Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ns 7994/11

POSTANOWIENIE

Dnia 28 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sądu Rejonowego Magdalena Nycz-Łucjan

Przy udziale Protokolanta Ilony Kuźmy

po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2016 roku

na rozprawie

sprawy z wniosku A. K. z udziałem T. K. o podział majątku dorobkowego

postanawia:

1.  ustalić, że w skład majątku dorobkowego A. K. i T. K. wchodziło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ulicy (...) wraz z wkładem mieszkaniowym o wartości 77 686,80 zł (siedemdziesiąt siedem tysięcy sześćset osiemdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) i zasądzić od uczestniczki T. K. na rzecz wnioskodawcy A. K. tytułem spłaty kwotę 38 843,40 zł (trzydzieści osiem tysięcy osiemset czterdzieści trzy złote czterdzieści groszy) płatną w terminie czterech miesięcy od daty uprawomocnienia postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności,

2.  oddalić żądanie uczestniczki T. K. zasądzenia na jej rzecz od wnioskodawcy A. K. kwot: 26 420,40 zł (dwadzieścia sześć tysięcy czterysta dwadzieścia złotych czterdzieści groszy), (...) (dwa tysiące czterysta dwadzieścia jeden) złotych, 1210,50 zł (tysiąc dwieście dziesięć złotych pięćdziesiąt groszy), 2482,60zł (dwa tysiące czterysta osiemdziesiąt dwa złote sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek dorobkowy,

3.  oddalić żądanie wnioskodawcy A. K. zasądzenia na jego rzecz od uczestniczki T. K. kwoty 21 389 zł (dwadzieścia jeden tysięcy trzysta osiemdziesiąt dziewięć złotych), w pozostałym zakresie, tj: co do kwoty 8 611 (osiem tysięcy sześćset jedenaście) złotych umorzyć postępowanie,

4.  oddalić wniosek wnioskodawcy A. K. o zasądzenie na jego rzecz od uczestniczki T. K. zwrotu kosztów postępowania,

5.  stwierdzić, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie;

6.  nakazać pobranie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej od uczestnika T. K. kwoty 627,39 zł (sześćset dwadzieścia siedem złotych trzydzieści dziewięć groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa,

7.  nakazać pobranie na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej od wnioskodawcy A. K. kwoty 877,12 zł (osiemset siedemdziesiąt siedem złotych dwanaście groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I Ns 7994/11

UZASADNIENIE

Ustalenie faktów uznanych za udowodnione:

Wyrokiem z dnia 12 listopada 2001 roku Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł separację małżeństwa T. K. z domu K. i A. K., zawartego w dniu 25 czerwca 1983 roku przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Ł., zapisanego do księgi małżeństw za nr (...) z winy pozwanego. Wyrok powyższy stał się prawomocny z dniem 4 grudnia 2001 roku (vide: odpis wyroku k. 20)

Dnia 22 stycznia 1990 Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w Ł. przydzieliła T. K. mieszkanie kategorii M-3, nr 27 przy ulicy (...), na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu. W przydzielonym lokalu mieli prawo zamieszkać: mąż A. K. i dzieci J. K. i K. K. (2) (vide: przydział nr 27 lokalu mieszkalnego k. 5).

Powyższe lokatorskie prawo do lokalu zostało przekształcone we własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego na wniosek T. K. i na jej rzecz. W powyższym przedmiocie wydano decyzję Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. z dnia 10 stycznia 2005 roku (vide: decyzja k.29) oraz Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w Ł. zawarła dnia 12 stycznia 2005 roku umowę z T. K. (...) o przekształcenie spółdzielczego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Wymagany wkład budowlany określony został na kwotę 6 761,25 zł. Na poczet powyższego wkładu budowlanego zaliczono wkład mieszkaniowy zwaloryzowany na kwotę 3 311,86 zł. T. K., w celu przekształcenia prawa do lokalu uiściła wymaganą wpłatę na pokrycie wkładu budowlanego w wysokości 2 303,20 zł, zgodnie z warunkami finansowymi przekształcenia lokatorskiego prawa do lokalu na własnościowe prawo do lokalu z dnia 18 grudnia 2004 roku (vide: warunki k. 30-31, umowa k. 55-59)

Dla powyższego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego prowadzona jest księga wieczysta za nr (...) (vide: odpis z księgi wieczystej k. 17-18, zaświadczenie k.60, zawiadomienie k. 61-65)

Aktualna wartość rynkowa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) według stanu lokalu na dzień 4 grudnia 2011 roku wynosi 79 990 złotych (vide: opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego K. J. k. 71-88).

