V CSK 667/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:01-06-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I PZ 54/97 I PZ 67/98 II CSK 389/08 II CZ 35/01 III CZP 49/00 III CZP 79/02 SK 12/99 V CSK 3/05 I PK 306/02 II CZ 178/99
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 667/13
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku R. H.
przy uczestnictwie T. S.A. w K.
o ustanowienie służebności przesyłu,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 lipca 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ś.
z dnia 2 lipca 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 2 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w Ś. oddalił apelację
wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Ś. oddalającego wniosek o
ustanowienie służebności przesyłu. Zaskarżając postanowienie w całości,
pełnomocnik wnioskodawcy wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
oparł na przesłance przewidzianej w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia
funkcjonującym na rzecz państwa, a więc w interesie publicznym. Stoi ona przede
wszystkim na straży wykonywania prawa oraz jego jednolitej wykładni. Interes
prywatny uwzględnia zaś tylko na tyle, na ile może się on stać podłożem
zaspokojenia interesu ogólnego. Sąd Najwyższy już w okresie obowiązywania
kasacji, będącej zwyczajnym środkiem odwoławczym, podkreślał, że podstawowym
celem postępowania kasacyjnego jest ochrona interesu publicznego przez
zapewnienie jednolitości wykładni oraz wkład Sądu Najwyższego w rozwój prawa
i jursprudencji (postanowienie z dnia 4 lutego 2000 r., II CZ 178/99, OSNC 2000,
nr 7-8, poz. 147).
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Cel wymagania
przewidzianego w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. może być zatem osiągnięty jedynie
przez powołanie i uzasadnienie istnienia przesłanek umożliwiających realizację
publicznoprawnych funkcji skargi kasacyjnej. Tylko na tych przesłankach Sąd
Najwyższy może oprzeć rozstrzygnięcie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania. Dopuszczenie i rozpoznanie skargi kasacyjnej
ustrojowo i procesowo jest uzasadnione jedynie w tych sprawach, w których mogą
być zrealizowane jej funkcje publicznoprawne.
Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę kasacyjną, nie jest trzecią instancją
sądową. Sąd kasacyjny nie sądzi sprawy, lecz rozpoznaje skargę kasacyjną
3
w interesie publicznym, wyjaśniając istotne zagadnienie prawne, dokonując
wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów bądź usuwając z obrotu prawnego orzeczenia
wydane w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwe. Dlatego
nie każda skarga kasacyjna może być przyjęta do rozpoznania.
Ograniczenia środków zaskarżenia są znane współcześnie w różnych
ustawodawstwach. Są one zgodne z zaleceniami Rady Europy, które zmierzają do
ograniczenia liczby instancji oraz zezwalają na wprowadzenie środków
ograniczających dostęp do sądu najwyższego szczebla. W judykaturze Sądu
Najwyższego, odwołującej się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka, już w okresie obowiązywania kasacji zostało utrwalone stanowisko, iż
ograniczenie dostępności i dopuszczalności kasacji nie jest sprzeczne ani
z Konstytucją, ani z postanowieniami wiążących Polskę konwencji
międzynarodowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia
1998 r., I PZ 54/97, OSNAPUS 1999, nr 3, poz. 92, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 29 grudnia 1998 r., I PZ 67/98, OSNAPUS 2000, nr 2, poz. 65
oraz uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
17 stycznia 2001 r. III CZP 49/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 53). Takie stanowisko
wyraził również Trybunał Konstytucyjny (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK Zbiór Urzędowy 2000, nr 5, poz. 14).
