Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2015 r.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie V Wydział Karny

w składzie:

Przewodnicząca SSR Klaudia Miłek

Protokolant: Przemysław Dominik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach 15 października 2015 r., 1 grudnia 2015 r., 26 stycznia 2016 r., 3 marca 2016 r., 14 kwietnia 2016 r., 24 maja 2016 r., 30 czerwca 2016 r., 4 sierpnia 2016 r. oraz 18 sierpnia 2016 r. sprawy,

przeciwko J. T. s. T. i T. ur. (...) w W.

oskarżonego o to że:

I. działając w warunkach czynu ciągłego uporczywie nie wpłacał w terminie na rachunek Urzędu Skarbowego W. - B. z siedzibą w W. przy ul. (...), w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatku od towarów i usług w okresie: od 25 lutego 2011 r. do 27 grudnia 2011 r., od 25 kwietnia 2012 r. do 25 września 2013 r., w dniu 25 kwietnia 2014 r., za: styczeń 2011 r. – listopad 2011 r., I kwartał 2012 r. - I kwartał 2013 r., kwiecień 2013 - sierpień 2013 r., I kwartał 2014 r., w łącznej kwocie 918.151,00 zł, czym naruszył art. 103 ust 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011.177.1054 j.t. z późn. zm.),

tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks;

II. uporczywie nie wpłacał w terminie na rachunek Urzędu Skarbowego W. - B. z siedzibą w W. przy ul. (...) podatku dochodowego od osób fizycznych w okresie 30 kwietnia 2013 r. za rok 2012 w kwocie 13.671,00 zł, czym naruszył art. 45 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 poz. 361 j.t., późn. zm.),

tj. o wykroczenie skarbowe z art. 57 § 1 kks

orzeka

I.  Oskarżonego J. T. uznaje za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, wyczerpujących dyspozycje art. 57 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks oraz art. 57 § 1 kks i za to na podstawie art. 57 § 1 kks w zw. z art. 50 § 1 kks wymierza mu karę grzywny w wysokości 25 000 (dwudziestu pięciu tysięcy) złotych;

II.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze oraz § 2, § 14 ust. 2 pkt 1, § 16 oraz § 19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. J. kwotę z VAT łącznie: 974,16 (dziewięćset siedemdziesiąt cztery, 16/100) złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną z urzędu.

III.  Zwalnia oskarżonego od opłaty , koszty postępowania przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt V W 2071/15

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od 01 stycznia 1990 r. do 28 kwietnia 2014 r. J. T. prowadził działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego pod nazwą (...).

W toku prowadzenia działalności składał on terminowo deklaracje VAT – 7
w Urzędzie Skarbowym W. B.. Niemniej jednak w związku problemami finansowymi w okresach od 25 lutego 2011 r. do 27 grudnia 2011 r., od 25 kwietnia 2012 r. do 25 września 2013 r., w dniu 25 kwietnia 2014 r., za: styczeń 2011 r. – listopad 2011 r., I kwartał 2012 r. - I kwartał 2013 r., kwiecień 2013 - sierpień 2013 r., I kwartał 2014 r., wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, nie wpłacał na rachunek Urzędu Skarbowego podatku zadeklarowanego w składanych deklaracjach VAT – 7.

W związku z powyższym, w wyniku zaniechania jakiego dopuścił się J. T. powstała po jego stronie, zaległość z tytułu podatku VAT w łącznej kwocie 918.151,00 zł złotych.

Ponadto J. T. wbrew obowiązkowi płynącemu z art. 45 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wpłacił również w terminie na rachunek Urzędu Skarbowego W. - B. podatku dochodowego od osób fizycznych do 30 kwietnia 2013 r. za rok 2012. Powyższe z kolei doprowadziło do zaległości w kwocie 13.671,00 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

1)  wyjaśnień oskarżonego J. T. (k. k. 85 – 87, k. 212 - 213);

2)  zeznanie świadka M. T. (. 241 – 242);

3)  zeznanie świadka M. S. (k. 242);

a także dokumentów, w postaci:

4)  Zawiadomienie k. 1-3

5)  Dokumentacja k. 4-46v, 146-166

6)  Lista zaległości wraz z odsetkami k. 48-50, 52, 54, 55, 57, 64, 65, 119-127

7)  Deklaracja k. 58

8)  X. zeznania k. 59-63

9)  Zestawienie danych k. 67-73

10)  X. decyzji k. 90-102, 111-115

11)  Opinia sądowo-psychiatryczna k. 197-199

12)  Dokumentacja z US k. 220-225 oraz z akt XGU 1497/15

13)  Wniosek o ogłoszenie upadłości k. 3-7

14)  X. wniosku k. 13

15)  Dokumentacja k. 14

16)  Postanowienie z SR z 17.01.16 r.

