Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Mejka

Protokolant: Paweł Engler

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 roku w Gdańsku

na rozprawie

sprawy

z powództwa J. K.

przeciwko B. K.

o alimenty

I zasądza od pozwanego B. K. na rzecz małoletniego powoda J. K. tytułem alimentów kwotę po 600 zł (sześćset złotych) miesięcznie, płatną z góry do 10-go dnia każdego miesiąca do rąk przedstawicielki ustawowej M. K., wraz z odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat – począwszy od dnia 3 listopada 2014 roku, przy czym odsetki od alimentów płatnych za okres do dnia 31 grudnia 2015 roku powinny być liczone według stopy odsetek ustawowych, natomiast odsetki od alimentów płatnych za okres od dnia 1 stycznia 2016 roku powinny być liczone według stopy odsetek ustawowych za opóźnienie;

II oddala powództwo w pozostałej części;

III odstępuje od obciążania pozwanego kosztami procesu;

IV wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IV RC 902/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 listopada 2014 roku J. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego B. K. alimentów w wysokości 2.700 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki powoda M. K., do 10-ego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 6 grudnia 2013 roku, z odjęciem sporadycznych i częściowych wpłat po 500 zł x 6 miesięcy.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że rodzice małoletniego powoda rozstali się, gdy dziecko miało 7 miesięcy, od tego czasu małoletni zamieszkuje z matką. M. K. sprawuje osobistą wyłączną opiekę nad powodem, karmi powoda piersią. Przebywa na zasiłku dla bezrobotnych, została zwolniona przez pozwanego z firmy rodzinnej, gdy była na urlopie macierzyńskim. Matka powoda podjęła studia w trybie zaocznym. Natomiast pozwany ma duże możliwości finansowe, jest wysokiej klasy informatykiem, jednak ukrywa swoje dochody, unika komornika. Pozwany był dwukrotnie skazany za uporczywe uchylanie się od alimentów należnych córce z poprzedniego związku. Pozwany, przy dołożeniu należytej staranności, mógłby osiągać dochody rzędu 12.000 zł miesięcznie. Pozwany zamieszkuje z rodzicami w luksusowej willi, zajmuje piętro, pozwala sobie na różne przyjemności. Pozwany od czerwca 2014 roku nie łoży w ogóle na dziecko, wcześniejsze wpłaty były nieregularne, nawet z 3-miesięcznymi przerwami. Pozwany, zgodnie z porozumieniem zawartym z matką powoda, miał przekazywać M. K. kwotę 525 zł miesięcznie na zaspokojenie potrzeb powoda. Koszty utrzymania powoda oceniono na kwotę 3.160,58 zł.

Vide: pozew – k. 2-4

Zarządzeniem z dnia 23 czerwca 2015 roku zwrócono pozew w części alimentów za okres od dnia 6 grudnia 2013 roku do dnia 2 listopada 2014 roku.

Vide: zarządzenie k. 69

Pismem z dnia 2 grudnia 2015 roku powód J. K. rozszerzył powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanego B. K. kwoty 2.700 zł miesięcznie, płatnych do dnia 10-ego każdego miesiąca do rąk matki małoletniego wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat od dnia 7 maja 2013 roku, tj. od dnia narodzin małoletniego, do dnia złożenia pozwu tj. 3 listopada 2014 roku.

Vide: pismo procesowe z dnia 2 grudnia 2015 roku – k. 126

Ostatecznie pozwany B. K. wniósł o oddalenie powództwa w zakresie alimentów za okres od dnia narodzin małoletniego powoda do dnia wytoczenia powództwa.

Pozwany oświadczył, że alimenty należne od niego na rzecz powoda nie powinny przekraczać kwoty 400 zł miesięcznie.

Vide: pismo procesowe z dnia 4 marca 2016 roku – k. 147; pismo procesowe z dnia 2 maja 2016 roku – k. 156-157

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. K., urodzony w dniu (...), jest dzieckiem pozwanego B. K. i M. K..

okoliczność bezsporna, ponadto dowód: odpis skrócony aktu urodzenia – k. 19

Rodzice małoletniego tworzyli nieformalny związek. W okresie od 2012 roku do grudnia 2013 roku para pomieszkiwała u matki M. K. lub u rodziców pozwanego B. K.. Rodzice małoletniego prowadzili wówczas wspólne gospodarstwo domowe, pozwany brał udział w utrzymaniu małoletniego.

dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej powoda M. K. słuchanej w charakterze strony – k. 68, 71, 267, 272; zeznania świadka S. L. – k. 250, 252; zeznania pozwanego B. K. słuchanego w charakterze strony – k. 267, 273

Powód J. K. ma 3 lata. Rozwija się prawidłowo, lubi zabawy ruchowe, jest dzieckiem zdrowym. Nie jest objęty stałą specjalistyczną opieką medyczną.

