Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 1019/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. do SO Jarosław Matuszczak

Protokolant: referent stażysta Magdalena Szczygieł

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2016 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z odwołania B. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 18 kwietnia 2016 r. nr (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu B. G. prawo do emerytury od dnia 03 marca 2016 r.,

II.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie,

III.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz ubezpieczonego B. G. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1019/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu B. G. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niespełnienie wszystkich niezbędnych do nabycia tegoż prawa przesłanek- tj. nielegitymowanie się przez wnioskodawcę 15 - letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł ubezpieczony, wnosząc o przyznanie prawa do emerytury oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz skarżącego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołujący się wyjaśnił, że w trakcie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) świadczył pracę w szczególnych warunkach określoną pod poz. 18 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zaprezentowaną w treści zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony B. G., urodzony w dniu (...), w dniu 03 lutego 2016 r. złożył w organie rentowym wniosek o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Odwołujący się nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, a w dniu 03 marca 2016 r. ukończył 60 lat.

Decyzją z dnia 10 marca 2016 r. pozwany odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do emerytury z powodu braku spełnienia przesłanek warunkujących prawo do wskazanego powyżej świadczenia.

Pozwany uznał wówczas, że wnioskodawca udowodnił 27 lat, 3 miesiące oraz 29 dni okresów składkowych i nieskładkowych jednakże nie posiada żadnego stażu pracy w szczególnych warunkach.

Na skutek przedłożenia przez wnioskodawcę w organie rentowym nowej dokumentacji pozwany po raz kolejny weryfikował staż ubezpieczeniowy jakim legitymuje się skarżący. Zakład Ubezpieczeń Społecznych po raz kolejny uznał, że wnioskodawca nie legitymuje się żadnym stażem pracy w szczególnych warunkach.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 18 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił ubezpieczonemu B. G. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niespełnienie wszystkich niezbędnych do nabycia tegoż prawa przesłanek- tj. nielegitymowanie się przez wnioskodawcę 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach ubezpieczony nie zaliczył skarżącemu okresu od 01 września 1971 r. do 14 października 1990 r. z tytułu zatrudnienia ubezpieczonego w Fabryce (...), z wyłączeniem odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej.

Okoliczności bezsporne, nadto akta rentowe: wniosek ubezpieczonego – k. 1-4, decyzja pozwanego z dnia 10 marca 2016 r., karta przebiegu zatrudnienia – k. 20, decyzja pozwanego z dnia 18 kwietnia 2016 r. – k. 22.

W okresie od 01 września 1971 r. do 14 października 1990 r. odwołujący się był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...) zajmując kolejno następujące stanowiska: ucznia nauki zawodu, ślusarza.

W okresie od 01 września 1971 r. do 30 czerwca 1974 r. odwołujący się świadczył pracę w charakterze ucznia w zawodzie ślusarza, odbywając praktyczną naukę zawodu pod okiem mistrza. Wnioskodawca łączył wówczas wykonywanie pracy z zajęciami teoretycznymi w ten sposób, że w każdym tygodniu przez 3 dni uczęszczał na zajęcia z teorii, a przez 3 wykonywał przypisaną mu pracę.

W 1972 r. ubezpieczony korzystał z miesięcznego urlopu bezpłatnego.

W dniu 28 czerwca 1974 r. ubezpieczony zdał egzamin zawodowy ślusarza.

Od dnia 01 lipca 1974 r. wnioskodawca rozpoczął pracę na Oddziale Produkcji (...) na stanowisku ślusarza.

W dniu 08 lipca 1974 r. odwołujący uzyskał pozytywną ocenę komisji kwalifikacyjnej, która uznał, że posiada on wystarczające kompetencje do wykonywania zawodu ślusarza.

W okresie od 25 kwietnia 1976 r. do 11 kwietnia 1978 r. wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową.

W dniu 29 kwietnia 1978 r., po powrocie z wojska ubezpieczony zgłosił pracodawcy powrót do pracy (prośbę o umożliwienie wykonywania pracy zawodowej), po czym został ponownie zatrudniony w macierzystym zakładzie pracy z dniem 02 maja 1978 r. na stanowisku ślusarza narzędziowego. W dniu 03 maja 1978 r. złożył egzamin z zakresu odbytego szkolenia przed Komisja kwalifikacyjną.

