Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1099/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2016 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Izabela Kosińska - Szota

Protokolant: sekretarz sądowy Natalia Stokłosa

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2016 roku w Kłodzku

na rozprawie

sprawy z powództwa L. K. i T. K.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę kwot po 17 900 zł

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda L. K. kwotę 7 900 (siedem tysięcy dziewięćset) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2015 roku;

II.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda T. K. kwotę 7 900 (siedem tysięcy dziewięćset) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2015 roku;

III.  oddala dalej idące powództwa;

IV.  zasądza od powodów na rzecz strony pozwanej kwoty po 179,48 zł (sto siedemdziesiąt dziewięć złotych 48/100) tytułem kosztów procesu;

V.  nakazuje uiścić stronie pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku kwotę 6,60 zł (sześć złotych 60/100) tytułem brakujących kosztów sądowych;

VI.  nakazuje ściągnąć stronie pozwanej z zasądzonego w pkt I-ym i II-im roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku kwoty po 4,20 zł (cztery złote 20/100) tytułem brakujących kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Powodowie L. K. i T. K. wnieśli o zasądzenie od (...) S.A. w W. każdy na swoją rzecz kwoty 17 900 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 16 maja 2015 r. i zasądzenie na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że 10 marca 2002 r. W. P. (1) naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym i najechał na leżącego na jezdni pieszego S. K., który w wyniku doznanych wielonarządowych obrażeń poniósł śmierć na miejscu, sprawca zdarzenia został skazany i posiadał ubezpieczenie w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia oc w towarzystwie ubezpieczeniowym, którego pozwany jest następcą prawnym. Powodowie wskazali, że po zgłoszeniu szkody pozwany przyznał im po 2 100 zł wskazując na 70 - procentowe przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody. Powodowie podnieśli, że łączyły ich bliskie relacje ze zmarłym S. K. i wskazali na rozmiar odczuwanej przez nich krzywdy, a wypłacone świadczenie jedynie częściowo spełniło swą rolę kompensacyjną. Powodowie powołali się na udręki psychiczne, jakie stały się ich udziałem na skutek tragicznej śmierci brata, wynikające z silnych więzi, ponieważ spędzali ze sobą mnóstwo czasu w pracy w gospodarstwie rodziców, w czasie wolnym, a śmierć brata zrujnowała emocjonalnie powodów. Powód T. K. podniósł, że w jego życiu nastąpiły konkretne zmiany, których nie planował, a które były dla niego bardzo negatywne, stracił chęć do życia, śmierć brata zdezorganizowała życie powoda i ma świadomość, że mógłby w życiu osiągnąć więcej, gdyby nie stracił brata, bardziej skupiłby się na swoim życiu prywatnym i zawodowym. Powód L. K. wskazał, że mieli ze zmarłym bratem bardzo dobry kontakt, byli sobie bliscy, wzajemnie się wspierali różnych sytuacjach, razem pomagali rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, mieli wspólną pasję. Powód wskazał na traumę z powodu śmierci brata, załamanie psychiczne, co skutkowało zwolnieniem z pracy, ponieważ nie był w pełni wydajny, a z powodów finansowych nie mógł ukończyć studiów.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa każdego z powodów w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Strona pozwana przyznała, że śmierć brata mogła być dla powodów doznaniem traumatycznym, lecz nie jest wystarczająca do uznania ich roszczenia, lecz - czy spowodowała zerwanie więzi rodzinnej. Strona pozwana wskazała, że śmierć brata miała miejsce 13 lat temu i od tamtego zdarzenia w życiu powodów nie zaistniała istotna i silna negatywna zmiana, która byłaby w bezpośredni sposób związana ze śmiercią brata, ponieważ powodowie założyli własne rodziny i w sposób nie zakłócony wykonują funkcje rodzinne, czy społeczne. Strona pozwana wskazała, iż poszkodowany w znacznym stopniu przyczynił się do powstania szkody, w ocenie ubezpieczyciela 70 %. Strona pozwana zarzuciła, że roszczenie powodów jest rażąco wygórowane i nieadekwatne do wskazywanej przez nich krzywdy oraz wyroków sądów powszechnych w podobnych sprawach, powołała się także na sprawę z powództwa matki i siostry powodu i podniosła, że wypłaciła powodom po 2 100 zł zadośćuczynienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 marca 2002 roku na drodze oznaczonej niejako (...) w K. W. P. (1) naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w tym zasadę ograniczonego zaufania do innych uczestników ruchu przyczynił się do ich zaistniałego wypadku drogowego w ten sposób, że znajdując się w stanie nietrzeźwości kierował samochodem osobowym marki C. i nie zachowując należytej ostrożności i prędkości jazdy najechał na leżącego na jezdni pieszego S. K., który wskutek doznanych wielonarządowych ciężkich uszkodzeń ciała poniósł śmierć na miejscu, po czym W. P. (1) zbiegł z miejsca zdarzenia. W. P. (1) został uznany winnym popełnienia zarzucanego mu, iż skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 27 maja 2004 r.