Małoletni zamieszkuje wraz z matką u babki S. L., matki M. K.. Koszty utrzymania mieszkania ponoszone są przez babkę powoda, ich wysokość to kwota ok. 1.000 zł miesięcznie (co obejmuje czynsz, fundusz remontowy, Internet, energię elektryczną). S. L. (1) pomaga finansowo matce powoda, dokonuje między innymi zakupu ubrań, butów, częściowo także wyżywienia dla małoletniego, ponadto opłaca basen małoletniego, dokonała zakupu mebli dla małoletniego oraz wózka. Babka małoletniego dofinansowywuje wycieczki powoda oraz jego matki.

Babka małoletniego nie domaga się zwrotu dokonywanych wydatków tytułem zaspokojenia potrzeb powoda od rodziców małoletniego J. K..

W skład usprawiedliwionych kosztów utrzymania małoletniego powoda wchodzi: wyżywienie – ok. 400 zł miesięcznie, odzież i obuwie – ok. 150 zł miesięcznie, środki higieny, kosmetyki, środki czystości – ok. 300 zł miesięcznie, zajęcia dodatkowe, książki, edukacja (zabawki) – ok. 70 zł miesięcznie, leki, suplementy – ok. 60 zł. Łącznie koszty utrzymania małoletniego zamykają się w kwocie ok. 1.000 zł miesięcznie.

dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej powoda M. K. słuchanej w charakterze strony – k. 68, 71, 267, 269-270, zeznania świadka S. L. – k. 250, 252-253; faktura – k. 93, 95-96, 98-105, 107-111, 114-118

Matka małoletniego powoda M. K. ma 35 lat. Ma wykształcenie wyższe, ukończyła studia licencjackie na kierunku turystyka i rekreacja. Nadto ma szerokie doświadczenie w różnych zawodach, ukończyła kurs pilotażu wycieczek dla dzieci, kurs mediacji, była animatorem zabaw dla dzieci, instruktorem żeglarstwa, oficerem na żaglowcach. Obecnie jest w trakcie studiów magisterskich zaocznych z psychologii, prowadziła sklep z produktami zdrowotnymi, pracowała także jako menager projektów.

M. K. od dnia 1 lutego 2013 roku była zatrudniona w firmie (...), której właścicielem był pozwany B. K.. W dniu 30 października 2013 roku otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę z powodu likwidacji działalności gospodarczej.

W 2013 roku M. K. uzyskała dochód w kwocie 36.326 zł. W 2014 roku dochód matki powoda wynosił 9.584 zł. W 2015 roku matka powoda osiągnęła dochód w kwocie 3.811,40 zł. Przez rok po narodzinach syna M. K. była na urlopie macierzyńskim – przez pierwsze sześć miesięcy otrzymywała świadczenie w kwocie 2.500 zł, przez kolejne sześć miesięcy – w kwocie 1.600 zł.

Od dnia 26 sierpnia 2014 roku matka powoda była zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Od dnia 26 sierpnia 2014 roku do dnia 25 sierpnia 2015 roku M. K. otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych – w okresie od dnia 26 sierpnia 2014 roku do dnia 31 sierpnia 2014 roku w kwocie 133 zł, zaś od dnia 1 września 2014 roku do dnia 30 września w kwocie 664,90 zł.

W roku akademickim 2014 – 2015 M. K. otrzymywała stypendium socjalne w kwocie po 700 zł miesięcznie. W roku akademickim 2015 – 2016 M. K. była na urlopie dziekańskim. Matka powoda powróciła na studia w październiku 2016 roku, planowo studia powinna ukończyć za 2,5 roku.

M. K. nie poszukuje pracy, nie podejmowała starań by zapewnić powodowi miejsce w żłobku lub w przedszkolu. Utrzymuje się ze sprzedaży działek, których jest właścicielką. Matka powoda otrzymuje świadczenie z programu 500+ oraz świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego w kwocie 500 zł. Alimenty przekazywane jej przez pozwanego przekazuje do Funduszu Alimentacyjnego.

Matka powoda spłaca kredyt w kwocie po 420 zł miesięcznie. Uiszcza opłaty za studia w kwocie po 800 zł miesięcznie. Ponosi koszt zakupu książek naukowych w kwocie 100 zł miesięcznie.

dowód: zaświadczenie – k. 20; wypowiedzenie umowy o pracę – k. 189; zeznania przedstawicielki ustawowej powoda M. K. słuchanej w charakterze strony – k. 68, 71, 206, 208, 269-270; zeznania świadka E. K. – k. 205, 208; zeznanie podatkowe – k. 221-228; zeznania świadka S. L. – k. 250, 252-253

Pozwany B. K. ma 36 lat. Ma wykształcenie średnie – ukończył technikum elektryczne. Z wykształcenia jest technikiem -elektronikiem. Nie pracował w wyuczonym zawodzie. Pracował jako kafelkarz, budowlaniec, hydraulik, informatyk. Prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...), wcześniej pod firmą (...). Od września 2015 roku pozwany pracuje jako stolarz, jest to zatrudnienie niezarejestrowane, pozwany uzyskuje dochód w kwocie ok. 1.500 zł miesięcznie.

