Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2016 r. w O.

sprawy z odwołania E. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania E. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 20.11.2015 r. znak (...)

orzeka:

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że wysokość emerytury E. K. (1) obliczona na dzień 01.12.2014r. zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynosi 8 248,77 zł brutto.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.11.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. przyznał E. K. (1) prawo do emerytury od dnia 01.12.2014r. W odwołaniu od tej decyzji E. K. (1) wskazała, że wyliczając jej wysokość organ rentowy niezasadnie pomniejszył kwotę emerytury o sumę kwot pobranych emerytur. Zdaniem odwołującej ZUS niezasadnie zastosował art. 55a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem należało zastosować przepisy obowiązujące w dacie 01.12.2014r., tj. przed nowelizacją wprowadzoną ustawą z dnia 05.03.2015r.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. Wskazał, iż wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 22.10.2015r. (sygn. akt IIIU 104/15), decyzją z dnia 20.11.2015r. przyznał E. K. (1) emeryturę, poczynając od dnia 01.12.2014r. Przy ustalaniu jej wysokości zastosowano przepisy art. 55 i 55a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. podstawę obliczenia emerytury pomniejszono o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z tych względów zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. K. (1) urodziła się w dniu (...) Decyzją z dnia 098.10.1997r. przyznano jej prawo do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25.03.1997r. w sprawie wcześniejszego przechodzenia na emeryturę pracowników zwalnianych z przyczyn dotyczących zakładów pracy. Mimo przyznania emerytury, odwołująca nadal kontynuowała zatrudnienie.

W dniu 11.12.2014r. E. K. (1) złożyła w ZUS wniosek o przeliczenie emerytury i przyznanie jej emerytury obliczonej na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy w dniu 31.12.2014r. wydał decyzję, w której odmówił przeliczenia wysokości emerytury w oparciu o art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uznając, że nie spełnia warunków przewidzianych w tym przepisie.

Od powyższej decyzji E. K. (1) w sprawie IIIU 104/15 wniosła odwołanie. Wyrokiem z dnia 22.10.2015r. Sąd Okręgowy w Ostrołęce zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że począwszy od dnia 01.12.2014r. ustalił wysokość emerytury E. K. (1) w oparciu o art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wykonując powyższy prawomocny wyrok, organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 20.11.2015r. przyznał E. K. (1) emeryturę, poczynając od dnia 01.12.2014r. Przy ustalaniu jej wysokości zastosowano przepis art. 55 i 55a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. podstawę obliczenia emerytury pomniejszono o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wysokość emerytury wyliczono na kwotę 5.893,04zł brutto. Kwota emerytury – bez potrącenia z art. 55a w/w ustawy – wynosi 8.248,77zł brutto.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: odwołanie (k. 3a.s.), odpowiedź na odwołanie (k. 4-5a.s.), pisma ZUS (k. 17-18a.s. i k. 25a.s.), wyrok i uzasadnienie Sądu Okręgowego w O strołęce z dnia 22.10.2015r. w sprawie IIIU 104/15 (k. 32 i k. 34-36 tych akt), wszystkie dokumenty zawarte w aktach emerytalnych odwołującej.

Sąd zważył, co następuje:

E. K. (1) kwestionowała w niniejszym postępowaniu decyzję ZUS z dnia 20.11.2015r.

Decyzją tą ZUS przyznał E. K. (1) emeryturę, poczynając od dnia 01.12.2014r. oraz ustalił jej wysokość na kwotę 5.893,04zł.

Przy ustalaniu jej wysokości zastosowano przepis art. 55 i 55a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. podstawę obliczenia emerytury pomniejszono o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Odwołująca wywodziła, że w jej przypadku przepis art.55aw/w ustawy nie będzie miał zastosowania. Sąd podziela to stanowisko.

Zgodnie z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Analiza akt emerytalnych E. K. (2) i akt IIIU 104/15 wskazuje, iż Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 22.10.2015r. zmienił decyzję ZUS z dnia 31.12.2014r. w ten sposób, że począwszy od dnia 01.12.2014r. ustalił wysokość emerytury E. K. (1) w oparciu o art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W postępowaniu (...) 104/15 przesądzone więc zostało, że odwołująca ma prawo do wyliczenia emerytury zgodnie z regułami wskazanymi w art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podkreślić przy tym trzeba, że prawo do tego obliczenia nabyła od dnia 01.12.2014r.

Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Powyższe oznacza, że nabycie prawa do emerytury następuje ex lege z chwilą ziszczenia się przesłanek, nie zaś z mocy decyzji organu rentowego, która tylko nabycie to potwierdza, a więc nie ma charakteru prawotwórczego, lecz deklaratoryjny. Prawo do świadczeń powstaje i istnieje niezależnie od decyzji organu rentowego, a tylko jego realizacja w postaci wypłaty świadczenia wymaga potwierdzenia decyzją (tak m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2000r., III ZP 29/00, OSNP 2001/12/418, wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14.05.2015r., III AUa 1377/14, LEX nr 1766037). Decyzja ZUS potwierdzająca uprawnienie do dochodzonego świadczenia (emerytury) jest jednocześnie decyzją ustalającą prawo do jego pobierania w określonej ustalonej w decyzji tej wysokości (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 6 maja 2015r., III AUa 1010/14, OSA 2015/7/86-96). Orzeczenia te znajdą odpowiednie zastosowanie w niniejszej sprawie.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję z dnia 20.11.2015r., przyznał odwołującej prawo do emerytury od dnia 01.12.2014r. Jednocześnie zastosował przepis art. 55a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a w szczególności ust. 2 tego przepisu. Przepis art. 55a stanowi, że jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę, do której miał ustalone prawo przed ustaleniem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, określonego w art. 27 ust. 2 i 3, podstawę obliczenia emerytury zgodnie z art. 26 pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem Sądu w przypadku E. K. (2) przepis art. 55a, a tym samym art. 55a ust. 2 nie może mieć zastosowania. Przepis ten został wprowadzony do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na mocy ustawy z dnia 5 marca 2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz. 552) - z dniem 01.05.2015r., przy czym ustawa ta w w/w zakresie nie zawiera przepisów przejściowych a to oznacza, że może mieć zastosowanie do obliczania emerytur przyznawanych od dnia jej wejścia w życie. Brak przepisów przejściowych w/w noweli z dnia 5 marca 2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na zastosowanie ogólnych reguł nakazujących stosowanie nowych zasad obliczania emerytury dopiero od dnia wejścia ich w życie na przyszłość. W przypadku E. K. (2) emerytura wyliczana zgodnie z art. 55 (a tym samym wg art. 26), została jej przyznana przez Sąd począwszy od dnia 01.12.2014r., dlatego przy obliczaniu jej wysokości należy stosować przepisy obowiązujące w dacie 01.12.2014r., gdyż w tej dacie odwołująca nabyła prawo do obliczenia emerytury zgodnie z art. 55.

Wskazać trzeba, że zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego zasada niedziałania prawa wstecz oznacza zakaz stanowienia norm prawnych nakazujących stosowanie nowo ustanowionych przepisów do zdarzeń, które miały miejsce przed ich wejściem w życie. Naruszenie tej zasady jest związane z naruszeniem zasady ochrony praw nabytych (tak np. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2.04.2007r., sygn. SK 19/06, OTK ZU nr 4/A/2007, poz. 37, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2008r., K 33/06, OTK-A 2008/6/106, Dz.U.2008/131/837). Trybunał zwrócił uwagę, że decydujący jest moment powstania prawa podmiotowego, które powstaje po łącznym spełnieniu ustawowo określonych warunków.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznał, że skoro prawo E. K. (1) do obliczenia emerytury wg art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych powstało w dniu 01.12.2014r., to należy zastosować przepisy obowiązujące w tej dacie. Sąd zobowiązał więc organ rentowy do obliczenia wysokości emerytury bez pomniejszenia o sumę kwot pobranych emerytur, o którym mowa w art. 55a ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy w odpowiedzi nadesłał pismo, datowane na 15.03.2016r., w którym wskazał, że kwot emerytury obliczona na 01.12.2014r. wynosi 8.248,77zł brutto (k. 17-18a.s.).

Z tych względów w oparciu art. 477 ¹⁴§2 kpc, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że wysokość emerytury E. K. (1), obliczona na dzień 01.12.2014r. zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynosi 9.248,77zł brutto.