Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący- Sędzia: SO Krystian Nowocień

Sędziowie: SO Iwona Iwanek(spr.), SO Ewa Pietrzak

Protokolant: st. sekretarz sądowy Marta Kołodziejczyk

przy udziale ----

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2013 r. w Świdnicy

sprawy z powództwa R. L.

przeciwko Urząd Miejski w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 18 kwietnia 2013 r. sygn. akt V P 557/12

I.  apelację oddala;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2013r. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu oddalił powództwo R. L. przeciwko Urzędowi Miejskiemu w W. o zapłatę odszkodowania w kwocie 177.303,00 zł, z tytułu niezgodnego z przepisami wypowiedzenia umowy o pracę, zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 540zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i nie obciążył go dalszymi kosztami sądowymi, ponad dotychczas poniesione.

Rozstrzygnięcie powyższe zostało oparte o następujące ustalenia:

Powód R. L. zatrudniony był w Urzędzie Miasta w W. od dnia 19 listopada 2002r. na stanowisku Zastępcy Prezydenta Miasta, a w związku z uzyskaniem mandatu Senatora Rzeczypospolitej Polskiej od dnia 19 października 2005r. udzielony mu został urlop bezpłatny na okres wykonywania mandatu, następnie wydłużony na okres kolejnej kadencji tj. od 200 r. – 2011r. W dniu 5 grudnia 2011r. powód stawił się do Urzędu Miejskiego w W. zgłaszając gotowość świadczenia pracy i w dniu tym pozwana wręczyła mu pismo o rozwiązaniu stosunku pracy z powołania, z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia, liczonego od 1 stycznia 2012roku, ze skutkiem na dzień 31 marca 2012r., zwalniając go jednocześnie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia i informując o wykorzystaniu w okresie wypowiedzenia urlopu wypoczynkowego oraz o przysługującym za ten okres wynagrodzeniu (okoliczności te Sąd I instancji przyjął jako bezsporne).

Zarządzeniem Nr (...) z dnia 19 listopada 2002r. w sprawie powołania zastępców Prezydenta oraz określenia ich liczby Prezydent Miasta W. P. K. powołał dwóch swoich zastępców, wśród nich Powoda R. L. i od tego dnia pozostawał on w stosunku pracy u pozwanego pracodawcy na podstawie powołania. W wyborach parlamentarnych we wrześniu 2005r. R. L. wybrany został na Senatora Rzeczypospolitej Polskiej i w piśmie Kancelarii Senatu z dnia 29 września 2005r. poinformowany został o obowiązku przekazania w terminie do 11 października 2005 r. Marszałkowi Senatu oświadczenia o rezygnacji ze stanowiska lub funkcji objętych zakazem łączenia z mandatem, pod rygorem wygaśnięcia mandatu. W dniu 6 października 2005r. Powód wystąpił do Prezydenta Miasta W. z pismem, w którym stwierdzał, że z uwagi na uzyskanie mandatu senatora RP w kadencji 2005 – 2009 prosi o udzielenie mu urlopu bezpłatnego od dnia 19 października 2005r. do czasu wygaśnięcia mandatu, jednocześnie złożył oświadczenie, że rezygnuje w wyżej wymienionym okresie z pełnienia funkcji Zastępcy Prezydenta Miasta. W dniu 13 października 2005 r. Prezydent Miasta W. P. K. Zarządzeniem Nr (...)w sprawie odwołania Zastępcy Prezydenta odwołał R. L. z dniem 19 października 2005r. z funkcji Zastępcy Prezydenta Miasta W. wskazując, iż następuje to w związku z powołaniem go na Senatora RP i złożoną przez niego rezygnacją z pełnionej funkcji. Jednocześnie decyzją z dnia 10 października 2005r., odebraną przez powoda 17 października 2005r. pracodawca udzielił mu urlopu bezpłatnego na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu, poczynając od 19 października 2005r. Powód 25 października 2007r. poinformował pracodawcę o zakończeniu z dniem 4 listopada VI kadencji Senatu i jednoczesnym wyborze na kolejną kadencję, prosząc o przedłużenie urlopu bezpłatnego na czas trwania VII Kadencji Senatu. Pracodawca w osobie Prezydenta Miasta udzielił mu kolejnego urlopu bezpłatnego na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu, począwszy od dnia 5 listopada 2007r.

Dnia 11 sierpnia 2011r. Powód poinformował pracodawcę na piśmie, iż w związku z zakończeniem kadencji parlamentarnej wraca z urlopu bezpłatnego do pracy w Urzędzie Miejskim z dniem 1 listopada 2011r. , zmieniając termin powrotu kolejnym pismem na dzień 5 grudnia 2011 r.

