Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawca (...) Oddział w B. wniósł w oddzielnych wnioskach o orzeczenie wobec A. D. i A. P. będących członkami zarządu PW (...) sp. z o.o. w Ż. zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okresy po 10 lat . Wnioski zostały złożone w dniu 24 sierpnia 2015 r. Zarządzeniem z dnia 31.08.2015 r. (k. 43) sprawy połączono do wspólnego rozpoznania.

W uzasadnieniu wniosków wskazano, że spółka PW (...) sp. z o.o. w Ż. będąc się płatnikiem składek od dnia 3 marca 2014 r., zaprzestała wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań z tytułu:-składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okres od maja 2014 r. do grudnia 2014 r. i od maja do czerwca 2015 r. w kwocie 55.173,42 zł.-ubezpieczenia zdrowotnego (składek na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego) za ten sam okres w kwocie 12.513,11 zł. składek na Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od lipca 2014 r. do grudnia 2014 r., od maja do czerwca 2015 r. w kwocie 3.798,05 zł. , ponadto na dzień 18.08.2015 r. naliczono odsetki za zwłokę w kwocie 3.533 zł, koszty upomnień na kwotę 69,60 zł i koszty postępowania egzekucyjnego w kwocie 3.243,60zł.

Wnioskodawca dalej wskazał, iż niewypłacalność spółki ma charakter długotrwały i nie jest skutkiem przejściowych trudności, gdyż wobec uczestnika toczą się postępowania egzekucyjne prowadzone przez (...) w B., Komorników Sądowych przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy , T. i C..

Ponadto A. D. sprawował funkcję prezesa zarządu spółki (...) sp. z o.o. okresie od 30.06.2010 r. do 21.05.2015 r. na koncie spółki figuruje zadłużenie za okres od marca 2013 r. do czerwca 2015 r. w łącznej kwocie 213.557,04 zł. W związku z brakiem regulowania składek A. D. wyrokiem SR w Bydgoszczy z dnia 20.03.2015 r. ( sygn. akt XIV W 1403/15) został uznany za winnego wykroczenia i orzeczono karę grzywny. A. D. pełni również funkcję

członka zarządu (...) sp. z o.o., która również posiada zadłużenie wobec (...) - stan zaległości 40.160,38 zł.

W odniesieniu do A. P. wskazano także, iż pełni funkcję prezesa zarządu spółki (...) sp. z o.o.

Wnioskodawca dalej wskazał, iż uczestnicy pomimo powstania podstawy do ogłoszenia wniosku o upadłość spółki nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości pomimo ciążącego na nich w tym zakresie obowiązku - zgodnie z art. 21 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego.

Pomimo zobowiązania uczestnicy nie złożyli w zakreślonym terminie odpowiedzi na wniosek.

Na rozprawie uczestnicy ( k. 514) wnieśli o nieuwzględnienie wniosku.

Postanowieniem z dnia 11 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy pozbawił uczestników postępowania A. D. i A. P. prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres 4 lat.

Rozstrzygnięcie to Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach prawnych:

A. P. pełni funkcję prezesa zarządu P.W. (...) sp. z o.o. w Ż. (KRS (...)) a A. D. jest członkiem zarządu tej spółki. W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej spółka zaprzestała wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań z tytułu:

-składek na (...) za okres od maja 2014 r. do grudnia 2014 r. w kwocie 44.107,64 zł, odsetki 3.672 zł;

-ubezpieczenia zdrowotnego (składek na (...)

(...)) za okres od maja do grudnia 2014 r. w kwocie 9705,27 zł, odsetki 778 zł;

- składek na (...) za okres od lipca 2014 r. do grudnia 2014 r. w kwocie 2.942,63 zł, odsetki 237 zł.