A. K. wyprowadził się dobrowolnie ze wspólnego mieszkania po orzeczeniu separacji w roku 2001. T. K. wyjechała za granicę, w mieszkaniu mieszkały córki i syn uczestników. Od daty wyprowadzenia się A. K. nie były przeprowadzane w mieszkaniu żadne remonty ani modernizacje (vide: zeznania wnioskodawcy k. 181v, 197v-198, 281-281v). Po wyprowadzeniu się A. K. z mieszkania nr (...) przy ulicy (...) w Ł. zostały wymienione zamki w drzwiach wejściowych. A. K. nie zwracał się o udostępnienie mu tych kluczy. Obecnie z powyższego mieszkania korzysta syn uczestników oraz córka J. w czasie gdy przyjeżdża do kraju ze Szwajcarii gdzie mieszka, druga córka wyprowadziła się w powyższego mieszkania po zawarciu związku małżeńskiego około 2008 roku (vide: zeznania świadka J. M. (1) k. 255-255v, częściowo zeznania wnioskodawcy k. 181v, 197v-198, 281-281v)

Wartość netto za korzystanie ponad udział w wysokości ½ części ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w Ł. w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia 15 grudnia 2015 roku wyniosła 21 389 złotych (vide: opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego K. J. k. 228-243)

Po ustaniu wspólności ustawowej jedynie T. K. ponosiła koszty utrzymania lokalu mieszkalnego. W latach 2001- 2008 uiściła z tytułu należności czynszowych kwotę 31 724,51 złotych (vide: k.124), w latach 2009-2013 uiściła z tytułu należności czynszowych kwotę 21 115,56 zł, w latach 2014- marzec 2015 uiściła kwotę 2421 zł. Od miesiąca kwietnia 2015 roku do marca 2016 roku ponosiła dalsze należności czynszowe w wysokości wskazanej w dokumentach k.277-279. W skład uiszczonego czynszu wchodziły opłata za centralne ogrzewanie, opłata eksploatacyjna, opłata za fundusz remontowy oraz za wywóz ścieków i zużycie ciepłej oraz zimnej wody (wyliczenie k. 125, dowody wpłaty k. 127, ustalenie wysokości obciążenia czynszem k.128-137, 179-180, 207-208, zaświadczenie k. 205, 206)

Dokumenty na k. 138-139 nie przyczyniły się do ustalenia stanu faktycznego nie miały bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia. Wskazać należy, iż uczestniczka nie zgłosiła żadnych roszczeń, dla których uzasadnieniem faktycznym byłoby dokonanie spłat kredytów bankowych (vide: pismo pełnomocnika uczestniczki k.)

Dokumenty na k 164, 175 nie przyczyniły się do ustalenia stanu faktycznego nie miały bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o wskazane wyżej dokumenty oraz częściowo w oparciu o treść zeznań świadków i wnioskodawcy.

Sąd Rejonowy uznał za miarodajne dokumenty, na podstawie których dokonał ustaleń, bowiem ich treść i autentyczność nie budziły wątpliwości a nadto żadna ze stron postępowania nie kwestionowała prawdziwości i autentyczności dokumentów.

Zeznania świadków J. M. (1), E. P. i M. S. zostały uznane za wiarygodne są bowiem jasne, jednoznaczne i wzajemnie ze sobą korelują. Na ich podstawie ustalono, iż uczestniczka ponosiła koszty utrzymania mieszkania w postaci czynszu. Okoliczności tej wnioskodawca nie zaprzeczał.

Zeznania wnioskodawcy zostały obdarzone wiarą w przeważającej części. Korespondują one bowiem i znajdują potwierdzenie w treści dokumentów wymienionych w powyższej części uzasadnienia jak również w treści zeznań świadków wyżej wskazanych.