W dniu 22 listopada 20011 r. Prezydent Miasta W. R. S. wystąpił z pismem do Prezydium Senatu RP, w którym na podstawie art. 31 ustęp 2 ustawy z dnia 9 maja 1996r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora poinformował, że w dniu 31 marca 2012r. nastąpi rozwiązanie stosunku pracy z Powodem, który wykonywał mandat Senatora RP w latach 2005 – 2011 ( dwie kadencje ).

Uwzględniając powyższe Sąd Rejonowy, opierając się o przytoczone przepisy ustawy o pracownikach samorządowych, o samorządzie gminnym, przepisy art. 68 i nast. k.p. uznał roszczenie powoda o zasądzenie odszkodowania w kwocie stanowiącej równowartość wynagrodzenia jakie powód uzyskałby w okresie ochronnym, gdyby pracował na stanowisku zastępcy Prezydenta Miasta W. jest nieuzasadnione.

W szczególności Sąd Rejonowy wskazał, że stosunek pracy powoda z Urzędem Miejskim w W. nawiązał się na podstawie powołania i w przypadku zastępcy prezydenta miasta jest to jedyna dopuszczalna forma zatrudnienia, od której nie przewiduje się żadnych odstępstw. Odwołanie za stanowiska jest jednocześnie rozwiązaniem stosunku pracy nawiązanego na podstawie powołania, przy czym skutek ten może nastąpić niezwłocznie lub po upływie okresu równego okresowi wypowiedzenia, w zależności od przyczyn odwołania. Powód Zarządzeniem Nr (...) Prezydenta Miasta W. z dnia 13 października 2005r. odwołany został z dniem 19.10.2005r. ze stanowiska Zastępcy Prezydenta, wobec złożonej rezygnacji w związku z objęciem mandatu Senatora Rzeczypospolitej Polskiej. Jak stwierdził Sąd Rejonowy, polskie prawo pracy nie przewiduje możliwości rezygnacji ze stanowiska – pełnionego w następstwie powołania - na określony czas, w tym wypadku na czas trwania kadencji. Sąd I instancji podkreślił, że w przypadku powoda rezygnacja czasowa – na czas trwania kadencji Senatu - jest niedopuszczalna, również dlatego, że powołanie na stanowisko zastępcy Prezydenta Miasta związane było z kadencyjnością, bo dotyczyło okresu do czasu kolejnych wyborów samorządowych, które miały odbyć się jesienią 2006 roku. Rezygnacja z funkcji w okresie wykraczającym poza tę kadencję, jest niedopuszczalna, bo w dacie złożenia takiego oświadczenia Powód nie miał żadnej pewności wyników wyborów samorządowych oraz, że po kolejnych wyborach powołany zostanie ponownie na to stanowisko. Sąd rejonowy uznał, że pismo powoda zawierające rezygnację z funkcji traktować należy jako swoisty wniosek o odwołanie ze stanowiska. Z tych przyczyn Sąd I instancji przyjął, że skoro powód zgłosił się do pracy w dniu 5 grudnia 2011r. po upływie kadencji, w międzyczasie przedłużonej o kolejne dwa lata, w których korzystał z urlopu bezpłatnego udzielonego mu przez pracodawcę, to z tą datą rozpoczął swój bieg trzymiesięczny okres wypowiedzenia wynikający z odwołania ze stanowiska w październiku 2005r. tj. z chwilą stawienia się do pracy po upływie okresu usprawiedliwionej nieobecności w pracy spowodowanej urlopem bezpłatnym.

Jednocześnie Sąd Rejonowy uznał, iż nie doszło do naruszenia art. 31 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, gdyż dotyczy on sytuacji, w której po wygaśnięciu mandatu senator pozostaje nadal w stosunku pracy. Strona pozwana nie dysponuje żadnym stanowiskiem, które mogłaby zaproponować powodowi z utrzymaniem warunków wynagrodzenia sprzed odwołania ze stanowiska.

Wreszcie Sąd Rejonowy zaznaczył, że w maju 2011r. zrezygnował ze stanowiska poprzedni Prezydent Miasta W. P. K., który powołał powoda na stanowisko swojego zastępcy. W tej sytuacji znajdował zastosowanie art. 28e ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym.

