Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Jaworska

Ławnicy : /

Protokolant: : st. sekr. sądowy Bożena Nieczypor

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016 r. w Toruniu

przy udziale : /

sprawy z powództwa Gminy M. B.

przeciwko (...) (...) (...) (...)

(...) (...) (...) (...)

w W.

o zwolnienie od zabezpieczenia

1.  Umarza postępowanie co do kwoty 137.358,57 zł ( sto trzydzieści siedem tysięcy trzysta pięćdziesiąt osiem złotych 57/100 )

2.  Oddala powództwo w pozostałej części.

3.  Koszty procesu wzajemnie znosi między stronami.

(-) M. Jaworska

Sygn. akt. I C 1174/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 czerwca 2016r. wniesionym przeciwko (...) (...)i (...) (...)z (...) (...)y (...) Niepublicznych w W. powód Gmina M. B. wniósł o:

1) zwolnienie od zabezpieczenia środków pieniężnych Gminy M. B. zajętych w postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie L. C. w sprawie o sygn. akt: (...), które zostały zajęte na rachunkach bankowych (...) Sp. z o.o. (dalej: (...) Sp. z o.o.) o następujących numerach: nr: (...) prowadzonym przez (...) (...)w B., nr: (...) prowadzonym przez (...) w B., nr: (...) prowadzonym przez Bank (...) S.A., nr: (...) prowadzonym przez (...) Bank S.A., nr: (...) prowadzonym przez Bank (...), które kształtują się w łącznej kwocie 137.358,57zł;

2) zwolnienie od zabezpieczenia środków pieniężnych Gminy M. B. wpływających periodycznie w przyszłości na rachunki bankowe (...) Sp. z o.o. prowadzonych przez (...) w B. o numerach: (...) oraz (...), a podlegających zajęciu w postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie L. C. w sprawie o sygn. akt: (...).

Pozew zawiera również żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Motywując swoje stanowisko powód wskazał, iż mocą umowy z dnia 28 grudnia 2012 roku zawartej pomiędzy powodem a (...) Sp. z o.o. na rachunki bankowe wskazanej spółki wpływają stale środki pieniężne należne na rzecz powoda oraz stanowiące przychód powoda z tytułu utrzymania mieszkaniowego zasobu komunalnego, z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Stanowią one wierzytelności powoda oraz jego przychód. Na dzień 31 maja 2016 r. na wymienionych w petitum pozwu rachunkach bankowych znajdowały się środki pieniężne w łącznej kwotę 137.358,57 zł.

W dniu 30 marca 2016 r. został wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie, XX Wydział Gospodarczy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, na podstawie którego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w L. w sprawie o wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu (sygn. akt: (...)) uprawnionego (...) (...)i (...) (...)z (...) (...)y (...) Niepublicznych przeciwko zobowiązanemu (...) Sp. z o.o. dokonał w dniu 5 maja 2016 r. zajęcia rachunków bankowych zobowiązanego, między innymi w/w rachunków bankowych.

Wprawdzie w dniu 30 maja 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, XX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt: (...) wydał postanowienie w sprawie zezwolenia na rzecz (...) Sp. z o.o. na wypłaty określonych kwot z w/w rachunków bankowych (...) Sp. z o.o., niemniej jednak wskazać należy, że zezwolenie na pobieranie w toku postępowania zabezpieczającego określonych środków pieniężnych ze wskazanych wyżej rachunków bankowych (...) Sp. z o.o. dotyczy kwot przeznaczonych na bieżące koszty prowadzenia przez (...) Sp. z o.o. działalności gospodarczej, w tym na bieżące wypłaty wynagrodzeń za pracę oraz bieżące wypłaty wynagrodzeń na rzecz członków Rady Nadzorczej (...) Sp. z o.o. Kwota zwolnienia nie objęła dochodu przysługującego Gminie M. B. z tytułu czynszów, opłat dodatkowych oraz opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi z zasobu gminy, a wpływających na wskazane rachunki bankowe.