Pozwany ma dwoje dzieci: powoda oraz córkę z poprzedniego związku. Na pozwanym ciąży obowiązek alimentacyjny wobec córki w wysokości po 350 zł miesięcznie. W przeszłości pozwany nie realizował obowiązku alimentacyjnego wobec córki właściwie – z tego tytułu ciąży na nim zadłużenie, został skazany za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego. Pozwany wywiązuje się terminowo z obowiązku spłaty alimentów bieżących na rzecz córki.

Na pozwanym ciążą długi wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz tytułem dwóch kredytów. Pozwany nie spłaca zadłużenia.

W 2013 roku pozwany uzyskał dochód w kwocie 2.784,23 zł, w 2014 roku w kwocie 4.266,88 zł, a w 2015 roku w kwocie 2.124,94 zł.

Od grudnia 2013 roku pozwany zamieszkuje wraz z rodzicami. Nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania ani wyżywienia.

dowód: wydruk ze strony internetowej – k. 11-14; zeznania przedstawicielki ustawowej powoda M. K. słuchanej w charakterze strony – k. 68, 71, 267, 271; zeznanie podatkowe – k. 231-235; wydruk z (...) k. 92; zeznania świadka E. K. – k. 203-206, 209; zeznania świadka S. L. – k. 250, 252-253; zeznania pozwanego B. K. słuchanego w charakterze strony – k. 206, 208, 267, 272-274

W dniu 27 grudnia 2013 roku M. K. oraz pozwany zawarli porozumienie co do wysokości udziału pozwanego w pokrywaniu kosztów utrzymania powoda, ratę alimentacyjną ustalając na kwotę 525 zł płatną do 10-ego dnia każdego miesiąca. Jedynie w styczniu 2014 roku rata alimentacyjna miała być płatna do dnia 25 stycznia 2014 roku. Pozwany nie wywiązywał się prawidłowo z obowiązku alimentacyjnego. W 2014 roku pozwany ostatniej wpłaty dokonał w dniu 10 czerwca 2014 roku – w kwocie 1.700 zł, co obejmowało alimenty za kwiecień 2014 roku, maj 2014 roku i czerwiec 2014 roku, nadto kwotę 200 zł tytułem opóźnienia.

Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku w nin. sprawie dokonał zabezpieczenia roszczenia powoda i zobowiązał pozwanego do uiszczania na rzecz powoda kwoty po 500 zł miesięcznie do dnia 10-ego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat.

W wykonaniu w/w postanowienia pozwany w dniu 26 lutego 2015 roku dokonał wpłaty 500 zł. Następnej wpłaty dokonał w lipcu 2015 roku oraz w sierpniu 2015 roku – każdorazowo w kwocie 100 zł.

Pozwany wpłat alimentów w wykonaniu postanowienia o zabezpieczeniu dokonuje nieregularnie. Okazjonalnie pozwany przekazuje powodowi prezenty. Pozwany nie sprawuje osobistej opieki nad dzieckiem z uwagi na to, że sprzeciwia się temu matka powoda.

dowód: porozumienie – k. 65; potwierdzenia wpłat – k. 201; zeznania świadka E. K. – k. 203-206, 208; zeznania pozwanego B. K. słuchanego w charakterze strony – k. 267, 273-274

Powiatowy Urząd Pracy w G. na dzień 23 lutego 2016 roku dysponował ofertami pracy w zawodzie pracownik ogólnobudowlany – z wynagrodzeniem 2.000-2.500 zł brutto miesięcznie, informatyk – z wynagrodzeniem 2.500-2.800 zł miesięcznie, elektryk – z wynagrodzeniem 1.850-3.000 zł brutto miesięcznie, grafik komputerowy – z wynagrodzeniem 3.000-4.000 zł brutto miesięcznie, projektant stron internetowych – z wynagrodzeniem 3.000-4.000 zł brutto miesięcznie, oraz dla osób bez kwalifikacji zawodowych – w wynagrodzeniem na poziomie 1.800 zł brutto miesięcznie.