Odwołanie to traktować należy w myśl art. 70 § 2 k.p. jako równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Powód R. L. uzyskał zgodę pracodawcy na urlop bezpłatny na okres trwania kadencji plus 3 miesiące poczynając od dnia 19 października 2005 r., z którym to dniem został odwołany. Kodeksowe określenie „odwołanie” jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę i eliminuje konieczność dokonania odrębnego od odwołania wypowiedzenia stosunku pracy, bowiem skutek ten następuje z mocy prawa a wynika z przepisu art. 70 § 2 k.p. Okres wypowiedzenia zakończył swój bieg z dniem 4 marca 2012 r., bowiem nie ma tu zastosowani art. 30 § 2(1) k.p. i z tym dniem ustał stosunek pracy pomiędzy stronami. Powyższe sprawia, iż nie wywołuje żadnych skutków prawnych pismo pozwanej z dnia 5 grudnia 2011roku - rozwiązanie stosunku pracy z powołania za wypowiedzeniem – bowiem dokonane zostało w okresie biegnącego już wypowiedzenia i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy kolejne wypowiedzenie dokonane w okresie biegnącego wypowiedzenia jest niedopuszczalne i nieskuteczne.

Tymczasem powód został odwołany ze stanowiska w następstwie własnej rezygnacji, która została przyjęta przez pracodawcę, skutkując odwołaniem ze stanowiska zastępcy Prezydenta Miasta W. z dniem 19 października 2005r., z tym, że zgodnie z art. 70 § 2 odwołanie to było równoznaczne z wypowiedzeniem, którego okres z uwagi na urlop bezpłatny powoda nie rozpoczął biegu w dniu odwołania ale po jego powrocie w dniu 5 grudnia 2011r. Za bezprzedmiotowy uznał Sąd Rejonowy zarzut powoda dotyczący naruszenia przepisu art.31 ustęp 2 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora poprzez nie uzyskanie przez pracodawcę zgody Prezydium Senatu na rozwiązanie stosunku pracy jako senatorem, w ciągu dwóch lat po wygaśnięciu mandatu gdyż – jak wskazał Sąd I instancji - oświadczenie pracodawcy o odwołaniu Powoda ze stanowiska Zastępcy Prezydenta nastąpiło nie po wygaśnięciu mandatu ale krótko po jego objęciu, a rozwiązanie stosunku pracy co prawda nastąpiło po ustaniu mandatu, ale w następstwie przesunięcia biegu okresu wypowiedzenia z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność - o ponad 6 lat.

Z tych względów Sąd Rejonowy oddalił powództwo jako prawnie nieuzasadnione.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając go w całości, zarzucił orzeczeniu- naruszenie prawa materialnego

I.  art. 68 § 1 kodeksu pracy w związku z art. 29 ustawy z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tj. z 2001r. Nr 142 poz. 1591) oraz art. 31 ustawy z dnia 09 maja 1996r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j Dz. U. z 2003r. Nr 221 poz. 2199 ze zm.) polegające na niezgodnym z prawem przyjęciu, że:

1)  zatrudnienie na stanowisku Zastępcy Prezydenta Miasta następuje na podstawie powołania prowadzi do zawarcia umowy na czas oznaczony

2)  powołanie traci moc z chwilą zaprzestania pełnienia funkcji przez Prezydenta Miasta,

3)  udzielenie powodowi urlopu bezpłatnego w czasie pełnienia funkcji senatora RP z równoczesnym odwołaniem z funkcji zastępcy prezydenta Miasta W. równoznaczne jest z wypowiedzeniem umowy o pracę,

4)  do powoda jako byłego senatora RP nie mają zastosowania przepisy ochronne wynikające z cytowanej ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora.

Zarzucając powyższe powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na jego rzecz żądanej kwoty odszkodowania wraz z kosztami postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania ze wskazaniem stosownych ocen prawnych, od których uchylił się Sąd Okręgowy w Świdnicy uchylając wcześniejszy wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu i przekazując sprawę do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji powód podkreślił, że powołanie na czas określony musi wynikać z przepisu szczególnego, a zatem pogląd Sądu Rejonowego w tej kwestii jest sprzeczny z treścią przepisu art. 68 § 1 ¹ k.p.

Przed doręczeniem apelacji stronie pozwanej powód ograniczył żądanie do kwoty 50 000zł.

Strona pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja powoda nie podlega uwzględnieniu, a podniesione w niej zarzuty są niezasadne. Sąd I instancji przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe, dokonał trafnych ustaleń, a w szczególności zastosował właściwe przepisy prawa i dokonał trafnej ich wykładni. Zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje jako własne.

