Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Banaś
Protokolant:	sekr. sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2016 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. U.

przeciwko (...) Spółce z o. o. z siedzibą w U.

o ustalenie

1.  ustala, iż Gminie M. U. przysługuje prawo własności części nieruchomości składającej się z budynku użytkowego czterokondygnacyjnego, położonego na działce gruntu nr ewidencyjny (...), obręb ewidencyjny (...), oznaczonego w rejestrze budynków numerem (...) wraz z częścią działki (...) w granicach obrysu budowli, która to część nieruchomości objęta jest księgą wieczystą prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Słupsku Wydział Ksiąg Wieczystych o nr (...);

2.  ustala, iż powód wygrał proces w całości, pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt IC 149/16

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. U. w pozwie wniesionym pierwotnie do Sądu Rejonowego w Słupsku z uwagi na wskazaną wartość przedmiotu sporu, przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w U. domagała się ustalenia, iż przysługuje jej prawo własności części nieruchomości składającej się z budynku użytkowego 4-kondygnacyjnego określanego jako wieża przeładunkowa, położonego na działce gruntu nr ewidencyjny (...), obręb ewidencyjny (...), oznaczonego w rejestrze budynków numerem (...), wraz z częścią działki nr (...) w granicach obrysu budowli, która to część nieruchomości objęta jest księgą wieczystą KW nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych, oraz zasądzenia kosztów procesu według przewidzianych.

Na uzasadnienie zgłoszonego żądania podała, że z nieruchomością powódki graniczy nieruchomość składająca się z działki gruntu nr (...), objęta księgą wieczystą nr SLl (...), która prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych. Właścicielem tej nieruchomości jest Skarb Państwa, pozwana jest z kolei użytkownikiem wieczystym nieruchomości, i zajmuje stanowisko, iż to ona właścicielem wieży przeładunkowej bowiem nieruchomość budynkowa została wniesiona aportem do (...) Sp. z o. o. ( (...) Sp. z o. o. zmieniła nazwę na(...)" sp. z o. o.). Dlatego też pozwana złożyła wniosek o sprostowanie działu I-SP i I-O księgi wieczystej nr SLl (...) poprzez dopisanie budynku wieży przeładunkowej o powierzchni 133,20 m ^{( 2. )} Aktualnie w dziale I-SP wymienionej księgi wieczystej znajduje się informacja, iż z prawem użytkowania wieczystego związane jest prawo własności innego budynku niemieszkalnego o powierzchni 133,200 m ^{( 2)}. Wymieniony budynek niemieszkalny to wieża przeładunkowa, której prawo własności jest przedmiotem sporu między stronami.

W ocenie powódki zachowanie pozwanej, w tym wnioski kierowane do sądu wieczystoksięgowego, pisma kierowane do powódki i jej organów, jednoznacznie wskazują, iż powstała niepewność co do prawa własności wieży przeładunkowej. Stąd przyjąć należy, iż powódka ma interes prawny w wytoczeniu niniejszego powództwa, a wyrok wydany w niniejszej sprawie zapobiegnie ewentualnym przyszłym sporom stron na tle prawa własności przedmiotowej wieży.

Pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w U. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniosła, iż powódka nie posiada interesu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. do wytoczenia niniejszego powództwa o ustalenie, albowiem powództwo o ustalenie jest niedopuszczalne, gdy istnieje możliwość wytoczenia powództwa o świadczenie, a w przedmiotowym stanie faktycznym i prawnym żądanie pozwu odpowiada dyspozycji zawartej dokładnie w art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Celem powódki jest ustalenie rzeczywistego stanu prawnego budowli znajdującej się na działce (...). Zdaniem strony pozwanej art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w niniejszej sprawie jest lex specialis wobec art. 189 k.c.

Niezależnie od powyższego, z ostrożności procesowej, na wypadek odmiennej oceny przez Sąd interesu prawnego powódki w wytoczeniu niniejszego powództwa, pozwana zaprzeczyła twierdzeniom pozwu odwołując się na uzasadnienie swojego stanowiska do przedstawionych dokumentów, okoliczności związanych z prowadzonym postępowaniem podatkowym dotyczącym wieży przeładunkowej oraz faktycznego władztwo nad przedmiotowym budynkiem.

Postanowieniem z dnia 5 listopada 2015r. na skutek podniesionego przez pozwaną zarzutu co do rzeczywistej wartości przedmiotu sporu, Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu określania wartości nieruchomości, a następnie wobec jej ustaleń, postanowieniem z dnia 30 marca 2016r. ustalił wartość przedmiotu sporu na kwotę 125.791 zł, uznał się niewłaściwym i przekazał sprawę zgodnie z właściwością rzeczową i miejscową do Sądu Okręgowego w Słupsku.

Sąd ustalił:

Gmina M. U. jest właścicielem nieruchomości położonej w U. przy (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr SLl (...), składającej się działki gruntu o numerze ewidencyjnym (...).