Jedyną okolicznością sporną wskazaną przez wnioskodawcę a nie potwierdzoną przez świadków była okoliczność demonstrowania przez niego woli zamieszkania we wspólnym mieszkaniu stron w kilka lat po wyprowadzeniu się A. K.. W tym zakresie wnioskodawca zeznał w jednej części swoich zeznań, że nie zwracał się do uczestniczki o udostępnienie mu mieszkania do korzystania, co znajduje potwierdzenie w treści zeznań świadków J. M. (1) i E. P. i zostało uznane za wiarygodne. Wnioskodawca wskazał jednak również i to, że wyraził chęć zamieszkania w tym mieszkania wobec córki J., w czasie gdy odwiedził ją 6-7 lat po orzeczeniu separacji między małżonkami. Świadek J. M. (2) tej okoliczności nie potwierdziła i wobec braku innych wiarygodnych dowodów Sąd nie ustalił tej okoliczności zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy. Dla porządku dodać należy jednak, że okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Dowody z opinii biegłego rzeczoznawcy zasługują na obdarzenie ich przymiotem wiarygodności. Opinię sporządziła osoba kompetentna. Jest ona rzetelna, jasna i kompletna. Żadna ze stron nie kwestionowała też jej wniosków.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 46 k.r. i o., w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, a więc art. 1035-1046 k.c. W art. 1035 k.c. zawarte zostało kolejne odesłanie - do odpowiedniego stosowania przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych, a zatem do art. 195-221 k.c. z zachowaniem przepisów art. 1036-1046 k.c. Zasadą jest, że z chwilą ustania wspólności majątkowej wspólność łączna przekształca się we wspólność ułamkową. Podział majątku wspólnego, jeżeli następuje w postępowaniu nieprocesowym uregulowanym w art. 566-567 k.p.c., przebiega z odpowiednim zastosowaniem przepisów o dziale spadku (art. 680-689 k.p.c.), które w art. 688 zawierają odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3. W orzecznictwie wyjaśniono, że w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków stosuje się również art. 618 § 1 k.p.c., gdyż odwołują się do niego § 2 i 3 tego przepisu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1998 r., I CKN 934/97, nie publikowane). Artykuł 567 § 3 k.p.c. uzasadnia odniesienie art. 618 § 2 i 3 k.p.c. do roszczeń sprecyzowanych w art. 567 § 1 k.p.c. W ten sposób zapewniona zostaje realizacja celu postępowania, jakim jest rozpoznanie i definitywne rozstrzygnięcie w jednym postępowaniu całego kompleksu zagadnień obejmujących nie tylko zniesienie współwłasności, dział spadku czy podział majątku wspólnego, ale także roszczeń, jakie mogły powstać na tle wspólności praw między uczestnikami takich postępowań. W grupie rozpoznawanych roszczeń mieszczą się także roszczenia regresowe z tytułu poniesienia przez współwłaściciela ponad udział wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną. (...)

Zgodnie z treścią art.567§3 k.p.c. do postępowania w przedmiocie podziału majątku dorobkowego byłych małżonków stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Stosownie do art. 684 k.p.c. skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd, zaś skład spadku określa się na chwilę otwarcia spadku. W uchwale z dnia 27 września 1974r. (III CZP 58/74, OSNC z 1975r. Nr 6, poz. 90) Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, iż w dziale spadku na podstawie art. 1035 i następnych k.c. stan spadku ustala się według otwarcia spadku, jego zaś wartość – według cen z chwili dokonania działu.

Zgodnie z treścią art. 31 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W okolicznościach niniejszej sprawy T. i A. małżonków K. łączył ustrój ustawowej wspólności majątkowej. Jak już wyżej zostało wskazane nie było sporu co do składników majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków w dacie ustania tej wspólności. Spółdzielcze lokatorskiego prawo lokalu mieszkalnego zostało nabyte przez małżonków w trakcie trwania ustawowej wspólności. Z mocy zatem cytowanego wyżej przepisu stanowiło one majątek wspólny.

Wskazać należy jednak, że powyższe prawo nie istnieje w chwili dokonywania podziału majątku zostało bowiem przekształcone przez jednego z małżonków po orzeczeniu separacji a więc po ustaniu wspólności ustawowej między nimi (por. art. 61 (4) k.r i o.) w prawo własnościowe w wyniku umowy zawartej ze spółdzielnią mieszkaniową. Wskazać należy, iż powyższe nastąpiło w wyniku realizacji przez członka spółdzielni -T. K. przysługującego jej uprawnienia wynikającego z art. 11 1 . 1. ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2003.119.1116 j.t. ze zm) w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy dnia 12 stycznia 2005 roku. Powyższy przepis stanowił, że na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę o przekształcenie przysługującego członkowi prawa na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Umowę o przekształcenie prawa do lokalu spółdzielnia zawiera z członkiem po dokonaniu przez niego wpłaty wkładu budowlanego w wysokości wartości rynkowej lokalu. Na poczet wkładu budowlanego zalicza się wkład mieszkaniowy członka zwaloryzowany według wartości rynkowej lokalu. Umowa powinna być zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej. Zasady rozliczeń z tytułu przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu określa statut spółdzielni.