Nie zostały także wykonane przez wskazaną spółkę wymagalne zobowiązania wobec (...) w B. ;

-należności w podatku od towarów i usług za kwiecień, wrzesień , grudzień 2014 r.

oraz za marzec i kwiecień 2015 r. (termin zapłaty za kwiecień 2014 r. - 26.05.2014 r.. ) w łącznej kwocie 124.608 zł plus odsetki-należności w podatku dochodowym za

miesiąc lipiec- grudzień 2014 r. w łącznej kwocie 5310 zł plus odsetki;

- należności w podatku CIT za okres grudzień 2013 r. ( termin zapłaty 31.03.2014 r. na kwotę 18.510,90 zł plus odsetki i za grudzień 2014 r. w kwocie 95 887 zł plus odsetki.

Spółka P.W. (...) sp. z o.o. w Ż. w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ponadto nie uregulowała swoich wymagalnych zobowiązań wobec swoich kontrahentów;

- (...) S.A. w T. w kwocie 46.704,08 zł z terminem zapłaty 1 maja 2014 r.(przy czym w prowadzonej przez komornika stan zadłużenia na dzień 14.10.2015 r. wynosił 58.567,86 zł),

- (...) sp. z o.o. w B. w kwocie 68.993 ,08 zł z terminem zapłaty do 8 października 2014 r. co do kwoty 982,42 zł, w zakresie pozostałych kwot składających się na należność główną w okresie 16.10.-15.11.2014 r.;

-

Z. K. (1) w kwocie 37. 401,14 zł z terminem zapłaty do 5 kwietnia 2014 r. co do kwoty 27. 568,52 zł, do 19 kwietnia 2014 r. co do kwoty 6.838,80 zł, 21 kwietnia 2014 r. co do kwoty 2.029,50 zł, 29 maja 2014 r. co do kwoty 964,32 zł;

-

Z. K. (1) w kwocie 14 399 zł płatne w 4 ratach do 15 każdego miesiąca począwszy od 15 kwietnia 2014 r.

Uczestnicy postępowania nie składali wniosku o ogłoszenie upadłości P.W. (...) sp. z o.o. w Ż..

Spółka P.W. (...) sp. z o.o. obecnie nie prowadzi działalności, w 2015 r. wszyscy pracownicy zostali wyrejestrowani z ubezpieczeń społecznych. W ocenie uczestników spółce przysługuje wierzytelność od spółki (...) z siedzibą w H. na kwotę208.323,94 zł w związku z wynagrodzeniem za roboty budowlane wykonane przez spółkę na podstawie umowy o podwykonawstwo robót budowlanych z 04.11.2013 r., gdzie inwestorem była Gmina M. B., gdzie w lipcu 2014 r. spółka (...) zgłosiła gotowość odbioru robót, a faktury zostały wystawione w październiku 2014 r. Należność ta ma charakter sporny, spółka (...) nie wystąpiła z powództwem w tej sprawie, skierowała zaś pismo do inwestora Gminy B. w dniu 31.03.2015 r. (...) sp. z o.o. w Ż. wobec (...) zostały uregulowane. Spółka P.W. A. nie ma majątku poza trzema samochodami wartości około 40.000 zł, które zostały zajęte w toku egzekucji.

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek zasługiwał na uwzględnienie w zakresie

pozbawienia uczestników postępowania prawa do prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres 4 lat.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 373 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz. 233 ze zm. –

dalej jako „p.u." -w brzmieniu przed zmianami, które weszły w życie w dniu 1 stycznia 2016 r.- vide art. 452 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne) sąd może orzec pozbawienie na okres od roku do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu m.in. wobec osoby, która ze swej winy będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości.

Zgodnie z art. 10 p.u. podstawą ogłoszenia upadłości dłużnika jest jego niewypłacalność. Niewypłacalny jest zaś dłużnik, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań (art. 11 ust. 1 p.u.). Przepis art. 21 ust. 1 i 2 p.u. przesądza natomiast o tym, że dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. W przypadku osoby prawnej obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawa reprezentacji sam lub łącznie z innymi osobami.

