Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2016 roku

Sąd Rejonowy w R a c i b o r z u Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Mańka

Protokolant: Sebastian Sroka

w obecności Prokuratora: ---

po rozpoznaniu w dniach: 09.05.2016r., 22.06.2016r., 07.09.2016r. i 10.10.2016r.

sprawy:

A. R.

c. Z. i A.

ur. (...) w R.

oskarżoną o to, że:

w październiku 2015r. w R. bez zezwolenia rozpowszechniła publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym, poprzez opublikowanie na stronie internetowej (...) (...) pisemnego artykułu własnego autorstwa Pt. (...), w którym zamieściła informacje o ustaleniach procesowych Komendy Powiatowej Policji R. dotyczących miejsca wysłania obraźliwych komentarzy, których dokonano podczas prowadzenia dochodzenia pod sygnaturą (...), (...), (...) w sprawie publicznego znieważenia poprzez zamieszczanie na portalu internetowym (...)komentarzy o obelżywej treści

tj. o czyn z art.241 § 1 kk

1.  uniewinnia oskarżoną A. R. od popełnienia zarzucanego jej czynu;

2.  na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. i § 4 ust. 1 § 17 ust. 1 pkt 3, § 17 ust. 2 pkt 3 i § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie ponoszenia przez skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądza na rzecz oskarżonej A. R. kwotę 672 zł (sześćset siedemdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia ustawionego w sprawie obrońcy;

3.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sędzia:

Sygn. akt: II K 157/16

UZASADNIENIE

W dniu 19 października 2015 roku oskarżona A. R. na należącej do siebie stronie internetowej (...) zamieściła artykuł swojego autorstwa pt. (...). W jego treści wskazała m.in., że organy ścigania ustaliły, iż w trakcie kampanii wyborczej, w której oskarżona była kontrkandydatką obecnie urzędującego Prezydenta Miasta R. M. L., z jego domu zamieszczano w Internecie obelżywe komentarze.

Dowody:

- tekst wezwania z 19 października 2015 roku ze strony (...)– k. 3-16, 23-29 akt prokuratorskich (...) zbiór A,

- protokół oględzin strony internetowej (...) z 15 grudnia 2015 roku, k. 21-22 akt prokuratorskich (...) zbiór A.

W 2015 roku Komenda Powiatowa Policji w R. prowadziła postępowanie sygn. (...), (...), (...) dotyczące publicznych znieważeń w okresie od dnia 17 listopada 2014 roku do dnia 28 listopada 2014 roku w R. poprzez zamieszczanie na portalu internetowym (...)komentarzy o obelżywej treści w stosunku do N. M. i A. T. z powodu ich przynależności wyznaniowej.

Dowody:

- protokół oględzin akt (...), (...), (...) – k. 30-32 akt prokuratorskich (...) zbiór A.

W trakcie wskazanego postępowania ustalono m.in., że z domu Prezydenta Miasta R. M. L. zamieszczano w Internecie obraźliwe komentarze związane z toczącą się kampanią wyborczą (tzw. hejt wyborczy).

Dowody:

- zeznania świadka M. L. – k. 24-26, 27-28,

- postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w R. z 27 kwietnia 2015 roku zobowiązujące operatora internetowego do przekazania danych identyfikujących właściciela łącza internetowego – k. 45-46 akt prokuratorskich (...) zbiór A,

- odpowiedź operatora internetowego dotycząca przekazania danych identyfikujących właściciela łącza internetowego – k. 47-48 akt prokuratorskich (...) zbiór A.

Postępowanie przygotowawcze w sprawie (...) zakończyło się w dniu 30 września 2015 roku postanowieniem o umorzeniu dochodzenia. Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2016r. Sąd Rejonowy w G. utrzymał w mocy w/w postanowienie.

Dowody:

- postanowienie o umorzeniu postępowania – k. 300-305 akt prokuratorskich (...)zbiór A, k.49-54.

