Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 54/15
POSTANOWIENIE
Dnia 11 czerwca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Józef Iwulski
w sprawie z protestu A. K.
przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
przy udziale:
1) Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
2) Prokuratora Generalnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 11 czerwca 2015 r.,
postanawia:
pozostawić protest bez dalszego biegu
UZASADNIENIE
Pismem z dnia 28 maja 2015 r., A. K. wniósł do Sądu Najwyższego protest
wyborczy twierdząc, że w trakcie wyborów doszło do naruszenia przepisów
Kodeksu wyborczego, które - w jego ocenie - wypełniają znamiona przestępstwa
przeciwko wyborom.
Protestujący wskazał, że:
1. w trakcie kampanii wyborczej niektórzy kandydaci mieli do dyspozycji
środki finansowe na kampanię wyborczą z budżetu Państwa, podczas gdy inni nie
dysponowali takimi środkami, nadto kandydaci nie mieli równego dostępu do
mediów i reklam,
2
2. zdarzały się przypadki wielokrotnego głosowania przez niektórych
wyborców nie posiadających dowodu osobistego, którzy byli dopisywani do list
wyborczych na podstawie zaświadczeń w związku z rzekomą wymianą dowodów
osobistych,
3. występowały przypadki zorganizowanych głosowań przez ludzi
bezdomnych, co sugeruje, że mogli być zmotywowani do głosowania na
konkretnego kandydata,
4. osoby, które mieszkają i pracują w dużych miastach, a nie są tam
zameldowane, nie mogły wziąć udziału w głosowaniu, ponieważ procedura
dopisania na listę wyborczą jest bardzo uciążliwa,
5. kandydaci nie spełniali oczekiwań wyborców, gdyż przedstawiali
nieatrakcyjne programy polityczne.
W odpowiedzi na protest, Państwowa Komisja Wyborcza wskazała, że
przedstawione w proteście zarzuty co do (1) finansowania kampanii wyborczej
części kandydatów z budżetu państwa i nierównego dostępu kandydatów do
telewizji, (2) możliwości wielokrotnego głosowania na podstawie nowego dowodu
osobistego czy (3) głosowania przez osoby bezdomne są bezzasadne, zaś
wnoszący protest nie przedstawił dowodu ani nawet nie uprawdopodobnił, że miał
miejsce chociaż jeden przypadek naruszenia prawa. Komitety, które mają
zarejestrowanego kandydata, dysponują takim samym czasem antenowym na
emisję nieodpłatnych audycji wyborczych, a do Państwowej Komisji Wyborczej nie
dotarły żadne skargi komitetów wyborczych uczestniczących w wyborach w sprawie
naruszenia przepisów, dotyczących tej materii. Dokumentem umożliwiającym
stwierdzenie tożsamości, na podstawie którego obwodowa komisja wyborcza
obowiązana jest wydać głosującemu kartę do głosowania, jest każdy dokument ze
zdjęciem umożliwiający stwierdzenie tożsamości wyborcy, a nie tylko dowód
osobisty. Zakres danych wyborców umieszczonych w spisie wyborców umożliwia
bowiem stwierdzenie ich tożsamości bez konieczności urzędowego potwierdzenia
w tym dokumencie adresu zameldowania, czy zamieszkania. Należy przy tym
zauważyć, że również przed wprowadzeniem nowego wzoru dowodu osobistego,
który nie zawiera informacji o adresie zameldowania, możliwe było przedłożenie
obwodowej komisji wyborczej dokumentu niezawierającego takiej informacji, np.
3
paszportu. Rejestr wyborców jest stały, a nie prowadzony w związku z konkretnymi
wyborami lub referendum, zaś przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i
Kodeksu wyborczego nie uzależniają prawa wybierania od posiadania przez daną
osobę miejsca zamieszkania.
Natomiast zarzuty protestu co do (4) trudności w głosowaniu osób
zamieszkałych w innym miejscu niż adres zameldowania czy też (5) oceny osób
kandydujących w wyborach, nie spełniają wymogów określonych w art. 82 § 1
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 112, ze
zm.), winny więc być pozostawione bez dalszego biegu.
Prokurator Generalny zajmując stanowisko wobec zarzutów protestu,
wskazał, że część zarzutów sformułowanych w proteście wyborczym wniesionym
przez A. K. dotyczy wprawdzie przebiegu głosowania, lecz zostały one
sformułowane ogólnikowo, a na ich poparcie protestujący nie przedstawił, ani nie
wskazał żadnych dowodów. Zgodnie z art. 321 § 3 Kodeksu wyborczego wnoszący
protest powinien sformułować w nim konkretne zarzuty oraz przedstawić lub
wskazać dowody pozwalające na weryfikację zasadności tych zarzutów. W związku
z powyższym Prokurator Generalny wyraził pogląd, że przedmiotowy protest
wyborczy, powinien zostać pozostawiony bez dalszego biegu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 129 ust. 2 Konstytucji RP wyborcy przysługuje prawo
zgłoszenia do Sądu Najwyższego protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta
Rzeczypospolitej na zasadach określonych w ustawie. Stosownie do art. 321 § 3
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy, wnoszący protest powinien
sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić i wskazać dowody, na których je
opiera. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, aby
mógł być przedmiotem merytorycznego rozpatrzenia przez Sąd Najwyższy, musi
spełniać wymogi przewidziane w art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego, a więc zarzucać
dopuszczenie się przestępstwa przeciwko wyborom określonego w rozdziale XXXI
Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników
głosowania lub wyników wyborów (takiego zarzutu protestujący nie sformułował)
4
lub naruszenie przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników
głosowania lub wyników wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów. Zarzuty
wskazane w proteście w istocie nie dotyczą ani głosowania, ani ustalenia wyników
głosowania, ani wyników wyborów, bowiem jako „przepisy dotyczące głosowania,
ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów” można traktować tylko
przepisy regulujące formalne procedury, znajdujące zastosowanie do postępowania
przed ustawowymi organami wyborczymi.
Zatem wniesiony protest oparty na wskazanym w nim zarzutach nie mieści
się w zakresie i granicach protestu wyborczego, co oznacza, że nie spełniał on
warunków do jego merytorycznego rozpoznania.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 322
§ 1 Kodeksu wyborczego.