Mając na uwadze treść cytowanych powyżej przepisów Sąd Rejonowy stwierdził, że spółka P.W. (...) sp. z o.o. w Ż. stała się niewypłacalna najpóźniejw maju 2014 r., bowiem w tej dacie spółka posiadała już szereg wymagalnych zobowiązań, które niebyły regulowane- zarówno należności publicznoprawne jak i wobec kontrahentów- zaległość w podatku CIT z terminem zapłaty 31.03.2014 r., zaległości w podatku VAT za kwiecień 2014 r. z terminem płatności 26.05.2014 r. , zaległości wobec wnioskodawcy (...) pierwsze są również za okres od maja 2014 r., zobowiązanie wobec spółki (...) na kwotę ponad 46 tyś zł było płatne 1 maja 2014 r., terminy płatności należności wobec wierzyciela Z. K. upływały również w zasadniczej części w kwietniu i maju 2014 r. (m.in. 5 kwietnia 2014 r.), przy czym pierwsze zobowiązania wymagalne spółki (...) wobec tego wierzyciela datują się na sierpień 2013 r. Jednocześnie, jak wynika z

dokonanych ustaleń, spółka poza kilkoma pojazdami nie posiadała majątku.

Sąd Rejonowy wskazał , iż już co najmniej od maja 2014 r. zachodziły podstawy do złożenia przez uczestnika wniosku o ogłoszenie upadłości, w tej dacie dłużnik nie regulował swoich wymagalnych zobowiązań wobec co najmniej kilku wierzycieli a

zaległość wobec nich była znaczna - wynosiła ponad 100 tyś zł. a zatem w tej dacie niewypłacalność dłużnika- spółki (...) miała charakter trwały a uczestnicy postępowania jako członkowie zarządu, pomimo ciążącego na nich obowiązku nie

złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości, przy czym uczestnik A. P. wprost wskazał, że wiedział o obowiązku zgłoszenia wniosku w terminie 14 dni od powstania niewypłacalności, zaś A. D. podał, że prawnik informował go, że jest na to określony czas i jest już za późno, co wskazuje, że miał możliwość zasięgnięcia pomocy prawnej.

W związku z redakcją art. 373 ust 1 p.u.n. zasadnie przyjmuje się, iż podstawa do wydania zakazu, która opiera się na winie, występuje nie tylko wtedy gdy osoba, która ma zostać pozbawiona praw wymienionych w tym przepisie umyślnie dokonała czynności o których w nim mowa, lecz także, gdy działania te są następstwem jej niedbalstwa (zob. F. Zedler [w] Prawo upadłościowe i naprawcze. K.W. Zakamycze, Kraków 2003, teza 6 do art.373, str. 958). Wskazania wymaga fakt, iż chodzi tu o winę w braku złożenia wniosku w terminie określonym w ustawie.

W ocenie Sądu Rejonowego uczestnicy jako członkowie zarządu spółki i prowadząc jej sprawy mieli pełną świadomość sytuacji, w jakiej znajdowało się zarządzane przez niego przedsiębiorstwo. Natomiast podnoszone przez uczestników zagadnienie należności wobec spółki z Hiszpanii nie ma w niniejszej sprawie znaczenia, gdyż należność ta jest nie tylko sporna, zaś przedsiębiorcy muszą wpisywać i przyjmować możliwość zaistnienia braku zapłaty za wykonane usługi w ryzyko działalności i liczyć się z koniecznością dochodzenia należności na drodze sądowej, a ponadto stan niewypłacalności spółki powstał wcześniej niż pierwsze należności jakie miały przysługiwać spółce z wskazanego kontraktu, zresztą same faktury zostały wystawione w październiku 2014 r.

W nauce prawa powszechnie przyjmuje się, iż do okoliczności wyłączających winę można zaliczyć brak informacji o sytuacji stwarzającej obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z przyczyn niezależnych od dłużnika, np. z powodu obłożnej choroby . W niniejszej sprawie w przypadku uczestników żadna - tak z wyżej wskazanych okoliczności, jak i o zbliżonym charakterze - nie zaistniała. Nawet brak

wiedzy uczestnika, iż ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości niewątpliwie nie jest okolicznością mogąca wyłączyć winę w postaci niedbalstwa uczestnika.