Praca wykonywana przez skarżącego od 01 lipca 1974 r. do dnia poprzedzającego rozpoczęcia odbywania zasadniczej służby wojskowej a następnie od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej (tj. od 02 maja 1978 r.) do końca zatrudnienia we wskazanym powyżej przedsiębiorstwie polegała na produkcji wykrojników. Jego stanowisko w trakcie trwania stosunku pracy było zamiennie określane jako „ślusarz” i „ślusarz narzędziowy”. Nazwa wewnętrznej jednostki organizacyjnej, w której B. G. świadczył prace zmieniała się i brzmiała kolejno: oddział 701 (przed 05.10.1979 r.), Wydział Głównego Mechanika (13.10.1980 r.) oddział produkcji wykrojników (27.12.1981 r.), Oddział obróbki ręcznej i mechanicznej (01.10.1982 r.), Wydział Mechaniczny (01.12.1983 r.) i od 01 września 1986 r. – oddział produkcji wycinaków.

Dowód: akta sprawy – akta osobowe ubezpieczonego (ponumerowane karty w kopercie na k. 55): świadectwa pracy – k. 58, 20, 19 zamiany wysokości wynagrodzenia – k. 57 – 40, przeniesienie z ucznia zaowdu na ślusarza – k. 39, umowa nauki zawodu – k. 38 – 36, polecenie – zawiadomienie – k. 29, 16, 13 protokół posiedzenia komisji kwalifikacyjnej – k. 28, zaświadczenie o zdaniu egzaminu – k. 27, podanie o ponowne przyjęcie do pracy – k. 29, zaświadczenie ukończenia nauki zawodu – k. 14, kwestionariusz osobowy – k. 12.

Niezależnie od nazwy tej jednostki, przez zasadniczą większość czasu każdego dnia pracy wnioskodawca przebywał w kuźni, w której znajdowały się jego narzędzia stacjonarne: szlifierka, palenisko, kowadło, oraz wyginarka (giętarka).

B. G. otrzymywał gotowe szablony, na podstawie których miał wykonać wykrojniki (nazywane też wycinakami). Na podstawie szablonu, skarżący wycinał ze stali (nożycami) określony tymże szablonem wycinak (wykrojnik). W tym celu ubezpieczony w pierwszej kolejności ucinał odpowiedni kawałek stali, który następnie rozgrzewał w palenisku, po to, by stał się on wystarczająco plastyczny. Następnie skarżący kształtował rozgrzany metal rozklepując młotem ręcznym na kowadle oraz ręcznie wyginając go cęgami a także mechanicznie – wyginarką,.

Po nadaniu powstającemu wykrojnikowi pożądanego kształtu i jego schłodzeniu (heftowaniu w piasku), odwołujący się wyrównywał jego powierzchnię oraz szlifował ją po to, by usunąć wszystkie znajdujące się na nim niedoskonałości.

Następnie B. G. szedł z wykonanym elementem do szlifierni, gdzie spawacze spawali do niego nakładki i łączyli ze sobą wszystkie elementy wykonywanego wykrojnika. Wnioskodawca nie wykonywał prac spawalniczych. Spawaniem zajmowali się zatrudniani przez zakład pracy spawacze. Ubezpieczony asystował spawaczom podczas wykonywanych przez nich prac – tzn. przytrzymywał spawany element po to, by spawacz mógł prawidłowo wykonać przypisaną mu pracę.

Następnie ubezpieczony wracał z wykrojnikiem do kuźni, gdzie nagrzewał go, a następnie hartował go w oleju i w wodzie. Po ponownym schłodzeniu w piasku, czyścił oraz ostrzył wykonywany wykrojnik oraz usuwał powstałe na skutek spawania odpryski. Tak finalnie wykończone oraz oczyszczone wykrojniki były następnie przekazywane do produkcji i służyły do wykrajania określonych części obuwia np. podeszw.