Zdaniem powoda prowadzone przez Komornika Sądowego postępowanie w celu wykonania zabezpieczenia na podstawie wymienionego wyżej nakazu zapłaty narusza prawa powoda do wskazanych wyżej środków pieniężnych w rozumieniu art. 841 kpc. (...) Sp. z o.o. nie zaprzecza prawu powoda do środków pieniężnych zgromadzonych oraz wpływających periodycznie na w/w rachunki. Powodowi przysługuje konkretna wierzytelność do środków pieniężnych zgromadzonych na wskazanych wyżej rachunkach bankowych (...) Sp. z o.o. Powód niewątpliwie skutecznie nabył na mocy w/w umowy o zarządzanie i administrację z dnia 28 grudnia 2012r. wierzytelności z tytułu wskazanych powyżej przychodów z nieruchomości związanych z wykonywaniem przez (...) Sp. z o.o. umowy, przy czym dotyczy to zarówno wierzytelności istniejących w chwili wniesienia niniejszego pozwu, jak i wierzytelności przyszłych, które dopiero miały powstać w okresie obowiązywania wskazanej umowy.

W odpowiedzi na pozew (k. 46-51) pozwany (...) (...)i (...) (...)z (...) (...)y (...) Niepublicznych w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ocenie pozwanego powództwo jest całkowicie bezzasadne. Powodowi nie przysługuje żadne prawo w stosunku do zajętych środków pieniężnych (w tym przyszłych), co do których żąda zwolnienia od zabezpieczenia. Zajęciu podlega w istocie wierzytelność pieniężna dłużnika, wynikająca z posiadania rachunku bankowego, a zatem wierzytelność pieniężna posiadacza rachunku względem banku (art. 889 § 1 kpc). Zdaniem pozwanego tylko i wyłącznie podmiotowi, do którego należy rachunek bankowy, przysługuje taka wierzytelność. Niniejsze wprost oznacza, że powód - nawet przy założeniu pośrednictwa (...) Spółki z o.o. w przekazywaniu na rzecz powoda jego przychów z tytułu zawartej z (...) Umowy o (...) i Administrację z dnia 28 grudnia 2012 r. - nie posiada żadnych praw w stosunku do wpłaconych i wpłacanych w przyszłości na rachunek (...) środków pieniężnych. Właścicielem środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku pozostaje natomiast bank.

Dalej pozwany wskazał, iż powód nie podjął nawet próby udowodnienia, iż przysługuje mu jakiekolwiek prawo do środków pieniężnych zajętych na rachunkach (...) (wierzytelności z rachunków bankowych), ani też, że prawo takie zostało naruszone na skutek działań prowadzonych w związku z udzielonym zabezpieczeniem. Pozwany podkreślił, iż zgodnie z informacją uzyskaną od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w L. L. C., środki pieniężne zajęte w postępowaniu zabezpieczającym zostały w całości zwolnione na rzecz (...) w celu umożliwienia dokonywania bieżących wypłat na wynagrodzenia i bieżącą działalność gospodarczą (...). Powyższe czyni żądanie sformułowane w pkt. 1 petitum pozwu całkowicie bezprzedmiotowym, gdyż nie istnieją obecnie środki pieniężne zajęte w postępowaniu zabezpieczającym, które mogłyby potencjalnie podlegać zwolnieniu od zabezpieczenia. Nawet gdyby powód posiadał jakiekolwiek prawa do zajętych środków pieniężnych, które zostałyby naruszone - czemu pozwany zaprzecza - przedmiot zwolnienia od zabezpieczenia w rzeczywistości nie istnieje, a zatem również z tego powodu powództwo zasługuje na oddalenie jako bezprzedmiotowe.

