Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KK 198/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 czerwca 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Dołhy (przewodniczący)
SSN Józef Szewczyk (sprawozdawca)
SSN Dariusz Świecki
Protokolant Łukasz Biernacki
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w sprawie D. C.
ukaranego z art. 119 § 1 k.w.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 22 czerwca 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich na korzyść
od wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w L.
z dnia 27 sierpnia 2015 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Rejonowemu w L. do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
W dniu 24 sierpnia 2015 r. Komenda Powiatowa Policji w Ł. skierowała do
Sądu Rejonowego w L. wniosek o ukaranie D. C. za to, że w dniu 23 lipca 2015 r.
między godziną 17:20 – 20:40 w miejscowości S. […], gm. P., woj. […], z pojazdu
marki Opel Frontera o nr rej. […] dokonał kradzieży szklanej wkładki lusterka
lewego zewnętrznego powodując straty w wysokości 50 zł na szkodę J. S., tj. o
wykroczenie z art. 119 § 1 k.w.
2
Wyrokiem nakazowym z dnia 27 sierpnia 2015 r. Sąd Rejonowy w L. uznał
D. C. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 119 § 1 k.w. i za to
skazał go na karę grzywny w wysokości 300 zł.
Sprzeciw od powyższego wyroku nakazowego wniósł D. C.
Zarządzeniem z dnia 22 września 2015 r. Zastępca Przewodniczącego III
Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w L. na podstawie art. 94 § 1 k.p.w. w zw. z
art. 506 § 1 i 3 k.p.k. odmówił przyjęcia sprzeciwu złożonego przez obwinionego z
uwagi na fakt wniesienia go po terminie.
Wyrok nakazowy z dnia 27 sierpnia 2015 r. uprawomocnił się w dniu 16
września 2015 r.
Od powyższego wyroku nakazowego kasację na korzyść D. C. wniósł
Rzecznik Praw Obywatelskich, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść
wyroku naruszenie prawa procesowego, tj. art. 93 § 2 k.p.w., mogące mieć istotny
wpływ na jego treść, polegające na przyjęciu, że okoliczności przypisanego
ukaranemu czynu i jego wina nie budzą wątpliwości, co w konsekwencji
doprowadziło do wydania wyroku nakazowego podczas, gdy w świetle dowodów
dołączonych do wniosku o ukaranie zarówno wina jak i okoliczności czynu
zarzucanego obwinionemu budziły poważne wątpliwości, co winno skutkować
skierowaniem sprawy do rozpoznania na rozprawie w celu wyjaśnienia wszystkich
istotnych dla merytorycznego rozstrzygnięcia okoliczności.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu w L. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Rzecznika Praw Obywatelskich jest oczywiście zasadna.
Zgodnie z art. 93 § 2 k.p.w. „orzekanie w postępowaniu nakazowym może
nastąpić, jeżeli okoliczności czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości”. Brak
wskazanych wątpliwości oznacza, że nie ma ich zarówno odnośnie sprawstwa
danego czynu, jak i winy obwinionego, z uwzględnieniem zarówno jego wyjaśnień,
jak i innych dowodów przeprowadzonych w toku czynności wyjaśniających.
Przesłanka ta w przedmiotowej sprawie nie została spełniona. Dowody
dołączone do wniosku o ukaranie nie wskazywały jednoznacznie na to, że D. C.
3
można przypisać popełnienie wykroczenia określonego w art. 119 § 1 k.w., w tym
by okoliczności czynu i wina obwinionego nie budziły wątpliwości.
Jak bowiem wynika z akt sprawy, w toku czynności wyjaśniających w
przedmiotowej sprawie przesłuchano trzech świadków: J. S. – pokrzywdzonego
oraz K. C. i T.P. – odpowiednio żonę i teściową obwinionego. Zeznania tych
świadków pozostają w sprzeczności, co do okoliczności o kluczowym znaczeniu dla
rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a mianowicie co do tego czy w dniu 23 lipca 2015
r. doszło do kradzieży szklanej wkładki lusterka lewego zewnętrznego w pojeździe
marki Opel Frontera o nr rej. […] oraz kto tej kradzieży dokonał.
Obwiniony D. C. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu
wykroczenia i wyjaśnił, że w dniu 23 lipca 2015 r. był wprawdzie wraz z żoną na
posesji w miejscowości S., lecz jedynie po to, by wyładować z przyczepki swojego
pojazdu słomę i zabrać z budynku mieszkalnego spawarkę. W tym czasie na
terenie posesji była również teściowa obwinionego T. P. oraz pokrzywdzony J. S.,
który przez cały czas obserwował obwinionego. Obwiniony poinformował również,
że w chwili obecnej toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności
nieruchomości położonej w miejscowości S., której współwłaścicielką jest jego
żona.
Podany przez obwinionego opis przebiegu zdarzenia znalazł potwierdzenie
w zeznaniach świadków K. C. i T. P.
Już tylko w powyżej zaprezentowanym zakresie materiał dowodowy
rozpoznawanej sprawy dawał podstawy do powzięcia przez Sąd Rejonowy
wątpliwości, co do okoliczności związanych ze sprawstwem i winą obwinionego D.
C. Orzekanie w trybie nakazowym jest zaś możliwe jedynie wtedy, gdy okoliczności
czynu i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Podkreślić przy tym należy – na
co wskazuje się zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w doktrynie - że
nie należy orzekać wyrokiem nakazowym w sytuacji, gdy obwiniony nie przyznaje
się do winy i przedstawia odmiennie okoliczności zdarzenia (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 23 września 2009 r., IV KK 60/09, LEX nr 524058 i wskazane
tam piśmiennictwo).
W konsekwencji uznać należy, że w sprawie brak było wystarczających
przesłanek do wydania wobec D. C. wyroku w trybie nakazowym, gdyż koniecznym
4
było przeprowadzenie przez Sąd postępowania weryfikującego trafność wniosku o
ukaranie, w tym w drodze bezpośredniego zetknięcia się z dowodami, co jest
możliwe dopiero na rozprawie.
W świetle powyższych uwag podzielić należy stanowisko Rzecznika Praw
Obywatelskich, że wydając w dniu 27 sierpnia 2015 r. wyrok nakazowy, Sąd
Rejonowy w L. rażąco naruszył przepis art. 93 § 2 k.p.w., gdyż w świetle dowodów
dołączonych do wniosku o ukaranie, wina i okoliczności czynu zarzucanego D. C.
budziły wątpliwości, przy czym naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na treść
zapadłego wyroku. Nie można bowiem wykluczyć, że przeprowadzenie
postępowania w postępowaniu zwyczajnym, umożliwiającego przeprowadzenie
dowodów podanych we wniosku o ukaranie, jak również innych, możliwych do
przeprowadzenia przed Sądem Rejonowym w sposób bezpośredni, mogłoby
doprowadzić do innego rozstrzygnięcia sprawy.
W konsekwencji Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego
w L. i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Kierując się powyższą argumentacją Sąd Najwyższy orzekł, jak w części
dyspozytywnej wyroku.
eb