Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XII Cywilny

w składzie następującym:

SSO Hanna Flisikowska

st.sekr.sąd. A. K.

po rozpoznaniu w dniu 8 września 2016 roku w Poznaniu

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Subfunduszu KI 1 ( (...): 713) z siedzibą w W.

przeciwko J. K.

o zapłatę

1.  Oddala powództwo w całości.

2.  Obciąża powoda kosztami procesu w całości przy czym uznaje je w zakresie kosztów sądowych za uiszczone w całości przez powoda, a nadto zasądza od niego na rzecz pozwanego kwotę 3.600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Hanna Flisikowska

Sygn. akt XII C 2430/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 czerwca 2015r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Zamościu powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty – Subfundusz KI 1 ( (...): 713) z siedzibą w W. skierowanym przeciwko J. K. wniósł o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, że pozwany ma zapłacić na jego rzecz kwotę 98.751,77 złotych wraz z umownymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w sposób szczegółowo opisany w pkt.1 petitum pozwu oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu w kwocie 8.555 złotych w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3600 złotych . W uzasadnieniu pozwu powód podał, że wierzytelność dochodzona przez powoda wynika z braku zapłaty przez pozwanego z tytułu umowy o kredyt zawartej przez pozwanego z (...) Bank S.A. ( poprzednik prawny (...) BANK S.A.). Powód zaznaczył, że wobec braku spłaty należności poprzednik prawny powoda wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, a po opatrzeniu klauzulą wykonalności złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego . Zaznaczono, że powód na podstawie umowy o przelew wierzytelności zawartej w dniu 22 .04.2015 r. z (...) BANK S.A. nabył wierzytelność przysługującą wobec pozwanego z tytułu zawartej umowy kredytowej z (...) BANK S.A. Powód nadto wyjaśnił szczegółowo co składa się na dochodzoną pozwem kwotę 98.751,77 złotych . ( k. 1-2 )

Sąd Okręgowy w Zamościu nakazem zapłaty z dnia 30 lipca 2015r. wydanym w postępowaniu upominawczym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu . ( k. 47)

Pozwany J. K. w sprzeciwie od nakazu zapłaty z 18 sierpnia 2015r. podniósł zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu Okręgowego w Zamościu i wniósł o przekazanie sprawy do Sądu Okręgowego w Poznaniu. Pozwany wniósł ponadto o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm prawem przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia całości dochodzonego przez powoda roszczenia w tym należności głównej i roszczeń ubocznych. Nadto zakwestionował fakt aby podmiotowi (...) BANK z siedzibą w W. przysługiwało w stosunku do pozwanego jakiekolwiek roszczenie, co zdaniem pozwanego uniemożliwia przyjęcie, że powód nie mógł nabyć od (...) BANK S.A. żadnej wierzytelności w stosunku do pozwanego. Powód nie wykazał w żaden sposób następstwa prawnego (...) BANK S.A. po (...) BANK S.A. ( k. 52-53)

Postanowieniem z dnia 16 października 2015r. Sąd Okręgowy w Zamościu stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Poznaniu. ( k. 62)

Powód w piśmie procesowym z dnia 7 stycznia 2016r. zmodyfikował żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 97.190,68 złotych wraz z ustawowymi i umownymi odsetkami w sposób szczegółowo opisany w tym piśmie. (k. 77-78) Zarządzeniem z 25 stycznia 2016r. zwrócono ww. pismo pełnomocnika powoda . ( k. 80)

Powód w piśmie procesowym z dnia 19 lutego 2016r. podtrzymał żądanie pozwu, przy czym wniósł o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty innej niż wymieniona w pozwie tj. o 98.450, 61 złotych wraz z odsetkami ustawowymi i umownymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty . Powód oświadczył, że ograniczył żądanie pozwu w części dotyczącej odsetek karnych naliczonych przez powoda , gdzie zamiast odsetek w wysokości odsetek naliczonych według zmiennej stopy procentowej w wysokości średniego oprocentowania WIBOR dla lokat 3 – miesięcznych na rynku międzybankowym z 10 ostatnich dni roboczych ostatniego miesiąca poprzedniego kwartału powód żąda odsetek ustawowych. Powód odniósł się także do podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia.