W niniejszej sprawie nie występuje wskazane we wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania istotne zagadnienie prawne. Istotnym zagadnieniem
prawnym w rozmienieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. jest zagadnienie nowe,
nierozwiązane dotąd w orzecznictwie, którego rozstrzygnięcie może przyczynić się
do rozwoju prawa. Odwołanie się do tej przesłanki przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania wymaga – jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego –
sformułowania tego zagadnienia z przytoczeniem wiążących się z nim konkretnych
przepisów prawnych oraz przedstawienia argumentów świadczących o rozbieżnych
ocenach prawnych (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 maja 2001 r.,
II CZ 35/01, OSNC 2002 r., nr 1, poz. 11; z dnia 14 lutego 2003 r., I PK 306/02,
Wokanda 2004 r. Nr 7-8, poz. 51; z dnia 7 czerwca 2005 r., V CSK 3/05, nie publ.).
4
Rozumianemu w wyżej przedstawiony sposób istotnemu zagadnieniu
prawnemu nie opowiada składające się z sześciu pytań przedstawione przez
skarżącego zagadnienie prawne, w istocie zmierzające do zakwestionowania
ugruntowanego w judykaturze Sądu Najwyższego stanowiska, podzielanego
w orzecznictwie sądów powszechnych, że ustanowienie lub nabycie w drodze
zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu nie
wymaga oznaczenia nieruchomości władnącej. Pogląd ten wyrażony w uchwale
Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r., III CZP 79/02 (OSNC 2003, nr 11,
poz. 142), został potwierdzony w orzecznictwie Sąd Najwyższego po wejściu
w życie przepisów regulujących służebność przesyłu. Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08 (nie publ.) stwierdził, że
tak jak dla ustanowienia na rzecz przedsiębiorcy lub nabycia przez przedsiębiorcę
w drodze zasiedzenia służebności przesyłu, tak i dla ustanowienia na rzecz
przedsiębiorstwa lub nabycia przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia
służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu także
bezprzedmiotowe jest oznaczenie nieruchomości władnącej. Uzasadniając
omawianą przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, skarżący
przedstawił jego zdaniem racje przemawiające za istnieniem wskazanego
zagadnienia prawnego, jednakże zastosowana argumentacja nie przekonuje do
tezy, że przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest uzasadnione.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
eb
POSTANOWIENIE
Dnia 9 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku R. H.
przy uczestnictwie T. S.A. w K.
o ustanowienie służebności przesyłu,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 lipca 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Okręgowego w Ś.
z dnia 2 lipca 2013 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 2 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w Ś. oddalił apelację
wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Ś. oddalającego wniosek o
ustanowienie służebności przesyłu. Zaskarżając postanowienie w całości,
pełnomocnik wnioskodawcy wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
oparł na przesłance przewidzianej w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia
funkcjonującym na rzecz państwa, a więc w interesie publicznym. Stoi ona przede
wszystkim na straży wykonywania prawa oraz jego jednolitej wykładni. Interes
prywatny uwzględnia zaś tylko na tyle, na ile może się on stać podłożem
zaspokojenia interesu ogólnego. Sąd Najwyższy już w okresie obowiązywania
kasacji, będącej zwyczajnym środkiem odwoławczym, podkreślał, że podstawowym
celem postępowania kasacyjnego jest ochrona interesu publicznego przez
zapewnienie jednolitości wykładni oraz wkład Sądu Najwyższego w rozwój prawa
i jursprudencji (postanowienie z dnia 4 lutego 2000 r., II CZ 178/99, OSNC 2000,
nr 7-8, poz. 147).
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Cel wymagania
przewidzianego w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. może być zatem osiągnięty jedynie
przez powołanie i uzasadnienie istnienia przesłanek umożliwiających realizację
publicznoprawnych funkcji skargi kasacyjnej. Tylko na tych przesłankach Sąd
Najwyższy może oprzeć rozstrzygnięcie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi
kasacyjnej do rozpoznania. Dopuszczenie i rozpoznanie skargi kasacyjnej
ustrojowo i procesowo jest uzasadnione jedynie w tych sprawach, w których mogą
być zrealizowane jej funkcje publicznoprawne.
Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę kasacyjną, nie jest trzecią instancją
sądową. Sąd kasacyjny nie sądzi sprawy, lecz rozpoznaje skargę kasacyjną
3
w interesie publicznym, wyjaśniając istotne zagadnienie prawne, dokonując
wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących
rozbieżności w orzecznictwie sądów bądź usuwając z obrotu prawnego orzeczenia
wydane w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwe. Dlatego
nie każda skarga kasacyjna może być przyjęta do rozpoznania.
Ograniczenia środków zaskarżenia są znane współcześnie w różnych
ustawodawstwach. Są one zgodne z zaleceniami Rady Europy, które zmierzają do
ograniczenia liczby instancji oraz zezwalają na wprowadzenie środków
ograniczających dostęp do sądu najwyższego szczebla. W judykaturze Sądu
Najwyższego, odwołującej się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka, już w okresie obowiązywania kasacji zostało utrwalone stanowisko, iż
ograniczenie dostępności i dopuszczalności kasacji nie jest sprzeczne ani
z Konstytucją, ani z postanowieniami wiążących Polskę konwencji
międzynarodowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia
1998 r., I PZ 54/97, OSNAPUS 1999, nr 3, poz. 92, postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 29 grudnia 1998 r., I PZ 67/98, OSNAPUS 2000, nr 2, poz. 65
oraz uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
17 stycznia 2001 r. III CZP 49/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 53). Takie stanowisko
wyraził również Trybunał Konstytucyjny (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 10 lipca 2000 r., SK 12/99, OTK Zbiór Urzędowy 2000, nr 5, poz. 14).
W niniejszej sprawie nie występuje wskazane we wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania istotne zagadnienie prawne. Istotnym zagadnieniem
prawnym w rozmienieniu art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. jest zagadnienie nowe,
nierozwiązane dotąd w orzecznictwie, którego rozstrzygnięcie może przyczynić się
do rozwoju prawa. Odwołanie się do tej przesłanki przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania wymaga – jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego –
sformułowania tego zagadnienia z przytoczeniem wiążących się z nim konkretnych
przepisów prawnych oraz przedstawienia argumentów świadczących o rozbieżnych
ocenach prawnych (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 maja 2001 r.,
II CZ 35/01, OSNC 2002 r., nr 1, poz. 11; z dnia 14 lutego 2003 r., I PK 306/02,
Wokanda 2004 r. Nr 7-8, poz. 51; z dnia 7 czerwca 2005 r., V CSK 3/05, nie publ.).
4
Rozumianemu w wyżej przedstawiony sposób istotnemu zagadnieniu
prawnemu nie opowiada składające się z sześciu pytań przedstawione przez
skarżącego zagadnienie prawne, w istocie zmierzające do zakwestionowania
ugruntowanego w judykaturze Sądu Najwyższego stanowiska, podzielanego
w orzecznictwie sądów powszechnych, że ustanowienie lub nabycie w drodze
zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu nie
wymaga oznaczenia nieruchomości władnącej. Pogląd ten wyrażony w uchwale
Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r., III CZP 79/02 (OSNC 2003, nr 11,
poz. 142), został potwierdzony w orzecznictwie Sąd Najwyższego po wejściu
w życie przepisów regulujących służebność przesyłu. Sąd Najwyższy
w postanowieniu z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08 (nie publ.) stwierdził, że
tak jak dla ustanowienia na rzecz przedsiębiorcy lub nabycia przez przedsiębiorcę
w drodze zasiedzenia służebności przesyłu, tak i dla ustanowienia na rzecz
przedsiębiorstwa lub nabycia przez przedsiębiorstwo w drodze zasiedzenia
służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu także
bezprzedmiotowe jest oznaczenie nieruchomości władnącej. Uzasadniając
omawianą przesłankę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, skarżący
przedstawił jego zdaniem racje przemawiające za istnieniem wskazanego
zagadnienia prawnego, jednakże zastosowana argumentacja nie przekonuje do
tezy, że przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest uzasadnione.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
eb