Przedmioty majątkowe nabyte już przez byłych małżonków, nawet wspólnie, nie stanowią dorobku i w konsekwencji nie wchodzą w skład wspólności ustawowej. To samo odnosi się do małżonków pozostających w separacji. W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego rozważano sytuacje, w których już po ustaniu wspólności ustawowej nastąpił przydział spółdzielczego prawa do lokalu, powstały z realizacji oczekiwania małżonków na przydział wspólnego mieszkania. Chodzi o taką sytuację, w której w czasie trwania wspólności ustawowej powstało prawne oczekiwanie na przydział lokalu, a więc ekspektatywa spółdzielczego prawa do lokalu. Cecha charakterystyczna konstrukcji ekspektatywy (oczekiwania prawnego) polega na tym, że związane z nią uprawnienia mogą w określonym momencie ulegać przekształceniu w konkretne prawo wspólne, jak ma się rzecz w wypadku istnienia małżeńskiej wspólności majątkowej. Rzeczywisty walor społeczny i prawny realizacji prawa z ekspektatywy - jak na to wskazuje dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego - wyraża się w tym, że w wypadku, gdy oczekiwanie prawne powstało w ramach ustawowej wspólności majątkowej, wyrastające ze wspólnego oczekiwania konkretne prawo, zrealizowane w postaci przydziału lokalu, zostaje nabyte" na prawie wspólności ustawowej", mimo że normalną, typową konsekwencją ustania małżeństwa jest ustanie ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej. W świetle dotychczasowego orzecznictwa, wykształconego na tle różnych stanów faktycznych, wspólna ekspektatywa i związana z nią możliwość uzyskania mieszkania wchodzą do majątku wspólnego z takim właśnie skutkiem. Charakter ekspektatywy jako swego rodzaju uprawnienia uzasadnia wniosek, że w tym właśnie wypadku należy odstąpić od zasady, że po ustaniu wspólności majątkowej nie można już nabyć rzeczy na prawach tej wspólności. Ze względu na wspólne oczekiwanie prawne przydział na rzecz jednego tylko małżonka z reguły naruszałby prawa współmałżonka (por. wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej z dnia 30 XI 1974 r., III CZP 1/74 - OSNCP 1975. poz. 37, uchwała z dnia 12 stycznia 1978 r., III CZP 86/77). Tylko wówczas, gdy ekspektatywa powstała w czasie trwania wspólności majątkowej, zarówno ona sama, jak i powstałe w wyniku jej realizacji prawo może być zaliczone do majątku wspólnego, choćby do przekształcenia ekspektatywy w konkretne podmiotowe prawo doszło już po ustaniu wspólności. Nie może ulegać wątpliwości, że aby powstała ekspektatywa, spełnione muszą być określone, właściwie dla prawa, w które może się ona przekształcić, warunki. Z reguły warunki te polegają na dokonaniu określonej wpłaty i złożeniu stosownego wniosku, czy deklaracji. Spółdzielcze lokatorskie prawo do przedmiotowego lokalu powstało pod rządem ustawy z 16 września 1982 r. prawo spółdzielcze (jedn. tekst Dz. U.03.188.1848), jednak w czasie obowiązywania zawartych w tej ustawie regulacji dotyczących spółdzielni mieszkaniowych nie doszło do żadnego zdarzenia prawnego, które można by wiązać z powstaniem ekspektatywy własności lokalu. Pod rządem ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr, 119 poz. 1116 ze zm.) przekształcenie we własnościowe prawo do lokalu, do którego przysługiwało członkowi prawo lokatorskie wymagało pisemnego żądania członka, dokonania stosownych spłat oraz zawarcia umowy. Złożenie pisemnego żądania i dokonanie spłat stwarzało stan prawny, w którym spółdzielnia obowiązana była zawrzeć umowę przekształcenia prawa do lokalu, dopełnienie zatem tych czynności stanowiło o powstaniu ekspektatywy, a więc prawnego oczekiwania zawarcia umowy, w wyniku której dotychczasowe lokatorskie prawo do lokalu zostanie przekształcone w prawo własnościowe (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2008 r. IV CSK 246/08, nie publikowane, także uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 roku, III CKN 1430/00 nie publikowane oraz uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2006 roku, II CSK 110/06, OSNC-ZD 2008/1/3)