W ocenie powoda dochodzone pozwem roszczenie nie uległo przedawnieniu a do liczenia tego terminu znajdzie zastosowanie art. 118 k.c. przewidujący 3 – letni termin przedawnienia roszczenia. Powód zaznaczył, że na podstawie umowy kredytu z dnia 2 czerwca 2008r. łączącej pozwanego z poprzednim wierzycielem zgodnie z postanowieniami umowy , pozwany zobowiązał się do spłaty przedmiotowego kredytu w 84 ratach miesięcznych płatnych do dnia 22 dnia każdego miesiąca ze spłatą do dnia 22 maja 2015r. w wysokości 1201,75 złotych każda z rat z zastrzeżeniem, iż pierwsza rata wyrównawcza wynosi 895,09 zł. Zdaniem powoda świadczenie z umowy kredytu jest świadczeniem jednorazowym choć płatnym w ratach , a termin wymagalności w rozumieniu należy liczyć od dnia ostatniej raty umowy. ( k. 83- 85)

Powód w kolejnym piśmie z 14 kwietnia 2016r. sprecyzował żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 97.953,27 złotych wraz z odsetkami umownymi i ustawowymi liczonymi w sposób podany jak w tym piśmie. (k. 106-107)

Pozwany w piśmie z 19 maja 2016r. wskazał, że roszczenie powoda dochodzone w tej sprawie przedawniło się w dniu 7 kwietnia 2014r. Zdaniem pozwanego 3 letni termin przedawnienia powinien być liczony od daty pisma złożonego przez poprzednika prawnego powoda w postępowaniu egzekucyjnym tj. od 7.04.2011r. Tym samym w ocenie pozwanego przedawniło się roszczenie główne jak i roszczenie dotyczące świadczeń ubocznych ( roszczenie o odsetki karne jak i odsetki umowne) (k.132-133)

Na rozprawie w dniu 23 czerwca 2016r. pozwany doprecyzował zarzut przedawnienia i wskazał, że termin przedawnienia winien być liczony od dnia umorzenia postępowania egzekucyjnego tj. od dnia 7 kwietnia 2011r. ( k. 153-154)

Tak ukształtowane stanowiska stron nie uległy zmianie do zakończenia procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany zawarł w dniu 2 czerwca 2008r. z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w K. będącym poprzednikiem prawnym (...) BANK S.A. umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) w kwocie 52.821,25 złotych. Pozwany zobowiązał się do spłaty przedmiotowego kredytu w 84 ratach miesięcznych płatnych do dnia 22 dnia każdego miesiąca ze spłatą do dnia 22 maja 2015r. w wysokości 1201,75 złotych każda z rat z zastrzeżeniem, iż pierwsza rata wyrównawcza wynosi 895,09 zł. Dłużnikiem solidarnym w ramach tej umowy kredytowej była M. K..

( dowód : umowa konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) – k. 87-90)

Z dniem 4 stycznia 2010r. na podstawie art. 492§1 pkt. 1 ksh nastąpiło połączenie (...) BANK S.A. ( spółka przejmowana) z (...) BANK S.A. ( spółka przejmująca). Na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpiła z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) BANK S.A. Natomiast w dniu 1 czerwca 2012r. na podstawie art. 492§1 ksh nastąpiło przeniesienie całego majątku (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmowana) na (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmująca). Na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) BANK S.A. Z dniem 1 czerwca 2012r. (...) BANK S.A. zmienił nazwę na (...) BANK S.A.

( dowód: odpis z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dla (...) BANK S.A. – k. 18-27)

W związku z brakiem spłaty należności wynikających z umowy kredytowej poprzedni wierzyciel (...) BANK S.A. wystawił przeciwko pozwanemu w dniu 21 kwietnia 2010r. bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony numerem (...) . Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym P. – N. (...) postanowieniem z dnia 7 września 2010r. ( sygn. akt(...)) nadał klauzulę wykonalności wobec pozwanego J. K.. Następnie po uzyskaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (...) BANK S.A. wszczął egzekucję wobec pozwanego. Pismem z dnia 7 kwietnia 2011r. w ramach prowadzonej egzekucji na podstawie ww. opisanego tytułu wykonawczego Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym P. – N. (...)zajął świadczenia emerytalno – rentowe wypłacane pozwanemu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w P.. Prawomocnym postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2016r. Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym P. –N. (...)umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 825 k.p.c. prowadzone z wniosku wierzyciela (...) BANK S.A wobec pozwanego J. K. .