Nieruchomość objęta księgą wieczystą KW nr SLl (...) zabudowana jest m. in. budynkiem użytkowym 4-kondygnacyjnym, oznaczonym w rejestrze budynków numerem (...).

bezsporne, nadto wydruk z systemu elektronicznej księgi wieczystej dotyczący KW nr (...) k. 29-32, informacja z rejestru gruntów dotycząca działki nr (...) k. 33 - dokument znajduje się w aktach księgi, wyrys z mapy ewidencyjnej dot. m. in. działki nr (...) k. 43, decyzja w sprawie wpisania do rejestru zabytków z dnia 6 grudnia 2011 roku, nr rejestru zabytków (...) - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr KW (...).

Działka gruntu nr ewidencyjny (...) powstała w wyniku szeregu podziałów działki nr (...). Dla nieruchomości składającej się z działki nr (...) została założona przez Sąd Rejonowy w Słupku, w 2000 roku, księga wieczysta nr SLl (...). Jak wynika z wniosku o założenie księgi wieczystej z dnia 14 listopada 2000 roku, sporządzonego przez Urząd Morski w S., ówczesnym właścicielem nieruchomości był Skarb Państwa, a zarząd nieruchomością sprawował Urząd Morski w S..

bezsporne- nadto wniosek o założenie księgi wieczystej nr (...) z dnia 14 listopada 2000 roku, sporządzony przez Urząd Morski w S. k.88 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr KW (...).

W dniu 6 listopada 2009 roku Starosta S. wydał decyzję o wygaszeniu trwałego zarządu Urzędu Morskiego w S. w odniesieniu m. in. do działki nr (...). Decyzja ta stała się ostateczna w dniu 25 listopada 2009 roku.

bezsporne - nadto decyzja Starosty S. z dnia 6 listopada 2009 roku (sygn. (...)) o wygaszeniu trwałego zarządu Urzędu Morskiego w S. w odniesieniu do działek nr (...) k. 89-90 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr KW (...).

W związku z wydaną decyzją Nr (...) z dnia 6 listopada 2009 roku wygaszającą trwały zarząd Urzędu Morskiego w S. w odniesieniu do nieruchomości zabudowanych, stanowiących własność Skarbu Państwa, położonych w mieście U., oznaczonych w ewidencji gruntów jako działka nr (...) o pow. 0,3535 ha, (...) o pow. 3,4889 ha, w dniu 25 lutego 2010r. została zawarta pomiędzy Skarbem Państwa reprezentowanym przez Starostę S., a Gminą M. U., na okres trzech miesięcy umowa użyczenia obejmująca powyższe nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, a następnie umowa dzierżawy.

dowód; umowa użyczenia z dnia 25 lutego 2010r. działki (...), zawarta pomiędzy Skarbem Państwa a powódką k. 290, umowa dzierżawy nr (...) z dnia 25 maja 2010r. działki (...), zawarta pomiędzy Skarbem Państwa a powódką k. 291.

W dniu 16 kwietnia 2010r. doszło do przekazania nieruchomości objętych umową użyczenia na okoliczność czego sporządzono protokół zdawczo odbiorczy.

dowód; protokół zdawczo-odbiorczy przekazania nieruchomości w terenie wraz z infrastrukturą z dnia 16 kwietnia 2010r.k. 292, zeznania św. A. C. k. 420-421.

W dniu 16 sierpnia 2010r. umową o przekazaniu własności nieruchomości w trybie art. 24 ust. 1 ustawy o portach i przystaniach morskich, zawartą w formie aktu notarialnego, doszło do przekazania przez Wojewodę (...) działającego w imieniu Skarbu Skarb na rzecz Gminy M. U. nieodpłatnie działki nr (...) zabudowanej min. budynkiem murowanym czterokondygnacyjnym, nieużytkowanym, oznaczonym w ewidencji gruntów i budynków numerem (...) wybudowanym w 1980 roku, o powierzchni zabudowy 29 m ^2.

bezsporne - nadto umowa z dnia 16 sierpnia 2010 roku o nieodpłatnym przekazaniu własności nieruchomości w trybie art. 24 ust. 1 ustawy o portach i przystaniach morskich, zawarta w formie aktu notarialnego przed Notariuszem w G. A. W. (1), Repertorium A nr(...) k. 82-87 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr KW SLl (...), decyzja w sprawie wpisania do rejestru zabytków z dnia 6 grudnia 2011 roku, nr rejestru zabytków(...)- dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr KW SLl (...).

Jeszcze przed nabyciem prawa własności do nieruchomości, na której wieża przeładunkowa (inaczej Ż. ) jest posadowiona, Gmina jako dzierżawca i użytkownik rozpoczęła w obiekcie prace remontowe, mające na celu powstrzymanie dalszej degradacji obiektu. W okresie do czerwca 2011r. w ramach prac rewitalizacyjnych wykonano ślusarkę okienną, stropy z belek stalowych, rynny i rury spustowe, przemurowano zewnętrzne ściany ze względu na występujące braki, oczyszczono cegły wewnętrzne, a także wymalowane zostały wszystkie części stalowe farbą antykorozyjną.