Co do żądania zawartego w pkt. 2 petitum pozwu pozwany wskazał, że przywołany przez powoda przepis art. 841 kpc pozwala jedynie na żądanie zwolnienia od zabezpieczenia zajętego przedmiotu, w żaden sposób nie wprowadzając możliwości prowadzenia analogicznego powództwa względem przedmiotów, które mogłyby potencjalnie zostać zajęte w przyszłości. Na marginesie pozwany zwrócił ponadto uwagę na fakt, że powód nie wskazał w treści pozwu wartości przedmiotu sporu, mającej się odnosić do przedmiotowych środków przyszłych. Z pozwu nie wynika również, jakiej wysokości przyszłe środki pieniężne miałyby być zwolnione od zabezpieczenia, czy też na jakich warunkach miałaby następować ich wypłata na rzecz powoda.

Pismem procesowym z dnia 12 sierpnia 2016r. (k. 89-92) powód cofnął żądanie pozwu w części - co do żądania opisanego w pkt 1) pozwu dotyczącego kwoty 137.358,57 zł - wobec zwolnienia środków dokonanego przez komornika oraz wniósł o obciążenie strony pozwanej kosztami procesu związanymi z częściowym cofnięciem powództwa. W pozostałym zakresie podtrzymał pozew i argumentację w sprawie. ( k. 89-90 )

Pozwany nie sprzeciwił się cofnięciu pozwu.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 28 grudnia 2012 r. w B. zawarta została Umowa o zarządzanie i administrację (dalej jako: (...)), której stroną była Gmina M. B. oraz (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. - dalej jako (...) Sp. z o.o.”. Mocą wskazanej umowy, powód jako właściciel nieruchomości oraz nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym wymienionych w Załączniku nr: 1 do Umowy (zwanych w Umowie (...)) powierzył (...) Sp. z o.o. zarządzanie Zasobem o którym mowa powyżej. Zgodnie ze wskazaną wyżej umową, z tytułu wykonania przedmiotu umowy Strony ustaliły miesięczne wynagrodzenie należne na rzecz (...) Sp. z o.o. (§ 5 ust. 1 Umowy).

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- zeznania świadka J. L. – k. 97v., zeznania świadka L. T. – k. 97v.-98, zeznania świadka E. R. – k. 108-109, umowa – k. 16-23)

W dniu 30 marca 2016 r. został wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie, XX Wydział Gospodarczy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, na podstawie którego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w L. w sprawie o wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu (sygn. akt: (...)) uprawnionego (...) (...)i (...) (...)z (...) (...)y (...) Niepublicznych (dalej jako: (...)) przeciwko zobowiązanemu (...) Sp. z o.o. dokonał w dniu 5 maja 2016 r. zajęcia rachunków bankowych zobowiązanego, to jest między innymi rachunku bankowego nr: (...) prowadzonego przez (...) w B., rachunku bankowego nr: (...) prowadzonego przez (...) w B., rachunku bankowego nr: (...) prowadzonego przez Bank (...) S.A., rachunku bankowego nr: (...) prowadzonego przez (...) Bank S.A. oraz rachunku bankowego nr: (...) prowadzonego przez Bank (...).

Kwoty zajęcia znajdujące się na w/w rachunkach (...) sp. z o.o. - według stanu na dzień 31 maja 2016r. - wynosiły:

1.  na rachunku nr: (...) prowadzony przez (...) w B., kwota 100.656,94 zł (słownie: sto tysięcy i sześćset pięćdziesiąt sześć złotych i dziewięćdziesiąt cztery grosze),

2.  na rachunku nr: (...) prowadzony przez (...) w B., kwota 14.278,24 zł (słownie: czternaście tysięcy i dwieście siedemdziesiąt osiem złotych dwadzieścia cztery grosze),

3.  na rachunku nr: (...) prowadzony przez Bank (...) S.A., kwota 3.236,73 zł (słownie: trzy tysiące dwieście trzydzieści sześć złotych siedemdziesiąt trzy grosze),

4.  na rachunku nr: (...) prowadzony przez (...) Bank S.A., kwota 0,00 zł (słownie: zero złotych),