17)  Postanowienie z dnia 03.02.16 r. k. 31-32

18)  Pismo komornika k. 42

19)  Pismo k. 44

Oskarżony J. T. w toku postępowania przygotowawczego przyznał się do popełnienia zarzucanych mu wykroczeń skarbowych i wyjaśnił, że dokonali z żoną zakupów nieruchomości, a od roku 2008 rozpoczął się kryzys ekonomiczny i ze względu na drastyczny spadek obrotów, nie był wstanie wywiązać się z terminowo z zobowiązań. Oskarżony podkreślił, iż przez jakiś czas jeszcze wpłacał należności podatkowe w terminie, zaś powodem popadnięcia w zaległości podatkowe w podatku VAT oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok 2012 było przeinwestowanie i zaciągnięcie złych, drogich kredytów oraz zablokowanie jego kart paliwowych. Dalej oskarżony wyraził chęć spłaty zaległości podatkowych.

Przed Sądem oskarżony podtrzymał swoje stanowisko z postępowania przygotowawczego, a nadto wyjaśnił, iż odwoływał się od decyzji Urzędu Skarbowego, jednak postępowanie nie zostało zakończone. J. T. ponownie podkreślił, iż w okresie, którego dotyczą zarzuty, miał wiele zobowiązań kredytowych na około 3,5 mln złotych. Podkreślił, że przed kryzysem dochody wystarczały na spłatę zobowiązań, jednak po przyjściu kryzysu sprzedał część samochodów i nie było problemów ze spłatę zobowiązań, wskazał, że złożył wniosek o upadłość konsumencką, którą ogłoszono ok. 15.01.2016 r.. Ponownie podkreślił, że chciałby spłacić zadłużenie.

S ąd zważył , co następuje :

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, albowiem są one spójne
i logiczne. Jednocześnie kwestia powstania zaległości w podatku VAT i podatku dochodowego od osób fizycznych, po stronie oskarżonego, jest bezsprzeczna. Należny podatek jest udokumentowany w załączonych do akt sprawy kopiach stosownych deklaracji VAT – 7, których oskarżony nie kwestionuje. Jednocześnie fakt nie zapłacenia podatku znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadków M. T. i M. S. . Zeznania tych świadków, Sąd uznał przy tym za w pełni wiarygodne, nie tylko bowiem pozostają we wzajemnej korelacji ale także znajdują pokrycie w wyjaśnieniach samego oskarżonego. Ww. świadkowie zeznawali jednak głównie na okoliczność przyczyn powstania zaległości w opłatach należności publicznoprawnych, co z punktu widzenia odpowiedzialności karnej oskarżonego, nie ma jednak kluczowego znaczenia. Mianowicie świadek M. T. zeznała, iż w 2011 r. przyszło na skutek kryzysu załamanie, wedle świadka, oskarżony sprzedawał samochody i częściowo regulował zadłużenia świadek ten podkreśliła, iż jej mąż ma zobowiązania na bardzo duże kwoty, których nie mógł spłacić bo nie miał skąd wziąć pieniędzy. Świadek ten wskazała również, iż oskarżony złożył wniosek o upadłość konsumencką, którą ogłoszono w 2016 roku. Zeznania M. T. w całości potwierdziła też świadek M. S., która z kolei wskazała, że od 2011 roku zaczęły się problemy finansowe w firmie oskarżonego, a obecnie oskarżony ma długi wobec kilku kontrahentów. Kwestię natomiast wniosku oskarżonego o upadłość konsumencką i jej ogłoszenia, potwierdzają w całości dokumenty ze sprawy o sygn. akt X GU 1497/15. Zważyć zatem wypada, że brak jest przeciwdowodu na twierdzenia oskarżonego, iż przyczyną nie zapłacenia podatków w terminie były problemy finansowe jego firmy i kryzys w jakim się znalazła. Jest to niewątpliwe częsta przyczyna problemów podatkowych podmiotów gospodarczych, zaś również akta sprawy gospodarczej w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej potwierdzają, że oskarżony popadł w problemy finansowe.

