Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt II AKa 232/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Kamy w składzie:

Przewodniczący: SSA Zdzisław Pachowicz

Sędziowie:SSA Edward Stelmasik (spr)

SSA Tadeusz Kiełbowicz Protokolant: Anna Turek

przy udziale prokuratora Prokuratury Regionalnej Urszuli Piwowarczyk - Strugały

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2016 r.

sprawy R. P. (1)

oskarżonego z art. 284 § 2 kk w związku z art. 294 § 1 kk i art. 276 kk i art. 286

§ 1 kk w związku z art. 294 § 1 kk, art. 270 § 1 kk w zw. z art. 273 kk w zw. z

art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk, art. 286 § 1 kk w

związku z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, art. 284 §

2 kk i art. 276 kk i art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w

zw. z art. 65 § 1 kk w zw. z art. 91 § 1 kk,art. 284 § 2 kk i art. 276 kk w zw. z

art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i oskarżycieli posiłkowych

od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

z dnia 18 lutego 2016 r. sygn. akt III K 6/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego R. P. (1) środek karny w postaci zobowiązania do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstw przypisanym w punkcie 3 a dotyczącym czynu z punktu V części wstępnej tego wyroku przez zapłatę pokrzywdzonemu A. L. (1) 16.001,07 zł (szesnaście tysięcy jeden złotych i siedem groszy);

II.  w powstałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego R. P. (1) na rzecz oskarżycieli posiłkowych A. L. (1) i M. J. (1) po 600 zł tytułem zwrotu poniesionych przez nich kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia wydatków należnych Skarbowi Państwa za postępowanie apelacyjne i zwalnia go od opłaty za drugą instancję;

V.  zwalnia oskarżyciela posiłkowego K. O. (1) od ponoszenia kosztów sądowych za drugą instancję.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 18.02.2016 r. skazał R. P. (1) :

1.  za czyn 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., art. 276 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 k.k. oraz art. 270 § 1 k.k. i art. 273 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. na 3 lata pozbawienia wolności;

2.  za czyn z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. na rok pozbawienia wolności;

3.  za ciąg 12 oszustw na podstawie art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. na 4 lata pozbawienia wolności;

4.  za ciąg 2 przestępstw wyczerpujących znamiona art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 284 § 2 k.k. art. 286 § 1 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. na 2 lata pozbawienia wolności ;

5.  za czyn z art. 284 § 2 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. na rok pozbawienia wolności;

6.  na podstawie art. 91 § 1 k.k. i art. 63 § 1 k.k. na karę łączną 6 lat pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet okresu tymczasowego aresztowania od 25.02.2014 r. do 22.08.2014 r.

Wyrokiem tym Sąd Okręgowy ponadto :

a)  na podstawie art. 5 § 1 p. 9 k.p.s.w. umorzył postępowanie wobec tego oskarżonego o czyn z art. 127 § 1 kw.;

b)  na podstawie art. 46 § 1 k.k. nałożył na w/w osk. R. P. (1) zobowiązania do naprawienia wyrządzonych szkód przez zapłatę:

- 245 tysięcy złotych – R. R.,

- 20.001,03 zł. – Spółce (...),

- 11.001,13 zł. – W. S.,

- 5.000 zł. – E. S.,

- 16.800 zł. – C. P.,

- 13.000 zł. – A. K.,

- 30.000 zł. – M. J. (1),

- 15.000 zł. – G. P.,

- 13.000 zł. – Spółce (...),

- 15.000 zł. – M. U.,

- 75.000 zł. – M. H.,

- 42.500,23 zł. – K. S.,

- 20.000 zł. – S. G.,

c) zwolnił tego oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych (sygn. akt III K 6/15).

Wyrok powyższy został zaskarżony przez obrońcę osk. R. P. (1) oraz pełnomocników oskarżycieli posiłkowych K. O. (1) i A. L. (1).

Obrońca osk. R. P. (1) zarzucił zaskarżonemu wyrokowi rażącą niewspółmierność kary łącznej wymierzonej temu oskarżonemu. W konsekwencji wniósł o zmianę tego wyroku przez obniżenie kary łącznej do 4 lat pozbawienia wolności (T.XV k. 2754 – 2755).

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego K. O. (1) przedstawił na 4 stronach szeroko rozbudowane zarzuty.