5.  na rachunku nr: (...) prowadzony przez Bank (...), kwota 0,00 zł (słownie: zero złotych),

- co dawało łączną kwotę zajętych wierzytelności: 118.171,91zł.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- odpis zawiadomienia z dnia 13 maja 2016r. – k. 9, odpis zawiadomienia z dnia 18 maja 2016 r. – k. 10, odpis zawiadomienia z dnia 31 maja 2016r. – k. 11, odpis postanowienia Komornika Sądowego z dnia 18 maja 2016r. – k. 12, zeznania świadków J. L. i L. T. – na rozprawie w dniu 18 sierpnia 2016 roku, zeznania świadka E. R. na rozprawie 18 października 2016 roku)

Dnia 30 maja 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, XX Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt: (...) wydał postanowienie w sprawie zezwolenia na rzecz (...) Sp. z o.o. na wypłaty określonych kwot z rachunków bankowych (...) Sp. z o.o. zajętych w przedmiotowym postępowaniu zabezpieczającym o następujących numerach: (...) prowadzonym przez (...) w B., (...) prowadzonym przez (...) w B., (...) prowadzonym przez (...) Bank S.A., (...) prowadzonym przez Bank (...) SA. oraz (...) prowadzonym przez Bank (...).

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- odpis postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 maja 2016 r., sygn. akt (...) - k. 13-14v., odpis oświadczenia (...) Sp. z o.o. z dnia 8 czerwca 2016r. – k. 15)

W związku z wykonaniem tego postanowienia - Komornik Sądowy dokonał zwolnienia środków i na rachunki bankowe (...) sp. z o.o. wpłynęły następujące kwoty:

1. w dniu 23 czerwca 2016r. kwota 3.236,73 zł na rachunek bankowy nr (...) prowadzony przez (...) S.A.;

2. w dniu 14 lipca 2016r. kwota 114.935,18 zł na rachunek bankowy nr (...) prowadzony przez (...) w B..

Środki zwolnione przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Legionowie L. C. w sprawie KM 1753/16 wynoszą 118.171,91zł.

(okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- pismo z dnia 05 sierpnia 2016 r., znak (...) – k. 94, odpis oświadczenie z dnia 15.07.2016 r. znak (...) – k. 95, zeznania świadka L. T. na rozprawie w dniu 18 sierpnia 2016 roku )

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny, w zasadzie bezsporny, potwierdzony został w treści dowodów z dokumentów urzędowych i prywatnych, których wiarygodność nie została podważona oraz w zeznaniach świadków J. L., L. T. oraz E. R., którym Sąd w całości dał wiarę, albowiem korespondowały z treścią zgromadzonych dokumentów oraz były jasne i spójne.

Sąd postępowanie umorzył w części, tj. co do kwoty 137.358,57 zł objętej żądaniem pkt 1) pozwu. Co do tej kwoty powód skutecznie cofnął pozew. Zgodnie z art. 355 § 1 kpc Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Brak było przy tym podstaw do uznania, że cofnięcie pozwu jest niedopuszczalne – sytuacje z art. 203 § 4 kpc nie zachodzą.

Do rozstrzygnięcia pozostało żądanie zawarte w pkt 2 petium pozwu. Zdaniem Sądu żądanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przepis art. 841 § 1 kpc stanowi, iż osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa.

W pierwszej kolejności odnotować trzeba pogląd doktryny, iż w procesie o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji nie jest dopuszczalna kumulacja roszczeń (E. Wengerek: Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 1972, s. 311).

Po drugie - Sąd podziela stanowisko pozwanego zawarte w odpowiedzi na pozew. Powodowi nie przysługuje żadne prawo w stosunku do zajętych środków pieniężnych, co do których żąda zwolnienia od zabezpieczenia. Wierzytelność o zwrot posiadanej na rachunku bankowym sumy pieniężnej przysługuje zaś jedynie dłużnikowi (...) Sp. z o.o. Naruszenie prawa, legitymujące powoda, winno być rozumiane ściśle, jako przedmiot zabezpieczenia lub egzekucji (por. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2002 r., IV CKN 986/00, LEX nr 78368).