Dla potrzeb ubezpieczenia budynku powódka zleciła sporządzenie operatu szacunkowego, z którego wynika, że budynek czterokondygnacyjny, całkowicie podpiwniczony dawna wieża morska przeładunkowa przy elewatorze portowym, oznaczony jest w ewidencji gruntów i budynków numerem (...), wybudowany w 1880 roku, o powierzchni zabudowy 29 m ^{( 2)}.

dowód; zeznania św. A. C. k. 420v, św. P. W. k. 422v-423, operat szacunkowy budynku wieży przeładunkowej ((...)) z dnia 15 grudnia 2010r. k. 300-308.

W dniu 6 sierpnia 2013 roku w G., Gmina M. U. zawarła z Samorządem Województwa (...), umowę o dofinansowanie, której przedmiotem miała być realizacja operacji pt. „(...) U. poprzez remont i rozbudowę zabytkowego Ż. i jego adaptację na Centrum (...), oraz zakup pływających pomostów przenośnych (małej mariny jachtowej)".

bezsporne - nadto umowa o dofinansowanie nr (...)- (...)-SWl (...) z dnia 6 sierpnia 2013 roku z dalszymi aneksami k. 65-75.

Z nieruchomością powódki graniczy nieruchomość składająca się z działki gruntu nr (...), oraz związanego z prawem użytkowania wieczystego prawa własności budynku elewatora - konstrukcji żelbetowej, monolitycznej z częścią warsztatowo-socjalną i dobudówką administracyjną oraz bocznicy kolejowej z dwoma rozjazdami. objęta księgą wieczystą nr SLl (...), która prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych. Właścicielem tej nieruchomości jest Skarb, pozwana jest z kolei użytkownikiem wieczystym nieruchomości.

bezsporne - nadto wydruk z systemu elektronicznej księgi wieczystej dotyczący KW nr SLl (...) k. 35-37.

W dniu 22 stycznia 2015 roku w księdze wieczystej nr SLl (...) dokonano wpisu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, polegającej na tym, że budynek wieży przeładunkowej wpisany jest w dziale I-O i w dziale I-SP KW nr SLl (...), jako stanowiący własność (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w U., a wpis do rejestru zabytków wieży przeładunkowej jako stanowiącej własność Gminy M. U., ujawniony został w dziale III kw nr (...). (...). Podstawą wpisu tego ostrzeżenia było oświadczenie z dnia 15 stycznia 201.15 roku w przedmiocie sprostowania wpisów do księgi wieczystej złożone przez (...) Sp. z o. o. w U. w formie aktu notarialnego przed Notariuszem w S. A. W. (2), Repertorium A numer (...).

dowód; oświadczenie (...) Sp. z o. o. z dnia 15 stycznia 2015 roku w przedmiocie sprostowania wpisów do księgi wieczystej, sporządzone w formie aktu notarialnego przed Notariuszem w S. A. W. (2), repertorium A numer (...) k. 91-96 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr SLl (...), akt notarialny z dnia 21 stycznia 2015 roku, sporządzony przed Notariuszem w S. A. W. (2), repertorium A nr (...) k.97 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr KW (...), wydruk z systemu elektronicznej księgi wieczystej dotyczący KW nr SLl (...) k. 35-37.

W dniu 27 marca 2015r. Gmina M. U., odstąpiła od realizacji umowy na dofinansowanie, co doprowadziło do jej rozwiązania.

dowód; wniosek o rozwiązanie umowy o dofinansowanie operacji realizowanego w ramach PO „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013" z dnia 22 kwietnia 2015 roku k. 76-81.

Aktualne oznaczenie nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr SLl (...), tj. jako działka nr (...), przyjęto w wyniku wniosku o sprostowanie księgi wieczystej z dnia 15 października 1977 roku, sporządzonego przez Naczelnika Miasta U. (Biuro Geodety Miejskiego). Wniosek o założenie księgi wieczystej nr SLl (...), złożony został przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w S. w dniu 8 czerwca 1962 roku, gdzie jako właściciela wskazano Skarb Państwa - Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w S. Wydział Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.