W niniejszej sprawie, czynności te zostały dopełnione przez uczestniczkę już po ustaniu wspólności majątkowej. Jeżeli zatem ekspektatywa powstała po ustaniu wspólności, nie wchodzi w skład majątku wspólnego, a tym bardziej nie wchodzi w skład tego majątku prawo, nabyte w wyniku realizacji ekspektatywy.

Z tego względu w orzeczeniu kończącym postępowanie w niniejszej sprawie nie dokonano podziału żadnego składnika majątkowego pomiędzy uczestników. W dacie orzekania składnik, który w skład majątku wspólnego wchodził w dacie jego ustania, tj: 4 grudnia 2001r już nie istniał. Przedmiotem podziału majątku, jego składników i określenia wartości mogą być tylko prawa istniejące w chwili orzekania ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2009 r. III CZP 74/09, nie publikowane). Przekształcenia prawa lokatorskiego we własnościowe dokonała jedynie uczestniczka i nabyła to prawo jedynie na swoją rzecz o czym świadczą argumenty powołane w powyżej wskazanych orzeczeniach Sądu Najwyższego.

Wskazać należy jednak, iż w dacie ustania wspólności ustawowej obojgu małżonkom przysługiwało lokatorskie prawo do lokalu a uczestniczka nie dokonała żadnego rozliczenia z wnioskodawcą. Podkreślenia wymaga okoliczność, iż prawa do mieszkania stanowią w warunkach polskich zasadniczą część składników dzielonego majątku, winno się uwzględniać rzeczywistą wartość tych praw i dać temu wyraz, zasądzając spłaty na rzecz osoby, której prawo do lokalu nie przypadnie.

Sąd uznał zatem, iż należy pomiędzy małżonkami rozliczyć w ramach podziału ich majątku wspólnego wartość tego składnika, które im wspólnie przysługiwało. Ustalenie wartości lokatorskiego prawa do lokalu w postępowaniu o podział majątku wspólnego byłych małżonków nastąpiło według zasad rozliczeniowych z osobą uprawnioną w razie wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do takiego lokalu, zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2009 r. III CZP 74/09, nie publikowane). Zgodnie z zasadą ustalania wartości składników majątku wspólnego na chwilę działu Sąd uwzględnił w powyższym zakresie treść aktualnie obowiązujących przepisów, tym niemniej treść relewantnych przepisów poznaje niezmienna od dnia, w którym nastąpiło przekształcenie prawa do omawianego lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z treścią art. 11. ust 2 1 i 2 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2013.1222 j.t. ze zm.) w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu. Z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu.

Odnosząc powyższe do ustalonego w sprawie stanu faktycznego do rozliczeń przyjęto wartość rynkową prawa do lokalu mieszkalnego tj: 79 990 złotych pomniejszoną o kwotę wkładu uiszczoną następnie jedynie przez uczestniczkę tj: 2 303,20 zł. Żaden z małżonków nie zgłosił w niniejszym postępowaniu żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Przy uwzględnieniu treści art. 43§1 k.r. i o. tj: równych udziałów małżonków w majątku wspólnym należało zasądzić od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 38 843,40 zł (79 990 - (...),20 = 77 686,80:2 = 38 843,40).

Przyjęcie do rozliczenia zwaloryzowanej wartości wkładu mieszkaniowego podlegającego zaliczeniu przy przekształceniu prawa lokatorskiego we własnościowe (tj: kwoty 3 311,86 zł k.55 §2 ust 2) zgodnie z wnioskiem pełnomocnika uczestniczki k.37 prowadziłaby do nieuzasadnionego wzbogacenia się uczestniczki kosztem wnioskodawcy. Uczestniczce przysługuje bowiem własnościowe prawo do lokalu o wartości rynkowej 79 990 zł.

