Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 listopada 2016r. w S.

odwołania D. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 31 grudnia 2014 r. Nr (...)

w sprawie D. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 256/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 31 grudnia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.16 i art.17 ust.6 ustawy z 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych odmówił D. Z. prawa do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego wskazując, że w myśl art.52 ust.1 powyższej ustawy członkom rodziny pozostałym po renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, którego śmierć nastąpiła wskutek tego wypadku po wejściu w życie ustawy, przysługuje renta rodzinna na warunkach określonych w art.17, przy czym w myśl ust.2 powyższego przepisu przy orzekaniu związku śmierci rencisty z wypadkiem lub chorobą zawodową stosuje się art.16 ustawy, a zatem związek śmierci rencisty z wypadkiem ustala lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS. W niniejszej sprawie komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z 9 grudnia 2014r. nie ustaliła związku śmierci W. Z. z wypadkiem w drodze do pracy z 30 grudnia 1996r.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła D. Z., reprezentowana przez pełnomocnika, wnosząc o jej zmianę i ustalenie jej do prawa do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie przepisu art.52 ust.1 pkt 1 w związku z art.17 ust.6 ustawy o 30 października 2012r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez przyjęcie, że ubezpieczona nie ma prawa do renty rodzinnej w sytuacji, gdy w chwili śmierci jej mąż W. Z. pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do pracy w zbiegu ze świadczeniem emerytalnym. Nadto zarzucono naruszenie przepisu art.24 powyższej ustawy poprzez jego niezastosowanie, co doprowadziło do sytuacji nieprzyznania ubezpieczonej renty rodzinnej. W celu ustalenia, czy śmierć W. Z. nastąpiła wskutek wypadku w drodze pracy zaistniałego w dniu 30 grudnia 1996r. ubezpieczona wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego kardiologa (odwołanie k.1-2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i uzasadnienie zawarte w zaskarżonej decyzji (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.4-5 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 30 grudnia 1996r. W. Z. będąc w drodze do pracy doznał zawału serca. Organ rentowy, do którego W. Z. zgłosił wniosek o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku w drodze do pracy, decyzją z 11 czerwca 1997r. odmówił przyznania jednorazowego odszkodowania wskazując, że przyczyną zdarzenia była choroba samoistna W. Z. w postaci miażdżycy naczyń wieńcowych. Na skutek odwołania W. Z. od decyzji o odmowie prawa do jednorazowego odszkodowania, po procesie sądowym toczącym się początkowo pod sygnaturą akt IV U 1244/97, a następnie pod sygnaturą akt IV U 1834/98 Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z 30 marca 1999r. zmienił decyzję organu rentowego i przyznał W. Z. jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku w drodze do pracy w kwocie 6 344 złotych, co odpowiada 20% uszczerbku na zdrowiu (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 30 marca 1999r. w sprawie IV U 1834/98 wraz z uzasadnieniem k.9-12 akt organu rentowego – tom za pismem do G. (...) Oddział w S. z 29 kwietnia 1999r. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 19 sierpnia 1999r. w sprawie III AUa 289/99 wraz z uzasadnieniem oddalający w zasadniczej części apelację organu rentowego od wyroku sądu pierwszej instancji k.4-8 w/w akt organu rentowego). U podstaw stwierdzenia, że zdarzenie, któremu uległ W. Z. w dniu 30 grudnia 1996r. było wypadkiem w drodze do pracy leżało ustalenie Sądu – przy pomocy opinii biegłych lekarzy, że przyczyną doznanego przez W. Z. w drodze do pracy zawału serca obok schorzenia samoistnego w postaci miażdżycy naczyń wieńcowych był czynnik zewnętrzny w postaci w postaci nadmiernego wysiłku fizycznego wydatkowanego przez W. Z. na dużym mrozie - panującym w dniu zdarzenia - w celu uruchomienia samochodu (vide: uzasadnienia w/w wyroków). W wykonaniu powyższego wyroku sądu, decyzją z 29 września 1999r. organ rentowy przyznał W. Z. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu 20-procentowego uszczerbku na zdrowiu doznanego na skutek wypadku w drodze do pracy w dniu 30 grudnia 1996r. (decyzja z 29 września 1999r. k.56 akt organu rentowego za pismem do G. (...) Oddział w S. z 29 kwietnia 1999r.).

