Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X Ka 463 / 14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2014r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział X Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Zakrzewska

Sędziowie: SSO Grażyna Puchalska

SSR (del.) Piotr Maksymowicz (spr.)

Protokolant: sekr. sąd. Elżbieta Łopacińska

przy udziale Prokuratora Krzysztofa Stańczuka

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2014r. w Warszawie na rozprawie

sprawy A. K. (1) oskarżonego o czyny z art. 291 § 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie

z dnia 23 grudnia 2013r. (sygn. akt VIII K 129/10)

orzeka

1.  wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że:

a)  uchyla orzeczenia zawarte w punktach X.-XIV. (dziesiątym do czternastego) zaskar­żonego wyroku,

b)  oskarżonego A. K. (1) uniewinnia od dokonania czynu zarzuconego mu w punkcie I. (pierwszym) wyroku,

c)  w zakresie czynu zarzuconego oskarżonemu A. K. (1) w punkcie II. (drugim) aktu oskarżenia przyjmuje, że dnia 18 sierpnia 1997r. w W. w Urzędzie Gminy W. B. celem zarejestrowania pojazdu marki (...) nr rej. (...) posłużył się jako autentycznym dokumentem dotyczącym na­bycia pojazdu poza granicami kraju ze sfałszowanym swoim podpisem, przy czym przyjmuje, że czyn ten stanowił wypadek mniejszej wagi wyczerpujący znamiona występku z art. 270 § 2a kk i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu A. K. (1) umarza;

d)  oskarżonego A. K. (1) uniewinnia od dokonania czynu zarzuconego mu w punkcie III. (trzecim) wyroku,

e)  oskarżonego A. K. (1) uniewinnia od dokonania czynu zarzuconego mu w punkcie IV. (czwartym) wyroku,

f)  oskarżonego A. K. (1) uniewinnia od dokonania czynu zarzuconego mu w punkcie VI. (szóstym) wyroku,

g)  na podstawie art. 69 § 1 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie wymierzonej oskar­żonemu w punkcie VIII. (ósmym) zaskarżonego wyroku kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  kosztami sądowymi postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

S ygn. akt X Ka 463 / 14

UZASADNIENIE

A. K. (1) został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 29 lipca 1997r. w W. nabył od D. C. (1) za kwotę nie więk­szą niż 251 zł samochód osobowy marki (...) mając świadomość, iż pojazd po­chodził z czynu zabronionego, tj. o czyn z art. 291 § 1 kk ;

2.  w dniu 18 sierpnia 1997 roku wyłudził, poprzez podstępne wprowadzenie w błąd funk­cjonariusza Wydziału Komunikacji Urzędu Gminy W. B. upoważnionego do wystawiania dokumentów, poświadczenie nieprawdy w dowodzie rejestracyjnym samo­chodu marki (...) nr rej. (...) H w ten sposób, iż przedłożył celem zare­jestrowania tegoż pojazdu na swoją osobę podrobione dokumenty w postaci: zagranicznej umowy kupna - sprzedaży pojazdu i briefu belgijskiego, tj. o czyn z art. 270 § 1 kk w zb. z art. 272 kk w zw. z art. 11 § 2 kk ;

3.  w okresie od dnia 11 września 1997r. do dnia 19 stycznia 1998r. w W. nabył od D. C. (1) za kwotę ok. 40.000 zł samochód marki (...) ma­jąc świadomość, iż pojazd pochodził z czynu zabronionego, tj. o czyn z art. 291 § 1 kk ;

4.  w dniu 19 stycznia 1998r. wyłudził, poprzez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjona­riusza Wydziału Komunikacji Urzędu Gminy W. B. upoważnionego do wys­tawiania dokumentów, poświadczenie nieprawdy w dowodzie rejestracyjnym samochodu marki (...) w ten sposób, iż przedłożył celem zarejestrowania tegoż po­jazdu na osobę A. K. (2) podrobione dokumenty w postaci: dwóch zagranicznych umów kupna-sprzedaży i belgijskiego briefu, tj. o czyn z art. 270 § 1 kk w zb. z art. 272 kk w zw. z art. 11 § 2 kk ;