Dowód:

wyrok SR w Kłodzku dnia 27 maja 2004 roku sygn. akt (...) - k.11 - 12

opinia biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych w aktach (...)

Poszkodowany S. K. było młodszy bratem powodów T. K. i L. K., przy czym T. był jego przyrodnim bratem.

Dowód:

odpis skrócony aktu zgonu S. K. – k.13

odpis skrócony aktu urodzenia powodów – k.14 i 15

Relacje braci były bardzo bliskie, razem wychowywali się do skończenia osiemnastego roku życia. Razem się bawili, byli nierozłączni przez całe dzieciństwo. W chwili śmierci S. L. studiował i pracował we W., a T. w O.. T. w tym czasie był w trakcie pisania pracy magisterskiej. S. jeździł do L. do W., a powód L. K. bardzo często przyjeżdżał do domu rodzinnego, w którym zamieszkiwał cały czas S.. Łączyły ich rozmowy na różne tematy, wspólne interesowali się komputerami i grami. W czasie wyjazdów S. do L. K. do W. razem chodzili po mieście, zwiedzali. S. był energiczną, pogodną i ciepłą osobą. Powodowie wraz z bratem S. pomagali rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Powód T. K. chciał, by brat przyjechał do niego do O., ale matka S. obawiała się, że coś się stanie. T. K. był przyrodnim bratem S. lecz to nie wpływało na ich wzajemne relacje. Powód T. K. studiując w O. z początku przyjeżdżał do domu co miesiąc, a później w zależności od tego, czy posiadał pieniądze na przejazd. Po pierwszym roku studiów spędził całe wakacje w domu, a w następnych pracował w wakacje, lecz przyjeżdżał do domu 3 - 4 razy w roku. Powodowie i S. K. wraz z rodzicami i siostrą razem spędzali święta i uroczystości rodzinne. Powodowie mimo że wyjechali do innej miejscowości po osiągnięciu pełnoletniości, to relacje z bratem S. pozostawały silne. Bracia do siebie dzwonili.

Dowód:

zeznanie świadka A. W. - k.56 verte

zeznania powoda L. K. - k.57

zeznania powoda T. K. - k.83 verte

Powód T. K. przebywał w O., kiedy dowiedział się od matki (macochy) o śmierci brata. Powód pozostawał w żalu, nie wierzył, że ludzie umierają tak młodo. Zaczął mieć problemy na studiach i z dokończeniem pracy magisterskiej. Powodowi było ciężko, zrobił się skryty, nie potrafił pogodzić się ze śmiercią brata, przez to rozstał się z dziewczyna, z którą pozostawał w związku od 4 lat. Powód odczuwał brak S., z którym byli dla siebie wzajemnym wsparciem, S. często dodawał powodowi otuchy. Powód po śmierci brata nie zażywał leków, wstydził się prosić o pomoc, ale zwierzał się siostrze A. W., że nie radzi sobie ze stratą brata. Wskutek straty brata S. powód przestał był osobą optymistyczną.