W istocie sprowadzają się one do:

1.  kwestionowania oceny dowodów poprzez bezkrytyczne danie wiary wyjaśnieniom osk. R. P., jakoby ten miał zamiar wywiązania się z zawartej z K. O. umowy komisu, zaś dopiero później po sprzedaży przekazanego mu w komis M., powziął zamiar przywłaszczenia pieniędzy otrzymanych za ten samochód, podczas, gdy w przekonaniu skarżącego, zgromadzone dowody i okoliczności świadczą iż od samego początku oskarżonym kierowały oszukańcze zamiary co do przedmiotowego pojazdu;

2.  podniesienia zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, będących konsekwencją powyższej wadliwej oceny dowodów, polegający na uznaniu, że:

1)  oskarżony R. P. i świadek M. S. (1) zawarli legalną umowę sprzedaży przedmiotowego M., chociaż, zdaniem skarżącego, miała ona fikcyjny charakter z uwagi na przestępną umowę obu tych mężczyzn;

2)  w następstwie powyższego błędu, bezpodstawne uznanie, że M. S. (1) stał się właścicielem tego samochodu, chociaż z uwagi na fikcyjny charakter umowy sprzedaży, właścicielem przedmiotowego M. jest nadal oskarżyciel posiłkowy K. O. (1);

3)  osk. R. P. dopuścił się jedynie przestępstwa przywłaszczenia kwoty 96.600 zł. chociaż w istocie jest on sprawcą oszustwa, którego przedmiotem jest, przekazany mu przez oskarżyciela posiłkowego M. o wartości 100 tysięcy złotych.

Ponadto podniósł on 2 zarzuty procesowe, a mianowicie:

1)  obrazę art. 230 k.p.k. – przez brak orzeczenia o zabezpieczonym dowodzie w postaci przedmiotowego M. oraz o dokumentach dotyczących tego pojazdu, chociaż należało, wg skarżącego, zarządzić przekazanie tego pojazdu temu skarżącemu,

2)  obrazę art. 424 k.p.k. polegającą na braku wskazania w uzasadnieniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz brak wymaganej oceny dowodów.

W konsekwencji apelujący ten domaga się:

I.  zmiany zaskarżonego wyroku przez:

a)  uznanie osk. R. P. za winnego, że oszukańczym sposobem, pod pozorem umowy komisu, doprowadził K. O. do wydania mu M. wartości 100 tysięcy złotych, a więc przestępstwa wyczerpującego znamiona art. 286 § 1 k.k. i art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

b)  orzeczenia zwrotu apelującemu oskarżycielowi zatrzymanego przedmiotowego M. i dokumentów tego pojazdu,

II.  względnie – uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania (T.XV k. 2757 – 2768).

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego A. L. (1) podniósł wprawdzie zarzut obrazy art. 46 k.k. ale w istocie zarzucił zaskarżonemu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, jakoby istniała przeszkoda do nałożenia na osk. R. P. obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody z powodu równoległego prowadzenia procesu cywilnego o ten sam przedmiot, w sytuacji gdy procesu takiego faktycznie oskarżyciel ten nie prowadzi.

Wniósł w konsekwencji o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie żądania zgłoszonego przez tego oskarżyciela w dniu 22 maja 2015 r. i nałożenia na osk. R. P. zgodnie z treścią art. 46 k.k. zobowiązania do naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz wymienionego oskarżyciela kwotę 16.001,07 zł. z ustawowymi odsetkami od 20.09.2013 r. (T. XV k. 2846 – 2848).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Na wstępie stwierdzić należy, że uwzględniono jedynie apelację oskarżyciela posiłkowego A. L. (1). Pozostałe środki odwoławcze okazały się natomiast niezasadne.

Na uzasadnienie swego rozstrzygnięcia przedstawia Sąd Apelacyjny następujące argumenty.

I.  Ocena apelacji oskarżyciela posiłkowego K. O. (1) (T.XV k. 2757 – 2768).

Apelację, wskazaną w tytule niniejszego fragmentu uzasadnienia, rozważono w pierwszej kolejności , albowiem kwestionowana jest w niej ocena prawna przestępstwa, przypisanego osk. R. P. w zakresie umów zawartych przez niego z oskarżycielami posiłkowymi K. O. i M. S., a dotyczących M. (...). Mianowicie skarżący ten wywodzi, iż właściwa ocena dowodów i okoliczności sprawy wskazuje, że:

1)  po pierwsze – osk. R. P. od samego początku, miał zamiar oszukać K. O. (1), i „wyłudzić” w ten sposób od niego M. w/w, zaś metodą do osiągnięcia tego celu było zawarcie fikcyjnej umowy komisu;

2)  po drugie – także fikcyjny charakter miała późniejsza umowa sprzedaży tego M. przez oskarżonego oskarżycielowi M. S., gdyż była ona, zdaniem skarżącego, wynikiem przestępczej zmowy obu tych mężczyzn.