- postanowienie SR w G. o utrzymaniu w mocy w/w postanowienia – k. 325-328 akt prokuratorskich (...)

W okresie wakacyjno-jesiennym 2015 roku w środowisku (...) samorządowców pojawiła się pogłoska, iż z komputerów znanych w R. osób publicznych, w tym Prezydenta Miasta R. M. L. zamieszczano w Internecie hejt wyborczy.

Dowody:

- wyjaśnienia oskarżonej A. R. – k. 74-75 akt prokuratorskich (...)zbiór A, k. 27,

- zeznania świadka G. W. – k. 36-37,

- zeznania świadka D. W. – k. 64-65,

- artykuł prasowy pt (...)opublikowany na stronie internetowej (...)w dniu 1 grudnia 2015 roku – k. 12-13.

Poza osobami prowadzącymi postępowanie przygotowawcze w sprawie (...), dostęp do akt sprawy miał jedynie pełnomocnik pokrzywdzonych adw. M. K.. W okresie prowadzenia wskazanego postępowania przygotowawczego oskarżona nie miała dostępu do akt postępowania. Nie była w nim także przesłuchiwana w charakterze świadka.

Dowody:

- akta prokuratorskie (...) - k. 198 (tom I), 228 (tom II), 254 (tom II), 290 (tom II),

- wyjaśnienia oskarżonej A. R. – k. 74-75 akt prokuratorskich (...) zbiór A, k.27,

- wykaz zarejestrowanych ekspedycji Prokuratury Rejonowej G. – Wschód – k. 72-73.

A. R. ma 40 lat. Posiada wyższe wykształcenie, pracuje osiągając dochód w wysokości 2.350 zł miesięcznie. Jest mężatką i ma na utrzymaniu troje dzieci. Nie była karana sądownie.

Dowody:

- dane osobowe – k. 73, 96 akt prokuratorskich (...) zbiór A,

- dane o karalności – k. 71 akt prokuratorskich (...) zbiór A.

Oskarżona A. R. słuchana w postępowaniu przygotowawczym nie przyznała się do zarzucanego jej czynu. Wyjaśniła, iż nie miała dostępu do dokumentów postępowania prowadzonego przez Policję w sprawie zamieszczania w Internecie obelżywych komentarzy. Wskazała, że informacja, iż takie komentarze były zamieszczane w Internecie z domu M. L. stanowiły znaną plotkę w R., a ponadto wiedzę tę powzięła również od swego męża (k. 74-75 akt prokuratorskich (...) zbiór A).

Słuchana na rozprawie przed Sądem oskarżona nie przyznała się do zarzucanego jej czynu i odmówiła składania wyjaśnień (k. 27 ).

Sąd obdarzył wyjaśnienia oskarżonej A. R. walorem wiarygodności w zakresie, w jakim w oparciu o nie dokonał ustaleń faktycznych. Za wiarygodne Sąd uznał te wyjaśnienia, w których oskarżona wskazała, że zamieściła na stronie internetowej (...), swój artykuł pt. (...) w którym wskazała, że organy ścigania ustaliły, iż w trakcie kampanii wyborczej z domu w którym mieszka M. L. zamieszczano w Internecie obelżywe komentarze. Wyjaśnienia te znalazły potwierdzenie w oględzinach wskazanej strony internetowej. Sąd uznał za wiarygodne ponadto te wyjaśnienia oskarżonej R., w których wskazała, iż informacja o zamieszczaniu hejtu wyborczego w Internecie z domu M. L. była plotką szeroko znaną w R.. Wyjaśnienia oskarżonej w tym zakresie znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadków G. W. i D. W., a ponadto w treści artykułu prasowego pt. (...) opublikowanego na stronie internetowej (...), które to dowody Sąd obdarzył walorem wiarygodności. Za w pełni wiarygodne Sąd uznał także wyjaśnienia oskarżonej, iż nie miała ona dostępu do akt postępowania przygotowawczego prowadzonego pod sygnaturą (...), co ponad wszelką wątpliwość potwierdza analiza akt tego postępowania.