Po przyznaniu W. Z. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku w drodze do pracy, w dniu 9 września 1999r. wpłynął do organu rentowego wniosek W. Z. o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z w/w wypadkiem w drodze do pracy. Po rozpoznaniu powyższego wniosku, decyzją z 9 maja 2000r. organ rentowy odmówił W. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności w związku z wypadkiem w drodze do pracy wskazując, że lekarz orzecznik ZUS uznał go za całkowicie niezdolnego do pracy, ale bez związku z wypadkiem w drodze do pracy (wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy z 9 września 1999r., orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 11 kwietnia 2000r. i decyzja z 9 maja 2000r. o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy k.1 i 8-9 akt rentowych za wnioskiem z 9 września 1999r.). Na skutek odwołania W. Z. od powyższej decyzji, Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z 4 września 2001r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt IV U 1375/00, w oparciu o przeprowadzony dowód z opinii biegłych kardiologa i specjalisty chorób wewnętrznych, zmienił decyzję organu rentowego z 9 maja 2000r. i przyznał W. Z. od 1 września 1999r. prawo do stałej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy zaistniałym w dniu 30 września 1996r. (wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 4 września 2001r. wraz z uzasadnieniem k.30 i 32-33 akt IV U 1375/00 SO w Siedlcach).

W dniu 16 lutego 2000r. wpłynął do organu rentowego wniosek W. Z. o emeryturę. Po rozpoznaniu powyższego wniosku, decyzją z 1 marca 2000r. organ rentowy przyznał W. Z. od 1 lutego 2000r. emeryturę (wniosek z 16 lutego 2000r. o emeryturę i decyzja o przyznaniu emerytury z 1 marca 2000r. k.1 i 10 akt emerytalnych). Po wydaniu przez Sąd Okręgowy w Siedlcach w dniu 4 września 2001r. w/w wyroku przyznającego W. Z. od 1 września 1999r. prawa do stałej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy, decyzją z 15 października 2001r. organ rentowy przeliczył od 1 września 1999r. przysługującą W. Z. emeryturę, a drugą decyzją z tej samej daty przeliczył przysługującą W. Z. rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy wskazując, że wypłacie podlegać będzie renta zwiększona o połowę emerytury (decyzje z 15 października 2001r. k.15-16 akt emerytalnych).

W dniu 24 września 2014r. W. Z. zmarł (odpis skrócony aktu zgonu k.64 akt emerytalnych).

W dniu 20 października 2014r. wpłynęły do organu rentowego dwa wnioski ubezpieczonej D. Z. (żony W. Z.) o rentę rodzinną po W. Z., w tym jeden wniosek o rentę rodzinną z ubezpieczenia wypadkowego. Po rozpoznaniu wniosku o rentę rodzinną decyzją z 4 listopada 2014r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej od 24 września 2014r. rentę rodzinną po W. Z. na stałe (decyzja z 4 listopada 2014r. k.21 akt rentowych za wnioskiem z 20 października 2014r.). Następnie, decyzją z 31 grudnia 2014r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty rodzinnej po W. Z. z ubezpieczenia wypadkowego wskazując, że komisja lekarska ZUS orzeczeniem z 9 grudnia 2014r. nie ustaliła związku między śmiercią W. Z. a wypadkiem w drodze do pracy, któremu uległ on w dniu 30 grudnia 1996r. (orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 9 grudnia 2014r. i decyzja z 31 grudnia 2014r. o odmowie prawa do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego k.18 i 19 akt rentowych za wnioskiem z 20 października 2014r. o rentę rodzinną z ubezpieczenia wypadkowego).