( dowód: bankowy tytuł egzekucyjny z 21 kwietnia 2010r. nr (...) – k. 38, k. 86, postanowienie Referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym P. – N. (...) z dnia 7 września 2010r. sygn. akt (...) – k. 39, pismo Komornika sądowy przy Sądzie Rejonowym P. – N. (...) z 07.04.2011r. – k. 143-144, k. 158- 159, postanowienie z dnia 7 kwietnia 2016r. Komornik sądowy Sądzie RejonowymP. –(...) – sygn. akt (...) )

Na podstawie umowy o przelew wierzytelności zawartej w dniu 22 kwietnia 2015r. pomiędzy powodem (...) Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym – Subfundusz KI 1 ( (...): 713) z siedzibą w W., a poprzednim wierzycielem (...) BANK S.A. powód nabył wierzytelność wobec pozwanego opiewającą na kwotę 98.584, 64 złotych. (...) BANK S.A. pismem z dnia 22 kwietnia 2015r. poinformował pozwanego o przelewie wierzytelności wynikającej z umowy o kredyt nr (...) zawartej w dniu 2 czerwca 2008r.

( dowód: umowa przelewu wierzytelności zawarta w dniu 22 kwietnia 2015r. zawarta (...) Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym – Subfundusz KI 1 ( (...): 713) z siedzibą w W. a poprzednim wierzycielem (...) BANK S.A wraz z wyciągiem z wykazu wierzytelności – k.11- 17, wyciąg z rejestru funduszy inwestycyjnych (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego – Subfundusz KI 1 ( (...): 713) z siedzibą w W.- k. 6-7, pismo (...) BANK S.A. z dnia 22 kwietnia 2015r. – k. 40 )

Aktualne zadłużenie pozwanego wynosi 97.953, 27 złotych na którą to kwotę składa się : kwota 50.424, 70 złotych – tytułem niespłaconej kwoty kapitału, kwota 41.404,80 złotych – tytułem odsetek karnych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela, kwota 5361,18 złotych tytułem odsetek umownych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela , kwota 762,59 złotych tytułem odsetek karnych naliczonych przez powoda od dnia cesji wierzytelności tj. 22 kwietnia 2015r. do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu tj. do dnia 29.06.2015r. w wysokości 8 % w skali roku.

( okoliczność niesporna a nadto zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 18.06.2008r. do 22.04.2015r. – k. 107- 122)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przywołanych dowodów.

Sąd dał wiarę powołanym dokumentom oraz ich odpisom i kserokopiom, albowiem nie były przez strony kwestionowane, jak również nie budziły wątpliwości sądu co do ich prawdziwości i autentyczności. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z art. 244 § 1 k.p.c. dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Z kolei w świetle art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Sąd nie widział potrzeby przeprowadzenia dowodów z urzędu. Strony bowiem były reprezentowane przez fachowych i profesjonalnych pełnomocników. Innymi słowy Sąd oparł się jedynie na materiale dowodowym zaoferowanym przez strony. Jest to zgodne z obowiązującą zasadą kontradyktoryjności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu .

W pierwszej kolejności należy wskazać w ramach podniesionego przez pozwanego zarzutu braku legitymacji procesowej czynnej, że Sąd nie podzielił tego stanowiska pozwanego zawartego w sprzeciwie od nakazu zapłaty . ( k. 53)

Tytułem wstępu należy zauważyć, że legitymacja procesowa jest szczególnym uprawnieniem wynikającym z określonej sytuacji materialnoprawnej i oznacza, że dany podmiot jest uprawniony, czyli legitymowany do występowania w charakterze strony w konkretnym procesie w stosunku do jego przedmiotu. Dany podmiot zatem, aby móc wystąpić w danym procesie w charakterze strony, musi być podmiotem do tego właściwym, tzn. musi posiadać szczególną kwalifikację pozwalającą na wystąpienie z danym powództwem właśnie przez niego. Aby zatem ochrona prawna w drodze konkretyzacji norm prawa materialnego mogła być przez sąd udzielona, musi ona być żądana na rzecz osoby, której służy dane uprawnienie materialne wobec innej osoby, a nadto z żądaniem udzielenia tej ochrony musi wystąpić osoba do tego uprawniona. Sprawa dotycząca określonego stosunku prawnego nie może być zatem wszczęta przez jakikolwiek podmiot, lecz jedynie przez podmiot określony, któremu służy do tego uprawnienie. O istnieniu czy braku legitymacji procesowej decyduje prawo materialne na podstawie podanego w pozwie stanu faktycznego.