5.  w dniu 25 stycznia 2002r. w W. nabył od A. K. (3) i D. C. (2)­skiego samochód osobowy marki A. typ 100 nr rej. (...) za kwotę 15.500 zł na podstawie sfałszowanej umowy kupna-sprzedaży pojazdu, sporządzonej pomiędzy właś­cicielem J. M. i swoją osobą mając świadomość, iż pojazd został uzyskany za pomocą czynu zabronionego, tj. o czyn z art. 291 § 1 kk ;

6.  w dniu 25 stycznia 2002r. wyłudził, poprzez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjo­nariusza Wydziału Komunikacji Urzędu Gminy W. B. upoważnionego do wystawiania dokumentów, poświadczenie nieprawdy w dowodzie rejestracyjnym samo­chodu marki (...) nr rej. (...) w ten sposób, iż przedłożył celem zarejestrowania tegoż pojazdu na swoją osobę podrobione dokumenty w postaci: umowy kupna-sprze­daży pojazdu z dnia 25 stycznia 2002r., czym następnie pomógł A. K. (3) i D. C. (1) w zbyciu w/w pojazdu, tj. o czyn z art. 270 § 1 kk w zb. z art. 272 kk w zw. z art. 11 § 2 kk ;

7.  w dniu 15 lutego 2002r. nabył od D. C. (1) samochód osobowy marki (...) o nr rej. (...) o wartości 5.000 zł mając świadomość, iż pojazd pochodził z czynu zabronionego, tj. o czyn z art. 291 § 1 kk ;

8.  w dniu 23 sierpnia 2002r. wyłudził, poprzez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjo­nariusza Wydziału Komunikacji Urzędu Gminy W. B. upoważnionego do wystawiania dokumentów, poświadczenie nieprawdy w dowodzie rejestracyjnym samo­chodu marki (...) nr rej. (...) w ten sposób, iż przedłożył celem zarejes­trowania tegoż pojazdu na swoją osobę podrobione dokumenty w postaci umowy kupna- sprzedaży pojazdu z dnia 15 lutego 2002r., tj. o czyn z art. 270 § 1 kk w zb. z art. 272 kk w zw. z art. 11 § 2 kk ;

9.  w dniu 26 listopada 2001r. w W. w miejscu stałego zameldowania zbył D. K. za kwotę 29.000 zł samochód osobowy marki (...) o nr rej. (...) mając świadomość, iż pojazd pochodził z czynu zabronionego, tj. o czyn z art. 291 § 1 kk.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013r. (sygn. akt VIII K 129/10) – w zakresie rozstrzygnięć dotyczących A. K. (1):

I.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt 1. części wstępnej wy­roku polegał na tym, że w dniu 29 lipca 1997r. w W. nabył od D. C. (1)za cenę 22.940 zł, w tym 2.000 USD (tj. 6.940 zł według średniego kursu NBP wynoszącego 3,47 zł na dzień 29.07.1997r.), samochód osobowy marki (...), przy czym na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, iż po­jazd pochodził z czynu zabronionego czyn ten zakwalifikował z art. 292 § 1 kk i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu A. K. (1) o ten czyn umorzył, a wyłożone w tym zakresie wydatki przejął na rachunek Skarbu Państwa;

II.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt II. części wstępnej wy­roku polegał na tym, że: w dniu 18 sierpnia 1997r. celem zarejestrowania samochodu marki (...) nr rej. (...) przedłożył podrobione dokumenty w postaci: zagra­nicznej umowy kupna-sprzedaży pojazdu i briefu belgijskiego, co stanowi występek z art. 270 § 1 kk, za który na podstawie art. 270 § 1 kk skazał go i wymierzył mu karę 6 mie­sięcy pozbawienia wolności;

III.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt III. części wstępnej wyroku polegał na tym, że w okresie od dnia 11 września 1997r. do dnia 19 stycz­nia 1998r. w W. nabył od D. C. (1) za kwotę ok. 40.000 zł samo­chód marki (...), przy czym na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, iż pojazd pochodził z czynu zabronionego czyn ten zak­walifikował z art. 292 § 1 kk i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu A. K. (1) o ten czyn umorzył, a wyłożone w tym zakresie wydatki przejął na rachunek Skarbu Państwa;