W maju 2016 roku Powiatowy Urząd Pracy w G. dysponował ofertami pracy dla osób z wykształceniem wyższym na kierunku turystyka i rekreacja – na stanowisko recepcjonista z wynagrodzeniem 1.850-2.800 zł brutto miesięcznie, z wykształceniem średnim ogólnym na stanowiska: doradca klienta z wynagrodzeniem 1.850-2.100 zł, przedstawiciel handlowy z wynagrodzeniem 1.850-2.500 zł, pracownik ogólnobudowlany 1.850-3.000 zł, kafelkarz z wynagrodzeniem 1.850-3.500 zł, stolarz z wynagrodzeniem 1.850-3.000 zł, hydraulik z wynagrodzeniem 1.850-2.500 zł, grafik komputerowy z wynagrodzeniem 1.850-2.220 zł, sprzedawca/kasjer z wynagrodzeniem 1.850-2.400 zł.

Powiatowy Urząd Pracy w G. na dzień 20 maja 2016 roku dysponował ofertami pracy w zawodzie technik elektronik, malarz, murarz, brukarz, pomocniczy robotnik budowlany, stolarz, stolarz meblowy, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, koordynator projektów unijnych, sprzedawca, technik handlowiec, specjalista ds. sprzedaży, oraz dla osób bez kwalifikacji zawodowych. Wynagrodzenie we wskazanych ofertach kształtowało się na poziomie od 1.850 zł do 6.642 zł.

Na dzień 30 listopada 2016 roku Powiatowy Urząd Pracy w G. dysponował ofertami pracy na stanowiska: elektryk, elektromonter, stolarz, hydraulik, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, monter sieci wodnych i kanalizacyjnych, monter płyt kartonowo-gipsowych, pomocniczy robotnik budowlanych, sprzedawca, technik prac biurowych, technik informatyk, programista aplikacji. Wynagrodzenie we wskazanych ofertach kształtowało się na poziomie od 1.850 zł do 4.000 zł. Ponadto Urząd dysponował ofertami w zawodach: specjalista ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych, specjalista ds. sprzedaży, kierownik projektu, agent ubezpieczeniowy. Wynagrodzenie we wskazanych ofertach kształtowało się na poziomie od 1.850 zł do 6.000 zł.

dowód: pismo Powiatowego Urzędu Pracy w G. – k. 143; pismo Powiatowego Urzędu Pracy w G. – k. 244, 294-295

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na postawie zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego. Sąd oparł się na dokumentach urzędowych załączonych do akt sprawy oraz na przedstawionych mu dokumentach prywatnych. Dowodom w postaci dokumentów urzędowych Sąd dał wiarę co do tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), zaś dokumentom prywatnym wyłącznie co do tego, że osoba podpisana na dokumencie złożyła oświadczenie zawarte w jego treści (art. 245 k.p.c.).

W tym miejscu należy zaznaczyć, że materiał dowodowy obejmujący dowody obiektywne w postaci dokumentów został uznany za wiarygodny w zakresie tych dokumentów, które zostały wymienione w części uzasadnienia obejmującej ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd. Albowiem dokumenty te pozostawały wzajemnie spójne, zgodne z doświadczeniem życiowym, a przede wszystkim ich wiarygodności strona przeciwna nie kwestionowała.

Natomiast Sąd odmówił wiarygodności dokumentom w postaci rachunków (paragonów fiskalnych) (częściowo k. 93, 95, 96, 100, 101, 106, 111), które zostały przedłożone przez stronę powodową. Należy wskazać, że nie były to rachunki imienne. Wobec tego nie wiadomo, kto dokonał zakupu wymienionych w nich rzeczy, ani dla kogo – w szczególności czy dla powoda – zakupione przedmioty rzeczywiście zostały przeznaczone.

Ponadto Sąd pominął dokumenty załączone do akt sprawy w postaci wydruków ze stron internetowych – k. 5-7, 15-18, 61-64, 165-170 – albowiem nie świadczyły one na okoliczności dotyczące wprost powoda lub pozwanego, a miały charakter informacji ogólnych. Na okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia nie świadczyły również dokumenty: mail k. 94, chat k. 171-188, pismo dotyczące innej sprawy jak niniejsza k. 190-192. Zeznania podatkowe złożone na k. 148-151 były niepełne. Z faktur VAT k. 112-113 nie wynikało, kosztów utrzymania której osoby, w szczególności czy strony procesu, dotyczą. Także z dokumentów na k. 194, 197, 198, 256-265 nie wynika, by pozostawały one w związku z okolicznościami istotnymi dla rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej. Z kolei dokumenty na k. 162-163, 164 i 199 pochodziły z innego postępowania, które toczyło się pomiędzy stronami. Czynienie ustaleń na ich podstawie w niniejszej sprawie byłoby sprzeczną z zasadą bezpośredniości postępowania cywilnego. Przede wszystkim nie dotyczyły one jednak przesłanek roszczenia zgłoszonego przez stronę powodową do oceny w tym procesie.

