Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VU 609/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z siedzibą w Z.

o emeryturę

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. z siedzibą w Z.

z dnia 26 marca 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 609/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawcy R. S. prawa do emerytury na podstawie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) uznając, że nie udowodnił on co najmniej 15-letniego stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odwołaniu od powyższej decyzji złożonym w dniu 26 kwietnia 2013 roku R. S. wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach w okresach od 5 września 1972 roku do 31 grudnia 1987 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł., w ramach I kategorii zatrudnienia, co zdaniem wnioskodawcy pozwala na na zaliczenie jego pracy do pracy w szczególnych warunkach .

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca R. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 18 marca 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 28 lat i 28 dni, w tym 28 lat i 11 dni okresów składkowych oraz 17 dni okresów nieskładkowych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach jakiegokolwiek okresu zatrudnienia.

( dowód: decyzja z dnia 26 marca2013 roku k.15i verte w aktach rentowych)

W okresie od 5 września 1972 roku do 31 grudnia 1987 roku R. S. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

W początkowym okresie zatrudnienia tj. od 5 września 1972r. do 2 maja 1978r. wnioskodawca pracował na stanowisku wędliniarza. Do jego stałych obowiązków należało odbieranie wędlin, wkładanie przygotowanych wędlin do wózków, wózków do pieca, wędzenie wędlin w piecu , a następnie sparzanie ich w parzelniku. Na wędzarni znajdowały się piece, w których było około 40 komór wędzarniczych.

Od dnia 3 maja 1978 roku wnioskodawca przeszedł na wydział ubojni, w którym pracował już do końca swojego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. tj. do 31 grudnia 1987 roku. W tym okresie wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku ubojowca. Do stałych obowiązków R. S. w tym okresie należało: ogłuszanie zwierząt, ich oczyszczanie, rozpoławianie. Wnioskodawca bezpośrednio zajmował się zabijaniem, cięciem zwierząt oraz wyjmowaniem z nich wnętrzności.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 1987 roku k.3, zeznania wnioskodawcy R. S. – protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2013r. od minuty 18:13 do minuty 29:48 k, zeznania świadka K. B.- protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2013r. od minuty 8:02 do minuty 11:58, zeznania świadka Z. S. - protokół rozprawy z dnia 6 sierpnia 2013r. od minuty 11:59 do minuty 18:12 )

Pracodawca wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy zaliczonej do pierwszej kategorii zatrudnienia, w którym potwierdził że R. S. wykonywał taką pracę, bezpośrednio przy uboju zwierząt, stale i pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 3 maja 1978r. na stanowisku ubojowca.

(dowód: świadectwo z 24 kwietnia 1983r. – k. 26 akt)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany staż ubezpieczeniowy, to jest 25 lat, wiek emerytalny ( (...)ukończył 60 lat) .

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie od 5 września 1972 roku do 31 grudnia 1987 tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

Organ rentowy zakwestionował, aby wnioskodawca w spornym okresie pracował w szczególnych warunkach, podnosząc że wnioskodawca nie posiada świadectwem pracy w szczególnych warunkach. Wprawdzie stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sąd ustalił charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy na podstawie zeznań świadków: K. B. i Z. S., którzy w spornym okresie pracowali razem ze skarżącym. A zatem należy uznać, że dysponują oni bezpośrednią, szczegółową, a co za tym idzie wiarygodną wiedzą co do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz warunków w jakich jego praca była świadczona.

Z zeznań świadków K. B. i Z. S. oraz samego wnioskodawcy wynika, że w spornym okresie wnioskodawca początkowo do 1978r. pracował w charakterze wędliniarza , a następnie aż do końca swojego zatrudnienia w charakterze ubojowca.

Do stałych obowiązków wnioskodawcy jako wędliniarza należało przygotowywanie wędlin do wędzenia w piecu, wędzenie oraz ich sparzanie. Z kolei jako ubojowiec wnioskodawca zajmował się bezpośrednio zabijaniem zwierząt ich patroszeniem oraz rozpoławianiem.

Ma rację wnioskodawca, że wykonywanie pracy zaliczonej uprzednio do pracy pierwszej kategorii odpowiada pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Pracą zaliczoną do pierwszej kategorii zatrudnienia była jednak jedynie praca bezpośrednio przy uboju zwierząt. A taką pracę, jak wynika z wystawionego świadectwa pracy oraz z zeznań świadków, wnioskodawca wykonywał dopiero od dnia 3 maja 1978r. do końca swojego zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł., czyli do dnia 31 grudnia 1987r. We wcześniejszym okresie – co potwierdzają dokumenty osobowe oraz zeznania świadków - wnioskodawca pracował jako wędliniarz. Praca w charakterze wędliniarza nie była pracą zaliczoną do pierwszej kategorii zatrudnienia i nie jest także pracą zaliczoną do pracy w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A załącznika.

Wnioskodawca pracował zatem stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, ale tylko w tym okresie, gdy pracował bezpośrednio przy uboju zwierząt. Prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt są bowiem zaliczone do prac w szczególnych warunkach zgodnie w Wykazem A, dział X (w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym) poz. 8 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Zaliczenie wnioskodawcy okresu zatrudnienia od dnia 3 maja 1978 roku do dnia 31 grudnia 1987 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w charakterze ubojowca do pracy w warunkach szczególnych, nie wystarcza jednak do przyznania mu prawa do emerytury, gdyż okres ten jest krótszy niż wymagane 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca nie spełnił podstawowego warunku, od którego zależy przyznanie prawa do emerytury, a mianowicie nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, należy uznać że wydana przez organ rentowy decyzja jest prawidłowa, a zatem brak podstaw do uwzględnienia odwołania.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt.1 sentencji orzeczenia.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz przepisach § 19 w zw. z § 2 w zw. z § 12 ust. 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).