Dowód:

zeznania świadka A. W. – k.56 verte

zeznania powoda T. K. – k.83 verte

zeznania powoda L. K. – k.57

Powód L. K. o śmierci brata dowiedział się od rodziców. Śmierć brata była dla niego szokiem. Wskutek przeżyć L. K. przerwał studia, starał się być z rodzicami, wzajemnie próbowali sobie pomóc w ciężkich chwilach. Pierwszy okres po śmierci brata powód pamięta mgliście. Powód uczestniczył w okazaniu zwłok brata. Powód nie mógł pracować jako sprzedawca, ponieważ był załamany śmiercią brata, było mu ciężko, a w pracy powinien być pogodny. Powód wrócił do rodziców. Rozpoczął pracę z ojcem przy wycince drzew. Po śmierci S. powoda wspierała żona, która jest psychologiem.

Dowód:

zeznania świadka A. W. – k.56 verte

zeznania powoda L. K. – k.57

Strona pozwana w dniu 11 kwietnia 2005 r. przyznała rodzicom poszkodowanego S. K. zadośćuczynienie pomniejszając je o 50 % przyczynienia się poszkodowanego.

Dowód:

pismo (...) S.A. z dnia 11.04.2005 r. – k.81 – 82

W sprawie z powództwa matki i siostry poszkodowanego stopień przyczynienia się S. K. do zaistniałego wypadku drogowego z dnia 10 marca 2002 r. ustalony został na 50 %.

Dowód:

wyrok SR w Kłodzku z dnia 09.12.2015 r. i SO w Świdnicy z dnia 28.04.2016 r. z uzasadnieniami w sprawie (...)

Pismem z dnia 27 stycznia 2015 r. powód T. K. wystąpił z roszczeniem do strony pozwanej o zapłatę kwoty 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku z krzywdą doznaną w postaci utraty więzi rodzinnej z bratem. Natomiast powód L. K. wystąpił z takim roszczeniem pismem z dnia 11 lutego 2015 r. Strona pozwana wskazała, że przyznała powodom zadośćuczynienie po 7 000 zł pomniejszone o 70 % przyczynienia się poszkodowanego do wypadku i powodom zostały wypłacone kwoty po 2 100 zł zadośćuczynienia.

Dowód:

zgłoszenie szkody przez L. K. z dnia 11.02.2015 r. - k.65 - 67

zgłoszenie szkody przez T. K. z dnia 27.01.2015 r. – k.68 - 70

pismo pozwanej z dnia 06.03.2015 r. i 04.03.2015 r.– k.71 i 72

decyzja strony pozwanej z dnia 15.05.2015 r. – k.73 - 74

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo każdego z powodów zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z przepisem art.448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art.448 k.c. w związku z art.24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (uchwała SN z dnia 22 października 2010 r. III CZP 76/10). Naruszenie prawa do życia w rodzinie stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodzinny zmarłego niż w przypadku innych dóbr, a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich (Komentarz do kodeksu Cywilnego, A. Rztecka – Gil, system Informacji Prawnej LEX).

Uwzględniając kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, którego głównym celem jest zatarcie lub co najmniej złagodzenie następstw naruszenia dóbr osobistych, uznaje się, że wysokość zadośćuczynienia winna zależeć przede wszystkim od wielkości doznanej krzywdy. Dla jej sprecyzowania i przyjęcia „odpowiedniej" sumy zadośćuczynienia uwzględnić należy takie okoliczności, jak: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar doznanej krzywdy – oceniana obiektywnie, intensywność naruszenia – oceniana obiektywnie, stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego wynikających z dokonanego naruszenia dobra osobistego, w tym także niewymiernych majątkowo, nieodwracalność skutków naruszenia, stopień winy sprawcy, sytuację majątkową i osobistą zobowiązanego (por. wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003, nr 4, poz. 56; wyrok SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1421/2000, niepubl.; wyrok SA w Warszawie z dnia 22 lutego 2004 r., II ACa 641/03, Wokanda 2004, nr 9, s. 44; wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2006 r., II PK 245/2005, OSNP 2007, nr 7-8, poz. 101; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 24 lipca 2008 r., I ACa 1150/06, OSAW 2008, nr 4, poz. 110; G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 457; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania..., s. 263) [por. Agnieszka Rzetecka-Gil w: Komentarz do art.448 Kodeksu cywilnego].