W. Z. cierpiał na wielonaczyniową chorobę wieńcową. W dniu 30 grudnia 1996r. przebył ostry zespół wieńcowy (...) (zawał ściany przedniej serca) - uznany za wypadek w drodze do pracy - leczony zabiegiem operacyjnym wszczepienia pomostów aortalno-wieńcowych. W przebiegu okołooperacyjnym – podczas pobytu w szpitalu po pierwszym zawale – w styczniu 1997r. W. Z. przeszedł drugi zawał ściany dolnej serca. W dalszym toku leczenia wyrównano farmakologicznie objawy niewydolności krążenia, niedokrwistości pooperacyjnej oraz zredukowano nadciśnienie tętnicze. W styczniu 2007r. W. Z. przebył kolejny zawał ściany dolnej serca z uniesieniem ST leczony implantacją stentu do prawej tętnicy wieńcowej. W okresach: od 19 kwietnia 2010r. do 28 kwietnia 2010r., od 6 maja 2010r. do 10 maja 2010r. oraz od 28 sierpnia 2010r. do 3 września 2001r. W. Z. przebywał na oddziale kardiologicznym Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. z objawami dekompensacji krążeniowej z podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego, gdzie przechodził badania diagnostyczne – koronarografię, echo serca, a podczas drugiego z wymienionych pobytów – w dniu 7 maja 2010r. przeszedł implantację kardiowertera – defibrylatora (rozrusznika serca) z powodu pozawałowej niewydolności serca. W okresie od 2 listopada 2010r. do 10 listopada 2010r. W. Z. przebywał w Klinice (...) Centrum Onkologii w W. z rozpoznaniem paliatywna radioterapia po przerzutach do klatki piersiowej – guz P. - z powodu raka prostaty. W okresie od 18 listopada 2010r. do 23 listopada 2010r. W. Z. ponownie przebywał na oddziale kardiologicznym Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. z powodu zaostrzenia przewlekłej niewydolności serca - duszności spoczynkowej typu ortopnoe, gdzie zastosowano wobec niego leczenie farmakologiczne. W dniu 23 września 2014r. W. Z. po raz kolejny został przyjęty na oddział kardiologiczny Wojewódzkiego Szpitala (...) w S.. W dokumentacji z leczenia zapisano: 78-letni chory przewlekle leżący z niedowładem po uszkodzeniu przez proces nowotworowy z punktem wyjścia z płuc, kręgosłupa, przyjmujący przewlekle sterydy i morfinę, przyjęty na leczenie z powodu bólów w klatce piersiowej i duszności spoczynkowej. W wykonanych podczas tej hospitalizacji badaniach laboratoryjnych stwierdzono u W. Z. podwyższony poziom troponiny i (...), a wykonana koronarografia wykazała istotne zwężenie prawej tętnicy wieńcowej leczone zabiegiem balonikowania i założeniem stentu powlekanego. W drugiej dobie powyższej hospitalizacji ,tj. w dniu 24 września 2014r. wystąpiły u W. Z. objawy ostrej niewydolności oddechowej. Po konsultacji z anestezjologiem, z uwagi na obciążenie chorobowe i niepomyślne rokowanie odstąpiono od uporczywej terapii, a o godzinie 23.50 (w dniu 24 września 2014r.) W. Z. zmarł. Nie przeprowadzono sekcji zwłok W. Z.. Choroba wieńcowa serca i miażdżyca tętnic wieńcowych była przyczyną zawału serca doznanego przez W. Z. w dniu 30 grudnia 1996r., na który złożył się również wysiłek fizyczny, stanowiący o zewnętrznej współprzyczynie wypadku w drodze do pracy. Po leczeniu zabiegowym w styczniu 1997r., pomimo stosowania zalecanego leczenia choroba wieńcowa i upośledzenie hemodynamiki serca rozwijało się prowadząc u W. Z. do powstania niewydolności serca, wystąpienia kolejnego zawału mięśnia sercowego (w styczniu 2007r.) i przewlekłej choroby wieńcowej z towarzyszącym nadciśnieniem tętniczym. Następnie dołączyły się zaburzenia rytmu serca wymagające wszczepienia kardiowertera z defibrylatorem – tzw. rozrusznika serca. W 2010r. rozpoznano u W. Z. raka prostaty z przerzutami do kręgosłupa i płuc leczonego paliatywną radioterapią. W kolejnych latach – 2010-2014 choroby układu krążenia, jak