Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II W 163/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSR Tomasz Żuchowski

Protokolant:

st.sekr.sądowy Beata Ewald

przy udziale przedstawiciela II Urzędu Skarbowego w T. Marianny Kwidzińskiej

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r.

sprawy: oskarżonego W. K. urodz. (...) w P.

syna J. i A. z d K.

oskarżonego o to, że:

pełniąc funkcję prezesa zarządu i zajmując się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi(...)w L. ul. (...) będącej podatnikiem podatku od towarów i usług uporczywie nie wpłacał na rachunek (...) w T. w terminie ustawowym do dnia 25 czerwca 2015r. podatku od towarów i usług za miesiąc maj 2015r. w kwocie 114.978,00 zł,

tj. o popełnienie wykroczenia skarbowego z art.57§l kks w zw. z art.9§3 kks.

I. uniewinnia oskarżonego W. K. od popełnienia zarzucanego jemu czynu w akcie oskarżenia;

II. kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

sygn. akt II W 163/16

UZASADNIENIE

W. K. był Prezesem Zarządu (...), która zajmowała się budową kanalizacji.

Dowód:

- wyjaśnienia k. 90 akt

- wydruk informacji KRS k. 14 akt

Oskarżony nie wpłacił w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy na rachunek (...) w T. podatku od towaru i usług za miesiąc maj 2015 r. w wysokości 114 978 zł.

Dowód:

- wyjaśnienia k.35-36, 90

- zawiadomienie k. 1

- deklaracje podatku VAT k. 2-3 akt

Pismem z dnia 22 czerwca 2015 r. oskarżony W. K. zwrócił się do (...) w T. o możliwość rozłożenia na raty zapłaty za podatek VAT za miesiąc maj 2015 r. Postanowieniem z dnia (...) r.(...)w T. pozostawił wniosek oskarżonego o rozłożenie na raty płatności VAT za miesiąc maj 2015 r. bez rozpatrzenia.

Dowód : wniosek oskarżonego k. 8

postanowienie k. 9 akt

W okresie od 19 czerwca do 22 czerwca 2015 r. oskarżony przebywał w S. S. w T.. Przy wypisie rozpoznano: zawroty i bóle głowy niespecyficzne, ostrą reakcję na stres oraz nadciśnienie tętnicze. Po kolejnym pobycie w szpitalu w okresie od 25 listopada 2015 r. do 9 grudnia 2015 r. rozpoznano u niego stwardnienie rozsiane. Oskarżony początkowo przebywał na zwolnieniu lekarskim. Od 18 grudnia 2015 r. do 11 grudnia 2016 r. otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne. Zamierza ubiegać się o rentę.

Dowód:

- karta informacyjna z leczenia szpitalnego k. 39-40, 71-73

- decyzje ZUS k. 65-69

- wyjaśnienia oskarżonego k. 90

Postanowieniem z dnia 4 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie V GU 103/15 oddalił wniosek (...) o ogłoszenie upadłości. Podstawą oddalenia wniosku było ustalenie, iż majątek spółki nie będzie wystarczający nawet na pokrycie kosztów postępowania.

Dowód:

- odpis postanowienia SR w Toruniu w sprawie V GU 103/15 k.79-82 akt

Obecnie oskarżony nie jest już Prezesem Zarządu (...)

Dowód:

- mail k.31 akt

W. K. nie był karany sądownie.

Dowód: karta karna k. 41 akt

Oskarżony początkowo przyznał się do popełnienia zarzucanego jemu czynu. Nie kwestionował wysokości zadłużenia podatkowego. Twierdził, iż przyczyny braku uregulowania płatności na rzecz (...) w T. wynikały z zablokowania konta przez firmę (...) z C. pod B. w czerwcu 2015 r. Podniósł, iż wnosił o rozłożenie należności na raty. Nie był jednak w stanie dalej zajmować sprawą w (...) w T., gdyż trafił do szpitala ( k.35-36 akt). Na rozprawie nie przyznał się do popełnienia zarzucanego jemu czynu. Nie negował wysokości zadłużenia podatkowego. W jego ocenie nie uchylał się jednak uporczywie. Po odczytaniu wcześniejszych wyjaśnień stwierdził, iż przyznał się we pierwszej fazie postępowania do tego, iż nie zapłacił podatku, ale nie do tego, iż miało to charakter uporczywy.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego. Brak podstaw do podważenia wiarygodności jego twierdzeń. Zebrany materiał dowodowy wskazuje, iż oskarżony nie wpłacił (...) w T. wskazanej powyżej kwoty tytułem podatku VAT. To ustalenie nie jest wystarczające do przypisania oskarżonemu automatycznie odpowiedzialności za popełnienie wykroczenia z art. 57 § 1 kks. Zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm.), podatnicy podatku od towarów i usług są zobowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczenia i wpłacenia podatku za okresy miesięczne, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Znamieniem wykroczenia z art. 57§1 kks jest nie samo niewpłacenie podatku w terminie, lecz wyłącznie uporczywe jego niewpłacenie w terminie wskazanym w ustawie. Niezbędne jest zatem ustalenie dopiero, i to już po upływie tego terminu, czy uchybienie mu można uznać za uporczywe. Istotne jest ustalenie, czy w dacie płatności podatku, którego nie uiszczono w terminie, zaniechanie podatnika cechowała uporczywość, a więc nie tylko zamiar niezapłacenia podatku do wskazanej przez ustawę daty, lecz i np. odsunięcie jego uregulowania na dłuższy, bliżej nieokreślony czas. Zatem sposób postąpienia podatnika po uchybieniu temu terminowi, jest ważny dla ustalenia, czy w dniu, w jakim podatek miał być zapłacony, można mówić, że uchybienie terminowi miało cechę uporczywości, czy jedynie była to zwłoka w terminowym regulowaniu podatku. Nie ma przy tym znaczenia, czy chodzi o płatność dotyczącą podatku realizowanego jednorazowo, czy też podatku płaconego w ratach, bądź w formie zaliczek. Nawet bowiem kilkukrotne opóźnienie w płatności zaliczki na podatek, nie musi oznaczać uporczywości w niepłaceniu podatku po stronie podatnika. Zachowanie podatnika mające miejsce po upływie terminu płatności podatku, może wskazywać, czy jego zamiarem w dacie upływu tego terminu było uporczywe niepłacenie podatku. Uporczywość tę odnosić zaś należy zarówno do sytuacji, gdy podatnik lekceważy terminy płatności podatku rozliczanego zaliczkami czy ratami, jak i gdy nie płaci w terminie regulowanego jednorazowo. O jego zamiarze uporczywego niepłacenia podatku świadczyć właśnie może długotrwałe nieregulowanie owego podatku, będącego już zaległością podatkową. Może to dotyczyć zwłaszcza np. sytuacji, gdy podatnik, mimo złożenia deklaracji podatkowej i wykazania w niej należnego do zapłaty podatku, nie podejmuje, i to w długim okresie czasu, jakichkolwiek działań w celu uregulowania owego podatku, choć termin jego płatności już minął. Tym samym na gruncie omawianego przepisu, pod pojęciem „uporczywości” rozumieć należy zarówno wielokrotność zachowań sprawcy, jak i jednorazowe jego zachowanie, jeżeli jest ono długotrwałe i mimo że ma miejsce już po terminie płatności podatku, gdyż to wskazuje, iż zamiarem sprawcy było nie tylko nieuregulowanie podatku w terminie, ale także przesunięcie go na dalszy, dłuższy moment, bez występowania o odroczenie jego płatności lub rozłożenia na raty ( zob. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 28 listopada 2013, I KZP 11/13, źródło LEX).