Sąd Rejonowy również wskazał, że działalność gospodarcza w założeniu powinna być prowadzona w sposób profesjonalny i zawodowy, przy zachowaniu należytej staranności, a złożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości jest wymogiem o

charakterze zupełnie podstawowym.

Sąd Rejonowy podkreślił, że sankcja w postaci orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej ma m.in. odstraszać od zachowań, które stanowiłyby naruszenie prawa i zabezpieczać przed lekceważeniem prawnych rygorów

prowadzenia działalności gospodarczej, zabezpieczać przed wyrządzeniem szkody wierzycielom, a wreszcie ma powodować wyeliminowanie z obrotu gospodarczego osób, które nie są w stanie sprostać podstawowym wymaganiom prowadzenia działalności gospodarczej ustanowionym w interesie każdego z uczestników obrotu gospodarczego. Samo postępowanie ma chronić nie tyle interesy wierzycieli konkretnego dłużnika, ale interesy wszystkich uczestników obrotu prawnego (zob. uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2002 r., P 12/01, OTK ZU 2002, Nr 4A, poz. 50).

O tym, czy i w jakim zakresie należy orzec zakaz decydować powinien także skutek zawinionego działania, a zatem czy doszło do pokrzywdzenia wierzycieli (zob. F. Zedler [w]Prawo upadłościowe i naprawcze. K.W. Zakamycze, Kraków 2003, teza 7 do art. 373, str. 959).

Należy uznać zasadność wyrażanego w orzecznictwie poglądu, iż do pokrzywdzenia wierzyciela dochodzi nie tylko poprzez pomniejszenia majątku dłużnika, ale również w sytuacji, gdy co prawda do uszczuplenia majątku nie doszło, jednak wzrosła wartość niewykonanych zobowiązań (tak m.in. tak słusznie Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 25 maja 2006 r., sygn. VIII Ga 38/06).

W realiach sprawy, według Sądu Rejonowego uczestnicy jako członkowie zarządu prowadzonej spółki - po powstaniu niezaspokojonych w terminie wierzytelności, nie zgłaszając wniosku o upadłość, doprowadzili do powiększenia sumy zobowiązań, gdyż pojawiły się kolejne wierzytelności, a nadto w dalszym ciągu rosły odsetki od istniejących kwot, co należy uznać za krzywdzące dla wierzycieli.

W ocenie Sądu Rejonowego wszystkie powołane wyżej okoliczności, uzasadniają orzeczenie zakazu w wymiarze po 4 lata wobec każdego z uczestników .

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy orzekł o zakazie na podstawie art. 373 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm.)

O kosztach sądowych w postaci opłaty od wniosku, której wnioskodawca nie miał obowiązku uiścić (art. 114 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jednolity Dz.U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.)

Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążając nimi uczestników z uwagi na regulację art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 376 ust. 1 zd. drugie Prawa upadłościowego i naprawczego. W przedmiocie kosztów zastępstwa procesowego Sąd orzekł zasądzając od uczestników na rzecz wnioskodawcy stawkę minimalną w wysokości 120 zł na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców

prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn.zm.).

Uczestnicy wnieśli apelację zaskarżając orzeczenie Sądu Rejonowego w całości zarzucając mu:

naruszenie następujących przepisów:

1.  prawa procesowego, tj. art. 13 § 2 kpc w zw. z. z art. 233 § 1 kpc poprzez pominięcie, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że dłużnej spółce P.W. (...) sp. z o.o. z siedzibą w Ż. przysługują egzekwowalne należności, których wysokość znacznie przekracza wysokość zaległości wobec wierzycieli, w tym w szczególności wnioskodawcy, a tym samym błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający ustaleniu, że wskutek niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnej spółki doszło do znacznego pokrzywdzenia wierzycieli;

2.  prawa materialnego, tj. art. 347 ust. 2 Prawa upadłościowego i naprawczego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie wobec błędnego uznania, że w okolicznościach niniejszej sprawy ustalony stopień zawinienia uczestników postępowania w niezałożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnej spółki, a ponadto obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli, uzasadniają orzeczenie zakazu prowadzenie działalności gospodarczej na okres 4 lat, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że dłużna spółka posiada majątek wystarczający na uregulowanie całości zadłużenia

wobec wierzycieli, w tym wnioskodawcy.