Ilość wykrojników wykonywanych przez ubezpieczonego każdego dnia zależała od ich kształtu oraz stopnia skomplikowania ich wykonania.

B. G. otrzymywał wynagrodzenie akordowe od ilości wykonanych wykrojnków.

W trakcie zatrudnienie odwołujący się nie był kierowany przez pracodawcę do wykonywania innych rodzajowo czynności.

W dniu 13 października 1999 r. pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach w którym wskazano, że odwołujący się w okresie od 01 września 1971 r. do 14 października 1990 r. stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę: obsługa urządzeń podstawowych w spawalni na stanowisku ślusarza wymienione w wykazie A, dziele III pod poz. 18 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 19 z dnia 06 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Dowód:, zeznania świadków Z. J. – k. 57, J. Z. – k. 58, zeznania ubezpieczonego – k. 53 (nagranie obrazu i dźwięku – k.60), akta osobowe ubezpieczonego (k. 55): świadectwo pracy w szczególnych warunkach (w części) – k. 60.

Sąd zważył co następuje:

I.  Ocena dowodów:

Powyższy stan faktyczny w spornym zakresie Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy - w szczególności na podstawie dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach osobowych skarżącego z wyłączeniem świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach oraz na podstawie dokumentów znajdujących siew aktach pozwanego organu rentowego. Prawdziwość oraz rzetelność dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. Również Sąd nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodność z urzędu. Zaznaczenia wymaga, że dokumentacja pracownicza ubezpieczonego jest pełna i wiernie dokumentuje przebieg pracy zawodowej ubezpieczonego w Fabryce (...), w szczególności jego stanowisko. Jednocześnie zwrócić należy uwagę na to, że w żadnym z dokumentów z akt osobowych nie podano, na czym dokładnie polegała praca B. G. jako ślusarza / ślusarza narzędziowego, przy czym odwołanie się w tej mierze do definicji słownikowej tj. „rzemieślnika wyrabiającego lub naprawiającego przedmioty metalowe” (za: http://sjp.pwn.pl/sjp/;2527866) jest niewystarczające ze względu na jej zbyt dużą pojemność znaczeniową.

Wystawione przez pracodawcę w dniu 13 października 1999 r. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach było niewiarygodne. Treść złożonych w toku postępowania zeznań świadków oraz samego ubezpieczonego przeczy temu, że w okresie wskazanym w tym dokumencie odwołujący się rzeczywiście świadczył pracę w nim wskazaną tj. pracę wykazie A, dziale III pod poz. 18 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 19 z dnia 06 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z działem III, prace tam ujęte dotyczą produkcji rur i walczaków (cylindrycznych zbiorników zakończonych dennicą lub ścianą sitową). Tymczasem opis czynności skarżącego, który wynika ze spójnych zeznań świadków oraz samego skarżącego, wskazuje na to, że istota pracy wnioskodawcy była zgoła odmienna od tej, która wskazano na kwestionowanym świadectwie pracy i polegała na wykonywaniu wycinaków do obuwia. Nie ma także żadnego dokumentu w aktach osobowych B. G., który by wskazywał, że zajmował się on wykonywaniem rur i walczaków.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd uwzględnił w całości zeznania powołanych w sprawie świadków: Z. J., J. Z.. Świadkowie ci w sposób wyczerpujący spójny i przede wszystkim spontaniczny opisali istotę pracy świadczonej w spornym okresie czasu przez skarżącego. Byli oni pracownikami tego samego zakładu pracy co skarżący. Mieli z nim także bezpośrednią styczność w trakcie wykonywania powierzonych mu obowiązków. Z. J. świadczył pracę we wskazanym powyżej zakładzie pracy w okresie od 1971 r. do 1983 r. Z kolei J. Z. był w nim zatrudniony w okresie od 1976 r. do 1988 r. W związku z powyższym wskazani powyżej świadkowie posiadali wiedzę o czynnościach należących do obowiązków skarżącego i charakterze świadczonej przez niego pracy co najmniej w wyżej wskazanych okresach.