W toku postępowania uczestniczka, reprezentowana przez pełnomocnika będącego adwokatem zgłosiła przeciwko wnioskodawcy na piśmie żądanie zasądzenia na jej rzecz kwot: 26 420,40zł (pismo k.123) , 2421 zł (pismo k. 204), 1210,50 zł (pismo k. 217), 2482,60 zł (pismo k. 276) tytułem rozliczenia uiszczonych jedynie przez nią należności czynszowych dotyczących lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w Ł.. Powyższe żądanie dotyczyło wydatków na powyższy cel poniesionych w okresie od stycznia 2001 roku do marca 2016 roku.

W myśl art.45§1 k.r. i o. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty. Może żądać wydatków i nakładów które poczynił ze swego majątku osobistego na majątek wspólny (...), zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego.

Uiszczone przez uczestniczkę należności ekspolatacyjne po dacie 4 grudnia 2001 roku a przed datą 12 stycznia 2005 roku stanowią zatem, co do zasady, wydatek poniesiony przez uczestniczkę z jej majątku osobistego na majątek wspólny i z tego tytułu podlegałyby rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego (J.Ignatowicz, K.Piasecki, J.Pietrzykowski, J.Winiarz: Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, Warszawa 1990, str.245 i nast., E.Skowrońska – Bocian: Rozliczenia majątkowe małżonków w stosunkach wzajemnych i wobec osób trzecich, Warszawa 2002, str.159 i nast).

Kwoty uiszczone z tytułu opłat eksploatacyjnych za okres, w którym trwała między małżonkami wspólność ustawowa (tj: od stycznia 2001 roku do 4 grudnia 2001 roku) nie podpadają pod dyspozycję powołanego art. 45§1 k.r. i o. Wydatki te ponoszone są bowiem ze środków majątku wspólnego (najczęściej wynagrodzenia za pracę) i przeznaczone są na utrzymanie składnika majątku wspólnego. Żądanie w tym zakresie z powyższego względu podlegało oddaleniu.

Wnioskodawca podniósł zarzut przedawnienia zgłoszonego roszczenia (k. 149).

Zgodnie z treścią art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Wskazać należy zatem, że obowiązek uiszczenia opłat eksploatacyjnych przez osoby, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, wynikał z art. 4 ust. 1, ust. 6 pkt 2 w związku z art. 38 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 4, poz. 27 ze zm.). Świadczenia były płatne na rzecz spółdzielni mieszkaniowej miesięcznie i obciążały współuprawnionych względem spółdzielni solidarnie. Niewątpliwie miały charakter okresowy, były bowiem płatne periodycznie, stanowiły świadczenia samodzielne, z założenia powtarzalne, o nieokreślonym czasie trwania, nieskładające się na z góry ustaloną całość (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 149, oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2009 r., II CSK 409/08, nie publ., i z dnia 18 maja 2012 r., IV CSK 490/11, "Izba Cywilna" 2013, nr 7-8, s. 27). Roszczenie o zwrot wydatków poczynionych na opłaty eksploatacyjne przez jednego ze współuprawnionych ponad jego obowiązek wynikający z art. 207 k.c. kierowane do drugiego współuprawnionego, nie wykazuje tożsamych cech. Przede wszystkim wynika z innego stosunku prawnego niż zobowiązanie do poniesienia opłat eksploatacyjnych; jest konsekwencją wspólności ułamkowej, w której spółdzielnia nie uczestniczy i która autonomicznie określa zakres w jakim współuprawnieni partycypują w pokryciu wszelkich wydatków na rzecz wspólną (wspólne prawo). W wypadku wydatków stanowiących realizację zobowiązania solidarnie obciążającego współuprawnionych, do jakich należało zobowiązanie do zapłaty opłat eksploatacyjnych, zasady regresu określa art. 376 § 1 k.c., nakazujący zastosować reguły wynikające z treści stosunku prawnego istniejącego między współdłużnikami. W wypadku współuprawnionych w częściach ułamkowych zakres obowiązku regresowego wyznacza art. 207 k.c.

Artykuł 207 ani art. 376 § 1 k.c. nie zawierają postanowień wskazujących na przeniesienie okresowego charakteru spełnionego świadczenia stanowiącego źródło roszczenia regresowego do treści roszczenia o wyrównanie wydatków pomiędzy współuprawnionymi ułamkowo.