W oparciu o te zarzuty uczestnicy wnieśli o:

1) zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie wniosku jako ;w całości bezzasadnego względnie o uchylenie zaskarżanego postanowienia i przekazanie

sprawy do ponownego rozpoznania;

2) zasądzenie od wnioskodawcy zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych za postępowanie przed Sądem pierwszej i drugiej instancji, wtym opłaty od apelacji.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja uczestników nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i wyczerpujący przeprowadził postępowanie

dowodowe na podstawie materiału zebranego w sprawie. Ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy należało uznać za właściwe i przyjąć również za podstawę orzeczenia Sądu Okręgowego. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy nie naruszała zasady określonej w art. 233 § 1 k.p.c. i pokrywa się z oceną dokonaną przez Sąd Okręgowy w postępowaniu apelacyjnym. Sąd Odwoławczy pominął dowody powoływane przez uczestników w postępowaniu apelacyjnym, gdyż nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Z tych też względów Sąd nie uwzględnił wniosku uczestników o zawieszenie postępowania z uwagi fakt wytoczenia powództwa przeciwko dłużnikowi spółki .W tym miejscu przede wszystkim podnieść w sprawie należy, że zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535) Prawo upadłościowe i naprawcze - dalej p.u.n. - upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. W myśl art. 11 ust. 1 dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Natomiast z ust. 2 wynika, że dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

Wynika zatem z powyższego, że podstawę upadłości stanowią dwie przesłanki, pierwsza to niewykonywanie zobowiązań pieniężnych, druga zaś to stan, w którym zobowiązania przekroczą wartość majątku. Ustawodawca dopowiedział w ust. 2, iż druga z przesłanek zachodzi także w przypadku, gdy dłużnik na bieżąco reguluje swoje zobowiązania. W ten sposób podkreślono - zdaniem Sądu - alternatywność omawianych przesłanej, co oznacza, iż wystąpienie jednej z nich implikuje obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość. Celem tych unormowań jest ochrona interesów wierzycieli dłużnika.

Pierwsza z przesłanek ogłoszenia upadłości, tj. niewykonywanie zobowiązań pieniężnych zachodzi wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje swych zobowiązań. Niewykonywanie nie musi się odnosić do wszystkich zobowiązań dłużnika, nie ma też znaczenia ich charakter, tzn. czy są to zobowiązania prywatnoprawne, czy publicznoprawne. Niewykonywanie może dotyczyć tylko niektórych zobowiązań, nawet niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza niewypłacalność w rozumieniu art. 11 ustawy p.u.n.

Przez niewypłacalność rozumie się niewykonywanie przez dłużnika ciążących na nim wymagalnych zobowiązań, co stwarza podstawę ogłoszenia w stosunku do niego upadłości. Nieistotne jest, czy nie wykonuje on wszystkich zobowiązań, czy też tylko niektórych z nich. Nieistotny jest rozmiar nie wykonywanych przez dłużnika zobowiązań, bowiem nawet niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza jego niewypłacalność. Niewypłacalność stanowiąca podstawę ogłoszenia następuje, gdy dłużnik nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, bez rozróżnienia jaka jest przyczyna zaprzestania regulowania wymagalnych zobowiązań. Pogląd taki prezentują też J. J. i F. Z. w komentarzu do art. 11 ustawy P.u.n., stwierdzając, że artykuł 10 ust. 1 określa niewypłacalność jako niewykonywanie przez dłużnika jego wymagalnych zobowiązań. Z istoty porządku prawnego wynika, że każdy powinien wykonywać swe wymagalne zobowiązania w terminie. Zasada ta obowiązuje wszystkich. Tym bardziej musi obowiązywać przedsiębiorców. Jeżeli zatem dłużnik nie wykonuje ciążących na nim wymagalnych zobowiązań, wówczas jest niewypłacalny, co stwarza podstawę ogłoszenia go upadłym. Przy czym nieistotne jest, czy nie wykonuje wszystkich zobowiązań czy też tylko niektórych z nich. Dla określenia, czy dłużnik jest niewypłacalny nieistotne jest też, czy nie wykonuje wymagalnych zobowiązań pieniężnych czy też niepieniężnych. Niewykonywanie zarówno jednych, jak i drugich powoduje, że dłużnik jest niewypłacalny w rozumieniu art. 11 ust. 1. Nieistotny też jest rozmiar