Sąd oparł się nadto na zeznaniach samego ubezpieczonego albowiem opowiedział on w sposób spontaniczny, szczegółowy i w oceni sądu szczery, jakie konkretne zadania należące do zakresu jego obowiązków. Zwrócić należy uwagę zwłaszcza na to, że nie próbował on przedstawić swojej pracy w zgodzie ze świadectwem pracy w szczególnych warunkach. Jego zeznania w powiązaniu z dokumentami z kat osobowych wskazywały na to, że po 1988 r. (odejściu z zakładu ostatniego z przesłuchanych świadków) charakter pracy B. G. nie uległ zmianie.

II.  Podstawa prawna rozstrzygnięcia:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego zasługuje na uwzględnienie.

Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, że stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie tekst jednolity Dz. U. z 2016, poz. 887 ze zm.; dalej: przywoływana jako ustawa emerytalna), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki na dzień 01 stycznia 1999 r. :

1)  legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet,

2)  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3)  nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. Wynika to z odesłania z art. 184 ustawy emerytalnej do „przepisów dotychczasowych” w tym przypadku do aktu wykonawczego, którym jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 Nr 8, poz. 43; dalej przywoływane jako rozporządzenie).

Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli na dzień 1 stycznia 1999 r. spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia, w dziale III (w hutnictwie i przemyśle metalowym), jako prace zaliczane do prac świadczonych w szczególnych warunkach, pod poz. 14 wskazano obsługę pieców grzewczych, młotów, pras, kuźniarek, walcarek obręczy i kół, walcarek gwintów i wierteł, ręczna obróbka na gorąco oraz regeneracja oprzyrządowania kuźniczego .

W tym samym dziale pod poz. 78 wskazano szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne, pod poz. 76 prace w hartowniach i wytrawialniach, pod. poz. 79, Kucie ręczne w kuźniach przemysłowych oraz obsługa młotów mechanicznych.

Z kolei w Zarządzeniu nr 14 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 07 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego, kóre ze względu na charakter (...) Zakładach (...) dotyczyć będzie ubezpieczonego, w dziale III ( w hutnictwie i przemyśle metalowym), pod poz. 14 (obsługa pieców grzewczych, młotów, pras, kuźniarek, walcarek obręczy i kół, walcarek gwintów i wierteł, ręczna obróbka na gorąco oraz regeneracja oprzyrządowania kuźniczego) w pkt 4 wskazano stanowisko kowala.

W tym samym dziale III tego Zarządzenia, pod poz. 78 (szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne) w pkt 1 wskazano prace szlifierza a w pkt 2 ostrzacza. Z kolei pod poz. 76 (prace w hartowniach i wytrawialniach) w pkt 2 stanowisko hartownika.

Mimo, że zarządzenia ma mając charakteru powszechnie obowiązującego źródła prawa to w oparciu o zawarte w nich treści możliwe staje się doprecyzowanie, uporządkowanie prac określonych w poszczególnych pozycjach cytowanego Rozporządzeniu.

Zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, że zakład pracy nie stwierdził, by B. G. świadczył którąkolwiek z powyższych prac w szczególnych warunkach. Jednakże w postępowaniu przed sądem, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy, a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84).

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, a w dniu 03 marca 2016 r. ukończył wiek 60 lat. Sąd, uwzględniając wyniki przeprowadzonej rozprawy, nie miał także wątpliwości co do tych okoliczności, a w konsekwencji nie prowadził w tym kierunku postępowania dowodowego (zgodnie z art. 229 k.p.c.)

Spornym było natomiast to, czy B. G. przepracował do dnia 1 stycznia 1999 r. wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach, albowiem nie wykazał tego odpowiednim świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym przez byłego pracodawcę.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prowadzi do uznania, że skarżący spełnia przedmiotowa przesłankę.

Na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach osobowych skarżącego, zeznań powołanych w sprawie świadków jak również zeznań samego skarżącego, Sąd uznał, że B. G. w trakcie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w okresie od 01 lipca 1974 r. do 24 kwietnia 1976 r. oraz od 02 maja 1978 r. do 30 czerwca 1974 r. stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę określoną odpowiednio w wykazie A dziale III pod poz. 14, 76, 78 i 79, stanowiącym załącznik do cytowanego powyżej Rozporządzenia.