W realiach sprawy według wersji oskarżonego powodem powstania zaległości podatkowych były jego kłopoty finansowe w związku z brakiem właściwego rozliczenia z innymi kontrahentami. Zdaniem Sądu oczywistym jest to, iż nie każde kłopoty z uzyskaniem należności od innych podmiotów są na tyle nadzwyczajną okolicznością związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej, która uchylałaby jego odpowiedzialność karną od popełnienia zarzucanego jemu czynu. Jednakże w ocenie Sądu w realiach sprawy taka nadzwyczajna okoliczność zachodziła. Po pierwsze należy stwierdzić, iż termin płatności VAT za miesiąc maj 2015 r. mijał 25 czerwca 2015 r. Przed tą datą oskarżony zaczął poważnie chorować. Przebywał w różnych szpitalach. Ostatecznie rozpoznano u niego stwardnienie rozsiane. Bez przerwy przebywał na zwolnieniu lekarskim. Zostało mu także przyznane świadczenie rehabilitacyjne, które otrzymywał do czasu wyrokowania w sprawie. Niewątpliwe są to nadzwyczajne okoliczności, którą muszą mieć wpływ na ocenę jego postępowania pod kątem możliwości przyjęcia uporczywości. Należy pamiętać, iż oskarżony pomimo trudnej sytuacji zdrowotnej próbował ubiegać się o możliwość rozłożenia tej należności na raty. Spółka złożyła także wniosek o ogłoszenie upadłości. Reasumując w ocenie Sądu oskarżony zachowaniem swoim nie wyczerpał znamion wykroczenia skarbowego z art. 57§1 kks. Jego zachowanie nie cechowała bowiem uporczywość rozumiana jako zawinione – świadome – nieuregulowanie należności podatkowej. Wniosek taki Sąd wysnuł po analizie zachowania oskarżonego po dacie płatności należności podatkowych. Wskazany typ czynu zabronionego, który jest wykroczeniem skarbowym indywidualnym, penalizuje samo uchylanie się podatnika od opodatkowania, w znaczeniu zapłaty podatku. Zarazem owo uchylanie się ma mieć charakter „uporczywy”, tj. utrzymujący się długo. Jednocześnie podkreślić należy, iż pojęcia „uchylania się” od zapłaty podatku nosi w sobie element złej woli podatnika. W dacie terminu płatności podatku pojawiła się okoliczność nadzwyczajna w postaci poważnej choroby. Oczywistym jest, iż oskarżony nie mógł przewiedzieć tego wcześniej. Spowodowało to brak możliwości kierowania w dalszym ciągu spółką, a tym samym uzyskiwania dochodów na spłatę zaległości podatkowych. Nie można wymagać, aby osoba prowadząca działalność gospodarcza gromadziła takie środki, które w przyszłości pozwalałaby na uregulowanie należności podatkowych. Działalność gospodarcza związana jest z poważnym ryzkiem dotyczącym powodzenia podejmowanych operacji gospodarczych. Oskarżony podejmował czynności, aby zminimalizować skutki powstałej sytuacji. Zdaniem Sądu uporczywie zachowuje się ten podatnik, który nie wpłaca podatku w terminie, jeżeli w danym momencie posiada środki lub ich nie posiada ,ale nie czyni starań o modyfikację terminów lub warunków zapłaty, pomimo iż ma obiektywną taką możliwość. Nie chodzi przy tym o konieczność uzyskania pozytywnej decyzji organu podatkowego w tym zakresie, ale o podjęcie odpowiednich starań. Wobec powyższego Sąd uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego jemu czynu. O kosztach orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 kpk.