Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2016 r.

sprawy I. R.

oskarżonego z art. 216 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 20 czerwca 2016 r. sygn. akt VII K 523/15

zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego I. R. na rzecz oskarżycielki prywatnej E. M. 420 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym; zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 60 zł tytułem opłaty za II instancję.

Sygn. akt II Ka 540/16

UZASADNIENIE

I. R. został oskarżony o to, że w dniu 9 sierpnia 2014 r. w miejscowości K. (...), gm. S., powiat (...), województwo (...) znieważył słowami powszechnie uznanymi za obelżywe E. M., tj. o czyn z art. 216 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 20 czerwca 2016 r.:

I.  na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne przeciwko I. R. o czyn wyczerpujący dyspozycję art. 216 § 1 k.k. warunkowo umorzył na okres 1 roku tytułem próby;

II.  zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej E. M. kwotę 300 złotych tytułem zwrotu zryczałtowanych wydatków postępowania oraz kwotę 720 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 złotych tytułem opłaty.

Apelację od wyroku Sądu I instancji wniósł oskarżony I. R. i zaskarżając wyrok w całości na jego korzyść, orzeczeniu temu zarzucił:

I.  obrazę przepisów prawa materialnego poprzez błędne przyjęcie, iż zachowanie oskarżonego I. R. opisane w zaskarżonym wyroku wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 216 § 1 k.k., podczas gdy wypowiadane przez oskarżonego słowa skierowane były do jego żony w miejscu prywatnym i w obecności określonego kręgu osób obecnych w dniu 9 sierpnia 2014 r.;

II.  obrazę przepisów prawa procesowego polegające na nieprawidłowym ustaleniu stanu faktycznego i wydanie w oparciu o błędne ustalenia faktyczne błędnego orzeczenia poprzez:

- uznanie za dowód płyty CD, skoro dowód ten został uzyskany z naruszeniem prawa tj. art. 267 § 3 k.k. i art. 49 Konstytucji;

- błędne wyciągnięcie wniosków i uznanie za wyczerpanie znamion popełnienia występku określonego w art. 216 § 1 k.k.;

- niekompletne zebranie materiału dowodowego i dokonanie błędnej oraz wybiórczej jego oceny;

- brak uzasadnienia dlaczego nie uwzględniono i odmówiono mocy dowodom np. zeznaniom przesłuchanych świadków;

- uznanie za jedyny wiarygodny dowód w sprawie zeznań złożonych przez oskarżycielkę (wbrew faktom potwierdzonym przez inne dowody i świadków);

- nie uwzględnienie dowodu przedstawionego w toku prowadzonej sprawy w postaci wyroku Sądu Rejonowego z dnia 22 października 2014 r. sygn. akt VII W 25/14.