Protokołem zdawczo odbiorczym sporządzonym w dniu 7 czerwca 1955 roku. (...) Urząd Morski z siedzibą w S. przekazał (...) Okręgowym Zakładom (...) nieruchomość w postaci zabudowanej działki gruntu położonej przy ul. (...) w zarząd i użytkowanie. Jak wynika z treści protokołu podstawą przekazania nieruchomości była decyzja Ministra Żeglugi z dnia 14 marca 1955 roku nr GM.V. (...). Przedmiotowym protokołem, poza nieruchomością wraz z zabudowaniami, przekazany został, położony poza granicą przekazanej nieruchomości, transporter napowietrzny wsparty na słupach żelaznych do wieży murowanej o czterech kondygnacjach, położonej nad rzeką S., służącą do załadunku statków. Czynność przekazania nieruchomości oraz wieży załadunkowej w zarząd i użytkowanie (...) Okręgowych Zakładów (...) w K. odbyła się na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 1949 roku w sprawie przekazywania nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych, oraz dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 roku o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych.

dowód; wniosek o sprostowanie księgi wieczystej nr (...) z dnia 15 października 1977 roku, sporządzony przez Naczelnika Miasta U. (Biuro Geodety Miejskiego) k. 102, wniosek o założenie księgi wieczystej (nr SL1 (...) z dnia 8 czerwca 1962 roku, złożony przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w S. k. 103, odpis protokołu zdawczo odbiorczego sporządzonego w dniu 7 kwietnia 1955 roku przez (...) Urząd Morski z siedzibą w S. oraz (...) Okręgowe Zakłady (...) w K. k. 106 - dokumenty znajdują się w aktach księgi wieczystej nr (...).

(...) Okręgowe Zakłady (...) w K., które otrzymały w zarząd nieruchomość objętą księgą wieczystą (...) oraz wieżę przeładunkową, zostały zlikwidowane, a majątek tych zakładów przejęty został przez Rejonowe Zakłady (...) w S..

dowód; oświadczenie Wojewódzkiego Zjednoczenia (...) z dnia 26 września 1963 roku k. 107 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr (...).

Następcą prawnym Rejonowe Zakłady (...) w S. było Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) S.A. w S..

Decyzją Wojewody S. z dnia 22 grudnia 1993r. wydaną w oparciu o art. 2 ust. 1, 2, 3 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1990 r. Nr 79, poz.464) w brzmieniu ustalonym przepisami art. 1 ustawy z dnia października 1992 roku zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1992 r. Nr 91, poz. 455), stwierdzono, że Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna, nabyło prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) wraz z prawem własności budynków i budowli znajdujących się na tym gruncie. W treści uzasadnienia decyzji wskazano, że budynki i budowle to;

1) budynek elewatora konstrukcji żelbetowej monolitycznej o poj. 5.275 ton z częścią warsztatowo - socjalną, warsztatami i dobudówką administracyjną, 6- kondygnacyjny o pow. 1.128,70 m ² i kubaturze 29.724,67 m ³,

2) szopa drewniana,

3) droga dojazdowa betonowa,

4) droga dojazdowa z kamienia i tralinki,

5); bocznica kolejowa,

6) kabel elektryczny.

dowód; decyzja Wojewody S. z dnia 22 grudnia 1993 roku (sygn. (...)) w przedmiocie stwierdzenia nabycia prawa użytkowania wieczystego k. 108-110 - dokument znajduje się w aktach księgi wieczystej nr (...).

W dniu 11 grudnia 1997r. Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna zawiązała spółkę (...) Spółkę z o. o. w U.. Udziały w (...) Spółce z o. o. objęła w całości Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna i pokryła je w całości aportem w postaci prawa użytkowania wieczystego działki gruntu numer (...), położonej w U. przy ul. (...) wraz z prawem własności budynków i budowli, stanowiących odrębne nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą KW (...), oraz maszyn i urządzeń znajdujących się w wymienionych budynkach i budowlach. Wykaz wnoszonych aportem budynków, budowli, maszyn i urządzeń zawarty został w załączniku numer 1, który stanowił integralną część aktu notarialnego.

dowód; akt założycielski spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z dnia 11 grudnia 1997 roku sporządzony w formie aktu notarialnego przed Notariuszem w S. R. R., Repertorium A numer (...) k. 111-114, umowa z dnia 6 łipca 1999 roku dotycząca przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz przeniesienia własności budynków, budowli i urządzeń, stanowiących odrębne nieruchomości. sporządzona w formie aktu notarialnego przed Notariuszem w S. R. R., Repertorium A numer (...) k. 115-118 - dokumenty znajdują się w aktach księgi wieczystej nr (...).

W wykazie środków trwałych pod pozycja 5 wskazano Budynek wieża, pow. użytkowa 133,2 m.kw.

dowód; załącznik nr 1 wykaz środków trwałych magazyn (...) k. 36 w aktach księgi wieczystej nr (...).