Roszczenie między byłymi małżonkami o zwrot wydatków poniesionych po ustaniu wspólności majątkowej z tytułu opłat eksploatacyjnych związanych ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu, wchodzącym w skład majątku wspólnego, nie jest roszczeniem o świadczenia okresowe (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r. III CZP 84/14, OSNC 2015/9/102). Należało zatem przyjąć 10 letni termin przedawnienia omawianego roszczenia.

Żądanie zgłoszone zostało przez uczestniczkę w toku postępowania dnia 27 stycznia 2014r (k. 123). Zatem w zakresie żądania zwrotu uiszczonych opłat eksploatacyjnych przed dniem 27 stycznia 2004 r należy stwierdzić, że roszczenie uległo przedawnieniu, żądanie podlegało więc oddaleniu.

W zakresie uiszczonych opłat eksploatacyjnych za okres od dnia 28 stycznia 2004 roku do dnia 12 stycznia 2005 roku żądanie podlegało oddaleniu z uwagi na nieudowodnienie jego wysokości. W myśl art. 4. 1. powołanej wyżej ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. W świetle powyższego rozliczeniu w niniejszym postępowaniu mogłyby podlegać wydatki poniesione wyłącznie przez uczestniczkę z tytułu kosztów tzw. eksploatacyjnych wskazanych powyżej. Uczestniczka nie wykazała jakie koszty poniosła jedynie z powyższego tytułu, podkreślić należy bowiem, że wysokość uiszczanego czynszu obejmowała także inne niż eksploatacyjne obciążenia, związane z korzystaniem z wody i ogrzewania, wywozem ścieków, które to wydatki obciążały jedynie uczestniczkę bowiem wnioskodawca z lokalu w tym okresie nie korzystał. Na podkreślenie zasługuje również fakt, iż powyższe okoliczności były kwestionowane przez wnioskodawcę (k.149) . Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Z powyższym koresponduje treść art. 232 k.p.c., zobowiązującego strony do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W przypadku, gdy strona nie czyni zadość obowiązkowi wskazania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzi skutki prawne, musi się liczyć z niekorzystnymi dla niej następstwami procesowymi w postaci uznania wysuwanych przez nią twierdzeń za nieudowodnione, a w konsekwencji z przegraniem sporu. Przez fakty w rozumieniu art. 6 k.c. należy rozumieć wszelkie okoliczności, z którymi normy prawa materialnego wiążą skutki prawne, w tym więc powstanie i treść stosunku prawnego. Uwzględniając treść tego przepisu wierzyciela dochodzącego od dłużnika spełnienia świadczenia obciąża ciężar wykazania przysługującej mu wobec dłużnika wierzytelności, tj. wykazania wszystkich faktów, z którymi właściwe przepisy materialne wiążą powstanie wierzytelności o określonej treści i rozmiarze (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2015 roku, V CSK 312/14). Na uczestniczce ciążył obowiązek wykazania wysokości poniesionych wydatków tytułem opłat eksploatacyjnych, czemu uczestniczka nie sprostała.

W zakresie należności czynszowych, w tym eksploatacyjnych, uiszczonych przez uczestniczkę od dnia 12 stycznia 2005 roku wskazać należy, iż jedynie ona była obowiązana do ich ponoszenia zgodnie z treścią §6 ust 1 umowy nr (...) z dnia 12 stycznia 2005 roku o przekształceniu spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Nie przysługuje jej zatem uprawnienie do żądania ich zwrotu od wnioskodawcy. Z uwagi na powyższe zgłoszone żądanie dotyczące okresu od 12 stycznia 2005 roku do marca 2016 roku podlegało oddaleniu jako bezpodstawne.

Wnioskodawca, reprezentowany przez pełnomocnika będącego adwokatem zgłosił natomiast na piśmie przeciwko uczestniczce żądanie zasądzenia na jego rzecz kwoty 21 389 zł z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez uczestniczkę z udziału przypadającego wnioskodawcy w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ulicy (...) w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia 15 grudnia 2015 roku (pismo k. 210, zmodyfikowane co do wysokości na rozprawie k. 280v)

Konsekwentnie, wobec przyjęcia, iż przekształcone własnościowe prawo do lokalu przysługiwało jedynie uczestniczce od dnia 12 stycznia 2005 roku, wnioskodawcy nie przysługiwało uprawnienie do korzystania z tego lokalu zatem jego żądanie zasądzenia od uczestniczki wskazanej wyżej kwoty z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez uczestniczkę z udziału przypadającego wnioskodawcy w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ulicy (...) w Ł. w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia 15 grudnia 2015 roku podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

W zakresie, w jakim omawiane żądanie zostało cofnięte (vide: protokół rozprawy k. 293) postępowanie zostało umorzone, zgodnie z treścią art. 203§1 w zw. z art. 355§1 w zw. z art. 13§2 k.p.c.