W toku postępowania Sąd pozyskał również dowody o charakterze osobowym.

Sąd uznał za wiarygodne w części wymienionej w uzasadnieniu zeznania świadków E. K. oraz S. L.. Świadkowie potwierdzili częściowo zeznania stron, co znajdowało odzwierciedlenie w pozostałym zebranym materiale dowodowym. Na podstawie zeznań tych świadków Sąd ustalił przede wszystkim, że pozwany mieszka z rodzicami, zaś powód i jego matka z babką powoda a matką M. K.. S. L. (1) uczestniczy w pokrywaniu kosztów utrzymania powoda. Świadkowie wyjaśnili również, jaka jest obecna sytuacja zarobkowa pozwanego oraz matki powoda.

Sąd przeprowadził także dowody z zeznań stron – przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda M. K. i pozwanego B. K., słuchanych w charakterze stron w trybie art. 303 k.p.c. i art. 304 k.p.c. Sąd stwierdził, że przedmiotowe zeznania pozostają w ogólności zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w aktach postępowania a ocenionym jako wiarygodny. Zeznania stron również sobie nie przeczą, w części nadto znajdują również potwierdzenie w dokumentach, które w aktach sprawy zostały zgromadzone. W tym zakresie Sąd uznał je za wiarygodne źródła dowodowe oraz poczynił podstawą wydanego rozstrzygnięcia. Sąd odmówił wiary zeznaniom stron w takiej ich części, która – zakwestionowana przez stronę przeciwną – nie została potwierdzona innym dowodem.

Warto w tym miejscu dodać, że stanowiska stron i dowody przedstawione w pismach i wraz z pismami z dnia 8 listopada 2016 roku (k. 279) oraz z dnia 11 listopad 2016 roku (k. 282-288) należało pominąć. Zostały one bowiem zgłoszone po zamknięciu rozprawy. Sąd jest zaś zobowiązany oceniać żądanie strony powodowej na podstawie stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy (por. art. 316 § 1 k.p.c.).

Żądanie powoda zasługuje na uwzględnienie w części.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 k.r.o.).

Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. W szczególności pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te w praktyce pozostają we wzajemnej zależności. Współzależność między usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego a możliwościami zarobkowymi i majątkowymi zobowiązanego wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 roku w sprawie o sygn. akt III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15)

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego zakres potrzeb dziecka, które powinny być zaspokajane przez rodziców, wyznacza treść art. 96 k.r.o. Stosownie do dyrektywy zawartej w tym przepisie, rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych, jak i duchowych, a także środki wychowania według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie zawodowe i podstawowe oraz na ochronę jego osoby i majątku. Wyjście poza wymienione potrzeby zależy już od osobistych cech dziecka oraz od zamożności i przyjętego przez zobowiązanego modelu konsumpcji. Najszerszy zakres usprawiedliwionych potrzeb przysługuje dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Przyjmuje się, że ten zakres powinien być ustalony w taki sposób, aby w razie zaspokojenia stopa życiowa dziecka była taka sama jak stopa życiowa rodziców. Sąd Najwyższy podkreślił, że zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy, gdy żyją oddzielnie. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich sami żyją.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Możliwości zarobkowe zobowiązanego nie zawsze jednak mogą być utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przez ustawowe określenie „możliwości zarobkowe i majątkowe” należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swego majątku, lecz te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

W niniejszej sprawie jest bezsporne, że pozwanego obciąża obowiązek alimentacyjny wobec syna. Powód jest bowiem osobą małoletnią, a brak jest danych stwierdzających, aby miał własny majątek.

Celem obowiązku alimentacyjnego jest zapewnienie osobom, które własnymi siłami i środkami nie mogą zaspokoić swoich potrzeb bytowych, niezbędnej pomocy ze strony bliskich krewnych.

Bezspornym jest, że do usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda należy wliczyć koszty wyżywienia, środków higieny i czystości, odzieży, leków. W nawiązaniu do wysokości kosztów ponoszonych wskazanymi tytułami a podanych w pozwie – koniecznym jest podkreślenie, że dla ustalenia wysokości renty alimentacyjnej istotne są jedynie koszty ponoszone rzeczywiście tytułem usprawiedliwionym i w wysokości usprawiedliwionej. Z tego względu trzeba dodać, że do kosztów utrzymania powoda nie należało zaliczać kosztów związanych z mieszkaniem powoda. Obowiązek ponoszenia takich kosztów po stronie powoda bowiem nie powstał. Powód wraz z matką M. K. mieszkają wspólnie ze S. L. (2). Babka powoda nie domagała i nie domaga się współuczestnictwa powoda w kosztach utrzymania mieszkania.