Niemniej jednak biorąc pod uwagę charakter zarzucanych oskarżonemu czynów, niezależnie od powyższego i uznania jego problemów finansowych za wiarygodne, Sąd stoi na stanowisku, że problemy finansowe w jakie popadł oskarżony nie zwalniają go z obowiązku terminowego płacenia wszelkich danin publicznych w tym również podatku VAT i podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zaznaczyć trzeba, że to po stronie podmiotu gospodarczego zobowiązanego do płacenia podatków, leży obowiązek takiego zorganizowania działalności, aby zabezpieczyć środki finansowe na zapłatę wszelkich ciężarów i świadczeń publicznych, a w tym określonych ustawowo podatków. Problemy finansowe i inne niepowodzenia danego podmiotu nie mogą zaś być przerzucane na Skarb Państwa i pośrednio również na innych podatników, poprzez nie płacenie podatków w terminie. A zatem to na oskarżonym ciążyło ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i nie miał on prawa przenosić go na państwo i innych obywateli. Co więcej, biorąc pod uwagę specyfikę podatku od towarów i usług, a także podatku dochodowego od osób fizycznych, tłumaczenie się przez J. T. brakiem pieniędzy jest tym bardziej, ze wszech miar nieuzasadnione. Zważyć bowiem wypada, iż podatek od towarów i usług zawarty jest w cenie produktu, czy też usługi i jego ciężar ponosi de facto nabywca. Sprzedający ma jedynie niejako przechować kwotę podatku do czasu wpłacenia jej na konto Urzędu Skarbowego, tak też, oskarżony wykonując usługi transportowe w ramach swojej działalności, otrzymywał od usługobiorców również pieniądze przeznaczone na podatek, które winien przekazać do Urzędu Skarbowego. Jednocześnie zaś, mając na uwadze charakter jego działalności, mało prawdopodobnym jest, aby przeprowadzał on transakcje bezgotówkowe. Tym samym, należy przyjąć, iż oskarżony przyjmując pieniądze od klientów miał pełną możliwość zabezpieczenia stosowanych sum na podatek od towarów i usług i podatek dochodowy od osób fizycznych, czego jednak nie uczynił.

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się również o dokumenty zgromadzone w sprawie, bowiem ich autentyczność i prawdziwość treści nie budzą wątpliwości oraz nie były kwestionowane przez strony.

Za pełnowartościowy dowód w sprawie została uznana przez Sąd także opinia sądowo psychiatryczna z dnia 17.03.2016 r., w której wskazano, iż nie stwierdzono u oskarżonego objawów choroby psychicznej ani objawów upośledzenia umysłowego ani innych zaburzeń czynności psychicznych mających znaczenie sądowo – psychiatryczne. Wedle biegłych stan psychiczny oskarżonego w odniesieniu do zarzutów, o które został oskarżony nie znosił ani nie ograniczał jego zdolności do rozpoznania znaczenia czynów ani zdolności pokierowania swoim postępowaniem. Poczytalność oskarżonego zarówno w czasie czynu jak i w toku postępowania biegli ocenili jako nie budząca żadnych wątpliwości. Opinia powyższa w ocenie Sądu jest jasna, pełna, nie zawiera żadnych sprzeczności, została sporządzona rzetelnie po przeprowadzeniu badania oskarżonego, a sporządzający ją biegli mają odpowiednią wiedzę i kwalifikację do jej wydania.

W sprawie niniejszej oskarżonemu zarzucono popełnienie wykroczeń skarbowych z art. 57 § 1 kks.

Wykroczenie uporczywego naruszania terminu wpłaty podatku ujęte w art. 57 § 1 kks polega na uporczywym nie wpłacaniu w terminie dowolnego podatku. Uporczywość przejawia się zaś w wielokrotnym naruszaniu obowiązku terminowej wpłaty podatku, pomimo możliwości dokonania wpłaty.

Z kolei zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 ustawy są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 33 i 33b. Zgodnie natomiast z art. 45 ust. 1 i 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W tym terminie podatnicy są również obowiązani wpłacić różnicę między podatkiem należnym wynikającym z zeznania, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników. Jak przy tym stanowi art. 21 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, w przypadku, gdy przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązania podatkowego, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty. Bezsporny pozostaje fakt, iż J. T. we wskazanych w akcie oskarżenia okresach nie wpłacał terminowo na rachunek Urzędu Skarbowego W. – B. w W. należnego podatku od towarów i usług i podatku dochodowego od osób fizycznych, pomimo obowiązku wynikającego z ww. przepisów. Biorąc przy tym pod uwagę okres, w jakim oskarżony nie dopełnił wymaganych obowiązków, bez wątpienia stwierdzić należy, iż jego zachowanie cechowała uporczywość, za czym przemawia cykliczność jego zachowań, co w myśl utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego decyduje o zaistnieniu znamienia uporczywości,( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. I KZP 11/13, OSNKW 2014/1//3). Jeszcze raz zaznaczyć trzeba, że nie ma tu podstawowego znaczenia kondycja finansowa oskarżonego, to czy posiadał środki finansowe na zapłatę podatków oraz powody nieopłacenia należnych podatków w ustawowych terminach. Jak słusznie bowiem wskazano w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2003 r., sygn. I KZP 2/03, OSNKW 2003/5-6/57, które to konkluzje Sądu Najwyższego, Sąd w pełni podziela, „ nie można do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł, jak do rozliczeń cywilnoprawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki podatników, swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki. Uwzględnić też należy, że prawo podatkowe przewiduje, na wniosek zainteresowanego, złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, odraczanie płatności i rozkładanie na raty należności podatkowych, w tym i zaległości podatkowych, gdy ważny interes podatnika za tym przemawia (art. 48 ustawy - Ordynacja podatkowa z 1997 r.). Tym samym podatnik, nie mogąc uregulować w terminie podatku, ma prawne instrumenty dla zmiany terminu jego płatności. Jeżeli uzyska on odroczenie płatności lub rozłożenie podatku na raty, to reguluje go w nowym, ustalonym przez organ podatkowy, terminie. Nie popełnia zatem wówczas wykroczenia określonego w art. 57 kks ”. Mając zatem powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż swoim zachowaniem oskarżony wypełnił znamiona wskazane w art. 57 § 1 kks i dopuścił się tym samym popełnienia zarzucanych mu wykroczeń skarbowych. Zaznaczyć też należy, iż ogłoszona upadłość konsumencka oskarżonego nie ma wpływu na ocenę jego zachowania w kontekście postawionych mu zarzutów. Po pierwsze orzeczenie w tej kwestii zapadło w roku 2016 i dotyczy co prawda zobowiązań powstałych w czasie, gdy oskarżony nie wywiązywał się również z zobowiązań publicznoprawnych, jednak potwierdza to jedynie jego trudną sytuację finansową, która to okoliczność, jak to już wyżej wskazano, została przez Sąd uznana za wiarygodną na podstawie samych jego wyjaśnień.