niewykonywanych przez dłużnika zobowiązań. Nawet niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza jego niewypłacalność w rozumieniu art. 11. (...) Przepis art. 11 ust. 1 określający, kiedy istnieje niewypłacalność stanowiąca

podstawę ogłoszenia upadłości stanowi, iż następuje to wtedy, gdy dłużnik nie wykonuje swoich zobowiązań, które są wymagalne. Dotyczy to tak zobowiązań cywilnoprawnych, jak i publicznoprawnych. Dla określenia więc, czy istnieją podstawy ogłoszenia upadłości fundamentalne znaczenie ma ustalenie, czy dłużnik nie wykonuje tych zobowiązań, które są wymagalne (por. J. Jakubecki i F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Zakamycze, 2003, także LEX).

W ocenie Sądu Okręgowego, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd I instancji prawidłowo orzekł wobec - A. P. i A. D. zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze.

Wskazać należy, iż podstawową przyczyną zastosowania sankcji z art. 373 p.u.n. jest niewykonanie - wynikającego z ustawy - obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni „od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości”, przez co należy rozumieć podstawę upadłości wymienioną w art. 11 ust. 1 Prawa upadłościowego. Od odpowiedzialności chroni przy tym tylko skuteczne złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Pozostałe przyczyny, o których mowa w art. 373 ust. 1 p.u.n., dotyczą natomiast nagannego zachowania się samego przedsiębiorcy już po ogłoszeniu upadłości, polegającego w szczególności na niewykonaniu obowiązku „wydania lub wskazania majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów” oraz na „ukrywaniu, niszczeniu lub obciążaniu majątku

wchodzącego w skład masy upadłości”. Z art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego wynika zatem obowiązek wykazania przez wnioskodawcę niezłożenia przez uczestnika wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości, a zatem konieczne jest ustalenie w pierwszym rzędzie zaistnienia stanu niewypłacalności, w rozumieniu art. 11 ust. 1 p.u.n., tj. stanu trwałego niewykonywania większości wymagalnych zobowiązań oraz chwili zaistnienia tego stanu.

Kolejną z przesłanek zastosowania tego przepisu jest ustalenie, iż niezłożenie przez zobowiązanego wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie nastąpiło z jego winy. Konieczne jest zatem udowodnienie przez wnioskodawcę winy dłużnika, na poziomie przynajmniej niedbalstwa, w spóźnionym złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości.

W niniejszej sprawie poza sporem było, iż uczestnicy nie złożyli wniosku o ogłoszenia upadłości, dlatego kluczowym dla sprawy była ocena czy w sprawie zaistniał stan niewypłacalności oraz czy niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło z winy uczestników. W tym miejscu należy poczynić uwagę procesową znajdującą zastosowanie także w postępowaniu nieprocesowym, iż fakty, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie powinien z reguły dowieść powód (wnioskodawca); pozwany (uczestnik) natomiast dowodzi fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda, tamujące oraz niweczące twierdzenia i dowody powoda (por. wyrok SN z 29 września 2005 r., III CK 11/05, LEX nr 187030). Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy, wnioskodawca miał obowiązek udowodnienia każdej ze wskazanych przesłanek, a uczestnicy mogli zgłaszać dowody ją ekskulpujące, aż do zamknięcia rozprawy (art. 232 i art. 217 kpc).