W dniu 15 stycznia 2015r. przed notariuszem w S. A. W. (2), złożone zostało przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w U., reprezentowaną przez J. K. Prezesa Zarządu oświadczenie w przedmiocie sprostowania wpisów do księgi wieczystej KW SLl (...), prowadzonej dla nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...), stanowiącej własność Skarbu Państwa i będącej w użytkowaniu wieczystym spółki (...), na podstawie którego w dziale I-SP KW SLl (...), prowadzonej dla nieruchomości (...) Spółki z o.o wykreślono wpis - "Działka gruntu w wieczystym użytkowaniu i stanowiące odrębną nieruchomość budynek, budowle i urządzenia: A) budynek elewatora - konstrukcja żelbetowa monolityczna z częścią warsztatowo-socjalną, warsztatami i dobudówką administracyjną, 6-cio kondygnacyjny o pow. (...).70 m ² C) droga dojazdowa betonowa na podsypce z tłucznia o pow. 160,20 m ² D) bocznica kolejowa - z dwoma rozjazdami o długości całkowitej 877 mb E) kabel elektryczny", zaś wpisano "Działka gruntu w wieczystym użytkowaniu i stanowiące odrębną nieruchomość budynek i urządzenia: 1 -budynek elewatora o powierzchni 1.128,70 m ², konstrukcja żelbetowa, monolityczna z częścią warsztatowo-socjalną i dobudówką administracyjną o powierzchni 1128 m ², - budynek wiaty przeładunkowej o powierzchni 133,20 m ², oraz bocznica kolejowa z dwoma rozjazdami o długości całkowitej 877 mb. Ponadto na podstawie wskazanego oświadczenia „EL- (...)' Spółki z o.o. w dziale I-O KW SLl (...), prowadzonej dla nieruchomości oznaczonej numerem ewidencyjnym (...) dokonano m. in. wpisu budynku: „inny budynek niemieszkalny" o powierzchni użytkowej 133,2000 m ².

bezsporne - nadto akt notarialny z dnia 15 stycznia 2015 roku, sporządzony przed Notariuszem w S. A. W. (2), repertorium A nr (...) k. 91-96, wydruk z systemu elektronicznej księgi wieczystej dotyczący KW nr SL1 (...) k. 35-37.

Sąd Rejonowy w Słupsku VII Wydział Ksiąg Wieczystych dokonał w dniu 22 stycznia 2015r. wpisu w KW (...), prowadzonej dla nieruchomości Gminy M. U. numer (...) ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionych w księgach wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym.

dowód; wydruk z systemu elektronicznej księgi wieczystej dotyczący KW nr SL1 (...) k. 35-37.

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2015r. wydanym w sprawie (...) Sąd Okręgowy w Słupsku oddalił apelację Gminy M. U. od dokonanego przez sąd wieczysto księgowy z urzędu wpisu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego nieruchomości ujawnionych w księgach wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym polegającym na tym, że budynek wieży przeładunkowej ujawniony w dziale I-O w dziale I -Sp księgi wieczystej Kw (...), jako stanowiący własność (...) spółki z o.o. z siedzibą w U., wpisany został również do rejestru zabytków, a jako właściciela wskazano w decyzji administracyjnej Gminę M. U.. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że rzeczą sądu wieczysto księgowego jest dokonanie z urzędu w obu księgach wieczystych, wpisu ostrzeżenia w przypadku uzyskania informacji o sporze co do prawa własności, który to wpis nie przesądza w żadnej mierze, który z wpisów odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu.

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2015r. wydanym w sprawie IV Ca (...) Sąd Okręgowy w Słupsku odrzucił apelację Gminy M. U., od wpisu sprostowania dokonanego w dniu 21 stycznia 2015r. w dziale I-O księgi wieczystej Kw Nr (...) na wniosek strony z powodu braki legitymacji skarżącego do wniesienia apelacji.

dowód; postanowienie SO w Słupsk z dnia 16.04.2015r. w sprawie IV Ca (...)k. 62-64, postanowienie SO w Słupsk z dnia 16.04.2015r. w sprawie IV Ca (...)k. 404 akt księgi wieczystej dotyczący KW nr SL1 (...).

Pozwana, w piśmie z dnia 24 lipca 2015r. skierowanym do Przewodniczącego Rady Miasta U. jednoznacznie potwierdziła, iż jest właścicielem przedmiotowej wieży przeładunkowej.

dowód; pismo pozwanej k.47-50.

Sąd zważył:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy przez obie strony procesu. Ich autentyczność nie była wzajemnie kwestionowana, dlatego sąd w całości dał im wiarę.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu strony pozwanej tj. do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu braku interesu prawnego powódki w rozumieniu art. 189 k.p.c. stwierdzić należało, iż w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że przesłanką skuteczności powództwa o ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa jest istnienie interesu prawnego po stronie powoda. Interes prawny występuje wówczas, gdy istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa. Należy go rozumieć jako potrzebę wprowadzenia jasności co do konkretnego stosunku prawnego lub prawa – w celu ochrony przed grożącym naruszeniem sfery uprawnień powoda (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1987 r., wydany w sprawie III CRN (...), opublikowany OSNPG z 1987 r., nr(...), poz.(...)). Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Powyższe określenie interesu prawnego in extenso znalazło aprobatę w judykaturze ( por. m.in. wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2007r. III AUa (...); wyrok SA w Białymstoku z dnia 7 lutego 2014r.I ACa (...)).