Wyjaśnienia A. R. we wskazanym wyżej zakresie były logiczne, wewnętrznie spójne i znajdowały potwierdzenie w pozostałym wiarygodnym materiale dowodowym, który Sąd uczynił podstawą swoich ustaleń faktycznych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił ponadto na podstawie zeznań świadka M. L.. W oparciu o jego relację Sąd przyjął, iż w trakcie postępowania przygotowawczego prowadzonego pod sygn. (...)ustalono, że z domu świadka zamieszczano w Internecie obraźliwe komentarze związane z toczącą się kampanią wyborczą. Zeznania te były logiczne, a nadto zbieżne z zawartymi w aktach postępowania przygotowawczego dokumentami w postaci postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej w R.z 27 kwietnia 2015 roku zobowiązującego operatora internetowego do przekazania danych identyfikujących właściciela łącza internetowego, a także odpowiedzią tegoż operatora – a zatem z tymi dowodami, które Sąd uznał za wiarygodne.

Na postawie zeznań świadków G. W. i D. W. Sąd ustalił okoliczność istnienia w środowisku (...) samorządowców - w okresie wakacyjno-jesiennym 2015 roku pogłoski, iż z komputerów znanych w R. osób, w tym Prezydenta Miasta R. M. L. zamieszczano w Internecie obraźliwe komentarze w związku z kampanią wyborczą. Zeznania te były logiczne, wewnętrznie spójne i nie zawierały sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, który Sąd uczynił podstawą swoich ustaleń faktycznych. Niepamięć szczegółów w wyjaśnieniach świadków dotycząca dokładnej daty w której wskazana pogłoska pojawiła się w R. nie wpłynęła na ocenę wiarygodności zeznań tych świadków. Z zasad doświadczenia życiowego wynika bowiem, że człowiek zwykle nie zapamiętuje dokładnego momentu, w którym usłyszał jakąś pogłoskę, a jedynie bliżej nieokreślony czas, w którym taką informację posiadł. Wskazać należy, iż jakkolwiek jest to kluczowa informacja dla poczynienia ustaleń w niniejszej sprawie w zakresie czasokresu kiedy wśród (...) radnych, a także osób interesujących się kampanią wyborczą z 2014 roku zaczęła być powszechnie znana wiadomość, że z domu M. L. wysyłane są (...)wyborcze, to podkreślić należy, iż świadkowie W. i W. z całą pewnością wskazywali, że przedmiotowa informacja była już ogólnie znana i komentowana „na mieście” latem 2015 roku.

