższy zarzut, Minister Sprawiedliwości - Prokurator
Generalny wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja okazała się zasadna w stopniu umożliwiającym jej rozpoznanie na
posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Rację ma Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny, że w niniejszej
sprawie doszło do rażącego naruszenia dyspozycji art. 415 § 1 i § 7 k.p.k. – w
brzemieniu obowiązującym między dniem 1 lipca 2003 r. a dniem 30 czerwca
2015r. W czasie orzekania w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy, ustawa
3
procesowa zawierała regulacje ustanawiające możliwość rozpoznania, w ramach
postępowania karnego, także powództwa cywilnego dotyczącego szkody lub
krzywdy wyrządzonej przestępstwem będącym przedmiotem tegoż postępowania.
Jednakże, w celu zapobieżenia bezpodstawnemu, wielokrotnemu obciążaniu osób
oskarżonych o przestępstwo powodujące szkodę lub krzywdę, różnymi
podlegającymi wykonaniu rozstrzygnięciami sądowymi, ustawodawca wprowadził
do procedury karnej tzw. klauzule antykumulacyjne. Reguła opisana w art. 415 § 7
k.p.k. zapobiegała właśnie gromadzeniu tytułów wykonawczych dotyczących tego
samego roszczenia. Dotyczyła ona także samego postępowania karnego.
Wskazany przepis wyraźnie zakazywał w tym postępowaniu uwzględniania
powództwa cywilnego w przypadku, gdy sąd orzekał obowiązek naprawienia
szkody, czy to jako środek karny, czy to probacyjny.
Analiza akt niniejszej sprawy (a właściwie już samej tylko sentencji wyroku)
prowadzi do przekonania, że sąd a quo rażąco naruszył przepis art. 415 § 7 k.p.k.
przez jego niezastosowanie. Rezultatem tego zaniechania było dwukrotne
orzeczenie obowiązku restytucji tej samej kwoty pieniężnej, czyli przywłaszczonych
70.500 zł.
W stwierdzonej sytuacji należało, zgodnie z wnioskiem kasacji, uchylić wyrok
w zaskarżonej części, tj. w punkcie orzekającym o uwzględnieniu powództwa
cywilnego, a w konsekwencji powyższego, w części rozstrzygającej o zasądzeniu
wpisu od uwzględnionego powództwa.
kc