Natomiast ocena interesu prawnego strony dokonywana jest na tle skonkretyzowanych okoliczności, które pozwalają ocenić rzeczywistą potrzebę ochrony jej sfery prywatnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 1999 r., wydany w sprawie II CKN (...), niepublikowany). Zatem istnienie interesu prawnego powinno być wskazane przez powoda. On też obowiązany jest przytoczyć fakty uzasadniające ten interes, przy czym muszą być one udowodnione, a nie tylko uprawdopodobnione.

W ocenie Sądu powódka temu obowiązkowi sprostała.

Prawo własności wieży przeładunkowej (budynku użytkowego 4 kondygnacyjnego) jest między stronami sporne.

Powódka podnosi, iż jest właścicielem budynku wieży, bowiem jest on posadowiony na działce gruntu nr (...) stanowiącej jej własność, pozwana z kolei zajmuje stanowisko, iż to ona właścicielem wieży przeładunkowej bowiem nieruchomość budynkowa została wniesiona aportem do (...) Sp. z o. o.

Wyrok uzyskany w niniejszej sprawie może stanowić podstawę wykreślenia ostrzeżenia o niezgodności treści księgi wieczystej nr SLl (...) z rzeczywistym stanem prawnym. Jednocześnie powódce nie przysługuje żaden inny środek ochrony prawnej. W szczególności powódka nie jest legitymowana do wytoczenia powództwa w trybie art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w odniesieniu do wpisów w księdze wieczystej pozwanej nr SLl (...), bowiem powództwo takie może wytoczyć tylko osoba uprawniona do złożenia wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej (zob. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2006 r., sygn. akt III CZP (...), OSN 2006, Nr (...), poz. (...)). Powódka nie jest także legitymowana do złożenia wniosku o sprostowanie treści księgi wieczystej nr SLl (...) ( por. art. 27 ust. 1-4 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Ponadto sprostowanie takie nie spowodowałoby usunięcia sporu między stronami. Powódka nie może także wytoczyć powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej nr SLl (...) z rzeczywistym stanem prawnym. Wpisy w tej księdze wieczystej są bowiem prawidłowe, a samo ostrzeżenie nie mieści się w treści hipotezy art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, nie jest to bowiem prawo podmiotowe albo obciążenie lub ograniczenie tego prawa.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż powódka ma interes prawny w wytoczeniu niniejszego powództwa.

Z tych względów za zbędny Sąd uznał dowód z zeznań świadków zawnioskowanych przez powódkę w osobach J. T. i B. S. na okoliczność uzasadnienia interesu prawnego powoda w wytoczeniu niniejszego powództwa.

Odnosząc się natomiast merytorycznie do zgłoszonego powództwa, to wskazać należy, iż jak wynika ze znajdującego się w aktach księgi wieczystej nr SLl (...) protokołu zdawczo odbiorczego sporządzonego w dniu 7 czerwca 1955 roku, (...) Urząd Morski z siedzibą w S. przekazał (...) Okręgowym Zakładom (...) nieruchomość w postaci zabudowanej działki gruntu położonej przy ul. (...) w zarząd i użytkowanie. Przedmiotowym protokołem, poza nieruchomością wraz zabudowaniami. przekazany został, położony poza granicą przekazanej nieruchomości, transporter napowietrzny wsparty na słupach żelaznych do wieży murowanej o czterech kondygnacjach, położonej nad rzeką S., służącą do załadunku statków. (...) Okręgowe Zakłady (...) w K., które otrzymały w zarząd nieruchomość objętą księgą wieczystą SLl (...) oraz wieżę przeładunkową, zostały zlikwidowane, a majątek tych zakładów przejęty został przez Rejonowe Zakłady (...) w S.. Następcą prawnym Rejonowe Zakłady (...)' w S. było Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) S.A. w S., co wynika z uzasadnienia decyzji Wojewody S. z dnia 22 grudnia 1993 roku. Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna, jak zostało to stwierdzone we wskazanej wyżej decyzji Wojewody S. z dnia 22 grudnia 1993 roku, wydanej w oparciu o art. 2 ust. 1, 2, 3 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1990 r. Nr 79, poz.464) w brzmieniu ustalonym przepisami art. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1992 r. Nr 91, poz. 455) nabyła prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) wraz z prawem własności budynków (objętych KW nr SLl (...)). Jednocześnie należy podkreślić, iż decyzja ta nie obejmuje już wieży przeładunkowej.

Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna nie nabyła zatem prawa własności budynku wieży przeładunkowej związanego z prawem użytkowania wieczystego. Co najwyżej można przyjąć, iż budynek wieży przeładunkowej dalej znajdował się w zarządzie Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1990 r. Nr 79, poz. 464) w brzmieniu ustalonym przepisami art. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, który to przepis stanowi, że budynki i inne urządzenia oraz lokale, znajdujące się na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), będących w dniu 5 grudnia 1990 r. w użytkowaniu osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, pozostają nadal w użytkowaniu tych osób i jednostek Jak wynika z art. 2 ust. 8 wymienionej ustawy, do użytkowania tego stosuje się przepisy dotyczące zarządu. Podkreślić należy, iż z treści wskazanych przez strony dokumentów, wbrew twierdzeniem w tym przedmiocie pozwanego, w żaden sposób nie wynika, że Przedsiębiorstwo (...) Spółka Akcyjna nabyło prawo własności wieży przeładunkowej.