Niewątpliwym było, że we wszystkich angażach określających zajmowane przez wnioskodawcę stanowisko w spornym okresie czasu opisywane je mianem„ ślusarza” albo „ślusarza narzędziowego”.

W ocenie Sądu nazwa stanowiska, biorąc pod uwagę jego szeroką definicję językową była zasadniczo trafna. Jednocześnie jednak, ze względu właśnie na wieloznaczność określenia „ślusarz” nie odzwierciedlało ono wystarczająco charakteru pracy wykonywanej w przez ubezpieczonego.

Zeznania powołanych w sprawie świadków wykazały w sposób jednoznaczny, że istota pracy skarżącego polegała na wykonywaniu wykrojników. W badanym okresie zatrudnienia wnioskodawca bez wątpienia nie wykonywał pracy określonej w wykazie A, dziele III pod poz. 18 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 19 z dnia 06 sierpnia 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – tj. pracy polegającej na obsłudze urządzeń podstawowych i pomocniczych w spawalniach i zgrzewalniach rur i walczaków.

Uwzględniając natomiast wyniki postępowania dowodowego, w szczególności ustalony opis czynności B. G. przy wykonywaniu wykrojników, sąd doszedł do przekonania, że każda z wykonywanych przez niego czynności mieściła się w pracy w szczególnych warunkach z działu III wykazu A – załącznika do rozporządzenia oraz działu III wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 19 z dnia 06 sierpnia 1983 r.

Analizując poszczególne etapy wykonywania wycinaka, wskazać należy, że każdego dnia w pierwszej kolejności odwołujący się rozgrzewał fragment stali w palenisku a następnie, gdy element był już rozgrzany kształtował go ręcznie rozklepując go młotem oraz wyginając go ręcznie i mechanicznie, a następnie schładzał go w celu dalszej obróbki. Czyniąc to de facto wykonywał prace kowala tj. świadczył prace określoną pod poz. 14 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego powyżej Rozporządzania jak również pracę określoną w pkt 4 pod poz. 14 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do przywołanego powyżej Zarządzenia. Wyjaśnić w tym miejscu należy, że esencją pracy kowala jest kucie, tj. proces technologiczny będący rodzajem obróbki plastycznej, polegający na odkształcaniu metali na gorąco lub na zimno za pomocą uderzeń lub nacisku narzędzi, co odpowiadało temu fragmentowi pracy B. G..

Po zakończeniu kształtowania stali na gorąco i jej schłodzeniu ubezpieczony szlifował i wyrównywał wycinak, tj. wykonywał prace określoną pod poz. 78 przywoływanego powyżej Rozporządzenia oraz w pkt 1 i 2 pod poz. 78 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do przywołanego powyżej Zarządzenia (szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne).

Po wstępnym wykuciu kształtu wykrojnika, oraz jego schłodzeniu i wyheftowaniu skarżący udawał się z przedmiotowym elementem do szlifierni, gdzie spawacza spawali ze sobą jego określone elementy. Rolą wnioskodawcy było wówczas trzymanie wykrojnika, po to, by spawacz w prawidłowy sposób pospawał ze sobą jego określone elementy, Nie ma przy tym wątpliwości, że B. G. sam wykrojnika nie spawał. Zdaniem sądu jednak, momenty asystowania przy spawaniu nie powodują ustania stałości wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dwóch powodów.

Po pierwsze, czynność zaniesienia i przytrzymywania wycinaka przy spawaniu była częścią szerszej aktywności, poprzedzoną szlifowaniem i po której następowała czynność ponownego rozgrzania i hartowania. Była ona niezbędna do prawidłowego hartowania całego wykonywanego narzędzia, a zatem nie tyle przerywała pracę w szczególnych warunkach ile była do niej niezbędna. Tak jak stałości wykonywania pracy spawacza nie przerywa pójście po dodatkowe elektrody (przy spawaniu elektrycznym elektrodowym) czy zestawianie przygotowywanych do spawania elementów (kiedy przecież proces spawania nie ma miejsca) tak i tu asystowanie spawaczowi nie przerywało jego pracy w szczególnych warunkach. Zasadniczo zaś B. G. wykonywał pracę na terenie kuźni, gdzie świadczył swoje podstawowe zadania polegające na wykuwaniu w jak również szlifowaniu i ostrzeniu wykrojników.

