Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 14 października 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:Sędzia Sądu Rejonowego Dariusz Plewczyński

Protokolant:Karolina Mateja

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2016 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. R. (1), F. S.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza solidarnie od powodów na rzecz pozwanej kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Uzasadnianie

Sprawa była rozpoznawana w postępowaniu „zwykłym”

Powodowie solidarni F. S. oraz M. R. (1) wnieśli przeciwko pozwanej (...) spółce akcyjnej w W. pozew o zapłatę kwoty 2000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 lutego 2013 roku do dnia zapłaty, a także wnieśli o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Powodowie zastrzegli możliwość rozszerzenia powództwa na dalszym etapie postępowania, ewentualnie dochodzenia pozostałej kwoty w drodze odrębnego powództwa.

W uzasadnieniu wskazali, że w dniu 15 października 2012 roku doszło do uszkodzenia samochodu marki S. (...) użyczonego M. R. (2). Pojazd został uszkodzony przez sprawcę ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Uszkodzony samochód był niezbędny poszkodowanemu do prowadzenia nauki jazdy. Z tego względu wynajął pojazd zastępczy. Powodowie wskazali, że poszkodowany poniósł koszt najmu w wysokości 5412 złotych. Poszkodowany przelał na powodów przysługującą mu z tego tytułu wierzytelność.

Nakazem zapłaty z dnia 16 września 2015r Sąd uwzględnił powództwo w całości.

Pozwana skutecznie złożyła sprzeciw, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że poszkodowany nie wykazał potrzeby najmu oraz tego, że nie miał innego pojazdu. Zakwestionowała czas najmu, stawkę najmu oraz legitymację powodów.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 15 października 2012 r. doszło do kolizji, w której samochód marki S. (...) o nr rej. (...), użyczony podmiotowi (...) M. R. (2), został uszkodzony przez sprawcę posiadającego polisę od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

Bezsporne, a nadto dowód:

- dokumentacja akt szkody nr (...) k.58-117;

Pomiędzy M. R. (2) a C. R. jako użyczającym zawarta została umowa użyczenia z dnia 01 września 2012 r. M. R. (2) reprezentowała A. K..

Poszkodowana za pośrednictwem pełnomocnika A. K., zwróciła się do powodów o pomoc w uzyskaniu należnego odszkodowania. Powodowie dokonali zgłoszenia szkody w pojeździe. Jednocześnie, pismem z dnia 08 stycznia 2013 r. powodowie zgłosili pozwanemu szkodę - roszczenie poszkodowanej M. R. (2) w zakresie wynajmu pojazdu zastępczego.

Należy również wskazać, iż na mocy upoważnienia udzielonego przez Panią M. P. (1) M. P. (2), został on upoważniony do podpisywania umów najmu pojazdów zastępczych oraz obsługi szkód komunikacyjnych.

W dniu 30 listopada 2012 r. podpisana została z powodami umowa najmu pojazdu zastępczego przystosowanego do nauki jazdy za kwotę 400,00 zł netto za dobę. Za M. R. (2) umowę podpisał M. P. (2). Pojazd został zwrócony przez M. P. (2) w dnu 10 grudnia 2012r.

Za 11 dni najmu wystawiona została faktura na kwotę 5412zł brutto.

M. R. (2) nie ma prawa jazdy ani samochodu. Z uszkodzonego pojazdu nie korzystała. Przy zakładaniu firmy udzieliła synowi wszystkich pełnomocnictw, które następnie cofnęła. Nie wynajmowała żadnego pojazdu zastępczego i nic nie wie o potrzebie jego wynajmu. Nie dokonywała też cesji wierzytelności.