Jak ustalił Sąd na podstawie odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dla poprzednika prawnego powoda (...) BANK S.A. ( k. 18-27, w szczególności karta k. 26 verte ) z dniem 4 stycznia 2010r. na podstawie art. 492§1 pkt. 1 ksh nastąpiło połączenie (...) BANK S.A. ( spółka przejmowana z (...) BANK S.A. ( spółka przejmująca) . Następnie na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpiła z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) BANK S.A. Natomiast w dniu 1 czerwca 2012r. na podstawie art. 492§1 ksh nastąpiło przeniesienie całego majątku (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmowana) na (...) BANK S.A. z siedzibą w W. ( spółka przejmująca). Na podstawie art. 494§1 ksh (...) BANK S.A. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązku (...) BANK S.A. Z dniem 1 czerwca 2012r. (...) BANK S.A. zmienił nazwę na (...) BANK S.A.

Stosownie do treści art. 509 § 1 kc, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Nadto, zgodnie z art. 509 § 2 kc, wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Z powyższego unormowania wynika zatem, że przelew jest umową, mocą której wierzyciel przenosi wierzytelność, czyli swoje prawo podmiotowe do żądania od dłużnika określonego świadczenia, na osobę trzecią, a tym samym, spodziewanym rezultatem zawarcia takiej umowy będzie utrata wierzytelności przez cedenta i uzyskanie jej przez cesjonariusza. Oznacza to, że w wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Nie powoduje to jednak zmiany tego stosunku, lecz jedynie zmianę uczestniczącej w nim po stronie wierzyciela osoby. Natomiast zgodnie z art. 6 kc, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Opierając się na tej regule przyjąć należy, że powód powinien udowodnić fakty, z których wywodzi dochodzone roszczenie, a pozwana fakty uzasadniające jej zarzuty przeciwko roszczeniu powoda. Rozkład ciężaru dowodów ma w postępowaniu cywilnym znaczenie wówczas, gdy istotne fakty nie zostaną udowodnione. Wówczas konsekwencje procesowe tego ponosi strona, na której dowód spoczywał.

W tej sprawie nie budzi wątpliwości fakt nabycia przez powoda (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego – Subfundusz KI 1 ( (...): 713) z siedzibą w W. od (...) BANK S.A. na podstawie umowy o przelew wierzytelności z dnia 22 kwietnia 2015r. wierzytelności wobec pozwanego wynikającej z umowy o kredyt nr (...) zawartej w dniu 2 czerwca 2008r. opiewającej na kwotę 98.584, 64 złotych, o czym pozwany został poinformowany przez (...) BANK S.A. pismem z dnia 22 kwietnia 2015r. ( k. 40)

A zatem legitymacja procesowa powoda wynikała z ww. wymienionej umowy cesji wierzytelności.

Dodatkowo wyciąg z wykazu wierzytelności jako załącznik do umowy o przelew wierzytelności ( vide k. 17) określa w wystarczający sposób zarówno osobę dłużnika, jak i zbytą wierzytelność przez wskazanie kwoty dłużnej. Określenie zbytej wierzytelności w powyższy sposób jest wystarczające dla skuteczności przelewu, a pozwany tego nie kwestionował w żaden sposób, jak również faktu, że jego interesy przez dokonanie cesji zostały w jakikolwiek sposób naruszone.

W dalszej kolejności Sąd zbadał zarzut przedawnienia roszczenia dochodzonego przez powoda w tym postępowaniu podniesiony przez pozwanego. Uprzedzając dalsze rozważania należy podkreślić, że zarzut przedawnienia okazał się zasadny, a co za tym idzie powództwo już z tego powodu należało oddalić.