Pozbawione uzasadnienia były również wskazania czynione przez stronę powodową a dotyczące kosztów zapewnienia opieki dla powoda. Strona powodowa nie wykazała, by opiekunka kiedykolwiek sprawowała opiekę nad małoletnim.

Do kosztów utrzymania powoda nie zaliczono także kosztów związanych z udziałem w zajęciach dodatkowych – basenie, zakupu mebli dla małoletniego, wózka. W toku postępowania ustalono, że koszty te były ponoszone przez babkę powoda S. L.. Babka powoda uczestniczy także w bieżących wydatkach powoda, kupuje mu ubrania, buty, niejednokrotnie uczestniczy w kosztach wyżywienia małoletniego. Babka powoda przyznała, że nie domagała się i nie domaga się zwrotu wydatków poczynionych wskazanymi tytułami od rodziców małoletniego powoda.

Wypada w tym miejscu zauważyć, że powód oznaczył koszty swojego utrzymania na kwotę 3.160,58 zł miesięcznie. W ocenie Sądu kwota ta jest zawyżona. Oczywistym jest, że standard życia dziecka można ustalić na bardzo wysokim poziomie. Jednak należy mieć na uwadze, że stopa życiowa, na jakiej żyje dziecko, winna odpowiadać stopie życiowej jego rodziców. Matka małoletniego nie pracuje, uczy się, otrzymuje świadczenia socjalne. W całym 2015 roku wykazała dochód w wysokości 3.811,40 zł. Ustalenie kosztów utrzymania małoletniego na kwotę ponad 3.160,58 zł miesięcznie nie jest, w ocenie Sądu, zgodne ze standardem życia matki powoda. Sąd odnotował, że matka powoda korzysta ze stałego wsparcia swojej matki. Pokreślić jednak należy, że standard życia babki powoda S. L. przekracza możliwości majątkowe zarówno matki powoda, jak i pozwanego. Babka małoletniego dobrowolnie uczestniczy w pokrywaniu kosztów utrzymania chłopca, chcąc zapewnić mu lepszy standard życia. Niemniej jednak nie sposób dojść do przekonania, że pozwany musi mieć możliwości majątkowe i zarobkowe, by sprostać wygenerowanym przez możliwości majątkowe babki małoletniego i jego matkę ponadstandardowym kosztom utrzymania dziecka. Matka małoletniego w skład kosztów dziecka wlicza niestandardową dla dziecka w tym wieku dietę, zawierającą bardzo drogie produkty. Nadto wlicza w nie także np. koszt budowy placu zabaw dla małoletniego. W ocenie Sądu nie są to koszty usprawiedliwione. Nadto koszty te są niewspółmierne do możliwości majątkowych i zarobkowych matki powoda. Matka małoletniego, przy dołożeniu należytych starań, mogłaby obniżyć wskazane koszty.

Dla zupełnej oceny powyższej problematyki można również stwierdzić, że strona powodowa nie przedłożyła żadnego materiału dowodowego, który wykazywałby fakt ponoszenia zwiększonych, ponadstandardowych kosztów – w szczególności – wyżywienia małoletniego oraz kosztów budowy dla małoletniego placu zabaw.

W ocenie Sądu prawdopodobne koszty utrzymania powoda powinny zamykać się w kwocie ok. 1.000 zł. Tym bardziej, że w pozwie nie wskazano, by u powoda istniały szczególne potrzeby w stosunku do potrzeb dziecka w jego wieku, a które generowałyby dodatkowe koszty. Strona powodowa nie wykazała, że wszystkie koszty przekazywane na utrzymanie małoletniego są kosztami usprawiedliwionymi.

Należy podkreślić, że sąd, decydując o wysokości alimentów, odnosi się do aktualnych, bieżących potrzeb małoletniego. Sąd bada usprawiedliwione, bieżące koszty utrzymania uprawnionego do alimentacji. Nie jest możliwe zasądzenie alimentów „na przyszłość”, przy uwzględnieniu hipotetycznych i jedynie potencjalnych potrzeb i kosztów, choćby były to koszty planowane, ale na datę orzekania nie doszły do skutku.

W dalszej kolejności należało uwzględnić, że o zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują – jak już wskazano – nie tylko potrzeby uprawnionego, ale również możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanych – w tym przypadku obojga rodziców powoda. Warto podkreślić – istotne są nie same wysokości rzeczywiście uzyskiwanych przez obowiązanych do alimentacji dochodów, ale ich możliwości zarobkowe i majątkowe.

Matka małoletniego M. K. przez cały okres postępowania była zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Pomimo szerokich kompetencji i doświadczeń w różnych zawodach, na co sama niejednokrotnie wskazywała, nie podejmuje ona zatrudnienia. Korzysta z pomocy socjalnej oraz wsparcia rodziny. Przez pewien okres otrzymywała także stypendium na studiach.