W apelacji tej, co już wcześniej podano podniesiono także zarzuty procesowe, konkretnie odnoszące się do sugerowania, że Sąd Okręgowy dopuścił się obrazy art. 230 k.p.k. i art. 424 k.p.k. Żadnego z tych zarzutów nie podzielono:

1.  Stwierdzenie powyższe odnosi się w pierwszej kolejności do podstawowego zarzutu apelującego, a mianowicie tego, który został skierowany przeciwko trafności ustaleń o winie R.P. w zakresie przestępstwa przypisanego temu sprawcy w p. 2 zaskarżonego wyroku.

Ad 1) Przede wszystkim nie sposób zgodzić się z tymi fragmentami apelacji, które zostały podniesione przeciwko ustaleniom o charakterze prawnym umowy komisu, zawartej w dniu 29 lipca 2013 r. między oskarżonym R. P. a oskarżycielem K. O., której przedmiotem był M. (...). Przypomnieć w tym miejscu należy, że ani prokurator ani też sam oskarżyciel K. O. w żadnej fazie śledztwa lub postępowania sądowego nie kwestionowali skuteczności tej umowy. Jest znamiennym, że nawet skarżący oskarżyciel posiłkowy nigdy w swych zeznaniach nie sugerował, aby w chwili zawierania przedmiotowej umowy komisu oskarżony R. P. nie miał zamiaru się z niej wywiązać. W konsekwencji w akcie oskarżenia nie zarzucono mu oszustwa, lecz przywłaszczenie tego samochodu. Sąd Okręgowy uznał jednak, że nawet i taka ocena nie ma oparcia w dowodach i okolicznościach sprawy. W konsekwencji ustalił, iż R.P. dopuścił się przywłaszczenia pieniędzy uzyskanych za sprzedaż samochodu. Dokonując takiej oceny nie stracił ten Sąd z pola widzenia, że R. P. (1) sprzedał samochód K. O. (1) zaledwie po pięciu dniach od oddania auta w komis i nie dość, że K. O. (1) o tym nie poinformował, to wręcz twierdził, że nadal załatwia sprawę” (cytat ze strony 38 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Taka postawa oskarżonego nie dowodzi jednak sama przez, że miał on zamiar oszukać oskarżyciela już w chwili zawierania umowy komisu. Z równym powodzeniem może bowiem wspierać stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku to jest, iż chodziło oskarżonemu o nieujawnienie faktu sprzedaży tego auta, a w konsekwencji o możliwie długotrwałe utrzymanie się w posiadaniu kwoty zapłaty za ten sprzedany samochód.

Akceptując ustalenia dokonane w tym zakresie przez Sąd Okręgowy nie stracono z pola widzenia danych osobopoznawczych o oskarżonym. Dostrzeżono mianowicie, że praktycznie całe jego dorosłe życie sprowadza się do dokonywania rozmaitych przestępstw, w tym zwłaszcza oszustw. Okoliczność ta jednak nie uprawnia do podważania trafności ustaleń odnośnie rodzaju jego winy w zakresie charakteru prawnego umowy komisu, zawartej między nim a oskarżycielem K. O..