Ze szczególną ostrożnością Sąd podszedł do oceny zeznań świadka D. R., który jest mężem oskarżonej, a zatem osobą dla niej najbliższą. Jego zeznania należało zatem ocenić przez pryzmat okoliczności, iż był osobą pośrednio zainteresowaną rozstrzygnięciem w przedmiotowej sprawie. Zeznania tego świadka Sąd uznał za niewiarygodne w zakresie, w jakim dotyczyły faktu powzięcia przez niego wiadomości o tym, że z domu M. L. zamieszczano w Internecie hejt wyborczy. Świadek zeznał mianowicie, iż informację tę powziął od klientów swojego sklepu w trakcie wykonywania pracy. Z jednej strony świadek zeznał, iż bardzo odpowiedzialnie podchodzi do swojej pracy, koncentruje się na jej wykonywaniu, nie ma czasu na rozmowy z klientami, a z drugiej - wskazaną pogłoskę usłyszał właśnie od klientów. W ocenie Sądu zeznania te są wewnętrznie sprzeczne. Osoba, która koncentruje swoją uwagę na wykonaniu konkretnego zadania nie jest zwykle w stanie zapamiętać informacji nieskierowanej do niej bezpośrednio, albowiem jej uwaga skupiona jest na wykonywanych czynnościach. Ponadto przyjęcie, iż świadek jednak usłyszał we wskazanych okolicznościach omawianą pogłoskę od swoich klientów każe sądzić, iż zapamiętałby choć drobne szczegóły związane z osobami, od których taka informacja pochodziła zwłaszcza, że dotyczyła ona żony świadka. D. R. przyznał na rozprawie, iż wspierał swoją żonę w staraniach o objęcie urzędu Prezydenta Miasta, a zatem oczywistym wydaje się, że zasłyszenie informacji, która niewątpliwie rzutowała negatywnie na jej kontrkandydata wywołałoby naturalną reakcję w postaci chęci bliższego poznania genezy owej wiadomości. Istotne przy tym są zeznania świadka, który przyznał, iż zwrócił uwagę na rozmawiających klientów z uwagi na to, iż posługiwali się oni specyficznym, precyzyjnym słownictwem, a mianowicie używając sformułowania, że to „organy ścigania” ustaliły okoliczność miejsca hejtów wyborczych. Powyższe wskazuje na to, iż rozmówcy musieli należeć do kręgu osób mających związek z postępowaniem, z uwagi właśnie na użyte słownictwo. Tym bardziej więc dziwi reakcja świadka (a de facto jej brak) na informację, którą – jak mąż swojej żony, powinien być żywo zainteresowany. Tymczasem świadek zeznał, że nie pamięta, czy osoby te robiły zakupy w sklepie, nie zapamiętał ich płci, ani żadnej innej okoliczności pozwalającej zidentyfikować rozmówców. Powyższe nie pozwala na uznanie tych zeznań D. R. za wiarygodnych. W ocenie Sądu miały one na celu obronę swojej żony co wydaje się być naturalne wobec bliskich więzi jakie łączą te osoby. W tym także zakresie Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonej A. R., jakoby informację o miejscu wysyłania negatywnych komentarzy powzięła również od swojego męża. W pozostałym zakresie zeznania świadka D. R. miały dla przedmiotowej sprawy znaczenie drugorzędne.

W ocenie Sądu należy uznać za autentyczne dokumenty zebrane w sprawie tj. protokół oględzin akt (...), (...) (...) postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w R. z 27 kwietnia 2015 roku zobowiązujące operatora internetowego do przekazania danych identyfikujących właściciela łącza internetowego, protokół oględzin strony internetowej (...) z 15 grudnia 2015 roku, akta prokuratorskie (...)w zakresie zarządzeń o zezwoleniu na wgląd do akt sprawy, postanowienie z 30 września 2015 roku o umorzeniu postępowania w sprawie (...), wykaz zarejestrowanych ekspedycji Prokuratury Rejonowej G. W., informację o oskarżonej z Krajowego Rejestru Karnego. Wskazane dokumenty urzędowe zostały sporządzone przez uprawnione do tego organy w ramach ich kompetencji w przepisanej prawem formie i jako takie stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone. W oparciu o te dokumenty Sąd ustalił okoliczności stwierdzone ich treścią.