Dlatego też uznać należy, iż przekazanie wieży przeładunkowej aportem do spółki (...) Spółce z o. o. było bezskuteczne, nikt bowiem nie może przenieść więcej praw niż sam posiada.

W dniu 1 stycznia 1998 roku weszła w życie ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (tekst pierwotny: Dz. U. 1997 r. Nr 115 poz. 741). Jak wynika z art. 210 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy, będące w dniu 5 grudnia 1990 r. w użytkowaniu osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej oraz znajdujące się na tych gruntach budynki, inne urządzenia i lokale pozostają nadal w użytkowaniu tych osób i jednostek. Do użytkowania tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące trwałego zarządu. W świetle powyższego przyjąć zatem należy, iż od dnia wejścia w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, do ewentualnego zarządu nad wieżą przeładunkową sprawowanego przez (...) Sp. z o. o. należy stosować przepisy o trwałym zarządzie z ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Jak wynika z powyższego, brak jest dowodów na to, aby wieża przeładunkowa posadowiona na działce nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr SLl (...) kiedykolwiek była własnością zarządcy, użytkownika wieczystego lub właściciela nieruchomości objętej księgą wieczystą m SLl (...). (...) Okręgowe Zakłady (...) uzyskały jedynie zarząd (wówczas: zarząd i użytkowanie) wieży przeładunkowej w dniu 7 czerwca 1955 roku. Jak wynika z dokumentów zawartych w aktach księgi wieczystej nr SLl (...) zarząd budynkiem wieży przenoszony był na kolejne podmioty (tak jak i zarząd nieruchomością objętą księgą wieczystą nr SLl (...)). w końcu prawo zarządu (...)/ (...) przekształciło się z mocy ustawy w prawo użytkowania wieczystego. Z kolei zarząd budynkiem wieży przeładunkowej trwał nadal w oparciu o art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1990 r. Nr 79, poz. 464) w brzmieniu ustalonym przepisami art. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 roku zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1992 r. Nr 91, poz. 455).

Nieruchomość składająca się z działki gruntu nr (...), na której posadowiona jest przedmiotowa wieża przeładunkowa, została zbyta na rzecz Gminy M. U. na mocy umowy z dnia 16 sierpnia 2010 roku o nieodpłatnym przekazaniu własności nieruchomości w trybie art. 24 ust. 1 ustawy o portach i przystaniach morskich zawartej w formie aktu notarialnego przed Notariuszem w G. A. W. (1), Repertorium A nr (...). Wobec powyższego stwierdzić należy, iż nawet jeśli do dnia 16 sierpnia 2010 roku wieża przeładunkowa pozostawała w zarządzie sprawowanym przez jakiegokolwiek podmiot, to z chwilą zbycia nieruchomości na rzecz Gminy M. U. zarząd ten wygasł.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż prawo własności wieży przeładunkowej położonej na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą nr SLl (...), przysługuje Gminie M. U.. Zupełnie niezrozumiałe było dla Sądu odwoływanie się przez pozwaną na uzasadnienie swoich racji do treści wypisu z rejestru gruntów z dnia 28.07.2011r. i 14.01.2015r. dla działki nr (...) ( vide; k. 153-155), bowiem właśnie zapisy tam zawarte potwierdzają stanowisko powódki. Bezspornie natomiast przedstawione przez powódkę dokumenty tak do pozwu jak i pisma procesowego z dnia 23 listopada 2015r. potwierdzają, że od 16 kwietnia 2010r., nieprzerwanie do dnia dzisiejszego, powodowa Gmina jest w posiadaniu obiektu wieży przeładunkowej, który przejęła od Skarbu Państwa - Starosty S., będącego wówczas posiadaczem przedmiotowego obiektu i nieruchomości, na której jest posadowiony. W obiekcie wieży przeładunkowej Gmina wykonała szereg proc remontowych, dysponowała obiektem m. in. poprzez wydzierżawienie ściany zewnętrznej budynku celem powieszenia reklam, udostępniała obiekt (...) Klubowi Sportowemu (...), zaś Klub ten z Ż. korzystał. To powódka ponosiła koszty związane z ubezpieczeniem obiektu.