Ad. 2) Nie zgodzono się także z tymi fragmentami apelacji oskarżyciela K. O., w których sugeruje się, jakoby fikcyjny charakter miała umowa sprzedaży przedmiotowego M., zawarta między oskarżonym a M. S. (1). Zważyć należy, że podstaw do dokonania ustaleń sugerowanych przez apelującego oskarżyciela nie sposób żadną miarą doszukać się ani w treści wyjaśnień osk. R. P. ani też w zeznaniach M. S. (1). Wręcz przeciwnie – z relacji obu tych osób w sposób jednoznaczny wynika, że była to w pełni legalna transakcja sprzedaży. Co więcej – nie bardzo wiadomo jaki miałby cel oskarżony, aby zataić fakt fikcyjnego charakteru tej transakcji. Wręcz przeciwnie – miałby on interes, aby wskazać, że była to fikcyjna transakcja, bo w ten sposób uwolniłby się od zobowiązań finansowych wobec oskarżyciela K. O.. Przecież – w takiej sytuacji należałoby samochód zwrócić temu oskarżycielowi, zaś wobec M. S. nie miałby oskarżony żadnych zobowiązań finansowych. Trafności dokonanych w tym zakresie ustaleń nie podważają wątpliwości co do źródła pochodzenia pieniędzy, jakie zapłacił M. S. za tego M.. Jest to jednak kwestia obojętna dla oceny skuteczności umowy kupna przez niego przedmiotowego samochodu. W samej zaś rzeczy zauważa się, iż kwestia ta była przedmiotem rozważań Sądu Okręgowego. Świadczy o tym protokół przesłuchania tego oskarżyciela (k. 2388 – 2389 T.XIII i fragment pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku patrz: strony 38 i 39 uzasadnienia).

Ustaleń co do legalności zakupu przedmiotowego M. przez M. S. nie podważają także dokumenty przedstawione przez pełnomocnika oskarżyciela K. O. w trakcie rozprawy apelacyjnej. Fakt prowadzenia przeciwko M. S. postępowania egzekucyjnego dowodzi jedynie tego, że w chwili obecnej ma on jakieś zobowiązania finansowe. Nie dowodzi jednak tego, że w trakcie zakupu M. od R. P. nie dysponował on pieniędzmi, będącymi przedmiotem tej transakcji.

2.  Nie sposób podzielić także zarzutów o charakterze procesowym, podniesionych przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego.

a)  Stwierdzenie powyższe odnosi się w pierwszej kolejności do zarzutu skierowanego przeciwko jakości pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Zważyć należy, że przepis art. 424 k.p.k. wymaga, aby pisemne uzasadnienie w sposób zwięzły (podkreś. S.A.) wskazywało jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione i na jakich w tej mierze oparł się dowodach. Warunek ten został przez Sąd Okręgowy spełniony. Sąd ten stwierdził, że wszystkie okoliczności odnoszące się do przestępstw przypisanych osk. R. P. oparł na dowodach przytoczonych w poszczególnych fragmentach uzasadnienia (strona 35 uzasadnienia).

O okolicznościach, związanych z zawarciem umowy komisu, których przedmiotem był M. należący do K. O., a także odnośnie okoliczności dotyczących sprzedaży tego M. M. S. (1), traktują fragmenty zawarte na stronach 5-7 i 38 – 39 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Tam też a zwłaszcza na stronie 7 przedstawiono dowody, które legły u podstaw dokonanych ustaleń. Zawarty w art. 424 k.p.k. wymóg, aby uzasadnienie w sposób „zwięzły” przedstawiało wykaz dowodów które legły u podstaw dokonanych ustaleń, zwłaszcza Sąd Okręgowy od obowiązku przedstawienia tego co każdy z tych dowodów zawiera. Nie sposób przy tym wymagać od Sądu, aby podał powody, dla których nie dał wiary dowodom przeciwnym, skoro takich dowodów po prostu nie było. Nawet w apelacji nie przedstawia się dowodów, które znalazłyby się poza sferą rozważań Sądu Okręgowego, a zwłaszcza takich, które obalałyby dokonane przez ten sąd ustalenia.

b)  Zupełnie zaś za bezpodstawny należy uznać zarzut obrazy art. 230 § 2 k.p.k. To prawda, że Sąd Okręgowy nie rozstrzygał w wyroku w sposób definitywny o zabezpieczonym samochodzie. Żadną miarą nie mógł jednak orzec w sposób sugerowany przez apelującego i zarządzić zwrot M. oskarżycielowi K. O., gdyż takie orzeczenie byłoby sprzeczne z treścią ustaleń o winie oskarżonego. Sąd ten przecież stwierdził, iż M. ten winien być przekazany M. S. (1) (patrz: strona 39 uzasadnienia). Jest przy tym poza sporem, że ewentualna korekta zaskarżonego wyroku w sposób wyżej podany w postępowaniu apelacyjnym, byłaby niedopuszczalna, albowiem byłaby na niekorzyść skarżącego K. O..