W konsekwencji tak sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o uniewinnienie ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania. W toku rozprawy apelacyjnej oskarżony poparł swoją apelację i wniósł o uniewinnienie od zarzuconego mu czynu. Pełnomocnik oskarżycielki prywatnej wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy oraz wniósł o zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki prywatnej kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oskarżonego okazała się niezasadna i z tego względu nie zasługiwała na uwzględnienie. W wyprzedzeniu zasadniczej części rozważań wskazać należy, iż konieczność zapewnienia klarownego toku wywodów nakazała ustosunkowanie się w pierwszej kolejności do zarzutów dotyczących obrazy prawa procesowego podniesionych w treści środka odwoławczego wniesionego przez oskarżonego. Analiza akt niniejszej sprawy doprowadziła Sąd Odwoławczy do przekonania, iż skarżący pozostaje w błędzie, o ile kwestionuje zasadność dopuszczenia przez Sąd Rejonowy dowodu w postaci nagrania na płycie CD. W ocenie skarżącego dowód ten został pozyskany za pomocą czynu zabronionego, opisanego w art. 267 § 3 k.k. i z uwagi na tą okoliczność nie powinien zostać zaliczony w poczet materiału dowodowego. Odpowiadając na tak skonstruowany zarzut skarżącego, w pierwszej kolejności wskazać należy, iż w celu nagrania zdarzenia, jakie jest przedmiotem niniejszej sprawy, oskarżycielka prywatna E. M. nie stosowała podsłuchu, przebieg rozmów pomiędzy uczestnikami sąsiedzkiego spotkania był swobodnie słyszalny na działce należącej do E. M.. Ponadto w okolicznościach niniejszej sprawy trudno przyjąć, iż oskarżycielka prywatna użyła urządzenia nagrywającego w celu uzyskania informacji, do której nie była uprawniona. Z treści jej zeznań, które Sąd Rejonowy słusznie obdarzył walorem wiarygodności wynika, że uprzedziła ona uczestników imprezy, że nagra całe zdarzenie w celu udokumentowania funkcjonariuszom Policji, że jej uczestnicy zachowują się w sposób zakłócający ciszę nocną. Przepisy procedury karnej przed nowelizacją, na podstawie których toczyło się niniejsze postępowanie, nie wprowadzały żadnego zamkniętego katalogu dowodów, uznając za takie w zasadzie wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia prawdy, o ile nie jest objęte ściśle określonym zakazem dowodowym ( por. Hofmański, Sadzik, Zgryzek, KPK. Komentarz, Warszawa 2004, t. I, s. 682). Nieznany jest też tej procedurze generalny zakaz wykorzystania dowodów określanych w literaturze procesowej jako „owoce z zatrutego drzewa” ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2006 r., V KK 52/06, LEX nr 202271). Tym samym Sąd Rejonowy był uprawniony skorzystać z przedstawionego przez pokrzywdzoną nagrania, nawet w sytuacji, gdyby pozyskano je bez wiedzy nagrywanych osób i w związku z tym ewentualnie doszłoby do naruszenia ich dóbr osobistych. Na marginesie zaznaczyć również należy, iż Kodeks postępowania karnego znowelizowany na mocy ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw, w art. 168 a wprowadził nawet zakaz uznania dowodu za niedopuszczalny tylko na tej podstawie, że został uzyskany z naruszeniem przepisów postępowania lub za pomocą czynu zabronionego, o którym mowa w art. 1 § 1 k.k. Sąd Odwoławczy w sposób krytyczny ustosunkował się także do twierdzeń oskarżonego, iż dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nosi cechy dowolności. W szczególności nie można zgodzić się ze stanowiskiem apelującego, iż Sąd meriti błędnie nie uwzględnił treści jego wyjaśnień, w których wskazywał on, iż wypowiadane przez niego słowa wulgarne i znieważające dotyczyły jego małżonki, nie zaś E. M.. Jak słusznie zaznaczył Sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia kontekst sytuacyjny nie pozwala przyjąć, iż osobą, której dotyczyły wypowiadane przez oskarżonego słowa był ktoś inny niż właśnie pokrzywdzona. W okolicznościach niniejszej sprawy uznać zatem należało, że przedstawiona przez oskarżonego wersja wydarzeń stanowi jedynie przyjętą przez niego linię obrony i nie może stanowić podstawy ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Lektura pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia nie potwierdziła również twierdzeń skarżącego w zakresie pominięcia przez Sąd Rejonowy oceny zeznań świadków i braku uzasadnienia z jakich względów Sąd meriti odmówił obdarzenia ich walorem wiarygodności. W ocenie Sądu Odwoławczego, uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia, chociaż zwięzłe, zawiera wszystkie niezbędne elementy wymienione w art. 424 § 1 k.p.k. W odniesieniu do zarzutu apelującego dotyczącego nieuwzględnienia przez Sąd meriti dowodu w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 22 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt VII W 25/14 w pierwszej kolejności wskazać należy, ze postępowanie w powyżej wymienionej sprawie dotyczyło wykroczenia z art. 51 k.w., czyli zakłócania ciszy nocnej, nie zaś przestępstwa z art. 216 § 1 k.k. Ponadto zgodnie z określoną w art. 8 § 1 k.p.k. zasadą samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego, sąd ten samodzielnie kształtuje zarówno podstawę faktyczną jak i prawną każdego rozstrzygnięcia. Jeden z wyjątków od tej zasady wskazany jest w art. 8 § 2 k.p.k. Nie można zaś, uznać za wyjątek od tej zasady przyznania mocy wiążącej ustaleniom dokonanym w innym procesie. Aprobaty Sądu Odwoławczego nie uzyskał także zawarty we wniesionym środku odwoławczym zarzut obrazy przepisu prawa materialnego w postaci art. 216 § 1 k.k. Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 216 § 1 k.k. kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Strona przedmiotowa czynu obejmuje trzy sposoby przestępnego zachowania: znieważenie innej osoby w jej obecności; znieważenie innej osoby, choćby podczas jej nieobecności, lecz publicznie oraz znieważenie innej osoby podczas jej nieobecności, lecz z zamiarem, aby zniewaga do tej osoby dotarła. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że wypowiedziane przez oskarżonego słowa miały charakter znieważający i jak zostało już wskazane powyżej, niewątpliwie dotyczyły pokrzywdzonej E. M.. Znieważające słowa zostały wypowiedziane pod nieobecność pokrzywdzonej, jednakże oskarżony uczynił to na tyle głośno, iż nie budzi wątpliwości, że jego zamiarem było, aby słowa te dotarły do E. M., która przebywała wówczas na sąsiadującej posesji. W ślad za Sądem Rejonowym zgodzić się zatem należy, iż zachowanie oskarżonego wypełniło wszystkie znamiona występku opisanego w art. 216 § 1 k.k. W ocenie Sądu Odwoławczego także prawidłowość rozstrzygnięcia w zakresie zastosowania względem oskarżonego instytucji warunkowego umorzenia postępowania nie budzi wątpliwości, gdyż w niniejszej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki wymienione w art. 66 § 1 k.k. Zauważyć należy, że oskarżony czynu tego dopuścił się przebywając na posesji prywatnej w towarzystwie niewielkiej ilości osób. Wypowiadanie treści znieważających pokrzywdzoną ograniczył do dwóch sformułowań. Zwrócić należy także uwagę na fakt, że kanwą wydarzenia, jakie jest przedmiotem niniejszego postępowania jest istniejący od dłuższego czasu konflikt międzysąsiedzki i wcześniejsze działania pokrzywdzonej względem oskarżonego oraz innych uczestników spotkania nie pozostało bez wpływu na zachowanie I. R.. Okoliczności te, przemawiają za uznaniem, że wina i społeczna szkodliwość czynu zarzuconego I. R. nie są znaczne. W ocenie Sądu Odwoławczego, z uwagi na charakter wykonywanej przez oskarżonego pracy i wymagany na tym stanowisku status osoby niekaranej, zastosowana względem niego instytucja będzie okolicznością dla niego dyscyplinującą i zapobiegnie popełnieniu przez oskarżonego kolejnego przestępstwa. Na podstawie art. 627 k.p.k. Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego I. R. na rzecz oskarżycielki prywatnej E. M. kwotę 420 złotych, ustalając wysokość tych kosztów zgodnie z § 4 ust. 1, § 16 ust. 1 pkt 1 oraz § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801). O kosztach postępowania Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. 7 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych. Mając powyższe na uwadze, Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 456 k.p.k.