W oparciu o dokument w postaci odpowiedzi operatora internetowego (...)dotyczącej przekazania danych identyfikujących właściciela łącza internetowego Sąd przyjął, że organy postępowania przygotowawczego w trakcie prowadzonego postępowania ustaliły, iż z domu Prezydenta Miasta R. M. L. zamieszczano w Internecie obraźliwe komentarze związane z toczącą się kampanią wyborczą. Autentyczność tego dokumentu nie była kwestionowana w trakcie postępowania sądowego i nie wzbudziła wątpliwości Sądu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił ponadto na podstawie wydruków stron internetowych, a to: tekstu (...) z 19 października 2015 roku ze strony (...)oraz artykułu prasowego pt. (...)opublikowanego na stronie internetowej (...) w dniu 1 grudnia 2015 roku. W oparciu o te dowody Sąd przyjął, iż w dniu 19 października 2015 roku oskarżona A. R. zamieściła w Internecie informację, że organy ścigania ustaliły, że z domu, w którym mieszka M. L. zamieszczano w Internecie obelżywe komentarze w trakcie kampanii wyborczej, a ponadto, że informacja ta była pogłoską znaną w R. już wcześniej. To, że wskazane wydruki odzwierciedlają informacje opublikowane na wskazanych stronach internetowych nie było kwestionowane w trakcie postępowania sadowego, a zatem brak było powodów, aby odmówić tym dowodom waloru wiarygodności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Oskarżonej A. R. zarzucono, iż w październiku 2015 roku w R. bez zezwolenia, rozpowszechniła publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego zanim zostały ujawnione w postępowaniu sadowym, poprzez opublikowanie na stronie internetowej (...) (...), pisemnego artykułu własnego autorstwa pt. (...), w którym zamieściła informacje o ustaleniach procesowych Komendy Powiatowej Policji R. dotyczących miejsca wysyłania obraźliwych komentarzy, których dokonano podczas prowadzenia dochodzenia pod sygnaturą (...), (...) (...) w sprawie publicznego znieważenia poprzez zamieszczanie na portalu internetowym (...)komentarzy o obelżywej treści, tj. występek z art. 241§ 1 k.k.

W ocenie Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe i poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne wykazały w sposób nie budzący wątpliwości, iż w zachowaniu oskarżonej brak było znamion czynu zabronionego co w konsekwencji doprowadzić musiało do jej uniewinnienia.

Art. 241 § 1 k.k. stanowi, że podlega karze ten, kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości z postępowania przygotowawczego, zanim zostały ujawnione w postępowaniu sądowym. W doktrynie zwraca się słusznie uwagę, iż przez «wiadomości z postępowania przygotowawczego» (...) należy rozumieć nie każdą okoliczność ujawnioną w tym postępowaniu, lecz tylko taką, która ma związek z przedmiotem postępowania przygotowawczego lub prowadzonej rozprawy. Chodzi tu bowiem o nieujawnianie takich okoliczności, które mogłyby utrudnić lub uniemożliwić postępowanie przygotowawcze lub naruszyć dobra, których ochrona była podstawą wyłączenia jawności postępowania. Jeżeli chodzi więc o postępowanie przygotowawcze, to rozpowszechniane wiadomości muszą pochodzić z akt tego postępowania, od osób je prowadzących lub urzędowo z nimi współdziałających (np. policjant czy pracownik administracyjny prokuratury). Osoby uczestniczące w postępowaniu przygotowawczym w charakterze świadków, pokrzywdzonych lub podejrzanych, nie popełniają przestępstwa z art. 241 k.k., jeżeli ujawniają informacje znane im skądinąd niż z toczącego się postępowania, nawet jeżeli zostały one potem do tego postępowania włączone. Uznać natomiast należy za ujawnienie informacji, o których mowa w art. 241 k.k., ujawnienie tego, czego na przykład świadek dowiedział się w czasie przesłuchania (...).(...) Nie jest przestępstwem z art. 241 k.k. zbieranie i rozpowszechnianie informacji dotyczących postępowania przygotowawczego, ale uzyskanych w inny sposób (...)” ( M. Szewczyk: Komentarz do art. 241 Kodeksu karnego [w:] A. Zoll [red.]: Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-277 k.k., LEX 2013, teza 7 i 8).