i choroba nowotworowa ulegały dalszemu postępowi. Nastąpiło uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego – na tle choroby nowotworowej lub zmian miażdżycowych w naczyniach mózgowych objawiające się niedowładem. W dniu 23 września 2014r. wystąpił u W. Z. ostry zespół wieńcowy, a wykonana koronarografia wykazała istotne zwężenie prawej tętnicy wieńcowej, w miejsce którego to zwężenia założono stent. Mimo podjętego leczenia u chorego wystąpiła ostra niewydolność układu oddychania i w dniu 24 września 2014r. W. Z. zmarł. Jako przyczynę wyjściową zgonu podano – ostry zawał serca podwsierdziowy, jak przyczynę wtórną zgonu podano - niewydolność serca zastoinowa, a jako bezpośrednią przyczynę zgonu podano - obrzęk płuc. W świetle dokumentacji medycznej W. Z. brak jest podstaw do ustalenia związku między wypadkiem w drodze do pracy, któremu W. Z. uległ w dniu 30 grudnia 1996r. a jego śmiercią w dniu 24 września 2014r. Mimo podobnej przyczyny zachorowania ,tj. tej samej jednostki chorobowej w dniu 30 grudnia 1996r. i w dacie ostatniej hospitalizacji - w dniach 23-24 września 2014r., były to dwa niezależne od siebie zdarzenia kliniczne, u których podłoża leżał zaawansowany proces miażdżycowy naczyń wieńcowych, który nie był skutkiem zdarzenia z 30 grudnia 1996r. Za ostry zespół wieńcowy (zawał serca) (...) uznany za przyczynę wyjściową zgonu W. Z. w dniu 24 września 2014r. odpowiadało istotne zwężenie prawej tętnicy wieńcowej wykazane w przeprowadzonej podczas hospitalizacji koronarografii, którego nie stwierdzano w badaniu angiograficznym wykonanym podczas wcześniejszej hospitalizacji w dniach od 19 do 28 kwietnia 2010r. Ponadto w przypadku ostatniej hospitalizacji, w takcie której doszło do zgonu W. Z., dodatkowym czynnikiem był rozsiany proces nowotworowy z zajęciem płuc (opinia Zakładu Medycyny Sądowej (...) w B. z 28 września 2016r. k.62-27 akt sprawy oraz opinia biegłego kardiologa D. W. k.23 akt sprawy i uzupełniająca opinia tego biegłego k.36 akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie D. Z. podlegało oddaleniu.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dało podstaw do uwzględnienia żądania ubezpieczonej i ustalenia po jej stronie prawa do renty rodzinnej po mężu W. Z. z ubezpieczenia wypadkowego. W sprawie niesporne jest, że w dniu 30 grudnia 1996r. W. Z. uległ wypadkowi w drodze do pracy i w związku z tym wypadkiem stał się osobą trwale całkowicie niezdolną do pracy. Z tego też tytułu od 1 września 1999r. do chwili śmierci W. Z. uprawniony był do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (vide: ustalenia faktyczne). Uprawnienie W. Z. do stałej renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w drodze do pracy nie stanowi jednak automatycznie o prawie ubezpieczonej - jako żony zmarłego W. Z. uprawnionej co do zasady ,tj. w myśl art.70 ust.1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do renty rodzinnej - do renty rodzinnej po mężu z ubezpieczenia wypadkowego. W tym zakresie ustalenie uprawnień do renty rodzinnej musi uwzględniać szczególne regulacje zawarte w przepisach ustawy z 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2015r., poz.1242 ze zm.). I tak przepis art.52 ust.1 pkt 1 powyższej ustawy stanowi, że członkom rodziny pozostałym po renciście pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, którego śmierć nastąpiła po wejściu w życie ustawy (tj. po 1 października 2003r.) wskutek takiego wypadku, przysługuje renta rodzinna na warunkach określonych w art.17, przy czym zgodnie z ust.2 powyższego przepisu przy orzekaniu związku śmierci rencisty z wypadkiem przepis art.16 stosuje się odpowiednio. Przywołany przepis art.17 przedmiotowej ustawy w ustępie 6 stanowi, że renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy tu: odpowiednio wskutek wypadku w drodze do pracy rencisty uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W niniejszej sprawie spór między stronami dotyczył tego, czy śmierć W. Z. w dniu 24 września 2014r. nastąpiła wskutek wypadku w drodze do pracy w dniu 30 grudnia 1996r. Organ rentowy powołując się na orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 9 grudnia 2014r. stał na stanowisku, że śmierć męża ubezpieczonej nie pozostawała w związku z przedmiotowym wypadkiem w drodze do pracy. Na odmiennym stanowisku stała ubezpieczona wskazując, że śmierć jej męża miała bezpośredni związek z wypadkiem w drodze do pracy w dniu 30 grudnia 1996r. W celu rozstrzygnięcia tej kwestii Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego kardiologa w osobie D. W., a następnie z opinii Instytutu (...) w B.. I tak, w złożonych opiniach zarówno biegły kardiolog, jak i Instytut (...) stwierdzili brak związku między wypadkiem w drodze do pracy, któremu W. Z. uległ w dniu 30 grudnia 1996r. a śmiercią, która nastąpiła w dniu 24 września 2014r. Z w/w opinii (na k.23, 36 i 62-67 akt sprawy) wynika, że W. Z. cierpiał na wielonaczyniową chorobę wieńcową z niewydolnością krążenia, której objawem i skutkiem był zarówno zawał serca przebyty w dniu 30 grudnia 1996r., jak i ostry zespół wieńcowy (zawał) rozpoznany u W. Z. w dacie ostatniej hospitalizacji – w dniach 23 i 24 września 2014r. Niemniej, jak wskazał biegły kardiolog D. W. i co potwierdzili specjaliści opiniujący w ramach Instytutu (...) w B., ta sama przyczyna zachorowania w obu w/w przypadkach nie dowodzi związku między wypadkiem z 30 grudnia 1996r. a śmiercią W. Z. w dniu 24 września 2014r. W ocenie biegłych były to niezależne od siebie zdarzenia kliniczne. U podłoża obu leżał zaawansowany proces miażdżycowy naczyń wieńcowych, który nie był skutkiem zdarzenia z 30 grudnia 1996r. Opiniujący odnotowali, że za ostry zespół wieńcowy (zawał serca) uznany za przyczynę wyjściową zgonu W. Z. w dniu 24 września 2014r. odpowiadało istotne zwężenie prawej tętnicy wieńcowej wykazane w przeprowadzonej podczas tej hospitalizacji koronarografii, którego nie stwierdzano w tego samego rodzaju badaniu angiograficznym (koronarografii) wykonanym podczas wcześniejszej o kilka lat hospitalizacji W. Z. w dniach od 19 do 28 kwietnia 2010r. Ponadto w przypadku tej ostatniej hospitalizacji dodatkowym czynnikiem był rozsiany proces nowotworowy u chorego z zajęciem płuc. Analizując przedłożone do akt opinie Sąd doszedł do przekonania, że stanowią one wiarygodny materiał dowodowy. Opinie wydane zostały przez specjalistów z zakresu medycyny po uprzedniej analizie dokumentacji medycznej W. Z.. Zawierają one ustalenia co do schorzeń, na które cierpiał mąż ubezpieczonej, odnotowują stosowane leczenie, w tym przebyte hospitalizacje, a następnie w sposób rzeczowy i logiczny przedstawiają przyczyny śmierci W. Z. z odniesieniem się do przebytego kilkanaście lat wcześniej zdarzenia wypadkowego.

Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że w sprawie niespełniona pozostaje przesłanka warunkująca prawo do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego ,tj. brak jest podstaw do uznania, że W. Z. zmarł wskutek wypadku w drodze do pracy z 30 grudnia 1996r. W tych okolicznościach nie można uznać argumentacji ubezpieczonej, że zaskarżona decyzja narusza przepisy art.52 ust.1 pkt 1 i art.17 ust.6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jak również przepis art.24 przedmiotowej ustawy, który dotyczy zbiegu uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego z uprawnieniami do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc Sąd odwołanie ubezpieczonej oddalił.