Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił C. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym , albowiem nie legitymuje się on minimum 25 letnim ogólnym stażem pracy na dzień 1 stycznia 1999 r. Organ rentowy ustalił , iż ubezpieczony posiada łącznie 24 lata 10 miesięcy i 5 dni ogólnego stażu pracy na wskazaną wyżej datę oraz 20 lat 7 miesięcy i 1 dzień stażu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony C. K. wniósł odwołanie od powyższej decyzji (...) Oddział w B. domagając się przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania prac w warunkach szczególnych . W uzasadnieniu wskazał, iż w okresie od 25 maja 1992 r. do 31 grudnia 1993 r. pozostawał zatrudniony w firmie (...) Ltd z Grecji spółka (...) , która miała siedzibę na terenie zakładów (...) ( wcześniej (...) w B. ) . Nie jest jego winą , że pracodawca nie odprowadził za niego składek na ubezpieczenie społeczne. Pracował uczciwie, wierzył słowom dyrektora , który zapewniał go , że przedmiotowy okres zostanie wliczony do jego stażu pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie powołując się na dotychczasową argumentację. Organ rentowy wskazał, iż nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 1 stycznia do kwietnia 1993 r, albowiem za ten okres ubezpieczony nie został zgłoszony przez swojego pracodawcę do ubezpieczenia ani nie opłacił składek na to ubezpieczenie. Pozwany uwzględnił natomiast jego okres zatrudnienia w tej samej firmie przypadający od 1 lipca do 31 grudnia 1992 r. .

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Ubezpieczony C. K. legitymuje się uznanym przez organ rentowy ogólnym stażem pracy wynoszącym na dzień 1 stycznia 1999 r. 24 lata 10 miesięcy i 5 dni oraz uznanym przez tenże organ rentowy ponad 20 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. W dniu 15 lutego 2016 r. w/ w- ny złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym ( z uwagi na pracę w warunkach szczególnych ). Zaskarżoną decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 r. pozwany odmówił przyznania prawa do emerytury z uwagi na niespełnianie przez ubezpieczonego ustawowego wymogu 25 lat stażu pracy .

/ okoliczności bezsporne /

W okresie od 20 maja 1992 r. do 30 kwietnia 1993 r. w/w – ny pozostawał zatrudniony w (...) LTD w W. , a od 1 maja 1993 r do 4 grudnia 1993 r. na tym samym stanowisku w firmie (...) spółka z o.o. ( w rzeczywistości zmianie uległa jedynie nazwa firmy ) w W.. W całym wskazanym okresie pracę malarza wykonywał w tym samym miejscu to jest na terenie zakładów (...) ( wówczas (...) w B. ) . Do pracy w obu w/ w- nych firmach przeszedł jako pracownik (...) ( nie pozostawiono mu wówczas wyboru - dotychczasowy pracodawca - (...) oświadczył, iż odmowa przejścia do (...) będzie skutkowała wypowiedzeniem stosunku pracy przez tenże (...) ) . Na okres pracy we wskazanym podmiocie, (...) udzieliło ubezpieczonemu urlopu bezpłatnego .

/ dowód : zeznanie ubezpieczonego - zapis AV k. 26 akt sprawy, świadectwa pracy z obu wskazanych wyżej zakładów - w aktach kapitałowych ZUS, pisma i wnioski związane z urlopem bezpłatnym udzielonym przez (...) z 25 maja 1992 , 22 grudnia 1992 r. oraz związane z powrotem do pracy w (...) z dnia 6 grudnia 1993 r. – w aktach osobowych ubezpieczonego z (...) /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonego, które były wewnętrznie spójne, konsekwentne i spontaniczne . Koresponduje z nimi treść wydanych przez pracodawców ubezpieczonego świadectw pracy oraz pism dotyczących przejścia ubezpieczonego do wskazanych firm znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego pochodzących z (...) ( wcześniej (...) ).

