Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WA 4/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 czerwca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Bogdan Rychlicki (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Steckiewicz
SSN Andrzej Tomczyk
Protokolant : Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej ppłk. Kazimierza Haładaja
w sprawie mjr. rez. Z. Z. oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., po
rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 2 czerwca 2016 r., apelacji
wniesionej przez prokuratora, na niekorzyść od wyroku Wojskowego Sądu
Okręgowego w W. z dnia 23 listopada 2015 r.,
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;
2. kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb
Państwa.
UZASADNIENIE
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 23 listopada 2015 r.,
So. …/12, uniewinnił mjr. rez. Z. Z. od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa
określonego w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., a polegającego na tym, że w
okresie od 1 grudnia 2009 r. do 18 marca 2011 r. w O., pełniąc zawodową służbę
2
wojskową na stanowisku Zastępcy Szefa Delegatury Wojskowego Dozoru
Technicznego w O., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla siebie w postaci
pieniędzy, doprowadził organ finansowy JW […] do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem w łącznej kwocie 15.345,65 zł za pomocą wprowadzenia w błąd w ten
sposób, że w poleceniach wyjazdu służbowego, w 75 przypadkach opisanych w
akcie oskarżenia, podróży służbowej do wskazanych tam miejscowości swoim
samochodem nie odbył, bądź odbył je tylko częściowo.
Sąd pierwszej instancji ustalił m.in., że oskarżony w okresie od 1 grudnia
2009 r. do 18 marca 2011 r. przedłożył w organach finansowych JW […] polecenia
wyjazdów służbowych oraz karty ewidencji przebiegu samochodu osobowego marki
Toyota, w których wskazywał czas, miejscowości, do których odbył podróż
służbową, a także ilość przejechanych kilometrów. Na tej podstawie sekcja
finansowa JW […] dokonywała wypłaty należności za odbyte przez oskarżonego
podróże służbowe, zgodnie z umową zawartą pomiędzy nim a Dowódcą JW […] na
użytkowanie do tego celu prywatnego samochodu. Z tego też tytułu otrzymał on
zwrot kosztów za odbyte 75 podróży służbowych według tras określonych w
rozkazach wyjazdu na terenie województw: kujawsko-pomorskiego, warmińsko-
mazurskiego i podlaskiego. Ponadto ustalono, że mjr rez. Z. Z. posiadał i użytkował
trzy telefony komórkowe, w tym dwa prywatne o nr.: […] oraz telefon służbowy o nr.
[…].
W toku postępowania sądowego przesłuchano wszystkich świadków, których
zeznania zawnioskowano do odczytania na rozprawie sądowej. Na rozprawie w
dniu 24 marca 2015 r., na podstawie art. 193 § 1 k.p.k., art. 194 k.p.k. i art. 200
k.p.k. dopuszczono dowód z opinii biegłego z zakresu techniki telekomunikacyjnej i
teleinformatycznej z Instytutu Badań Ekspertyz Kryminalistycznych celem
dokonania analizy danych dostarczonych w postępowaniu przygotowawczym przez
operatorów sieci komórkowych: „Orange”, „T – mobile” oraz „Plus” w zakresie
czasu i miejsca logowania numerów telefonów użytkowanych przez mjr. rez. Z. Z., tj.
numerów: […], w trakcie odbywania przez niego podróży służbowych w kolejności
wymienionej w przedstawianym mu zarzucie i odpowiedzi na pytania zawarte w
3
tymże postanowieniu (k. 2155). Podczas rozprawy sądowej w dniu 8 października
2015 r. powołany biegły podtrzymał w całości swoją opinię i wnioski w niej zawarte,
w szczególności wskazał, że brak logowania się telefonu nie oznacza, że dany
telefon nie był przemieszczany, albowiem mógł być on nieużywany lub wyłączony
(por. lit. d) wniosków opinii – k. 2219).
Sąd pierwszej instancji, oceniając materiał dowodowy, wywiódł, że
oskarżony odbył wszystkie podróże służbowe, o których mowa w akcie oskarżenia.
Za tą oceną przemawiały zeznania świadków, którzy potwierdzili fakt pobytu
oskarżonego w danej miejscowości i wykonywania przez niego czynności
służbowych. Natomiast okoliczności nielogowania się określonych numerów
telefonów oskarżonego w miejscach, w których oskarżony powinien przebywać nie
mogą stanowić dowodu na to, że oskarżony nie przebywał w tym miejscu. W tej
części dowodów Sąd wskazał na to, że niektóre telefony mogły być użytkowane
przez członków jego rodziny, bądź mógł być on nieużywany lub wyłączony, co
znajduje potwierdzenie w opinii biegłego, którą Sąd ocenił jako zupełną i jasną. W
tej sytuacji wynikające z zaprezentowanej oceny materiału dowodowego
wątpliwości, o których mowa w art. 5 § 2 k.p.k., Sąd rozstrzygnął na korzyść
oskarżonego i uniewinnił go od zarzucanego mu przestępstwa.
Apelację od tego wyroku na niekorzyść oskarżonego wniósł prokurator
Wojskowej Prokuratury Garnizonowej. Zaskarżając wyrok w całości na podstawie
art. 427 § 1 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 k.p.k., zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych
przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, a polegający na
uznaniu, że zgromadzony w sprawie materiał dowody nie jest wystarczający do
uznania, że oskarżony nie odbył podróży służbowej w sposób jaki zadeklarował w
poleceniach wyjazdu służbowego przedkładanych do rozliczenia w JW. […],
podczas gdy prawidłowa ocena zebranych w sprawie dowodów w postaci zeznań
świadków, opinii biegłego, dokumentacji oraz wyjaśnień oskarżonego prowadzą do
wniosku, że podróże, o których mowa w poleceniach wyjazdu służbowego
oskarżonego nie odbyły się lub odbyły się tylko częściowo. Skarżący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
sądowi pierwszej instancji.