Należy zaznaczyć, że warunkiem zastosowania art. 373 ust. 1 p.n.u jest wykazanie przez wnioskodawcę i ustalenie przez Sąd jednej z przesłanek tego przepisu, którą jest nie złożenie przez dłużnika wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości, a zatem konieczne jest ustalenie zaistnienia stanu niewypłacalności, w rozumieniu art. 11 ust. 1 p.u.n., zgodnie z którym dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Przy ustalaniu tych okoliczności mają zastosowanie wszystkie zasady i przepisy prawa procesowego dotyczące postępowania dowodowego i ustaleń faktycznych, w tym art. 229, art. 230 i art. 231 kpc.

Powyższe oznacza, że w rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy mógł ustalić zaistnienie stanu niewypłacalności Spółki (...), czyniąc te ustalenia w oparciu o przedłożone przez wnioskodawcę dokumenty oraz w oparciu o przyznane przez uczestników okoliczności podczas składania zeznań na rozprawie, a w konsekwencji

miał podstawy, by wyprowadzić z tak ustalonych faktów domniemanie faktyczne o istnieniu stanu niewypłacalności Spółki (...) już od maja 2014 r. Powyższe wynika bowiem z przedłożonych w sprawie przez wnioskodawcę dokumentów stwierdzających stany należności dla płatnika, ( k.66 k.72-76. k.82, k.84-129 k.528-530 akt ), kolejne zaś pojawiały się wraz z upływem następnych miesięcy lat 2014-2015 (k.65 k.67 k.68 k.506 k.507 akt). Okoliczności te przyznali sami uczestnicy którzy podczas przesłuchania na rozprawie w dniu 2 grudnia 2015 r. potwierdzili zadłużenie Spółki jednocześnie usprawiedliwiając nie spłacanie należności faktem nie uregulowania swojej wierzytelności przez (...) S.A. z siedzibą w c/J. C. (...) A., H..

W okolicznościach przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy prawidłowo przypisał uczestnikom postępowania winę w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Zaniedbanie uczestników nosi przy tym znamiona winy nieumyślnej, możliwej, zdaniem Sądu Okręgowego, do zakwalifikowania jako niedbalstwo będące wynikiem zaniechania w wysokości 4 lat. Przy czym w tym miejscu należy podkreślić, iż w sprawie wnioskodawca wnosił o orzeczenie zakazu na okres 10 lat, a więc w maksymalnym wymiarze wynikającym z przepisu art. 373 p.u.n. Orzeczony okres zakazu jest więc zdecydowanie niższy i faktycznie okres ten jest w dolnym wymiarze przewidzianym w przepisie art. 373 p.u.n. Zdaniem Sądu Najwyższego, przy ustalaniu skutku zawinionego działania należy brać pod uwagę również rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli (postanowienie SN z dnia 4 sierpnia 2005 r., III CK 691/04, niepubl.).

Sąd Rejonowy trafnie zważył, iż doszło w przedmiotowej sprawie do pokrzywdzenia wierzycieli z uwagi na fakt, że wzrosła wartość niewykonanych przez uczestników zobowiązań. Po powstaniu niezaspokojonych w terminie wierzytelności, uczestnicy nie złożyli bowiem wniosku o ogłoszenie upadłości, a w konsekwencji zadłużenie P.W. (...) Sp. z o.o. w Ż. pogłębiało się. Rosły ponadto odsetki od istniejących kwot, co należy uznać za krzywdzące dla wierzycieli.

Mając powyższe okoliczności na względzie Sąd Okręgowy podzielił zatem stanowisko Sądu I instancji i apelację uczestników oddalił, o czym na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 229 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, orzekł jak w sentencji.

Marek Tauer Wojciech Wołoszyk Artur Fornal