Roszczenie powoda wynikało z umowy kredytu konsolidacyjnego - konsumenckiego, zawartej z konsumentem, w której roszczenie uległo przedawnieniu a pozwany skutecznie zgłosił zarzut przedawnienia.

Analizując treść pozwu trzeba podać, że powód wywodził swoje roszczenie z umowy o kredyt konsolidacyjny zawartej przez (...) BANK S.A. – jako przedsiębiorcę – z pozwanym J. K. – jako konsumentem. Dłużnikiem solidarnym w ramach tej umowy kredytowej była M. K. ale ta okoliczność nie miała żadnego znaczenia dla sprawy.

Ogólne uregulowanie umowy kredytu zawiera art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939 z późn. zm.), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Natomiast za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, którą kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi (art. 3 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, Dz.U. 2011 nr 126 poz. 715 z późn. zm.).

Powód dochodził roszczenia jako nabywca wierzytelności. W niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia – rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia. Pozwany nie kwestionował bowiem faktu zadłużenia oraz jego wysokości wskazanej w pozwie.

Z umowy kredytu wynikało, iż świadczenie pozwanego miało byś spełniane częściami, przy czym nie miało ono charakteru okresowego, gdyż wielkość zobowiązania była od początku znana. Świadczenie pieniężne jest co do zasady, w myśl art. 379 § 2 k.p.c., świadczeniem podzielnym. Świadczenie to może być bowiem niewątpliwie spełnione częściowo bez istotnej zmiany jego przedmiotu lub wartości. Taka cecha świadczenia pieniężnego została również przyjęta powszechnie w orzecznictwie (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 821/00, LEX nr 54375; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 1976 r., IV PR 275/76, NP 1978, nr 6, s. 974, OSNCP 1977, nr 7, poz. 117, OSPiKA 1978, z. 4, poz. 70; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2004 r., IV CK 12/2003, OSNC 2005, nr 3, poz. 44, Radca Prawny 2005, nr 2, s. 112, R. 2005, nr 3, s. 139; a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2004 r., V CK 505/03, LEX nr 194091.

Jeżeli zatem świadczenie pieniężne jest zasadniczo świadczeniem podzielnym, oznacza to, że może być ono spełnione w ratach.

W tego typu sytuacji terminy przedawnienia biegną oddzielnie dla każdej z części świadczenia pieniężnego.

W ocenie Sądu błędem byłoby uznanie, że termin przedawnienia należy liczyć od daty wymagalności płatności ostatniej raty - jak oczekiwał tego powód ( k. 84 verte ) czyli od 22.05.2015r.

Co prawda nie zostało do akt sprawy złożone wypowiedzenie umowy kredytowej ale należy przyjąć to za fakt, że nastąpiło ono przed 21.4.2010 r. skoro w dniu 21.04.2010r. Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony numerem (...) wobec braku spłaty kredytu przez pozwanego. Zresztą na to wskazuje oświadczenie Banku zawarte w tym dokumencie o treści „ Bank oświadcza , że roszczenie objęte bankowym tytułem egzekucyjnym jest wymagalne i egzekwowane na rzecz (...) BANK S.A. z siedzibą w W.” . ( k. 38)

Na marginesie należy wskazać, że późniejsze wypowiedzenie kredytu przez bank i tak nie przesuwa terminów przedawnienia roszczeń o zapłatę części świadczenia pieniężnego, wymagalnych przed datą wypowiedzenia. Gdyby bowiem zaakceptować takie rozumowanie, to mogłoby to oznaczać, iż wierzyciel nawet po kilkudziesięciu latach mógłby twierdzić, iż jego roszczenie jest nieprzedawnione i mógłby w istocie w nieskończoność przesunąć termin przedawnienia – dokonując po wielu latach wypowiedzenia całej umowy.

Zgodnie z art. 119 k.c. terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Okolicznością niesporną jest, w świetle art. 118 k.c., to iż roszczenia powoda, jako związane z działalnością gospodarczą – przedawniały się z upływem trzech lat. Okres trzech lat minął dla wszystkich rat przed wytoczeniem powództwa , które miało miejsce 30 czerwca 2015 r. ( k. 1)

W niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności a nawet wszczęto egzekucję.

Oczywiście podzielić należy pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03, LEX nr 82431), zgodnie
z którym w świetle art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia.