IV.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt IV. części wstępnej\ wyroku polegał na tym, że: w dniu 19 stycznia 1998r. celem zarejestrowania na osobę A. K. (2) samochodu marki (...) przedłożył pod­robione dokumenty w postaci: dwóch zagranicznych umów kupna-sprzedaży i belgijskie­go briefu, co stanowi występek z art. 270 § 1 kk, za który na podstawie tego przepisu ska­zał go i wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

V.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt V. części wstępnej wy­roku polegał na tym, że w dniu 25 stycznia 2002r. w W. nabył od A. K. (4)­sonia i D. C. (1) samochód osobowy marki A. typ 100 nr rej. (...) za kwotę 15.500 zł na podstawie sfałszowanej umowy kupna-sprzedaży pojazdu, sporzą­dzonej pomiędzy właścicielem J. M. i swoją osobą, przy czym na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, iż pojazd pocho­dził z czynu zabronionego czyn ten zakwalifikował z art. 292 § 1 kk i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu A. K. (1) o ten czyn umorzył, a wyłożone w tym zakresie wydatki przejął na rachunek Skarbu Pań­stwa;

VI.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt VI. części wstępnej wyroku polegał na tym, że: w dniu 25 stycznia 2002r. celem zarejestrowania samochodu marki (...) nr rej. W 700 01 przedłożył podrobione dokumenty w postaci: umowy kupna-sprzedaży pojazdu z dnia 25 stycznia 2002r., co stanowi występek z art. 270 § 1 kk, za który na podstawie tego przepisu skazał go i wymierzył mu karę 6 miesięcy pozba­wienia wolności;

VII.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt VII. części wstępnej wyroku polegał na tym, że w dniu 15 lutego 2002r. w W. nabył od D. C. (2)­wińskiego samochód osobowy marki (...) nr rej. (...) o wartości 5.000 zł, przy czym na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, iż pojazd pochodził z czynu zabronionego czyn ten zakwalifikował z art. 292 § 1 kk i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu A. K. (1) o ten czyn umorzył, a wyłożone w tym zakresie wydatki przejął na rachunek Skarbu Państwa;

VIII.  przyjmując, iż czyn oskarżonego A. K. (1) opisany w pkt VIII. części wstęp­nej wyroku polegał na tym, że: w dniu 23 sierpnia 2002r. celem zarejestrowania samo­chodu marki (...) nr rej. (...) przedłożył podrobione dokumenty w postaci umowy kupna-sprzedaży pojazdu z dnia 15 lutego 2002r., co stanowi występek z art. 270 § 1 kk, za który na podstawie tego przepisu skazał go i wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

IX.  oskarżonego A. K. (1) uniewinnił od dokonania czynu zarzuconego mu w pkt IX. części wstępnej wyroku czynu, a wyłożone w tym zakresie wydatki przejął na ra­chunek Skarbu Państwa;

X.  na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk wymierzone wobec oskarżonego A. K. (1) w pkt II., IV., VI. i VIII. kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną 1 roku pozbawienia wolności;

XI.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec os­karżonego A. K. (1) kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 lata;

XII.  na podstawie art. 71 § 1 kk orzekł względem oskarżonego karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10,00 złotych;

XIII.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania w sprawie w dniu 08 grudnia 2006r. przyjmując, że jeden dzień rze­czywistego pozbawienia wolności równa się dwóm dziennym stawkom grzywny;

XIV.  na podstawie art. 626 § 1 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 380,00 tytułem opłaty oraz kwotę 90,00 złotych tytułem częściowego zwrotu wyłożonych wydatków.

W kolejnych punktach wyroku Sąd Rejonowy natomiast rozstrzygnął w zakresie odpowie­dzialności pozostałych oskarżonych: D. K. i R. K..