Wskazać należy przy tym, iż nawet przy przyjęciu odmiennej koncepcji żądanie nie mogłoby zostać uwzględnione.

Co do zasady współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 k.c. lub art. 225 k.c. (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2013 roku, III CZP 88/12 OSNC 2013/9/103). Zgodnie z treścią art. 206 k.c. każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Z przepisu powyższego nie wynika zatem aby współwłaściciel miał uprawnienie do korzystania z rzeczy wspólnej tylko w takiej części, która odpowiada wielkości jego udziału (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2001r, sygn. akt III CKN 21/99). Współwłaściciel jest przy wykonaniu własności rzeczy wspólnej ograniczony prawami innych współwłaścicieli, w szczególności ich uprawnieniem do korzystania i współposiadania rzeczy wspólnej i jeśli korzysta z nieruchomości wspólnej z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli ma obowiązek rozliczyć uzyskane z tego tytułu korzyści (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 roku, sygn. akt III CZP 9/2006, OSNC 2007/3/37). Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należało wskazać, że wnioskodawca nie udowodnił materialnych przesłanek zgłoszonego roszczenia. Wywodził swoje żądanie jedynie z korzystania przez uczestniczkę z majątku wspólnego ponad przysługujący jej udział, nie udowodnił jednak aby uczestniczka wykonywała swoje uprawnienia właścicielskie w taki sposób który faktycznie wyłączałby wnioskodawcę z korzystania z opisywanego składnika majątkowego. Podkreślić należy, iż uczestniczka zajmowała lokal mieszkalny za zgodą wnioskodawcy, który nie zwracał się do niej z żądaniem udostępnienia jej jakiekolwiek części tego lokalu do korzystania, co sam przyznał w swoich zeznaniach a wyprowadził się dobrowolnie.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania stanowił art.520§1 k.p.c. Sąd nie znalazł podstaw, by w okolicznościach niniejszej sprawy odstąpić od zasady, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, na rzecz uregulowań §2 lub3 cytowanego przepisu. Z uwagi na powyższe oddaleniu podlegał wniosek wnioskodawcy o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Rozstrzygnięcie w pkt 6 i 7 postanowienia, dotyczących rozliczenia wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa uzasadnia treść art. 83 ust 2 w zw. z art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t. późn. zm.) w z w art. 520§1 k.p.c.

Wydatki dotyczące kosztów opinii biegłego rzeczoznawcy ustalone postanowieniem z dnia 4 września 2013 roku (k.104) zostały rozliczone stosownie do udziałów małżonków w majątku wspólnym, zgodnie z treścią art. 520§1 k.p.c. Z tego tytułu nakazano ściągnięcie kwoty 627,39 zł od uczestniczki ( (...),78 :2=627,39)

Wydatki dotyczące kosztów opinii biegłego rzeczoznawcy ustalone postanowieniem z dnia 30 grudnia 2015 roku (k.253) obciążały wyłącznie wnioskodawcę na podstawie art. 83 ust 2 w zw. z art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t. późn. zm.) w z w art. 520§3 k.p.c. bowiem żądanie wnioskodawcy zasądzenia wynagrodzenia za korzystanie przez uczestniczkę z majątku wspólnego, wskazane powyżej zostało oddalone w całości a powyższy dowód dotyczył jedynie okoliczności faktycznych związanych z tym żądaniem.

Wobec powyższego od wnioskodawcy nakazano ściągnięcie kwoty 877,12 zł, przy uwzględnieniu wysokości wpłaconej przez niego zaliczki w kwocie 1000 zł (k.69) ( (...),73 +627,39 zł- 1000 zł=877,12)

Mając wszystkie powyższe okoliczności na uwadze oraz działając w oparciu o treść powołanych przepisów, Sąd Rejonowy orzekł, jak w postanowieniu.