Przytoczone powyżej okoliczności jednoznacznie wynikają zarówno z wiarygodnych wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków i całokształtu materiału dowodowego sprawy w postaci stosownej dokumentacji skarbowej. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż sprawstwo i wina J. T. w zakresie popełnienia zarzucanego mu czynu nie budzą wątpliwości
O winie oskarżonego przesądza przede wszystkim wielokrotność naruszeń terminów wpłaty podatku VAT w krótkich odstępach czasu, a niejednokrotnie następujących wręcz bezpośrednio po sobie, analogicznie też w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, chociaż to naruszanie miało charakter jednorazowy. W przypadku podatku VAT, jak wynika z listy zaległości dołączonych do akt sprawy brak wpłat następował w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru w rozumieniu art. 6§2 kks.

Od strony podmiotowej czyn oskarżonego charakteryzuje wina umyślna. Oskarżony będąc osobą dorosłą, sprawną umysłowo, prowadzącą działalność gospodarczą od wielu lat, winien zdawać sobie sprawę z ciążących na nim obowiązków podatkowych, jak również rozumieć istotę podatku VAT.

Od strony przedmiotowej o przyjętej kwalifikacji zadecydował fakt wielokrotnego i powtarzającego się nie wpłacania w ustawowym terminie podatku od towarów i usług, jakiego na przestrzeni lat 2011 – 2013 dopuścił się J. T. oraz braku opłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2012. Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonego Sąd uznał, iż jest on szkodliwy społecznie. Na taką ocenę wpływ miało działanie oskarżonego charakteryzujące się winą umyślną oraz skutkujące narażeniem na uszczuplenie należności publicznoprawnych w postaci podatku VAT w wysokości przekraczającej kwotę 900.000 złotych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych przekraczającą 13.000 zł. Sąd jako okoliczności łagodzące uznał fakt, iż oskarżony wyraża chęć spłaty swoich zaległości wobec Urzędu Skarbowego. Mając na uwadze stopień zawinienia J. T., społeczną szkodliwość jego czynu oraz powołane okoliczności łagodzące, Sąd uznał, iż sprawiedliwą, wyważoną i uwzględniającą elementy przedmiotowe jak też podmiotowe charakteryzujące czyn oskarżonego, a nadto cele ogólno oraz indywidualno - prewencyjne jest kara 25.000 złotych grzywny, za popełnione wykroczenia skarbowe. Zaznaczyć wypada, iż biorąc pod uwagę łączną kwotę nie wpłaconego w terminie przez oskarżonego podatku, kara ta nie jawi się jako bardzo surowa i spełni swoje cele w stosunku do J. T.. Jednocześnie kara ta w żadnym wypadku nie mogła być niższa, gdyż kłóciłaby się z wysokością zaległości podatkowej w pokaźnej kwocie ponad 900.000 zł.

W punkcie II wyroku Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonego kwotę 974,16 złotych powiększoną o należną stawkę podatku VAT tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego.

Mając na uwadze art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks, Sąd zwolnił oskarżonego z obowiązku zapłaty w całości opłaty i kosztów postępowania. Biorąc pod uwagę sytuację majątkową oskarżonego, przy uwzględnieniu konieczności zapłaty orzeczonej w niniejszej sprawie grzywny, Sąd doszedł do przekonania, iż obciążanie J. T. kosztami sądowymi byłoby dlań nazbyt uciążliwe.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.