Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2013 r. w Szczecinie

sprawy E. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W..

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 28 listopada 2012 r. sygn. akt VI U 218/12

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od E. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. W.. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Urszula Iwanowska SSA Zofia Rybicka - Szkibiel SSA Barbara Białecka

Sygn. akt III AUa 26/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 stycznia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił E. W. prawa do emerytury stwierdzając, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udokumentował 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Ubezpieczony E. W. złożył odwołanie od tej decyzji, w którym zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez uznanie, iż nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania prawa do emerytury oraz wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez organ rentowy. Odwołujący się podniósł, że od 5 grudnia 1969 r. do 5 grudnia 1987 r. był zatrudniony na stanowisku cieśli w Przedsiębiorstwie (...) w T.. Natomiast od 7 grudnia 1987 r. do 31 lipca 1989 r. był zatrudniony na tym samym stanowisku w Przedsiębiorstwie (...) w K.. Stanowiska te zgodnie z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniają do wcześniejszego przejścia na emeryturę (pkt 3 poz. 5 działu V wykazu A). Ponadto z przedłożonych świadectw pracy jednoznacznie wynika, że na stanowisku cieśli w obu zakładach pracy ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 28 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę faktyczną rozstrzygnięcia stanowiły ustalenia, z których wynika, że E. W. ur. się (...)r. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 31 lat, 3 miesiące i 1 dzień. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach. W dniu 20 grudnia 2011r. ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o ustalenie prawa do emerytury. We wniosku oświadczył, iż nie jest członkiem OFE i nie pozostaje w stosunku pracy. Decyzją z dnia 5 stycznia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił E. W. prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił, że w okresie od 5 grudnia 1969 r. do 5 grudnia 1987 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w T. na stanowisku cieśli. Do jego obowiązków należało stawianie rusztowań rurowych, rusztowań drewnianych, stropów drewnianych, wykonywanie podbitek, więźb dachowych i ich impregnowanie, układanie podłóg. Większość czynności wykonywał na wysokości. W okresie od 7 grudnia 1987 r. do 31 lipca 1989 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku cieśli, gdzie wykonywał te same czynności jak w (...) w T.. Pracę cieśli wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Na podstawie art. 184 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. nr 153 poz. 1227, dalej jako ustawa) w związku z § 2-4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), Sąd Okręgowy zważył, że ubezpieczony nie spełnił wszystkich warunków nabycia prawa do emerytury, a w szczególności nie wykazał 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999 r. Pozostałe warunki – 25 letni staż ubezpieczeniowy na dzień wejścia w życie ustawy, nie przynależenie do OFE i nie pozostawanie w stosunku pracy nie były kwestionowane. Spornym okresem pracy był okres zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) w T. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w K.. Na tą okoliczność Sąd I instancji dopuścił dowód z dokumentów w postaci akt osobowych, świadectw pracy, zeznań świadków i samego wnioskodawcy. Z dokumentów wynika, iż wnioskodawca był zatrudniony w wymienionych przedsiębiorstwach na stanowisku cieśli, a świadkowie zeznali, że powierzone mu czynności ciesielskie wykonywał głównie na wysokości. Czynności te tj. stawianie rusztowań drewnianych, wykonywanie więźb dachowych, stropów drewnianych, szalunków, impregnowanie więźb dachowych należały do prac wykonywanych przy konstrukcjach drewnianych. Natomiast kładzenie podłóg, parkietów, których wykonanie zajmowało wnioskodawcy około dwóch miesięcy w roku nie należało do prac świadczonych na wysokości. Wnioskodawca stawiał również rusztowania do kominów, konserwował strychy i kładł dachówkę. Mając na uwadze opisane przez wnioskodawcę i świadków czynności Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca nie spełnił warunku posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Tylko bowiem praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach wymienionych w rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8 poz. 43 ze zm.) wykonywana stale i w pełnym wymiarze uzasadnia skorzystanie z uprawnienia do wcześniejszej emerytury. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze. Wydane na podstawie niekonstytucyjnej subdelegacji zarządzenia „resortowe” wskazujące stanowiska uznawane za wykonywane w warunkach szczególnych mogą mieć tylko pomocnicze zastosowanie, w żadnym wypadku nie mogą ograniczać czy rozszerzać treści rozporządzenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2007 r., III UK 50/2007, LexPolonica nr 3900065). Dalej Sąd I instancji zważył, że rozporządzenie, na które powołuje się wnioskodawca, nie obejmuje swoim zakresem prac ciesielskich przy konstrukcjach drewnianych na wysokości, a jedynie wskazuje w wykazie A, dziale V – W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych w pkt 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Natomiast zarządzenie nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych (Dz.Urz.MB.83.3.6), które ma jedynie znaczenie posiłkowe (nie stanowi ono podstawy rozstrzygnięcia w tego rodzaju sprawach) dla określenia wykazów stanowisk pracy o znacznej szkodliwości dla zdrowia i o znacznym stopniu uciążliwości, wskazuje w wykazie A, dziale V W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych w pkt 5 Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości w ppkt 3 cieśli wykonujących prace na wysokości. Na prace cieśli wskazuje również w powołanym dziale w pkt 1 Roboty wodno - kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach w ppkt 4, a także w pkt 2 Budowa oraz remont chłodni kominowych i kominów przemysłowych w ppkt 3, ale takich prac wnioskodawca w spornych okresach nie wykonywał. Wymienia również w pkt 9 prace dekarskie, ale nie ujmuje w nim prac cieśli. Z zeznań powołanych świadków oraz z zeznań wnioskodawcy w sposób jednoznaczny wynikało, że wnioskodawca nie wykonywał prac ujętych w rozporządzeniu stale i pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie sporadycznie – przy montażu rusztowań rurowych. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom świadków i wnioskodawcy, albowiem były one spójne, logiczne i zbieżne ze sobą, a także korespondowały ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją w postaci akt osobowych oraz świadectw pracy wnioskodawcy. Wobec braku uznania w powołanym rozporządzeniu prac cieśli przy konstrukcjach drewnianych jako pracy w szczególnych warunkach Sąd Okręgowy nie miał podstaw do uznania, że wnioskodawca spełnił warunek konieczny do przyznania mu wcześniejszej emerytury w postaci wykonywania stale, w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienia w okresie 15 lat w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999 r. Mając na uwadze powyższe Sąd I instancji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego złożył ubezpieczony, który zarzucił rozstrzygnięciu naruszenie przepisów art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 ust. 1 i 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez uznanie, że ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania prawa do emerytury oraz art. 32 Konstytucji RP poprzez nierówne traktowanie pracy pracowników przy konstrukcjach metalowych i betonowych z pracownikami na wysokości przy konstrukcjach drewnianych. Wskazując na powyższe E. W. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie mu prawa do emerytury w związku z pracą w warunkach szczególnych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji lub uchylenie zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji oraz zwrot kosztów procesu według obowiązujących przepisów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny w pełni podzielił i przyjął jako własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, jak również rozważania prawne skłaniające tenże Sąd do oddalenia odwołania od zaskarżonej decyzji, nie znajdując przy tym podstaw do uznania słuszności zarzutów apelacji stanowiącej jedynie polemikę z prawidłowymi i wnikliwie uargumentowanymi motywami zapadłego orzeczenia.

W judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, że przewidziane w art. 32 ustawy o emeryturach i rentach prawo do emerytury w niższym niż określony w art. 27 tej ustawy wieku emerytalnym jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. między innymi wyroki z dnia 22 lutego 2007 r., I UK 258/06, OSNP 2008 Nr 5-6, poz. 81; z dnia 17 września 2007 r., III UK 51/07, OSNP 2008 Nr 21-22, poz. 328; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 62/07, Lex Nr 375653; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, Lex Nr 483283; z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 88/08, niepublikowany; z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09, Lex Nr 509022). Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach, należy stwierdzić, że wyłącznie takie czynności pracownicze, które są wykonywane w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki, kwalifikują pracę jako wykonywaną w szczególnych warunkach. Znaczące są przy tym są stopień uciążliwości owych czynników oraz wymagania wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia. Jedynie jeśli czynności te wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych w rozporządzeniu.

Wykonywanie pracy w warunkach szczególnych nie może zostać tylko uprawdopodobnione, ale musi zostać wykazane w sposób niezbity i nie budzący jakichkolwiek wątpliwości. Dokonując oceny materiału dowodowego sprawy trzeba mieć na uwadze, że zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień lub wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga zawsze dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 9 stycznia 1998 r., II UK 440/97). Sąd Odwoławczy akcentuje przy tym, że nawet dokument w postaci świadectwa pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem abstrakcyjnym, w tym sensie, że treści z niego wynikające choćby były wątpliwe w świetle innych dowodów, należy bezwarunkowo przyjmować za prawdziwe. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach, podobnie jak i inne dowody, podlega weryfikacji co do zgodności z prawdą w kontekście całokształtu materiału dowodowego, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 21 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004/22/392; 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005/11/161; 22 czerwca 2005 r., I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90; 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306; 29 stycznia 2008 r., I UK 192/07, LEX nr 447272). Wiadomym jest przy tym, że dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie tyle nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczne ich zajmowanie. Gdy więc z całokształtu ujawnionych w sprawie faktów wynika, że praca nie była świadczona w warunkach szkodliwych przez cały wskazywany w nim okres, to stwierdzenie takie nawet gdy jest zawarte w świadectwie pracy, uznać trzeba za skutecznie podważone.

Kluczowe dla rozpoznania w tej sprawie jest jednak to, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; 06 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152). Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu. Przepis § 1 ust. 1 rozporządzenia stanowi zresztą, że akt ten ma zastosowanie do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4 - 15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do niego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10). Pewne problemy interpretacyjne związane z regulacją zawartą w § 1 ust. 2-3 rozporządzenia, zobowiązującą właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze do ustalenia w podległych i nadzorowanych przez nich zakładach pracy wykazów stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a stosowanych także w jednostkach organizacyjnych powstałych w drodze przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego, przekazanych organom samorządu terytorialnego oraz dla których uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego przejęli wojewodowie lub inne organy państwowe, zostały wyjaśnione w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 r., III ZP 30/01. Stwierdzono w niej, że zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej odesłanie do tychże przepisów nie upoważnia do tworzenia wykazów obejmujących stanowiska pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Wspomniane upoważnienie dla właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych i centralnych związków spółdzielczych nie stwarzało ani podstawy prawnej do wydawania aktów nie pozostających w zgodności z powszechnie obowiązującym prawem, ani nie przewidywało możliwości wykraczania poza wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach wymienionych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów. Wykazy resortowe muszą być dostosowane do treści tego załącznika, w którym zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Gdy zatem określają one tego rodzaju stanowiska pracy niezgodnie z załącznikiem do rozporządzenia, nie wywołują skutków przewidzianych w art. 32 ustawy. Podobnych konsekwencji w sferze prawa do emerytury nie implikuje także zakwalifikowanie przez pracodawcę stanowiska nie objętego załącznikiem do rozporządzenia do prac wykonywanych w szczególnych warunkach.

Innymi słowy zarządzenia resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający. Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego czy centralny związek spółdzielczy w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w warunkach szczególnych może płynąć jedynie domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie była wykonywana w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może – w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych – stanowić negatywną przesłankę dowodową (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, LEX nr 590247 i w wyroku z dnia 16 listopada 2010 r., I UK 124/10, LEX nr 707404). Jest to jednak domniemanie, które wymaga konfrontacji z innymi istniejącymi w sprawie dowodami i podobnie jak treść świadectwa pracy, w razie sprzeczności z nimi, może zostać skutecznie obalone.