Przedmiotowe orzeczenie zaskarżył obrońca A. K. (1) na korzyść oskarżonego w za­kresie rozstrzygnięć zawartych w punktach I. – VIII. oraz X. – XIV. Wyrokowi temu na podstawie art. 438 pkt 1 i 3 kpk zarzucił:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę orzeczenia, który miał de­cydujący wpływ na jego treść, a polegający na wadliwym uznaniu, że A. K. (1) swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję przestępstw z art. 292 § 1 kk (w zakresie czynów : I., III., V. i VII.) oraz z art. 270 § 1 kk (w zakresie czynów: II., IV., VI., i VIII.) w sytuacji, gdy zebrane w sprawie dowody, a w szczególności wyjaśnienia And­rzeja Krucza i zeznania D. C. (1) (którym Sąd w całości dał wiarę) do ta­kich konkluzji żadną miarą nie upoważniały;

a z daleko posuniętej ostrożności procesowej:

-

w zakresie czynu I. rażącą obrazę przepisów prawa materialnego (art. 122 § 2 kw) po­legającą na uznaniu, że czyn zarzucony A. K. (1) w pkt I. aktu oskarżenia wy­czerpuje dyspozycję art. 292 § 2 kk, w sytuacji, gdy z uwagi na wskazaną wartość mienia (kwota nie większa niż 251 zł), czyn ten stanowić może co najwyżej wykro­czenie z art. 122 § 2 kw;

-

w zakresie czynów: II., IV., VI. i VII. rażącą obrazę prawa materialnego (art. 270 § 1 kk) polegającą na błędnym uznaniu winy oskarżonego w zakresie tych czynów (które mogą być popełnione wyłącznie z winy umyślnej) w sytuacji, gdy co do nabycia tych pojazdów Sąd przyjął winę nieumyślną oskarżonego;

-

w zakresie czynów: II. i IV. rażącą obrazę prawa materialnego (art. 4 § 1 kk w zw. z art. 265 § 2 kk z 1969 roku) polegającą na nie zastosowaniu wobec oskarżonego ustawy względniejszej, tj. kodeksu karnego z 1969 roku, który przewidywał w art. 265 § 2 tzw. wypadek mniejszej wagi.

W konkluzji obrońca wnosił o:

zmianę wyroku w zaskarżonej części i uniewinnienie oskarżonego od wszystkich zarzu­tów,

ewentualnie (z ostrożności procesowej) na wypadek uwzględnienia zarzutu IV. apelacji o umorzenie postępowania w zakresie czynów II. i IV. na podstawie art. 17 § 1 pkt. 6 kpk z uwagi na przedawnienie karalności,

ewentualnie o uchylenie wyroku w zakresie czynów: II., IV., VI. i VIII. i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja, mimo nie do końca poprawnej konstrukcji zarzutów, okazała się w prze­ważającej części zasadna i doprowadziła do modyfikacji zaskarżonego wyroku. Wskazać jed­nak należało, że nie wszystkie podniesione w niej zarzuty i towarzysząca im argumentacja okazały się trafne.

Na wstępie należało zauważyć, że Sąd Rejonowy nie dopuścił się żadnych uchybień określo­nych w art. 439 § 1 kpk, których wystąpienie obligowałoby Sąd odwoławczy do uchylenia za­skarżonego wyroku niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów, a także wpły­wu uchybienia na treść orzeczenia.

Dla uporządkowania dalszego wywodu wypadało też wskazać, że wyrok został zaskarżony (na korzyść oskarżonego) w zakresie zarzutów zawartych w punktach I.-VIII. komparycji oraz odpowiadających im rozstrzygnięć zawartych w punktach I.-VIII. sentencji, a w kon­sekwencji również orzeczenia o karze łącznej, warunkowym zawieszeniu jej wykonania, ka­rze grzywny, zaliczeniu okresu zatrzymania i kosztach sądowych (punkty X.-XIV.). Żadna ze stron nie kwestionowała natomiast uniewinnienia oskarżonego od zarzutu opisanego w punk­cie IX.