W przedmiotowej sprawie Sąd ustalił, że oskarżona A. R. rozpowszechniła publicznie wiadomość w postaci faktu, że z domu Prezydenta Miasta R. M. L. zamieszczano w Internecie obraźliwe komentarze związane z toczącą się kampanią wyborczą. Oskarżona posiadła jednak tę informację skądinąd, a zatem z innego źródła niż akta prowadzonego postępowania przygotowawczego w sprawie (...). Ponad wszelką wątpliwość ustalono bowiem, że wskazana informacja stanowiła pogłoskę, która pojawiła się w środowisku (...) samorządowców na kilka miesięcy przed opublikowaniem wiadomości przez oskarżoną. Ponadto ustalono, że oskarżona nie miała dostępu do akt postępowania przygotowawczego (...), a także nie wykazano w żaden sposób, by informacje zawarte w w/w aktach uzyskała w inny sposób np. od osób uczestniczących w tym postępowaniu w jakimkolwiek charakterze. Opublikowanej zatem przez oskarżoną informacji nie można uznać za wiadomość z postępowania przygotowawczego w rozumieniu art. 241 § 1 k.k.

Wskazać także należy, że przedmiotem ochrony występku stypizowanego w art. 241 § 1 k.k. jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości ( M. S.: tamże, teza 1) w postaci zapewnienia prawidłowego toku postępowania przygotowawczego. Upublicznienie – przed ujawnieniem na rozprawie sądowej informacji pochodzących z tego postępowania, mogłoby utrudnić lub uniemożliwić organom postępowania przygotowawczego jego prawidłowe prowadzenie. Jak słusznie zauważono w orzecznictwie Sądu Najwyższego „ przedwczesne ujawnienie wiadomości z postępowania przygotowawczego może utrudnić lub uniemożliwić realizację celów tego postępowania (...), a mianowicie ustalenia, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo, wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy, wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie rozmiarów szkody, zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów oraz wyjaśnienie okoliczności, które sprzyjały popełnieniu czynu” (uchwała Sądu Najwyższego z 21 października 2003 roku, sygn. akt: I KZP 29/03, Legalis nr 59212).

Odnosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, iż postępowanie przygotowawcze w sprawie (...) zakończyło się jego umorzeniem w dniu 30 września 2015 roku, a zatem zanim oskarżona opublikowała informację o ustaleniach organów ścigania na swojej stronie internetowej. Jej działanie więc w żaden sposób nie mogło utrudnić lub uniemożliwić realizacji celów postępowania przygotowawczego, albowiem zostało ono już zakończone. Okoliczności tej nie zmienia fakt, iż decyzja ta została zaskarżona i ostatecznie Sąd Rejonowy w G. postanowieniem z dnia 6 czerwca 2016r., sygn. (...) utrzymał ją w mocy.

Z powyższego wynika zatem, iż nawet przyjęcie, że wiadomości rozpowszechnione przez oskarżoną w sieci Internet stanowiły wiadomości z postępowania przygotowawczego (co, jak ustalono wyżej nie miało w przedmiotowej sprawie miejsca) nie pozwala stwierdzić, że ich ujawnienie naruszało przedmiot ochrony art. 241 § 1 k.k., a w konsekwencji przyjąć, że działanie takie charakteryzowało się większym niż znikomy stopniem społecznej szkodliwości, który jest przesłanką konieczną przyjęcia przestępności zachowania oskarżonej.

Mając powyższe na uwadze należało stwierdzić, że oskarżona A. R. swoim czynem nie zrealizowała znamion występku określonego w art. 241 § 1 k.k., co w konsekwencji doprowadziło do uniewinnienia oskarżonej od zarzucanego czynu.

Z uwagi na uniewinnienie oskarżonej, na zasadzie art. 632 ust. 2 k.p.k. kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa, a nadto – ponieważ oskarżona w trakcie prowadzonego postępowania przygotowawczego i sądowego korzystała z pomocy obrońcy z wyboru – zasądzono na jej rzecz kwotę 672 zł ustaloną w oparciu o § 4 ust. 1, § 17 ust. 1 pkt 1 oraz § 17 ust. 2 pkt 3 i § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2015.1801) - tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia ustanowionego w sprawie obrońcy

Sędzia