Pozwany z wykształcenia jest technikiem – elektronikiem. Prowadził działalność gospodarczą – firmę (...), wcześniej także firmę (...). Ponadto pozwany posiada doświadczenie w zakresie prac budowlanych, hydraulicznych. Od września 2015 roku pozwany pracuje jako stolarz. W 2015 roku wykazał dochód na poziomie 2.124,94 zł.

W ocenie Sądu oboje rodzice małoletniego nie wykorzystują w pełni swoich możliwości zarobkowych. Z informacji uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy w G. oraz Powiatowego Urzędu Pracy w G. wynika, że dla rodziców małoletniego powoda istnieją oferty pracy z wysokością wynagrodzenia miesięcznego wskazanego w wyżej ustalonym stanie faktycznym – w przypadku M. K. do 4.000 zł brutto miesięcznie, w przypadku pozwanego B. K. do nawet 6.642 zł brutto miesięcznie.

Obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców. Jednak stosownie do art. 135 § 2 k.r.o. wykonanie obowiązku względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie (…) może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego. Zatem matka powoda w dużej mierze realizuje spoczywający na niej obowiązek alimentacyjny poprzez sprawowanie osobistej opieki nad małoletnim.

Odnotowano, że pozwany zamieszkuje z rodzicami. Jak wskazywał, jego koszty utrzymania są na niskim poziomie. Jednak na pozwanym ciążą zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz w postaci kredytów, a także zobowiązanie alimentacyjne wobec córki z poprzedniego związku. Pozwany nie udowodnił w toku procesu, jakie dokładnie zobowiązania go obciążają oraz w jakiej wysokości. Niemniej wskazać należy, że obowiązek alimentacji dzieci przez rodziców ma swoje źródło w więzi rodzinnej stron i w żadnej mierze nie powinien być uzależniany od stanu stosunków majątkowych wiążących zobowiązanego z osobami trzecimi. Zobowiązany do alimentacji nie może w szczególności tłumaczyć się faktem istnienia długów, które uniemożliwiają mu spełnienie obowiązku alimentacyjnego w zakresie równym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego do alimentacji. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1978 roku w sprawie o sygn. akt III CRN 46/78, LEX nr 8093)

Warto w tym miejscu zauważyć, że w literaturze przedmiotu i judykaturze zgodnie przyjmuje się, że zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka powinien być ustalony w ten sposób, aby w razie ich zaspokojenia stopa życiowa dziecka była taka sama jak stopa życiowa rodziców, gdyż poziom i jakość realizacji potrzeb dziecka zależą od możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców, które także wyznaczają ich poziom życia (por. wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 24 lipca 2013 roku w sprawie o sygn. akt I Ca 256/13, LEX nr 1716735). Podkreślono już także, że dla rozstrzygania o wysokości renty alimentacyjnej – stosownie do art. 135 § 1 k.r.o. – decydujące są nie dochody rzeczywiście przez obowiązanego uzyskiwane, a jego możliwości zarobkowe i majątkowe.

Przy takich okolicznościach faktycznych Sąd uznał, że pozwany nie wykorzystuje swoich możliwości zarobkowych.

W ocenie Sądu, mając na uwadze kompetencje i doświadczenie pozwanego aktualne jego możliwości zarobkowe są na tyle wysokie, że umożliwiają mu łożenie kwoty po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniego powoda J. K..

Zestawiając przedstawione wyżej usprawiedliwione potrzeby powoda z możliwościami majątkowymi i zarobkowymi obojga rodziców Sąd doszedł do przekonania, że w aktualnym stanie faktycznym obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec powoda J. K. wyczerpuje się kwotą po 600 zł miesięcznie, co stanowi każdorazowo o 60 % udziale pozwanego w utrzymywaniu małoletniego powoda.

Sąd zważył, że pozwany nie utrzymuje kontaktu z małoletnim. Sąd nie mógł jednak pominąć okoliczności znanej Sądowi z urzędu, że pomiędzy stronami toczy się postępowanie o uregulowanie kontaktów pozwanego z małoletnim J. K.. Matka małoletniego na kontakty pozwanego z dzieckiem się nie zgadza. Tym niemniej, pozwany nie uczestniczy w żaden inny sposób w kosztach utrzymania syna. Wobec tego, w przekonaniu Sądu, obowiązek pokrywania kosztów utrzymania powoda przez pozwanego powinien wynosić 60 %.

Zestawiając przedstawione wyżej usprawiedliwione potrzeby powoda z możliwościami majątkowymi i zarobkowymi obojga rodziców Sąd doszedł do przekonania, że w aktualnym stanie faktycznym obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec J. K. winien zostać uregulowany w sposób przedstawiony powyżej. Jednocześnie – wobec tego, że powód jest małoletni, środki pieniężne tytułem renty alimentacyjnej powinny być przekazywane jego przedstawicielce ustawowej.