Dowód:

- pismo pełnomocnika poszkodowanej z dnia 08 stycznia 2013 r.; 22

- umowa najmu pojazdu z dnia 30 listopada 2012 r.; k.10

- potwierdzenie zwrotu pojazdu z dnia 10 grudnia 2012 r.; k.11

- faktura VAT FS (...); k.14

- kosztorys i harmonogram naprawy pojazdu k.15-17;

- pełnomocnictwo dla A. K.; k.18

- umowa użyczenia pojazdu z dnia 01 września 2012 r.; k.19

- upoważnienie dla M. P. (2); k.20

- wyciąg z (...); k.21

zeznania świadka M. R. k.214

W związku z brakiem reakcji pozwanego na pismo pełnomocnika poszkodowanej z dnia 08 stycznia 2013 r., strona powodowa dnia 17 czerwca 2013 r. wystosowała do pozwanego monit mailowy. Pozwany, dnia 09 lipca 2013 r. drogą mailową powiadomił stronę poszkodowaną o nierozpatrzeniu roszczenia, spowodowanym nieczytelną dokumentacją. W związku z powyższym, pełnomocnik poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym, pismem z dnia 30 września 2013 r. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.412,00 zł tytułem pełnej rekompensaty kosztów poniesionych za wynajem specjalistycznego pojazdu zastępczego. W odpowiedzi, pozwany pismem z dnia 30 października 2013 r. poinformował, że powyższą szkodę skierowano do ponownego rozpatrzenia. W konsekwencji, decyzją z dnia 05 listopada 2013 r. pozwany przyznał poszkodowanej odszkodowanie w wysokości 676,50 zł uwzględniając wynajem pojazdu zastępczego na okres 5 dni z zastosowaniem stawki za dobę wynajmu 110 zł netto. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany bezskutecznie wzywał do przedłożenia dokumentów w tym oświadczenia o konieczności wynajmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- pismo pełnomocnika poszkodowanej z dnia 08 stycznia 2013 r.; k.22

- monit mailowy z dnia 17 czerwca 2013 r.; k.23-24

- wezwanie do zapłaty z dnia 30 września 2013 r.; k.25

- pismo pozwanego z dnia 30 października 2013 r.; k.27

- potwierdzenie dokonania operacji z dnia 06 listopada 2013 r.; k.28

- decyzja pozwanego z dnia 05 listopada 2013 r.; 29

- dokumentacja akt szkody nr (...) k.58-117;

- pisma pozwanej z 27.09 i 18.10 2013r – k.63-63v

Powodowie w dniu 14 grudnia 2012r podpisali umowę cesji wierzytelności. Za M. R. podpis złożyła A. K. .

Dowód:

- umowa cesji wierzytelności z dnia 14 grudnia 2012 r.; k.13

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest bezzasadne.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 822 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń wynikała również z art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązkiem odszkodowawczym ubezpieczyciela wobec poszkodowanego są objęte wszelkie postaci szkody wyrządzone tej osobie, a więc zarówno szkody na osobie, jak i szkody na mieniu, co wynika z art. 34 ust. 1 powołanej ustawy.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż pojazd sprawcy wypadku, w którym doszło do uszkodzenia pojazdu należącego do poszkodowanego ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej.

Faktura wystawiona przez powodów za najem pojazdu zastępczego nie odzwierciedla wysokości należności, jaką za najem miałby uiścić powodom zlecający (poszkodowany). W zamian za udostępnienie pojazdu poszkodowany miał przelać na powoda przysługujące mu względem ubezpieczyciela roszczenie o odszkodowanie. Zatem świadczeniem wzajemnym poszkodowanego w niniejszej sprawie nie było świadczenie pieniężne, lecz przeniesienie wierzytelności.

Podobnych spraw przed tutejszym Sądem, w których powodowie dochodzą nabytych wierzytelności odszkodowawczych jest znacznie więcej.

Zawarcie tego typu umowy nie budzi wątpliwości w płaszczyźnie normy art. 353 ¹ k.p.c. Umowa taka spotykana jest często w praktyce tzw. likwidacji szkód komunikacyjnych. Zaletą tego rodzaju rozliczenia (określanego często w praktyce jako „bezgotówkowa likwidacja szkody") jest atrakcyjna dla poszkodowanego forma, która ogranicza ryzyko uzyskania odszkodowania nie pokrywającego w całości poniesionych kosztów.