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. W pierwszym rzędzie należy wskazać , iż stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa . Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wbrew twierdzeniom organu rentowego w niniejszej sprawie, ubezpieczony legitymuje się ( obok ponad 15 letniego stażu pracy w warunkach szczególnych ) również 25 letnim ogólnym stażem pracy na dzień 1 stycznia 1999 r. . Do uznanych przez ZUS ponad 24 lat i 10 miesięcy należy bowiem doliczyć okres jego zatrudnienia w firmie (...) ( później (...) ) przypadający od stycznia do kwietnia 1993 r. Niewątpliwym ( tak w świetle zeznań samego zainteresowanego jak i dokumentów pracowniczych ) jest fakt świadczenia przezeń w tym okresie pracy w charakterze malarza na terenie (...) ( ówczesnego (...) ) – pracy tego samego rodzaju, w tym samym miejscu , na tych samych zasadach co wcześniej ( w czasie zatrudnienia w (...) ) . Zmianie uległ jedynie pracodawca. Okoliczność, iż ówczesny pracodawca ubezpieczonego ( (...) ) nie opłacił za ten okres składek na ubezpieczenie społeczne w/ w- nego ( czy też nawet nie zgłosił go do ubezpieczenia ) nie ma w ocenie Sadu Okręgowego znaczenia z punktu widzenia spełniania przezeń warunków stażowych. Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 przywołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z FUS okresami składkowymi są miedzy innymi okresy ubezpieczenia.Termin „okres ubezpieczenia” objaśniony został w art. 4 ust. 5 ustawy , który wskazuje , iż jest to okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Przy czym nie chodzi to o okres za który odprowadzono składki, a o okres za który istniał obowiązek ich odprowadzenia . Przepis ten stanowi bowiem o okresie „opłacania” składek , a nie o okresie , za który je opłacono ( nieprzypadkowym jest użycie wyrazu okres „ opłacania „ zamiast „ opłacenia” czy też „ za który opłacono „ składki ). Przepis powyższy ( art. 4) należy wykładać łącznie z art. 5 przywołanej ustawy . Wprawdzie w ust. 1 artykuł 5 odsyła do art. 6 ( a poprzez tenże z powrotem do art. 4 ) stanowiąc, , iż przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy składkowe, o których mowa w art. 6 i nieskładkowe, o których mowa w art. 7, ale już treść jego ust. 4 , zgodnie z którym przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla:

1)płatników składek, zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

2)osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność

- nie uwzględnia się okresu, za który nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie, nie pozostawia wątpliwości co od tego ,iż w przypadku pracowników, za których składki opłaca pracodawca , okres za który składki te przez tegoż płatnika składek ( pracodawcę ) nie zostały odprowadzone, nadal pozostaje okresem składkowym. W innej sytuacji znajdują się natomiast ( co wyraźnie stanowi wspomniany art. 5 ust. 4 ustawy ) osoby prowadzące działalność gospodarczą, w których przypadku , mimo iż tak samo jak pracownik na etacie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, z uwagi na samodzielne opłacanie składek nie uwzględnia się jako składkowych okresów , za które składek nie opłacili, do okresów ( co jest logiczne i zrozumiałe z uwagi na fakt, iż osoby takie same opłacają składki na ubezpieczenie ) . Art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Ubezpieczony co nie ulega wątpliwości był pracownikiem w okresie od stycznia do kwietnia 1993 r. i wykonywał pracę na rzecz swojego pracodawcy. Tym samym podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym . W przypadku ubezpieczonego, to na firmie (...) ( później (...) ) spoczywał zatem jako na płatniku ciężar odprowadzenia składek i nie można konsekwencjami nie wywiązania się z tego obowiązku przez pracodawcę obciążać obecnie pracownika. Organ rentowy z kolei dysponował i dysponuje odpowiednimi narzędziami prawnymi powalającymi należne składki ( od płatnika składek ) ściągnąć . W myśl art. 48 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika, natomiast zgodnie z treścią art. 48b ust. 1 tej ustawy Zakład może sporządzać z urzędu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia wyrejestrowania ubezpieczonego z ubezpieczeń społecznych, imienne raporty miesięczne, zgłoszenia płatnika składek, zgłoszenia wyrejestrowania płatnika składek, deklaracje rozliczeniowe oraz dokumenty korygujące te dokumenty, zwane dalej "dokumentami związanymi z ubezpieczeniami społecznymi określonymi w ustawie". Z powyższego wynika , iż pozwany organ rentowy powinien był podjąć ( a w każdym razie mógł to uczynić ) odpowiednie kroki zmierzające do ściągnięcia należnych składek na ubezpieczenie społeczne ubezpieczonego za okres od stycznia do kwietnia 1993 r. Zaniechanie powyższego przez ZUS nie oznacza , iż okres pracy ubezpieczonego na rzecz (...) ( w ramach stosunku pracy, co jednoznacznie potwierdza wydane mu za ten okres świadectwo pracy ) nie może zostać uwzględniony w jego stażu pracy jako składkowy. W konsekwencji w ocenie sądu nie było podstaw do nieuwzględniania przez ZUS okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) przypadającego od stycznia do kwietnia 1993 r.. Po doliczeniu 4 miesięcy wskazanego zatrudnienia w/ w- nego , legitymuje się on wymaganym minimum 25 letnim ogólnym stażem pracy.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS orzekł jak w sentencji, przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia osiągnięcia przezeń 60 – roku życia.

W punkcie 2 wyroku stwierdzono, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego . Mając na uwadze formalistyczny charakter postępowania przez organem rentowym, istniejące tam ograniczenia dowodowe, wreszcie uwzględniając fakt dokonania przez organ rentowy nieprawidłowej to jednak możliwej w istniejącym stanie prawnym interpretacji przepisów , dla ustalenia prawa ubezpieczonego do spornego świadczenia konieczne było przeprowadzenie postępowania sądowego.

SSO Maciej Flinik