Okoliczności w tym zakresie nie zmienia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie P 45/12, uznający art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 pr. bankowego za niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż TK orzekł jednocześnie, iż wymienione przepisy utracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r.

Niewątpliwie wierzyciel pierwotny w/w czynnościami kilkakrotnie przerwał bieg 3-letniego terminu przedawnienia – o czym szerzej Sąd wypowie się w dalszej części uzasadnienia . Niesporne jest, że powód nabył sporną wierzytelność w dniu 22.04.2015r.

Przy założeniu, że datą wymagalności roszczeń z umowy kredytu uczynić należy dzień 21.04.2010 r. ( k. 38) a więc datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego (brak w aktach sprawy informacji, w jakim dniu konkretnie umowa ta została przez kredytodawcę wypowiedziana), a roszczenia z tytułu tej umowy przedawniały się w terminie 3-letnim (art. 118 k.c.) to uznać należy, że termin ten upłynął z dniem 21.04. 2013 r. W dacie 22.04.2015r. powód nabył więc wierzytelność przedawnioną. Wnosząc pozew w dacie 30.06.2015 r. roszczenie uległo już przedawnieniu, a tym samym powództwo o zapłatę wobec pozwanego podlegało w całości oddaleniu – punkt 1 sentencji wyroku.

Tożsame wnioski należałoby wyciągnąć także przy założeniu, że przedawnienie roszczenia banku mogłoby nastąpić najwcześniej z upływem 3 lat od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. W tym wypadku termin należało by liczyć od dnia 7.09.2010r. – (k. 39) Termin przedawnienia upłynąłby zatem 7.09.2013r. a więc przed nabyciem wierzytelności i przed wniesieniem przez powoda pozwu w tej sprawie.

W tym miejscu należy jednak stwierdzić, iż przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności.

Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana (por. wyrok SN z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, LEX nr 1622306).

Podkreślić należy, iż wyżej wymieniony wyrok Sądu Najwyższego stanowi zapoczątkowanie linii orzeczniczej, łagodzącej kryteria przedawnienia w obrocie konsumenckim. Orzeczenie to dotyczyło skutków materialnoprawnych złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji, lecz w uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął stanowisko mające o wiele szersze znaczenie.

W uzasadnieniu wyroku wyrażono pogląd, że w postępowaniu egzekucyjnym „przerwanie przedawnienia następuje pomiędzy stronami postępowania o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane. Pogląd ten jest logiczny i w pełni zrozumiały, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu, iż banki (do dnia 1 sierpnia 2016 r.) korzystały ze szczególnej ochrony prawnej w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego.

Ale najistotniejszym jest jednocześnie to, że ochrona ta nie rozciąga się na inne podmioty, w tym również nabywców wierzytelności, pierwotnie przysługujących bankowi.

Sąd wyraża pogląd, że nie ma żadnych racjonalnych podstaw do uznania by nabywca wierzytelności, nie będący bankiem, miał korzystać z dobrodziejstw przynależnych bankom w tym również dobrodziejstwa w postaci przerwania biegu przedawnienia jedynie na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia – ale tylko wobec banku - został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, ale w aktach sprawy brak jest dokumentu wskazującego w jakiej dokładnie dacie to nastąpiło ale nie miało to już decydującego znaczenia w ramach przyjętej przez Sąd koncepcji braku wpływu czynności Banku na sytuację prawną nabywcy wierzytelności w tym na przerwanie biegu terminu przedawnienia.

Jak wynika z prawomocnego postanowienia z dnia 7 kwietnia 2016r. Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym P.–N. (...) umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 825 k.p.c. prowadzone z wniosku wierzyciela (...) BANK S.A wobec pozwanego J. K. .

Nie zmieniało to by to zresztą stanowiska Sądu co do przedawnienia dochodzonego roszczenia, gdyż nawet skutki wszczęcia egzekucji przez Bank w tym zakresie nie odnoszące skutku wobec nabywcy wierzytelności zostały zniweczone poprzez umorzenie egzekucji wobec dłużnika – pozwanego w tej sprawie.