II.  Ocena apelacji obrońcy osk. R. P. (1) (Tom XV k. 2754-2755).

Niezasadna okazała się także apelacja obrońcy osk. R. P. (1).

1.  W apelacji tej kwestionuje się jedynie wymiar kary łącznej pozbawienia wolności, wymierzonej temu oskarżonemu. Z uwagi na treść art. 440 oraz 447 § 2 k.p.k. rozważono w pierwszej kolejności, czy nie rażą surowością także poszczególne kary i środki karne orzeczone wobec R. P.. Na powyższe pytanie należy udzielić odpowiedzi przeczącej. Prezentując takie stanowisko nie traci Sąd Apelacyjny z pola widzenia, że dwie kary wymierzone temu oskarżonemu w sposób wyraźny odbiegają od minimum ustawowego zagrożenia, przewidzianego za przypisane mu przestępstwa. Uwaga ta odnosi się do kar 3 lat i 4 lat pozbawienia wolności, wymierzonych w punktach 1 i 3 zaskarżonego wyroku. Zważyć jednak należy, że stopień społecznej szkodliwości przestępstw przypisanych w tych punktach był wyjątkowo znaczny. Przedmiotem pierwszego z tych skazań było oszustwo dotyczące samochodu o wartości ponad pół miliona złotych, natomiast p. 3 wyroku odnosił się do 14 oszustw, popełnionych w ciągu przestępstw, które dotyczyły samochodów o łącznej wartości ok. 280 tysięcy złotych.

Przy ocenie tych kar nie sposób pomijać także znacznego stopnia zdemoralizowania osk. R. P.. Zauważono, że całe jego dorosłe życie to niekończące się pasmo skazań za rozmaite przestępstwa w tym głównie za oszustwa. Można wyrazić stanowisko, że z dokonywania oszustw i innych przestępstw przeciwko mieniu uczynił on metodę funkcjonowania w społeczeństwie.

Przecież po raz pierwszy został on skazany w 2000 r. za przestępstwo popełnione w 1999 r. (sprawa II K 999/00 S.R. w C. – k. 149-150). W chwili dokonania przedmiotowego przestępstwa miał więc zaledwie 19 lat). Od tego czasu później skazywany był jeszcze pięciokrotnie. O niepodatności na te skazania świadczą m.in. takie okoliczności jak:

a)  okoliczność, że w związku z tymi skazaniami przebywał w zakładach karnych w ramach wykonania kar lub jako tymczasowo aresztowany w okresie od 2004 r. do 2013 r. łącznie przez blisko 4 lata tj:

- od 02.04.05 r. do 11.04.05 (k. 219)

- od 04.01.06 r. do 18.08.06 r. (k. 144-145)

- od 21.01.07 do 02.01.08 (k. 211)

- od 11.04.12 do 14.06.13 r. (k. 215 i 218).

b) a także fakt, wskazany przez Sąd Okręgowy, jakim było popełnienie przedmiotowych przestępstw po upływie zaledwie 2 miesięcy od wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności wymierzonej w sprawie IX 794/04 S.R. w B. (k. 215-219).

W tym stanie rzeczy, przy uwzględnieniu nadto dyrektyw wymiaru kary z art. 64 § 1 k.k. i art.65 § 1 k.k. które odnoszą się do tego sprawcy, stwierdzić należy, że żadna z kar mu wymierzonych nie może uchodzić za rażąco surową. Nie sposób kwestionować także zasadności orzeczeń wydanych wobec tego sprawcy w oparciu o art. 46 § 1 k.k.

2.  Jak to już wcześniej zasygnalizowano w tej apelacji zarzucono jedynie, że surowością razi kara łączna wymierzona R.P.. Zarzutu tego nie podzielono. Zgodnie z treścią art. 91§ 2 w zw. z art. 86 § 1 k.k… Sąd Okręgowy mógł wymierzyć temu oskarżonemu karę łączną w rozmiarze od 4 lat (najsurowsza z kar orzeczona w p. 3 wyroku) do 11 lat pozbawienia wolności (suma zbiegających się kar jednostkowych). Z powyższego wynika, że kara 6 lat pozbawienia wolności, którą orzekł Sąd Okręgowy, wymierzona została przy zastosowaniu zasady asperacji z dominującym wpływem zasady absorpcji zbiegających się kar. Choćby więc z tego powodu trudno podzielić pogląd skarżącego, że kara ta razi surowością. Trudno przy tym bezkrytycznie odnieść się do sugestii apelującego obrońcy, jakoby oskarżony przejawiał w trakcie procesu szczególnie pozytywną postawę, zmierzającą do ujawnienia okoliczności przypisanych mu przestępstw. W konsekwencji nie znaleziono żadnych podstaw do uwzględnienia wniosku o złagodzenie tej kary.