Odnosząc się natomiast do przedstawionego przez pozwaną Porozumienia z dnia 11 lutego 2016r. zawartego pomiędzy pozwaną, a (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w G., którego treść zdaniem pozwanej ma potwierdzać nieprzerwane władztwo spółki nad budynkiem, „wieży przeładunkowej", to w ocenie Sądu wniosku takiego z przedstawionego porozumienia wywieść nie sposób. Potwierdza ono jedynie, iż Spółka oświadczyła wobec swojego kontrahenta, iż jest właścicielem przedmiotowej wieży (§ 1 ust. 1 porozumienia). Przy czym samej wieży (...) Spółce Akcyjnej nie udostępniano (§ 2 ust. 3 porozumienia). Zauważyć należy, iż porozumienie zostało zawarte w dniu 11 lutego 2016r., kiedy strony niniejszego postępowania pozostawały w sporze sądowym co do tego, komu prawo własności przedmiotowego obiektu przysługuje. Natomiast pozostałe przedstawione przez pozwaną dokumenty dotyczą okresu wcześniejszego, sprzed 2010r. w tym zarządzenie prezesa zarządu z 30 listopada 2001r., które może co najwyżej potwierdzać, że „budynek wieża" ujęty był w środkach trwałych pozwanej. Ponadto zauważyć należy, iż z Protokołu nr (...) lat/2005 ( vide; k. 162-173) Kontroli okresowej, stanu technicznej sprawności i wartości użytkowej całego obiektu, załączonego przez pozwaną do odpowiedzi na pozew wynika, iż przedmiotowa estakada dosyłowa była postrzegana jako element elewatora, nie zaś wieży. Nadto z treści protokołu wynika, że na dzień przeprowadzenia ekspertyzy obiekt jako całość jest nieczynny z całkowicie wyeksploatowanymi urządzeniami technicznymi, estakada stalowa dosyłowa z transportem rewersyjnym jest całkowicie niesprawna. W grudniu 2005 roku estakada została rozebrana i złomowana. Natomiast z przedstawionego przez pozwaną protokołu nr (...) z dnia 26 lutego 2008r. wynika, że dotyczy on wyłącznie budynku elewatora, i w żadnej mierze nie porusza kwestii żurawika.

Kolejno należy wskazać, iż pomimo rozbieżności nazewniczych i opisowych, co do przedmiotowego budynku - wieża przeładunkowa, wieża morska, żurawik - nie może być mowy o wątpliwościach dotyczących samego budynku. Rozbieżności wynikają z braku konsekwencji w zapisach w dokumentach, niemniej nie sposób kwestionować faktu, iż sporny budynek oznaczony jest w ewidencji gruntów numerem 2350 i na wyrysach z ewidencji gruntów widocznym jest jego lokalizacja, bez wątpienia na nieruchomości stanowiącej własność Gminy M. U.. Budynek (...) ( jakkolwiek może z częściowo błędnym opisem aczkolwiek tylko w zakresie roku wybudowania co niewątpliwie mogło być czystą omyłką pisarską - (...)) bezspornie został wymieniony w akcie notarialnym notariusz A. W. (1) (repertorium A nr (...)), a bez wątpienia nie ma o nim mowy w decyzji Wojewody S. z dnia 22 grudnia 1993 roku.

Wobec faktu, iż Sąd dopuścił dowód ze wszystkich zawnioskowanych przez strony dokumentów i tych załączonych do akt, i dodatkowo akt ksiąg wieczystych dotyczących obu nieruchomości, Sąd ograniczył dalsze postępowanie dowodowe wyłącznie do zeznań świadków, które miały znaczenie dla merytorycznego rozstrzygnięci sprawy w świetle przedstawionych przez strony dokumentów, których treści nie kwestionowały.

Z tych względów Sąd oddalił wnioski dowodowe dotyczące przesłuchania świadków P. B., A. W. (1), R. Z., J. O., J. Z. i J. B. bowiem okoliczności na jakie zostali zawnioskowani , w ocenie Sądu nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Natomiast dowód z przesłuchania stron może być dopuszczony jedynie wtedy, gdy materiał dowodowy został wyczerpany lub też w danej sprawie w ogóle brak środków dowodowych, a fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostały wyjaśnione. Jeżeli zatem zebrany w sprawie materiał w pełni wyjaśnił stan faktyczny, nie ma podstaw do zarządzenia dowodu z przesłuchania stron. W orzeczeniu z dnia 28 listopada 1997 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 299 k.p.c. obligujący sąd do zarządzenia dowodu z przesłuchania stron w celu wyjaśnienia – dotychczas niewyjaśnionych – faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, dotyczy tylko takich faktów, które w ocenie sądu są istotne, a nie takich, które jedynie strony określają jako istotne ( vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1997 roku, II CKN (...), Biul. SN 1998, nr (...), s. (...)).

Z zachowanej nadal dotychczasowej treści art. 299 k.p.c. nie wynika nakaz przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron na odmiennych zasadach niż ogółu pozostałych dowodów.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Przesądziwszy o zasadzie ponoszenia kosztów procesu Sąd – stosownie do możliwości wyrażonej w dyspozycji art. 108 k.p.c. – pozostawił szczegółowe określenie wysokości kosztów referendarzowi sądowemu.

Na oryginale właściwy podpis