Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 lipca 2016 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt I C 726/15, Sąd Rejonowy w Pabianicach zasądził od J. B. na rzecz Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kwotę 203,80 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 19 czerwca 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia 6 lipca 2016 roku. Orzeczoną należność główną Sąd rozłożył na raty. Ponadto w wyroku Sąd rozstrzygnął w kosztach postępowania w ten sposób, że nie obciążył pozwanej kosztami procesu oraz orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając go "niemalże w całości", jednakże nie precyzując zakresu zaskarżenia, nie formułując zarzutów oraz wniosku apelacyjnego.

Wezwana do uzupełnienia braków formalnych pozwana wskazała, że zaskarża powyższy wyrok w całości, zaś zaskarżonemu orzeczeniu zarzuca naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie w przedmiotowej sprawie, podczas gdy zadośćuczynienie roszczeniu powoda w ocenie skarżącego jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W konkluzji pozwana wniosła o zmianę wyroku i oddalenie powództwa.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarzut podniesiony w apelacji uznać należało za chybiony.

Uznając ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu pierwszoinstancyjnym za prawidłowe, Sąd Okręgowy podziela je i przyjmuje za własne.

Sąd I instancji trafnie określił, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy przewozu i pozwana zobowiązana była do posiadania ważnego biletu. Pozwana nie zakwestionowała skutecznie podstawy swej odpowiedzialności cywilnej względem powoda. W świetle ustalonego stanu faktycznego nie ulega wątpliwości, że jest ona odpowiedzialna względem powoda za nienależyte wykonanie zobowiązania, co znajduje oparcie w art. 471 k.c.

Wbrew stanowisku skarżącego, Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie nie naruszył zasady określonej w art. 5 k.c., zgodnie z którym nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego; takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Powołany przepis jest najważniejszym z przepisów zawierających klauzule generalne. Stanowi on, że treść (granice) wszystkich uprawnień materialnego prawa cywilnego określają nie tylko normy prawne tworzące poszczególne uprawnienia, ale także zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa. Taki jest sens zawartego w przepisie sformułowania, iż działanie lub zaniechanie formalnie zgodne z treścią prawa podmiotowego, lecz sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie podlega ochronie. Ujęte w art. 5 k.c. klauzule - społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa i zasad współżycia społecznego - należy traktować jako normy społeczne ogólne, odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jego nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i w związku z tym nie korzysta z ochrony prawnej.
Z istnienia domniemania, że korzystający z prawa podmiotowego postępuje zgodnie z zasadami współżycia społecznego, wynika, iż ciężar dowodu istnienia okoliczności faktycznych uzasadniający ten zarzut spoczywa na tym, kto ten zarzut podnosi (wyrok SA we Wrocławiu z 14 lutego 2012 r., I ACa 19/2012, (...) nr (...), L..pl nr (...)).

W ocenie Sądu Odwoławczego skarżący nie wykazał, że roszczenie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Same tylko okoliczności związane z ciężką sytuacją materialną pozwanej, jak i koniecznością odbycia konsultacji psychiatrycznej nie stanowią okoliczności na tyle ważkich, że uzasadniałyby przyjęcie konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego. Na str. 4 uzasadnienia Sąd Rejonowy przedstawił słuszne zapatrywania, trafnie wywodząc, iż roszczenie powoda jest zgodne z zasadami współżycia społecznego. Sąd Okręgowy w całości podziela argumentację zaprezentowaną przez Sąd I instancji.

Wskazać też należy, że w orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego dominuje pogląd, że tylko niezmiernie ważkie i wyjątkowe okoliczności uzasadniają stosowanie art. 5 k.c. Takie okoliczności w niniejszej sprawie nie zachodzą, zaś skarżąca nie wskazał nawet jaka konkretnie zasada współżycia społecznego została naruszona.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 kpc, oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto w oparciu o art. 102 k.p.c., albowiem po stronie pozwanej zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, przemawiający za odstąpieniem od zasądzania od pozwanej zwrotu poniesionych przez powoda kosztów postępowania przed sądem II instancji. W ocenie Sądu Okręgowego po stronie pozwanej zachodziła subiektywne przekonanie o słuszności podnoszonych racji, zaś owo przekonanie usprawiedliwione jest wobec stanu zdrowia psychicznego pozwanej.