Art. 291 § 1 kk stanowi, że kto rzecz uzyskaną za pomocą czynu zabronionego nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega karze poz­bawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Warunkiem przypisania sprawcy odpowiedzialnoś­ci za przestępstwo paserstwa umyślnego jest po pierwsze ustalenie, że rzecz będąca jego przedmiotem pochodzi z czynu zabronionego (niekoniecznie przestępstwa, gdyż w grę może wchodzić np. nabycie przez pasera rzeczy od niepoczytalnego, nieletniego albo osoby działa­jącej w usprawiedliwionym błędzie. Kolejnym warunkiem jest przypisanie sprawcy (na pod-stawie okoliczności sprawy) wiedzy, że rzecz pochodzi z czynu zabronionego, albo świado­mości tej możliwości i godzenie się z nią. Rzeczywiście do wypełnienia znamion czynu nie jest konieczna świadomość sprawcy dotycząca okoliczności związanych z popełnieniem czy­nu zabronionego, z którego pochodzi rzecz stanowiąca przedmiot jego działania. W szcze­gólności nie jest konieczne, aby paser miał świadomość za pomocą jakiego konkretnie czynu zabronionego rzecz została uzyskana, ani też świadomość okoliczności, czasu i miejsca popeł­nienia tego czynu zabronionego.

Art. 292 § 1 kk penalizuje przestępstwo paserstwa nieumyślnego i stanowi: kto rzecz, o której na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i może przypuszczać, że została uzyskana za pomocą czynu zabronionego, nabywa lub pomaga do jej zbycia albo tę rzecz przyjmuje lub pomaga do jej ukrycia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Sąd Rejonowy na stronach 13.-14. uzasadnienia trafnie przywołał wypowiedzi komentatorów i judykatury odnoszące się do podstaw faktycznych umożliwiających przypisanie sprawcy, że powinien on i mógł przypuszczać, że rzecz została uzyskana za pomocą czynu zabronionego. Rozważania te in abstracto są rzecz jasna prawidłowe.

Sąd Rejonowy uznał, że co do wszystkich czterech samochodów (zarzuty I., III., V. i VII) nie ma podstaw by przypisać A. K. (1) paserstwa umyślnego (czynów z art. 292 § 1 kk). Argumentował dalej, że zachowania oskarżonego objęte tymi zarzutami należało roz­patrywać jako paserstwo nieumyślne. Sąd meriti wskazał (str. 6.), że biorąc pod uwagę od­mowę wypłacenia odszkodowania (…) za skradziony samochód (...) z uwagi na wąt­pliwości co do jego legalnego pochodzenia, a także podpisywanie się przez świadka (...) na umowach kupna-sprzedaży za oskarżonego, A. K. (1) powinien i mógł przy­puszczać, że nabywane przez niego auta pochodziły z czynów zabronionych. Tym samym os­karżony powinien mieć również wątpliwości co do źródła pochodzenia wydawanych mu przez D. C. (1) dokumentów dotyczących nabywanych przez niego aut. Sąd Rejonowy przyjął, że oskarżony mógł na podstawie towarzyszących okoliczności przypuszczać, że naby­wane przez niego samochody pochodziły z kradzieży. Świadczyć o tym mógł fakt kupowania nie bezpośrednio z salonu samochodowego oraz nie od właściciela, tylko od osoby pośredni­czącej, sprowadzającej samochody z nieokreślonych miejsc z zagranicy. Powołana okolicz­ność powinna skłaniać do zwiększonej ostrożności kupującego przy dokonywanych przez niego transakcjach. Dodatkowo, sprzedający D. C. (1) na przekazywanych oskarżo­nemu umowach kupna-sprzedaży samochodów podpisywał się za kupującego, co powinno wzbudzić w oskarżonym wątpliwości, co do legalności pochodzenia kupowanych przez niego samochodów, a także zastrzeżenia, co do praworządności D. C. (1) . Zatem sam fakt, iż razem z samochodem wydawane były umowy kupna sprzedaży oraz briefy belgijskie, nie może stanowić usprawiedliwienia, które zwalniałoby [oskarżonego] z odpowiedzialności za przestępstwo paserstwa w formie określonej w art. 292 § 1 kk .