4
W uzasadnieniu apelacji prokurator nie zgadza się z twierdzeniem Sądu, że
opinia biegłego nie jest kategoryczna, a zatem nie ma żadnych przesłanek, które by
uznawały tę opinię za jasną i pełną. Skarżący sugeruje, że w tym przypadku Sąd
powinien podjąć czynność dowodową, o której mowa w art. 201 k.p.k. Skarżący
dalej kontestuje prawidłowość oceny zebranego materiału dowodowego, w tym
zeznań świadków, żony oskarżonego oraz jego krewnych w zakresie korzystania
przez nich z telefonów komórkowych należących do oskarżonego. Wskazuje
również, że oskarżony posiadał również telefon o nr. 668 427 718, który nie
stanowił bezpośrednio podstawy ustaleń, w jakich miejscach przebywał oskarżony,
ale okoliczności jego logowania wskazywały na to, że był użytkowany przez
najbliższych członków rodziny w T. i jego okolicach. Skarżący akcentuje też, że z
uwagi na wykonywane przez mjr. Z. Z. czynności służbowe w miejscach jego
pobytu nie sposób uznać, że w tych miejscach ([…]) mogli przebywać jego krewni.
Ponadto autor środka odwoławczego podniósł nieprawidłowości związane z
rozpoczęciem i zakończeniem podróży służbowych oskarżonego, które
doprowadziły do poświadczenia nieprawdy w dokumentach przedkładanych przez
oskarżonego w JW […].
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Apelacja nie jest zasadna, a podniesiony w niej zarzut jest chybiony. Na
wstępie należy jednak przypomnieć, że błąd w ustaleniach faktycznych, o których
mowa w art. 438 pkt 3 k.p.k., to de facto błąd w logicznej ocenie zgromadzonego
materiału dowodowego poprzez wyprowadzenie przez Sąd orzekający błędnych
wniosków. Z kolei zarzut co do błędu w ustaleniach faktycznych (…) winien odnosić
się do oceny wniosków, które nie odpowiadają prawidłowości logicznego
rozumowania, a przez to nie może sprowadzać się do polemiki z ustaleniami Sądu
(por. wyrok SN z dnia 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 1995, poz. 84,
wyrok SN z dnia 22 stycznia 1975 r., I KR 197/74, OSNKW 1975, z. 5, poz. 58).
Przenosząc powyższe poglądy na grunt niniejszej sprawy należało stwierdzić,
że wywody skarżącego polegające generalnie na kontestowaniu procedowania
Sądu pierwszej instancji (przeprowadzenie przez sąd dowodu z opinii biegłego i
ocena tej opinii), deprecjonowaniu zeznań przesłuchanych w sprawie świadków
5
(przez podawanie w wątpliwość ich relacji co do faktu pobytu oskarżonego w
miejscach służbowych), wykazywanie luk w materiale dowodowym (pozostające
poza oceną sądu okoliczności użytkowania telefonu o nr. […]) de facto są li tylko
polemiką skarżącego z prawidłową oceną dowodów przeprowadzonych przez Sąd
pierwszej instancji. Zdziwienie musi budzić kategoryczność wywodów skarżącego
w zakresie błędnej oceny opinii biegłego przez Sąd pierwszej instancji w sytuacji,
gdy organ prowadzący postępowanie przygotowawcze zaniechał dokonania tej
czynności procesowej, poprzestając na notatkach organów Żandarmerii Wojskowej,
zaś kierując akt oskarżenia do Sądu wniósł o odczytanie zeznań zawnioskowanych
świadków, którzy byli przesłuchiwani na okoliczności związane z pobytem
oskarżonego wykonującego określone obowiązki służbowe. Wreszcie w toku
postępowania sądowego prokurator nie wnosił o przeprowadzenie opinii przez
innego biegłego zważywszy na uwarunkowania, które miałyby uzasadniać
zastosowanie art. 201 k.p.k. Wskazać też należało, że sygnalizowany w
uzasadnieniu apelacji numer telefonu komórkowego […], będącego w posiadaniu
oskarżonego, nie był objęty zarzutem oskarżenia, a to, że telefon ten logował się w
określonych miejscach, nie może stanowić dowodu przeciwnego wyjaśnieniom
oskarżonego. Natomiast, jeżeli chodzi o sposób „rozliczania przez oskarżonego
podróży służbowej”, to, jak wynika z zeznań świadka płk. I. P. (przełożonego
oskarżonego), złożonych na rozprawie w dniu 23 października 2015 r., akceptował
on postępowanie oskarżonego w tym zakresie. W szczególności za prawidłowe
uznał on, że oskarżony po zakończeniu czynności służbowych (piątek), nie
powracał do miejsca pełnienia służby w […], lecz udawał się do miejsca stałego
zamieszkania w […]. Mjr rez. Z. w dokumentacji stanowiącej podstawę rozliczenia
podróży służbowej nie wykazywał tej okoliczności i nie pobierał za to należności
pieniężnych.
W podsumowaniu należało stwierdzić, że sąd pierwszej instancji nie dopuścił
się żadnego błędu w logicznej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego i
wnioski swoje w tym zakresie całościowo uzasadnił, czyniąc zadość wymogom art.
7 k.p.k.
6
W tej sytuacji należało nie uwzględnić apelacji prokuratora i zaskarżony
wyrok utrzymać w mocy.
O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie
art. 636 § 1 k.p.k.
kc