III.  Ocena apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego A. L. (1).

Apelacja wskazana w tytule niniejszego fragmentu uzasadnienia okazała się zasadna. Wydaje się przy tym, że u podstaw wadliwego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, co do żądania w/w oskarżyciela w przedmiocie nałożenia na skazanego obowiązku naprawienia szkody, legło mało wnikliwe przesłuchanie tego pokrzywdzonego. Zważyć przecież należy, iż już w dniu 26 maja 2015 r. do Sądu Okręgowego skierował A. L. (1) 3 pisma, w których zawarł oświadczenie o chęci działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego a także żądanie oparte na przepisie art. 46 § 1 k.k. w przedmiocie nałożenia na osk. R. P. obowiązku naprawienia szkody przez zapłatę 16001, 07 zł. (k. 2020 – 2030 Tom XI).

Sąd Okręgowy pism tych nie stracił z pola widzenia, zwłaszcza, że w trakcie rozprawy ten oskarżyciel posiłkowy ponowił powyższe żądanie (k. 2338 T.XII). W trakcie tego przesłuchania użył jednak mało precyzyjnego zwrotu sugerującego, jakoby wystąpił o to roszczenie z pozwem. To oświadczenie, że „ Wydaje mi się, że raczej również wniosłem pozew o zapłatę tej kwoty” winno obligować Sąd Okręgowy do żądania od tego oskarżyciela bliższych wyjaśnień co rozumie pod pojęciem pozwu, zwłaszcza, że użył sformułowania mało kategorycznego „ Wydaje mi się, że raczej …” Jak to wynika z apelacji faktycznie mówiąc o pozwie miał on na myśli w/w wniosek oparty na art. 46 § 1 k.k. W konsekwencji skorygowano w tym zakresie zaskarżony wyrok. Wyjaśnić równocześnie należy, że Sąd Apelacyjny nie był władny do uwzględnienia żądania oskarżyciela w zakresie nałożenia na oskarżonego także obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę w płatności tego zobowiązania. Czyn oskarżonego był popełniony przed nowelizacją przepisów kodeksu karnego. Dopiero wg stanu prawnego obowiązującego od 1 lipca 2015 r. zobowiązanie do naprawienia szkody stało się środkiem kompensacyjnym. Do przestępstw popełnionych przed tą datą, a tak rzecz przedstawia się z oszustwem popełnionym na szkodę A. L., zobowiązanie z art. 46 § 1 k.k. było środkiem karnym. Brak więc było podstaw, aby w trybie tego przepisu nałożyć na skazanego nadto obowiązek zapłaty odsetek za zwłokę. Z takim żądaniem będzie mógł wystąpić oskarżyciel w ramach powództwa cywilnego.

IV.  Uzasadnienie rozstrzygnięć o kosztach procesu.

1.  Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zasądzonych na rzecz oskarżycieli posiłkowych A. L. oraz M. J. ma oparcie w przepisach art. 640 k.p.k. w zw. z art. 636 § 3 k.p.k.

2.  Decyzja o zwolnieniu oskarżonego R. P. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie apelacyjne ma oparcie w przepisie art. 624 k.p.k. Zważyć należy, że na oskarżonym ciążą poważne długi (w sprawie niniejszej ma on do zapłaty na podstawie art. 46 k.k. kilkaset tysięcy złotych), stąd też jest mało prawdopodobnym aby ściągnięto od niego koszty należne za niniejsze postępowanie odwoławcze.

3.  W odniesieniu do oskarżyciela K. O. decyzję o zwolnieniu od kosztów sądowych za drugą instancję oparto także na przepisie art. 624 § 1 k.k. a konkretnie na tym, że względy słuszności przemawiają za takim rozstrzygnięciem. Zważyć należy, że oskarżyciel ten poniósł poważne straty w wyniku przestępstwa popełnionego przez R. P..

SSA Edward Stelmasik SSA Zdzisław Pachowicz SSA Tadeusz Kiełbowicz