Przytoczony wywód Sądu meriti był całkowicie niezasadny jeżeli chodzi o przypisanie os­karżonemu nieumyślnej postaci paserstwa w odniesieniu do samochodów (...) (zarzut I.) i (...) (zarzut III.). Pierwszy z samochodów został zakupiony w sierpniu 1997 roku, a drugi w styczniu 1998 roku. Wcześniej oskarżony za pośrednictwem D. C. (1) nabył inny samochód – (...), którego legalność nie była kwestionowa­na. Oskarżony przed wrześniem 1997 roku znał D. C. (1) już 2-3 lata jako me­chanika z warsztatu, w którym serwisował swoje samochody. Znajomość z D. C. (1) nie była zatem przypadkowa. W opinii Sądu Okręgowego nie było nic nadzwyczaj­nego w tym, że osoba pracująca jako mechanik samochodowy dodatkowo zajmuje się spro­wadzaniem do Polski używanych samochodów z państw Europy Zachodniej. D. C. (1) nie ujawniał oskarżonemu prawdziwego źródła pochodzenia aut – co więcej zeznał (zaś relację tę słusznie Sąd Rejonowy ocenił za prawdziwą), że podejmowano starania, by A. K. (1) nie nabrał wątpliwości co do pochodzenia aut. Wskazał, że A. K. (1) nie kupiłby samochodów wiedząc lub podejrzewając, że są one kradzione. Cena samochodów oferowanych oskarżonemu nie odbiegały od cen rynkowych. Zarazem w przypadku sprowa­dzania samochodów z Europy Zachodniej powszechną praktyką był (i jest) udział pośredni­ków, gdy kupujący nie ma możliwości lub z innych powodów (choćby braku czasu) nie chce osobiście jechać np. do Belgii. Rzeczywiście od kupującego wymagana jest wtedy rozwaga (tak jak w przypadku każdego nabycia rzeczy używanej), ale w ocenie Sądu Okręgowego nie można było czynić oskarżonemu zarzutu niedochowania należytej staranności przy kupowa­niu (...) i (...). Oskarżony wraz z tymi samochodami otrzymał tzw. briefy oraz dokumen­ty potwierdzające zagraniczne źródło zakupu aut. Kwestia, że D. C. (1) podpisał się za oskarżonego na fakturze dotyczącej zakupu (...) (mylnie określanej w aktach jako umowa) nie mogła przesądzać o zawinieniu (w znaczeniu nieumyślności) oskarżonego. Bez­spornie podpisanie się za drugą osobę na dokumencie (nawet za jej przyzwoleniem) stanowi przestępstwo, ale należy obiektywnie wskazać – w świetle doświadczenia życiowego i roz­poznawanych spraw – była to praktyka często stosowana w przypadku sprowadzania przez pośredników aut z zagranicy. W ten sposób omijano potrzebę udzielania pośrednikom ewen­tualnych pełnomocnictw lub potrzebę kolejnego przerejestrowywania samochodów w kraju. Okoliczność, że po kradzieży (...) ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania ( no­tabene do akt nie dołączono akt szkodowych – ustalenie to opiera się tylko na wyjaśnieniach A. K. (1)) nie miała żadnego znaczenia dla oceny stopnia świadomości oskarżonego / jego powinności przypuszczania w momencie, gdy ten samochód nabywał. To samo dotyczy (...), którego A. K. (1) nabył na początku 1998 roku, a zatem zanim jeszcze (...) została skradziona i ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania mając wątpliwości co do jej legalności. Co istotne zakup (...) nastąpił zanim D. C. (1) został w maju 1998 roku zatrzymany w związku z przestępstwem wymuszania haraczy na bułgarskich pros­tytutkach.

Dlatego Sąd Okręgowy uznał za niezasadne w świetle zgromadzonych dowodów (a materiał dowodowy należało uznać za pełny) przypisanie oskarżonemu A. K. (1) przes­tępstwa z art. 292 § 1 kk w odniesieniu do samochodów (...) i J.. Z tego powodu wyrok Sądu Rejonowego umarzający postępowanie o te czynu z uwagi na przedawnienie został zmieniony w ten sposób, że oskarżonego A. K. (1) uniewinniono od dokonania czy­nów zarzuconych mu w punktach I. i III.