Sąd uwzględnił, że występując z powództwem powód zgłosił dwa roszczenia alimentacyjne – tytułem alimentów tzw. bieżących, tj. za okres od dnia wytoczenia powództwa, tj. od dnia 3 listopada 2014 roku, oraz tytułem alimentów tzw. zaległych, tj. za okres przed dniem wytoczenia powództwa.

Odnosząc się do drugiego ze wskazanych roszczeń należy wskazać, że zgodnie z art. 137 § 2 k.r.o. niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

Alimenty ze swej natury przeznaczone są na zaspokojenie potrzeb bieżących. Dochodzenie ich za okres miniony dopuszczalne jest jedynie w przypadkach wyjątkowych. Uzyskanie alimentów za okres sprzed wniesienia pozwu uzależnione jest od wykazania przez wierzyciela, że jego usprawiedliwione potrzeby związane z utrzymaniem lub utrzymaniem i wychowaniem nie zostały za ten okres zaspokojone albo zostały zaspokojone dzięki np. zaciągniętym pożyczkom.

Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 września 1949 roku w sprawie o sygn. akt C 389/49 (OSN 1951/3/60), zgodnie z którym dopuszczalne jest dochodzenie roszczeń alimentacyjnych za okres poprzedzający wytoczenie powództwa, a w szczególności roszczeń dziecka pozamałżeńskiego względem jego ojca o zaległe świadczenia okresowe z tytułu kosztów wychowania i utrzymania w przypadku, gdy pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie tychże kosztów. Z uwagi na charakter świadczeń alimentacyjnych przeznaczonych na bieżące utrzymanie osoby uprawnionej, domaganie się ich za okres poprzedzający wytoczenie powództwa może być uzasadnione tylko wówczas, gdy pozostają z tego okresu niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie tychże potrzeb. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1976 roku w sprawie o sygn. akt III CRN 88/76, (...))

Dochodzenie alimentów za okres poprzedzający wytoczenie powództwa dopuszczalne jest tylko w ograniczonym zakresie, bo tylko w wypadku, gdy pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie kosztów wychowania i utrzymania. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 17 lipca 2013 roku w sprawie o sygn. akt I Ca 252/13, LEX nr 1716734)

Fakt istnienia niezaspokojonych potrzeb powinien być przez stronę, która występuje z przedmiotowym roszczeniem, wykazany.

Powód z takiego obowiązku nie wywiązał się. Powód nie udowodnił, by za okres od dnia 7 maja 2013 roku do dnia 3 listopada 2014 roku pozostały po jego stronie potrzeby, których nie zaspokojono. Powód ograniczył się de facto do wystąpienia z żądaniem zasądzenia od pozwanego na jego rzecz alimentów za okres poprzedzający wywiedzenie powództwa, aczkolwiek żadnych dowodów na okoliczność niewypełnienia jego potrzeb we wskazanym okresie nie zgłosił. Sąd zauważył nadto, że w okresie do grudnia 2013 roku rodzice małoletniego tworzyli związek i zamieszkiwali razem, zaś później ustalili kwotę, którą pozwany miał przekazywać matce małoletniego. Ze swojego obowiązku pozwany okresowo wywiązywał się. Również M. K. uzyskiwała w tym czasie świadczenia i była wspierana przez matkę. Tym bardziej więc powód, żądając alimentów zaległych, powinien wykazać, że pomimo częściowego przyczyniania się pozwanego do zaspokojenia potrzeb, całokształt lub choć część jego potrzeb nie został zaspokojony. Niewywiązanie się przez powoda z przedmiotowego obowiązku procesowego musiało skutkować uznaniem omawianego żądania za nieudowodnione i w konsekwencji oddaleniem powództwa we wskazanej części.

Mając całokształt powyżej przedstawionych okoliczności na uwadze, Sąd, działając na podstawie art. 133 § 1 k.r.o. w zw. z art. 135 §§ 1 i 2 k.r.o., orzekł jak w pkt I wyroku, oddalając powództwo w pkt II w pozostałej części jako wygórowane.

O kosztach procesu rozstrzygnięto jak w pkt III wyroku na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c. oraz art. 98 § 1 k.p.c. Sąd zdecydował się odstąpić od obciążania pozwanego kosztami procesu w zakresie, w którym przegrał niniejsze postępowanie, dając prymat charakterowi dochodzonego w niniejszym postępowania i zważając na obecną sytuację pozwanego.

W pkt IV wyroku Sąd na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. z urzędu nadał wyrokowi w pkt I rygor natychmiastowej wykonalności.