Z ustalonego stanu faktycznego wynika w sposób jednoznaczny, że w wyniku śmierci S. K. doszło do naruszenia dobra osobistego powodów, jakim jest więź z rodzeństwem. Wskazać należy, że więź pomiędzy rodzeństwem jest wartością niematerialną, która została uznana za dobro osobiste podlegające ochronie prawa cywilnego.

W ocenie Sądu, na podstawie przeprowadzonych dowodów, powodowie wykazali, że pomiędzy nimi a bratem S. istniała więź, której zerwanie spowodowało u nich ból, cierpienie oraz poczucie krzywdy, jednakże naruszenie tego dobra osobistego nie uzasadnia roszczenia powodów w wysokościach przez nich żądanych.

Jak wynika z zeznań świadka A. W. i zeznań powodów łączące powodów i zmarłego brata relacje były silne, oparte na wzajemnym wsparciu i zaufaniu zbudowanym od dzieciństwa. Powodowie mimo, że wyjechali z domu rodzinnego, w którym nadal zamieszkiwał S. utrzymywali z bratem kontakt telefoniczny, osobisty, ponieważ powodowie przyjeżdżali do domu rodzinnego. Nie sposób umniejszać doznanej krzywdy po stronie powoda T. K., który studiował w O. i z uwagi na odległość i brak środków finansowych, a następnie pracę w wakacje nie mógł tak często pojawiać się w domu. Z zeznań powoda wynika, że utrzymywał z młodszym bratem kontakt telefoniczny, że brat go wspierał. Zwrócić należy uwagę, że powodowie z bratem i pozostałymi członkami rodziny razem spędzali święta i inne uroczystości rodzinne. Jak wynika z dowodów, śmierć młodszego brata powodów spowodowała u nich w sferze psychicznej przygnębienie, tęsknotę, żal, załamanie, a emocje te przełożyły się na ich funkcjonowanie w życiu i wywołały określone skutki. Powód T. K. miał problemy z napisaniem pracy magisterskiej, a L. K. przerwał studia, a także pracę we W.. Obaj powodowie nie mogli pogodzić się z zerwaną nagle relacją z bratem, z którym łączyło ich dużo pozytywnych wspomnień, na którego zawsze mogli liczyć. Powodowie nie potrafili sobie poradzić z myślami, że osoba tak młoda nie żyje, że nie będzie mieć własnej rodziny i nie będą mieli wspólnych przeżyć w przyszłości. W ocenie Sądu, zeznawania świadka i powodów zasługują na uwzględnienie, są spójne i logiczne. Powodowie konsekwentnie wskazywali, że negatywne emocje spowodowały istotne zmiany w ich życiu, które gdyby nie śmierć brata nie przełożyłby się na ich życie. Zarówno T. K., jak L. K. stali się skryci, borykali się z poczuciem tragedii, która dotknęła ich rodzinę, organizowali sobie życie w inny sposób niż wcześniej chcieli. Powód L. K., choć sam odczuwał traumę po śmierci brata i musiał zrezygnować z pracy, w której powinien być pogodny i uśmiechnięty, przeniósł się do domu rodzinnego, żeby wpierać rodziców. Powodowie stracili siłę do życia wskutek śmierci brata, byli smutni, zamknięci w sobie.

Oczywistym jest, że śmierć człowieka ma charakter naturalny, lecz nie sposób uznać, by śmierć S. K. w wieku 19 lat była naturalna dla członków jego najbliższej rodziny i prócz żałoby nie wywołała krzywdy w sferze psychiki. Zdaniem Sądu, nagła śmierć brata powodów wywołała u nich traumatyczne przeżycia skutkujące istotnymi zmianami w ich życiu, które nie nastąpiłyby, gdyby ich brat żył.

W ocenie Sądu, wykazane w postępowaniu dowodowym okoliczności istotne dla zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego pozwalają na określenie rozmiaru i nasilenia cierpień psychicznych powodów, które odczuwali po stracie brata i uzasadniają przyznanie im zadośćuczynienia po 20 000 zł, jednakże przy zastosowaniu przepisu art.362 k.c. w związku z podniesionym przez stronę pozwaną zarzutem przyczynienia się S. K. do zdarzenia wywołującego szkodę.