Prima facie mogłoby się wydawać, że identyczne rozstrzygnięcie powinno dotyczyć też za­rzutów z punktów V. i VII., to jest paserstwa samochodów (...) i (...). Jednak co do obu tych aut Sąd Okręgowy uznał za prawidłowe stanowisko Sądu I instancji, że zachowanie oskarżonego wyczerpywało znamiona paserstwa nieumyślnego, którego karalność – z uwagi na upływ czasu – uległa przedawnieniu. W przypadku tych czynów ocena stopnia staranności oskarżonego w kontekście znamienia powinien i mógł przypuszczać musiała być odmienna. Przede wszystkim oba samochody A. K. (1) nabył w styczniu 2002 roku, czyli już po zdarzeniach, które – rzeczywiście – co najmniej powinny wzbudzić w nim wątpliwości co do praworządności. Do zdarzeń tych należało zaliczyć fakt zatrzymania D. C. (1) w czerwcu 1998 roku w związku ze wspomnianym przestępstwem próby wymuszania hara­czu. D. C. (1) poruszał się wtedy (...) oskarżonego – A. K. (1) posiadał wie­dzę o zatrzymaniu znajomego, gdyż zabezpieczono wtedy jego samochód. Nadto był przes­łuchiwany w postępowaniu przygotowawczym począwszy od czerwca 1998 roku (wynika to z dołączonych akt prokuratorskich). A. K. (1) wiedział, że D. C. (1) w związku z tym przestępstwem jest pozbawiony wolności. Nadto (...) zwrócona oskarżonemu została mu skradziona, a w postępowaniu szkodowym zakwestionowano jej legalność, co skutkowało odmową wypłaty odszkodowania. Od połowy 1998 roku do końca 2001 roku A. K. (1) nie miał kontaktu z D. C. (1), gdyż ten był pozbawiony wolności. Kompleks przywołanych okoliczności powinien sprawić, że oskarżony A. K. (1), gdy D. C. (1) nawiązał z nim ponownie kontakt i zaoferował rekompensatę w postaci pomocy przy sprowadzeniu kolejnego auta winien ze zdwojoną ostrożnością podejść do tej propozycji. Tymczasem A. K. (1) ponownie całkowicie zdał się na usługi oskarżonego – nie starał się nawet nawiązać kontaktu z rzekomymi sprzedającymi; wykazywał ograniczone zaintere­sowanie postępami w remoncie uszkodzonych aut. Dlatego – w ramach zarzutów V. i VII. – zasadne było przypisanie mu sprawstwa paserstwa nieumyślnego. Wyrok Sądu Rejonowego w tym zakresie jest trafny i nie wymagał zmiany.

Przechodząc do analizy zarzutów z punktów II., IV., VI. i VIII. należało podzielić pogląd ob­rońcy, że Sąd Rejonowy był niekonsekwentny przypisując oskarżonemu przestępstwa paser­stwa w postaci nieumyślnej, a następnie przestępstwa posłużenia się sfałszowanymi doku­mentami przy rejestracji samochodów (po wyeliminowaniu z opisu fragmentów i kwalifikacji dotyczących wyłudzenia poświadczenia) w sytuacji, gdy czyn z art. 270 § 1 kk można po­pełnić tylko umyślnie (w zakresie znamienia posłużenia się z zamiarem bezpośrednim i wyni­kowym).

W przypadku rejestracji samochodu (...) (zarzut II.) oskarżonemu zarzucono, że posłużył się sfałszowaną umową kupna-sprzedaży i sfałszowanym briefem. Skoro ze zgromadzonych dowodów wynika, że oskarżony nie miał świadomości nielegalnego pochodzenia auta, nie można byłoby przypisać posłużenia się (nawet w konwencji godzenia się) sfałszowanym briefem. Wraz z wnioskiem o rejestrację oskarżony przedstawił też dokument o funkcji fak­tury (określany w zarzucie jako umowa kupna-sprzedaży). W zakresie tego dokumentu And­rzejowi Kruczowi należało przypisać wyłącznie świadomość, że widnieje na nim jego podpis sfałszowany przez D. C. (1), a nie że dokument w całości został podrobiony. W tej sytuacji należało dokonać zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie czynu przypisanego w punkcie II. aktu oskarżenia przyjmując, że A. K. (1) dnia 18 sierpnia 1997r. w War­szawie w Urzędzie Gminy W. B. celem zarejestrowania pojazdu marki (...) nr rej. (...) posłużył się jako autentycznym dokumentem dotyczącym nabycia pojazdu poza granicami kraju ze sfałszowanym swoim podpisem. Sąd Okręgowy przyjął, że czyn ten stanowił wypadek mniejszej wagi wyczerpujący znamiona występku z art. 270 § 2a kk i na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 kpk postępowanie karne przeciwko oskarżonemu o ten czyn umorzył wobec przedawnienia. Kodeks karny z 1969 roku obowiązujący w sierpniu 1997 roku przewidywał w art. 265 § 2 dkk wypadek mniejszej wagi do przestępstwa fał­szerstwa dokumentu lub posłużenia się takowym. Aktualnie wypadek mniejszej wagi prze­widziany jest w art. 270 § 2a kk. Sąd Okręgowy zachowanie oskarżonego zakwalifikował sto­sując ten przepis, bowiem miało ono zmniejszony stopień społecznej szkodliwości. Do sfał­szowania podpisu oskarżonego na dokumencie doszło bowiem za zgodą oskarżonego. A. K. (1) zgodę tę wyraził, gdyż nie miał czasu osobiście jechać do Belgii po samochód.