Zauważyć należy bowiem, że w uchwale z dnia 19 lutego 2015 roku ( III CZP 103/14, LEX nr 1643191) Sąd Najwyższy przyjął, a Sąd orzekający w pełni ten pogląd podziela, iż umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela – banku, co miało miejsce w tej sprawie ( k. 170 ) poprzez umorzenie egzekucji w trybie art. 825 k.p.c. prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności – niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowanego złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Argumentując swoje stanowisko Sąd Najwyższy przyjął, iż wniosek wierzyciela o umorzenie egzekucji, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. powoduje sankcje przewidziane w art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c. Oznacza to, iż zrównany jest z cofnięciem pozwu, a zatem nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji). Przewidziane w art. 203 § 2 k.p.c. zastrzeżenie ma na celu przede wszystkim zapobieżenie możliwości manipulowania przez powoda terminami przedawnienia roszczenia. Brak tego przepisu doprowadziłby do tego, że powód mógłby wielokrotnie składać pozew i cofać go ze skutkiem przewidzianym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia. Racja przyjęcia takiego rozwiązania i dążność do przeciwstawienia się możliwym nadużyciom jest tym bardziej uzasadniona na gruncie postępowania egzekucyjnego, w którym chodzi o zastosowanie wobec dłużnika środków przymusu. Prowadzi to do wniosku, że w postępowaniu egzekucyjnym ma, na podstawie art. 13 § 2 k.p.c., odpowiednie zastosowanie art. 203 § 2 zd. 1 k.p.c., co oznacza, że umorzenie tego postępowania niweczy przerwę przedawnienia spowodowaną jego wszczęciem.

Przywołanie niniejszego poglądu prawnego jest o tyle istotne, iż w tym orzeczeniu przejawia się linia orzecznicza Sądu Najwyższego, łagodząca sytuację dłużników – konsumentów w relacjach z funduszami sekurytyzacyjnymi.

Jak zostało to wyczerpująco wyjaśnione przez Sąd skutki przerwania biegu przedawnienia i tak następowałyby tylko w relacjach bank – konsument. Skoro bowiem nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności i powinien uzyskać odrębny sądowy tytuł egzekucyjny (uchwała SN z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005/6/98), to nie może on korzystać ze skutków postępowania, w którym nie mógłby wziąć udziału.

Jak bowiem zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r. fundusz sekurytyzacyjny, nabywający wierzytelność od banku, nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania, co zresztą zauważył już także sam powód w pozwie albowiem wskazał że „ w celu ponownego wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko pozwanemu konieczne jest uzyskanie tytułu wykonawczego na rzecz powoda”. ( k. 1 verte)

Podsumowując, przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek jego własnych czynności w tym złożeniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a następnie wszczęciu na podstawie tego tytułu wykonawczego egzekucji nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem.

Nabywca wierzytelności nie może bowiem odnosić korzyści z tej części postępowania egzekucyjnego, w której nie może być stroną. Jest to wyjątek od zasady, iż zmiana podmiotowa po stronie wierzyciela nie wpływa na przedawnienie roszczenia.

Przy niekwestionowanej zatem wysokości zadłużenia pozwanego, powództwo należało oddalić z uwagi na przedawnienie roszczenia, w tym również roszczeń ubocznych ( w zakresie odsetek) . W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego (por. orzeczenie SN z dnia 26.01.2005 r., III CZP 42/04, OSNC 2005/9/149; orz. SA w K. z dnia 17.02.2003 r., I ACa 846/02, LEX nr 83739) .

Na marginesie należy podać, że podniesienie zarzutu przedawnienia nie było w realiach niniejszej sprawy sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Instytucja przedawnienia służy również ochronie dłużnika, by „nie pozostawał on w długotrwałej niepewności” (wyrok SA w Łodzi z dnia 23 kwietnia 2014 r., LEX nr 1458942).

W tej sytuacji powództwo podlegało oddaleniu. ( pkt.1 wyroku)

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98§1-3 k.p.c. ( zasada odpowiedzialności za wynik procesu) i na tej podstawie Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3600 złotych ( brak dowodu uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego pełnomocnikowi w kwocie 17 zł ) Wysokość tego wynagrodzenia Sąd ustalił na podstawie §21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U.2015.1800 ) i §6 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.) ( pkt. 2 wyroku)

Z tych powodów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Hanna Flisikowska