Po drugie, zgodnie z działem XIV „Prace różne” Wykazu A – załącznika do rozporządzenia, do prac w szczególnych warunkach zalicza się, zgodnie z jego poz. 12 Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, bez ich bliższego oznaczenia. Podobnie w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia, Dziale XIV poz. 12 (Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym), w punkcie 12 wskazano jako pracę w szczególnych warunkach pracę pracowników zatrudnionych stale w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych. W momencie asystowania spawaczowi B. G. niewątpliwie znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie nie tylko stanowiska spawalniczego ale i samego procesu spawania.

W dalszej kolejności odwołujący się ponownie nagrzewał pospawany już wykrojnik, a następnie gwałtownie go studził (hartował) w oleju lub w wodzie. Wykonując tę pracę skarżący w istocie świadczył pracę określoną pod poz. 76 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego powyżej rozporządzenia jak również określoną w pkt 2 pod poz. 76 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego powyżej Zarządzenia (prace w hartowniach i wytrawialniach). Zauważyć jednak należy, że praca ta może być równocześnie zakwalifikowana do pracy kowala (poz. 14 pkt 4 wykazu A – załącznika do zarządzenia), który przecież po ukształtowaniu (wykuciu i wygięciu) wyrabianego przedmiotu, w celu nadania mu pożądanej twardości musi go zahartować.

Z kolei oczyszczając wykrojnik po przyniesieniu go ze szlifierni oraz dokonując jego ostatecznej obróbki, usunięciu odprysków, jakie powstały w trakcie spawania jego elementów oraz w celu zeszlifowania ewentualnych odkształceń po procesie hartowania i nadania mu pożądanych właściwości (wyczyszczony, finalnie opiłowany element posiadający zgodny z zaleceniami równy kształt oraz wymaganą ostrość) wnioskodawca ponownie wykonywał czynności określone w wykazie A, dziale II pod poz. 78 przywoływanego powyżej Rozporządzenia oraz w pkt 1 i 2 pod poz. 78 działu III wykazu A stanowiącego załącznik do przywołanego powyżej Zarządzenia (szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne).

Wyżej przedstawiona analiza procesu technologicznego, jaki był przedmiotem czynności ubezpieczonego doprowadziła sąd do wniosku, że odwołujący się stale świadczył pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy. Wszystkie wykonywane przez niego czynności są też ujęte w dziale III rozporządzenia i zarządzenia (z zastrzeżeniem uwag dotyczących asystowania przy spawaniu). Łączenie przez ubezpieczonego kilku rodzajowo odmiennych prac uregulowanych w tym samym dziale przywoływanego powyżej Rozporządzenia, z których każda z osobna kwalifikowana jest jako ta świadczona w szczególnych warunkach prowadzi do uznania, ze odwołujący się świadczył pracę w tym charakterze stale jak również w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dodatkowo zaznaczyć należy, że ubezpieczony nie był kierowany przez pracodawcę do wykonywania innych rodzajowo czynności, które przerywałyby stałe wykonywanie przez niego pracy w szczególnych warunkach.

Zatrudnienie ubezpieczonego w (...) Zakładach (...) w S. G. zostało przerwane na okres od 25 kwietnia 1976 r. do 11 kwietnia 1978 r., kiedy to odbył on zasadniczą służbę wojskową.

Treść wówczas obowiązującego przepisu art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony (Dz. U. z 1967 r., nr .44, poz. 220 ze zm.) w zw. art. 106 ust. 1 tej ustawy daje podstawę wliczenia odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia jedynie w zakresie uprawnień wynikających ze stosunku pracy w przypadku spełnienia przewidzianych w ustawie warunków. Zgodnie z treścią art. 108 ust. 1 tej ustawy, czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Natomiast art. 106 ust. 1 ustawy przewidywał wówczas, że zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia. Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że niezachowanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.