Powodowie oferują kompleksowe usługi na rzecz poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych, pośrednicząc w rozliczeniach z ubezpieczycielami, organizując naprawę uszkodzonych pojazdów i wynajmując pojazdy zastępcze oraz występując w imieniu poszkodowanego w procesie likwidacji szkody. W niniejszej sprawie o szerszym, niż ograniczony wyłącznie do najmu pojazdu zastępczego, udziale powodów w procesie likwidacji szkody świadczą już choćby dokumenty złożone do akt sprawy, obrazujące przebieg tzw. postępowania likwidacyjnego i zawarte w aktach szkody .

W dotychczasowych judykatach podkreślano wielokrotnie, że uznanie wydatków związanych z najmem pojazdu zastępczego za element szkody musi być oceniane indywidualnie w realiach każdej konkretnej sprawy. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania z tego tytułu stosować należy metodę dyferencyjną, zgodnie z którą za szkodę poczytać należy różnicę między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po wystąpieniu zdarzenia sprawczego a hipotetycznym stanem jaki istniałby, gdyby do zdarzenia tego nie doszło. Poszkodowany, którego pojazd uległ uszkodzeniu w wyniku zdarzenia komunikacyjnego, nie uzyskuje roszczenia o zapewnienie mu pojazdu zastępczego. Zatem nie jest uzasadnione poszukiwanie abstrakcyjnych sposobów „wycenienia” wartości szkody polegającej na niemożności korzystania z uszkodzonego pojazdu. Ustalenie odszkodowania w omawianym zakresie wymaga przede wszystkim udowodnienia przez poszkodowanego wysokości szkody.

Jednocześnie w myśl art. 361 §1 k.c. jedynie w sytuacji gdy koszty poniesione na najem pojazdu „zastępczego” będą kwalifikowały się jako normalne (zwykłe) następstwa zdarzenia sprawczego, uznać je można będzie za składnik (element) szkody w przedstawionym wyżej rozumieniu.

Prawidłowe ustalenie istnienia związku przyczynowego w rozumieniu normy art. 361 §1 k.c. między zdarzeniem sprawczym a kosztami ponoszonymi celem uzyskania możności korzystania z pojazdu zastępczego, wymaga zwłaszcza (co również stanowiło przedmiot wypowiedzi w orzecznictwie i nauce prawa) wzięcia pod uwagę zachowania się wierzyciela w trakcie usuwania skutków zdarzenia sprawczego. Podkreśla się, że na wierzycielu (poszkodowanym) spoczywa obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów wywodzony z regulacji art. 354 §2 k.c., 362 k.c. i 826 §1 k.c.). Zatem szkody nie będzie stanowił każdy wydatek poniesiony celem uzyskania możności korzystania z pojazdu zastępczego, a jedynie taki, który w realiach konkretnej sprawy zostanie uznany w świetle powołanych przepisów za niezbędny i celowy dla zapobieżenia szkody w majątku przedsiębiorcy (por. zwłaszcza uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011(III CZP 5/11/ OSNC 2012 nr 3 poz. 28).

W orzecznictwie eksponuje się wreszcie konieczność zachowania rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika przy ponoszeniu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wydatki z tego tytułu są uwzględniane jako element szkody z tej przyczyny, że służyć one powinny zasadniczo zmniejszeniu ujemnych następstw w sferze majątkowej poszkodowanego, zwłaszcza jeśli jest nim przedsiębiorca (minimalizować koszty związane z przywróceniem pojazdu do stanu sprzed wypadku – a więc służyć zapobieżeniu powstania szkody w zakresie utraconych korzyści - art. 361 §2 k.c.). Zatem w tym kontekście również należy oceniać celowość i zasadność wydatków ponoszonych przez poszkodowanego.