Ubezpieczony E. W. starał się wykazać, że w okresie objętym sporem od 5 grudnia 1969 r. do 5 grudnia 1987 r. w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w T. oraz od 7 grudnia 1987 r. do 31 lipca 1989 r. w Przedsiębiorstwie (...) w K., kiedy zajmował stanowisko cieśli, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych, zgodnie z poz. 5, wykazu A, Działu V – W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w związku z pkt 5 ppkt 3, Działu V – W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, załącznika nr 1 Wykazu A do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. (Dz.Urz.MB.1983.3.6) w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty. Odwołujący się pominął jednak, że to wyłącznie te czynności, które wykonywane są w warunkach bezpośrednio narażających na szkodliwe dla zdrowia czynniki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a więc wedle obu wspomnianych regulacji polegające na pracach przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych mieszczą się w obrębie wskazywanego stanowiska pracy w warunkach szczególnych. Do prac takich nie zalicza się natomiast prac ciesielskich niezależnie od rodzaju montowanych konstrukcji (w przypadku ubezpieczonego konstrukcji drewnianych), w tym również wykonywanych na wysokościach. Zarówno załącznik do rozporządzenia z lutego 1983 r., jak i wskazywany przez ubezpieczonego załącznik do zarządzenia resortowego za pracę w warunkach szczególnych uprawniającą do wcześniejszej emerytury uznaje jedynie pracę przy konstrukcjach metalowych.

Niesporne są zaś ustalenia faktyczne, z których wynika, że w wymienionych okresach ubezpieczony zajmował stanowisko cieśli, a do jego obowiązków należało stawianie rusztowań rurowych, ale również rusztowań drewnianych, stropów drewnianych, wykonywanie podbitek, więźb dachowych i ich impregnowanie, jak również układanie podłóg. Uwzględniając zatem zarówno nazwę stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, jak i wykazany przez niego zakres obowiązków pracowniczych trafnie zważył Sąd Okręgowy, że wykonywana przez E. W. praca cieśli nie stanowi pracy w warunkach szczególnych, o której mowa w przepisach szczególnych, tj. pracy przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Okoliczności tej nie potwierdziła także szczątkowa dokumentacja osobowa pracownika z okresu objętego sporem. Ubezpieczony nie tylko nie posiadał świadectwa pracy w warunkach szczególnych, czy też potwierdzającego zatrudnienie według tzw. I kategorii, ale również ze zwykłego świadectwa pracy nie wynika, aby w którymkolwiek ze wskazywanych okresów stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę w warunkach szczególnych (tj. prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości). Wbrew stanowisku apelacji wniosku takiego nie sposób skonstruować wyłącznie w oparciu o ustalenie, że prace cieśli ubezpieczony często wykonywał na wysokości, w sytuacji gdy niekwestionowane pozostaje ustalenie, że w ramach zatrudnienia E. W. wykonywał tez szereg innych czynności przy konstrukcjach drewnianych, a okresowo też nie na wysokości.

Sąd Apelacyjny zauważa nadto, że zarządzenie resortowe, na które powołuje się skarżący wydane zostało przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, podczas gdy ubezpieczony wykonywał pracę w Przedsiębiorstwie (...). Odwołujący się faktycznie nie wykazał zatem jakiemu ministerstwu podlegało przedsiębiorstwo, w którym był zatrudniony. Tymczasem ma to znaczenie o tyle, że wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo – branżowy, a podległość resortowa nie jest tu obojętna. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym.

Wobec powyższego, skoro praca na stanowisku cieśli (także na wysokościach), przy uwzględnieniu zakresu wykonywanych w tym czasie obowiązków, nie została wymieniona w wykazie stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach zawartym w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., to tym samym, wbrew twierdzeniom apelującego nie może być uznana za pracę szczególnych warunkach.

Sąd I instancji dokonując właściwej kwalifikacji wykonywanej przez ubezpieczonego pracy cieśli nie naruszył więc przepisów art. 184 ustawy emerytalnej w związku z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i załącznika do cytowanego rozporządzenia oraz art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny przyjął, że zarzuty apelującego są nieuzasadnione, a ponieważ brak jest też innych podstaw do wzruszenia trafnego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, które Sąd Odwoławczy bierze pod rozwagę z urzędu - apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono.

O kosztach, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), uwzględniając, że sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Do celowych kosztów postępowania należy, między innymi, koszt ustanowienia zastępstwa procesowego. Zatem, skoro oddalono apelację ubezpieczonego, uznać należało, że przegrał on postępowanie odwoławcze, a wobec tego, zasądzono od niego na rzecz organu rentowego zwrot kosztów zastępstwa procesowego za II instancję w całości – 120 zł, zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 2 w związku z § 2 powołanego rozporządzenia (punkt II sentencji wyroku).

SSA Urszula Iwanowska SSA Zofia Rybicka - Szkibiel SSA Barbara Białecka