W przypadku zarzutu z punktu IV. dotyczącego posłużenia się sfałszowanymi dokumentami przy rejestracji samochodu (...) podobnie jak uprzednio nie można było przypisać A. K. (1) umyślnego (choćby w zamiarze ewentualnym) posłużenia się sfałszowanym briefem i sfałszowanymi dwoma zagranicznymi umowami kupna-sprzedaży (podobnie jak poprzednio chodziło o dokumenty o funkcji faktur). Na fakturach tych były wpisane dane nabywcy. Nie było natomiast podpisów A. K. (2) – jedy­nie gdyby takowe się tam znajdowały, można byłoby oskarżonemu przypisać świadomość, że dokument jest sfałszowany, bo przecież wiedział, iż jego żona nie jeździła do Belgii po sa­mochód. W rezultacie zaskarżony wyrok musiał zostać zmieniony – Sąd Okręgowy uniewin­nił A. K. (1) od dokonania czynu zarzuconego mu w punkcie IV.

Czyn przypisany w punkcie VI. zaskarżonego wyroku miał polegać na posłużeniu się przez oskarżonego przy rejestracji samochodu (...) podrobioną umowa kupna-sprzedaży samo­chodu sporządzoną pomiędzy nim i jego właścicielem J. M.. Analiza akt sprawy nie wskazuje by umowa ta była sfałszowana. W przypadku (...) mieliśmy do czynienia z tzw. podmianką. Umowa z jednej strony została podpisana przez właściciela auta – z drugiej strony przez oskarżonego. A. K. (1) wyjaśnił (k. 201-207), że umowę tę podpisał, a tylko nie w obecności drugiej strony. To, że na skutek podmianki faktycznie re­jestrowano inny samochód niż ten, który był przedmiotem umowy nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia w zakresie kwalifikacji z art. 270 § 1 kk. W rezultacie także w tym zakresie wyrok musiał zostać zmieniony. Sąd Okręgowy uniewinnił A. K. (1) od dokonania czynu zarzuconego mu w punkcie VI.

Sąd Okręgowy utrzymał natomiast w mocy wyrok skazujący w zakresie czynu z art. 270 § 1 kk – posłużenia się sfałszowaną umową podczas rejestracji samochodu (...) (zarzut VIII.). Oskarżony nie kwestionował, że na umowie kupna-sprzedaży, której drugą stroną była M. K. jego podpis został sfałszowany. O ile w przypadku umowy dotyczącej samo­chodu (...) przypadek ten można było analizować jako wypadek mniejszej wagi, to już po­wtórne posłużenie się dokumentem sfałszowanym w taki sposób na łagodniejsze potraktowa­nie nie zasługiwało, zwłaszcza, że sprzedającym była osoba zamieszkała w Polsce i dotarcie do niej nie stanowiło żadnego utrudnienia. Wymierzona oskarżonemu za ten czyn kara 6 mie­sięcy pozbawienia wolności była adekwatna, a jej wykonanie Sąd Okręgowy warunkowo za­wiesił na 2-letni okres próby.

Kosztami sądowymi za postępowanie w obu instancjach obciążono Skarb Państwa.

Tym wszystkim się kierując Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.