Reasumując - o zakwalifikowaniu wydatku związanego z najmem pojazdu zastępczego jako szkody decydować muszą realia konkretnej sprawy, w tym zwłaszcza niezbędność (celowość) czynności polegającej na skorzystaniu z pojazdu zastępczego dla ograniczenia majątkowych skutków zdarzenia sprawczego, a dalej - celowość poniesionych kosztów i ich uzasadnienie ekonomiczne.

Nie może być więc uznane za stanowiące element szkody zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia za najem pojazdu w okresie, który nie był niezbędny. Nie będzie też spełniało postulatu niezbędności i nie może być uznane za ekonomicznie uzasadnione zobowiązanie do zapłaty czynszu za najem w sytuacji, gdy prawo do czasowego korzystania pojazdu zastępczego, można było uzyskać ponosząc znacznie niższe koszty.

Przypomnieć należy, że ciężar dowodu wysokości szkody (a więc w realiach sprawy uszczerbku majątkowego i istnienia adekwatnego związku przyczynowego między poniesionymi wydatkami a zdarzeniem sprawczym) spoczywa na poszkodowanym.

W niniejszej sprawie powodowie nie wykazali niezbędności najmu pojazdu zastępczego, a pozwana okoliczność tą kwestionuje. Kluczowe w tym zakresie były zeznania rzekomej poszkodowanej M. R. (2), która wskazała, że nigdy nie korzystała z pojazdu marki S. (...) i nic nie wie o jego uszkodzeniu. Nigdy nie wynajmowała też żadnego samochodu. Z zeznań tych w żaden sposób nie można wyprowadzić wniosku o niezbędności najmu pojazdu zastępczego, w tym zwłaszcza na okres wskazywany przez powodów. Nie jest wykazany także związek pomiędzy zawarciem umowy najmu (jeżeli faktycznie do niej doszło), a wypadkiem z dnia 15 października 2012r . Pozwana już na etapie postępowania likwidacyjnego (por. pismo z dnia 27 września i 18 października 2013r) bezskutecznie domagała się przesłania dokumentów m.in. oświadczenia o konieczności wynajmu pojazdu zastępczego.

Twierdzenia powodów zawarte w piśmie z 13 listopada 2015r, że poszkodowana nie miała w okresie naprawy innego pojazdu oraz, że musiała wynająć pojazd w celu zapewnienia płynnego i nieprzerwanego świadczenia usług nie znajdują żadnego potwierdzenia w materiale dowodowym.

W zaistniałej sytuacji powództwo podlega oddaleniu już, co do samej zasady. Zbędnym było więc powoływanie biegłego, który miałby ustalać wysokość szkody. Dowód ten generowałby zbędne koszty pozostając bez wpływu na wynik procesu.

Istotne elementy materiału dowodowego omówione zostały we wcześniejszej fazie uzasadnienia. Dla porządku wskazać należy, że Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron, dowody z dokumentów oraz dowód z zeznań świadka M. R. (2) . Autentyczność i treść dokumentów nie była kwestionowana, strony wyprowadzały z nich jedynie częściowo odmienne wnioski. Zeznania świadka Sąd uznał w całości za wiarygodne. Nie było żadnych podstaw , aby poddać je w wątpliwość.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.).

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowi art. 98 k.p.c. stosownie do którego w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą stosunkowo rozdzielone.

Powodowie przegrali w całości, w związku z czym powinni zwrócić pozwanej koszt wynagrodzenia pełnomocnika 600zł. Wysokość kosztów wynagrodzenia pełnomocnika ustalono w wysokości stawki minimalnej tj. w kwocie 600zł na podstawie §6 pkt3 w zw. z §2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 ze zm.) .

Mając na uwadze powyższe oraz treść art. 105 §2 k.p.c. rozstrzygnięto jak w punkcie II sentencji.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2.(...)

-(...)

(...)

3. (...)