Na gruncie zbliżonego stanu faktycznego dotyczącego egzekucji z rachunku bankowego pogląd powyższy zaprezentował Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 27 września 2007 r.(...), Biul.SAKa 2008/1/23 , gdzie stwierdził, iż „podstawową przesłanką skorzystania z art. 841 kpc jest wykazanie, że powodowi przysługuje konkretne prawo rzeczowe do przedmiotu egzekucji. W niniejszej sprawie, zważywszy na przedmiot zajęcia, którym jest wierzytelność pozwanego z umowy rachunku bankowego, dla skuteczności wytoczonego powództwa niezbędnym było wykazanie uprawnień powoda do tejże wierzytelności, które by naruszała skierowana do tejże egzekucja”.

Z kolei w wyroku z dnia 18 lutego 2004 r., V CK 233/03 (LEX nr 550934) Sąd Najwyższy przyjął, że pomyłkowe polecenie przelania na rachunek bankowy środków pieniężnych nienależnych posiadaczowi rachunku, zajętych następnie w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym przeciwko posiadaczowi rachunku, nie uprawnia do żądania zwolnienia tych środków od egzekucji ( art. 841 § 1).

Powyższą linię orzeczniczą Sąd w pełni podziela.

Po trzecie - niezależnie od powyższego Sąd stoi na stanowisku, iż powództwo ekscydencyjne nie może w żadnym wypadku dotyczyć zwolnienia od zabezpieczenia przyszłych środków pieniężnych wpływających periodycznie w na rachunki bankowe (...) Sp. z o.o. Nawet jeśli przyjąć, iż powód posiada prawa do tego przyszłego przedmiotu egzekucji (zabezpieczenia), to podstawową przeszkodą jest tu brak zindywidualizowania takiego przedmiotu. Sąd nie jest obecnie w stanie przewidzieć, jakie to będą kwoty, z jakiego tytułu i od jakich podmiotów będą one wpływać. Na rachunki objęte żądaniem z pkt 2 pentium pozwu mogą przecież wpływać bardzo różne sumy, nie tylko należne powodowi od (...) Sp. z o.o. w B., ale także należne wyłącznie spółce.

Wskazać jednocześnie należy, iż nic nie stoi na przeszkodzie aby (...) Sp. z o.o. założyła inne konto do obsługi umowy z powodem.

Z powyższych powodów Sąd powództwo w pozostałym zakresie oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc.

O wyborze przez Sąd zasady wzajemnego zniesienia kosztów lub ich stosunkowego rozdzielenia decydują względy słuszności i nie jest konieczne w każdym przypadku arytmetyczne ścisłe ich rozliczenie według stosunku części uwzględnionej do oddalonej (zob. Grzegorz Misiurek: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366. LEX 2013, Komentarz do art. 100 Kodeksu postępowania cywilnego, teza 4 i wskazane tam orzecznictwo). Sąd w sprawie niniejszej zastosował zasadę wzajemnego zniesienia kosztów. Jak wskazuje się w orzecznictwie podstawy do wzajemnego zniesienia kosztów procesu zachodzą m.in. w sytuacji mniej więcej równej wysokości kosztów procesu poniesionych przez każdą ze stron. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 13 marca 2013r. I ACa 799/12, LEX nr 1293653). Oprócz tego należy zwrócić uwagę na fakt, że w istocie nie wiadomo, jaka była wartość przedmiotu sporu w przypadku żądania zawartego w pkt 2 petitum pozwu. Okoliczność ta – uniemożlwiająca ustalenie stosunku w jaki strony sprawę wygrały/przegrały - dodatkowo przemawiała za odstąpieniem przez Sąd od zasady stosunkowego rozdzielnia kosztów procesu.