Ocenę, czy w ustalonym stanie faktycznym czas odbywania przez wnioskodawcę czynnej służby wojskowej należy traktować jako okres zrównany z okresem pracy w warunkach szczególnych w zakresie uprawnień pracowniczo – emerytalnych w kontekście przepisów regulujących uprawnienia związane z odbywaniem czynnej służby wojskowej – należy odnosić do regulacji obowiązujących w czasie, kiedy wnioskodawca odbywał służbę wojskową, tj. w latach 1976 – 1978, a nie do przepisów dotyczących tej materii obowiązujących w dacie złożenia wniosku lub wydania decyzji przez organ rentowy.

Podkreślenia wymaga, że na wskazanych warunkach okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podlegał zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie „wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych”. Należy więc uznać, że „wszelkie uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych” to także uprawnienia wynikające z ubezpieczenia społecznego, będące pochodnymi pozostawania w stosunku pracy, a więc okres czynnej służby wojskowej zaliczony na wskazanych warunkach do okresu zatrudnienia (stosunku pracy) trzeba traktować w prawie ubezpieczeń społecznych tak, jak okres podlegania ubezpieczeniu z tytułu stosunku pracy ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 r. I UK 126/09, OSNP 2011/7 – 8, 112, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 kwietnia 2006 r. III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/108, M.P.Pr. 2007/8/434).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, iż okres odbytej przez skarżącego zasadniczej służby wojskowej również podlega zaliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach albowiem zarówno w okresie poprzedzającym wcielenie do wojska, jak i w okresie bezpośrednio po jego opuszczeniu skarżący świadczy pracę w szczególnych warunkach, a pomiędzy datą zakończenia odbywania zasadniczej służby wojskowej (11 kwietnia 1978 r.) a datą zgłoszenia powrotu do macierzystego zakładu pracy (29 kwietnia 1978 r.), a nawet faktycznego powrotu do pracy (02 maja 1978 r.) minął krótszy okres czasu niż 30 dni.

Sąd nie zaliczył natomiast do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia skarżącego w Fabryce (...) w S. w charakterze ucznia zawodu (tj. od 01 września 1971 r. do 30 czerwca 1974 r.). Wnioskodawca świadczył wówczas pracę przez 3 dni w tygodniu łącząc ją z zajęciami teoretycznymi, które odbywały się takim samum wymiarze, tj. 3 dni. Z uwagi na powyższe nie sposób uznać, by praca odwołującego się we w/w okresie była przez niego wykonywana stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy.

Reasumując należy stwierdzić, ze zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach uwzględnionych przez Sąd okresów sprawia, że odwołujący się legitymuje się 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach (od 01 lipca 1974 r. do 14 października 1990 r. – łącznie 16 lat, 3 miesiące i 13 dni)

W konkluzji z wyżej przytoczonych względów Sąd Okręgowy na zasadzie art. 477 14 § 2 k.p.c. i na podstawie cytowanych wyżej przepisów prawa materialnego, zmienił decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia 03 marca 2016 r. ( tj. od dnia ukończenia przez ubezpieczonego 60 roku życia ) określając datę nabycia prawa do emerytury zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej – o czym orzekł w punkcie pierwszym.

W punkcie drugim, działając na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze fakt, iż dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego, w szczególności uzyskane z osobowych źródeł dowodowych pozwoliły na precyzyjne ustalenie charakteru pracy świadczonej przez ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia.

W punkcie trzecim sentencji wyroku, Sąd Okręgowy, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 20015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r. 1804 j.t.), zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego obciążył pozwanego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku jako stronę przegrywającą, kosztami zastępstwa procesowego ubezpieczonego w wysokości 360 zł, zasądzając je w stawce minimalnej, biorąc pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, nakład pracy pełnomocnika ubezpieczonego oraz jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i dokonania jej rozstrzygnięcia.