Sąd, w oparciu o dowód z wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 27 maja 2004 r., opinię biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych w aktach sprawy karnej, doszedł do przekonania, że brat powodów niewątpliwie przyczynił się do powstania szkody. Z dowodów tych wynika, że w chwili zdarzenia był nietrzeźwy i leżał na jezdni, na co wskazuje też sformułowanie zarzutu postawionego W. P. (1) w sprawie karnej. Mając więc na względzie z jednej strony stan nietrzeźwości W. P. (2) i jego zbiegniecie z miejsca zdarzenia, z drugiej strony leżenie na jedni w stanie nietrzeźwości S. K., stopień przyczynienia się brata powodów winien wynosić 50 %. Zatem zadośćuczynienie należało zasądzić, przy uwzględnieniu stopnia przyczynienia i dotychczas wypłaconej kwoty 2 100 zł, w kwocie 7 900 zł na rzecz każdego z powodów. Nie sposób uznać stanowiska strony pozwanej, która stopień przyczynienia się w innej wysokości określiła w odniesieniu do roszczeń rodziców S. K., a w innej w niniejszej sprawie. Strona pozwana mogła różnie określać wysokość zadośćuczynienia należnego różnym członkom najbliżej rodziny, lecz nie wysokość przyczynienia się, jak to wynika z pisma (...) S.A. z dnia 11 kwietnia 2005 r.

Sąd uznał, że zasądzone na rzecz powodów zadośćuczynienia są adekwatne do doznanej przez nich krzywdy w wyniku zdarzenia z dnia 10 marca 2002 r. i zrekompensują doznane przez nich krzywdy, a jednocześnie nie są nadmierne, lecz utrzymane w rozsądnych granicach. W pozostałym zakresie Sąd oddalił żądania powodów jako wygórowane

Sąd zasądził również odsetki ustawowe na mocy art.481 k.c. zgodnie z żądaniem powodów, wszak powodowie wezwali stronę pozwana do zapłaty zadośćuczynień pismami z dnia 27 stycznia 2015 r. i 11 lutego 2015 r. Sąd miał na względzie przepisy art.14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art.817 k.c. Zdaniem Sądu, żądanie powodów nie narusza tych przepisów, skoro określili termin początkowy biegu odsetek ustawowych od dnia następnego po sporządzeniu przez stronę pozwana pisma z dnia 15 maja 2015 r. Mając na względzie daty zgłoszenia szkody i wezwania do zapłaty, termin początkowy liczony od dnia 16 maja 2015 r., nie jest przedwczesnym, ponieważ od dat zgłoszenia szkód niewątpliwie upłynęło 30 dni.

Sąd oddalił wniosek powodów o zobowiązanie strony do przesłania kompletnych akt szkody, ponieważ nie miały one żadnego znaczenia w kontekście dokumentów dołączonych do pisma z dnia 29 lipca 2016 r.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art.100 k.p.c. stosunkowo je rozdzielając w odniesieniu do wyniku procesu. Powodowie wygrali w 44 %, strona pozwana w 56 %. Koszty każdego z powodów to 5 712 zł (895 zł opłata od pozwu, 4 800 zł koszty zastępstwa procesowego i 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa). Koszty strony pozwanej należne od powodów to 4 808,50 zł (4 800 zł koszty zastępstwa procesowego i 8,50 jako połowa opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Z kosztów powodów należne są im kwoty 2 513,28 zł, a stronie pozwanej 2 692,76zł (4 817 x 56 %). Zatem stronie pozwanej od każdego z powodów przysługuje zwrot kosztów procesu po 179,48 zł.

Sąd w oparciu o art.113 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przy uwzględnieniu wyniku procesu, nakazał uiścić stronie pozwanej 6,60 zł i powodom po 4,20 zł poprzez ściągnięcie z zasądzonego w pkt I - ym i II - im roszczenia tytułem kosztów sądowych związanych z kosztami stawiennictwa świadka wyłożonymi tymczasowo przez SP - Sąd Rejonowy w Kłodzku (15 zł x 44%, 15 x 56 % : 2).