Słusznie Sąd Rejonowy przyjął, że powołanie powoda na stanowisko zastępcy prezydenta miasta wiązało się z zawarciem umowy na podstawie powołania na czas określony. Za przyjęciem takiej interpretacji (pomijając już samą kadencyjność stanowiska w związku z wyborami) przemawiają przepisy art. 28e i 29 ust. 2 ustawy z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie gminnym. Pierwszy z tych przepisów stanowi, że wygaśnięcie mandatu wójta (prezydenta) przed upływem kadencji jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy (zastępców). Drugi przepis wskazuje, że po upływie kadencji wójta pełni on swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta albo osobę, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji wójta, natomiast zastępca wójta – po upływie kadencji wójta - pełni swoje obowiązki do czasu objęcia obowiązków przez nowo powołanego zastępcę wójta. Przytoczone wyżej przepisy wskazują jednoznacznie, że stanowisko zastępcy prezydenta, a ściślej okres jego sprawowania, jest ograniczone zdarzeniami związanymi z okresem trwania mandatu wójta. Nie sposób zatem inaczej traktować umowy o pracę zastępcy prezydenta miasta - wynikającej z powołania – jak tylko zawartej na czas określony. W sytuacji bowiem, gdy wójt traci swój mandat, powstaje sytuacja zbliżona do odwołania jego zastępcy z tą tylko różnicą, że nie następuje to w drodze zarządzenia wójta (prezydenta), ale z mocy prawa. Zatrudnienie na podstawie powołania powoduje podleganie węższej ochronie stosunku pracy niż w przypadku pracownika umownego, a odwołanie zastępcy jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę. Sąd Rejonowy w sposób szczegółowy odniósł się do przepisów dotyczących skutków zawarcia umowy o pracę na podstawie powołania oraz przyczyn, dla których przepisy kodeksu pracy o nawiązaniu umowy o pracę na podstawie powołania mają zastosowanie do powoda, a zatem nie istnieje potrzeba ponownych rozważań w tym względzie . Nie polega na prawdzie twierdzenie powoda jakoby Sąd I instancji uznał, że to udzielenie powodowi urlopu bezpłatnego skutkowało odwołaniem go z funkcji zastępcy prezydenta miasta. Skutek ten – jak słusznie podkreślił Sąd I instancji – wynikał z uprzedniego odwołania powoda z zajmowanego stanowiska, a udzielenie powodowi urlopu bezpłatnego spowodowało tylko przesunięcie okresu wypowiedzenia, które musiało nastąpić.

Odnosząc powyższe rozważania do podnoszonych przez powoda przepisów ustawy z dnia 09 maja 1996r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora wskazać należy, że w sytuacji powoda nie może mieć zastosowania cytowany przepis art. 31 ust. 2 tej ustawy, stanowiący, że rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z posłem lub senatorem, o którym mowa w ust. 1, z wyjątkiem stosunku pracy z wyboru, oraz zmiana warunków jego pracy lub płacy w ciągu dwóch lat po wygaśnięciu mandatu może nastąpić tylko za zgodą Prezydium Sejmu lub Prezydium Senatu. W przypadku umów o pracę na czas określony znajduje - co wynika z art. 30 ust. 2 ustawy - odpowiednie zastosowanie przepis art. 29 ust. 1 tej ustawy, który stanowi, że stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do trzech miesięcy po zakończeniu tego urlopu.

Zaznaczyć należy, że przecież gdyby powód nie wykonywał mandatu senatora, to skutek w postaci jego odwołania i jednoczesnego rozwiązania stosunku pracy nastąpiłby z chwilą rezygnacji prezydenta miasta z jego mandatu. Nie istniała zatem potrzeba uzyskania zgody Prezydium Senatu na rozwiązanie z powodem stosunku pracy, skoro zdarzenia – wynikające wprost z przepisów ustawy - powodujące skutek w postaci rozwiązania stosunku pracy już zaistniały. Powód zrezygnował z pełnienia funkcji zastępcy prezydenta miasta i został odwołany, a następnie wygasł mandat prezydenta miasta W., co także skutkować musiało odwołaniem powoda z jego funkcji, a w konsekwencji rozwiązaniem stosunku pracy.

Mając powyższe na uwadze apelacja powoda jako niezasadna podlegała oddaleniu na podst. art. 385 k.p.c. Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 98 k.p.c. który stanowi, że strona przegrywająca zobowiązana jest na żądanie przeciwnika zwrócić mu koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Pełnomocnik powódki, będący radcą prawnym, wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych. Stawka minimalna za prowadzenie sprawy w postępowaniu apelacyjnym przed sądem okręgowym, zgodnie z przepisem § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. nr 163, poz.1349 z póź. zm), wynosi 50% stawki minimalnej – nie mniej niż 60zł. Stawka minimalna dla rodzaju rozpoznawanej sprawy (żądanie uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, zmienione następnie na odszkodowanie) zgodnie z przepisem § 11 ust. 1 pkt 1 wynosi 60zł., a zatem do zwrotu takiej kwoty tytułem kosztów zastępstwa procesowego strony pozwanej w postępowaniu apelacyjnym powód został zobowiązany.